ALT-overleg gaat n Moskou verder Hongaren in Roemenië e Dit jaar afschaffing van Israëlisch militair bestuur in bezette gebieden Overstromingen in West-Bengalen Overleg Israël en Egypte in Washington Senaat stemt voor neutronenbom Kaper gevat ondanks 'een dagje thuis' Israëlische marine belet guerrilla-actie Verwachting gematigde Palestijnen en Egypte: HOE BEKIJKT Cl ZE? Arbeiders Treinen in VS rijden weer 4 IAANDAG 2 OKTOBER 1978 BUITENLAND TROUW/KWARTET WASHINGTON (AP/AFP/Reuter/DPA) De Verenigde Staten en de Sowjet-Unie hebben niet tot overeenstemming kunnen komen bij de besprekingen over de beperking van strategische kernwapens. Het overleg over een tweede SALT-verdrag is drie weken opgeschort, en zal daarna in Moskou worden hervat. De Amerikaanse en Sowjetrusslsche verklaring van Gromiko, waarin werd ministers van buitenlandse zaken, gezegd dat „er In ons overleg met Vance en Gromiko, zijn het ln vier president Carter en Vance bepaalde dagen onderhandelen niet eens kun- symptonen van vooruitgang op be nen worden. Gisterochtend was nog paalde punten naar voren zijn ge- vier uur gepraat met president Car- komen". Ier, maar ook dat leverde geen door braak op. Desondanks noemden Gro- Volgens Vance is er een serie nieuwe mlko en Vance het overleg „intensief ideeën geopperd, die thans door bei en nuttig". Optimistisch Vance liet zich optimistisch uit over de toekomst, ofschoon hij meende op. het" e en» ?en.; 1 de nde het bij- vre-" den ïteri i eir» eidt: mg, - ken" de- zijiv, aats is is"' rak- laar. zijn l ring voor een derde SALT-akkoord zou nog problemen opleveren. Het eerste SALT-akkoord, dat uit 1972 dateerde, verliep ln oktober vo rig jaar. Het tweede zou tot 1985 moeten gelden. Drie miljard de partijen moet worden bestudeerd. Er was ook gesproken over een ont moeting tussen president Carter en de Russische leider Brezjnjew. zo zei hij. Vance en Gromyko wezen er ln hun dat de komende nieuwe ronde van zorgvuldig op elkaar afgestemde ver bet SALT-overleg ln Moskou nog niet klaringen op, dat het overleg in Wash- ral betekenen dat het kan worden ington voortgang had gebracht ln het afgesloten. Gromiko wees er daarbij project Salt-n. Er was echter kenne- nog op, dat het niet meer om detail- ujk nog geen totale overeenstemming kwesties ging. Hij vloog gister naar over alle aspecten. Volgens Ameri- Moskou terug. kaanse regeringsfuntlonarissen zou rond 95 procent van alle punten van Gisteravond gaf radio Moskou een het verdrag klaar zijn. De nog open staande kwesties zou den zijn proeven met nieuwe mobiele intercontinentale raketten, de Russi sche Backfire-bommenwerper en de Amerikaanse preclsle-crulse raket. Ook de formulering van een aanvul lend protocol en de beginselverkla- die vi» eeii- i: de ver» be- lard ver»« teusa sei-- i ntf* Iter-1 met - nde de als: - en" ame'; hikt." n is, hoe ver- v -oivj •nis- 'gen ma ker- b.v.1 xtra< ;ele- alirv rar-.i toe--» t de iren- s te juv.. an- NiJ--* een im- - ani- de~. irtlj r.ert-1 )hn.„ de- -v wij van loot ater>- rbe- [oor- Krant in Cairo: CAIRO, JERUZALEM (Reu ter, UPI, AP) Israël en Egypte zullen op 12 October in Washington hun onderhande lingen beginnen over de toe passing van de akkoorden van Camp David. De Egypti sche delegatie zal onder lei ding staan van minister van buitenlandse zaken Boetros Ghali. Dit heeft het Egypti sche dagblad Al Achram gis teren bekend gemaakt. Volgens de krant heeft president An- war Sadat van Egypte tegenover de reizende Amerikaanse ambassadeur Alfred Atherton de wens uitgespro ken dat de onderhandelingen ge voerd zouden worden onder de vlag van de Verenigde Naties. Egyptische regeringsfunctionarissen weigerden gisteren commentaar op de berichten in Al Achram en zeiden de toespraak van president Sadat, die hij vandaag zal houden, te willen afwachten. Waarnemers verwachten dat Sadat dan meer over de onder handelingen zal vertellen. De Israëlische televisie meende giste ren dat de onderhandelingen op 11 October in Washington zouden begin nen. Zaterdag voerde Atherton be sprekingen in Cairo, Na afloop zei hij dat noch de datum noch de plaats voor de vredesbesprekingen tussen Egypte en Israël al waren vastges teld. Begin De Israëlische premier Menachem Begin, die gisteren, na enkele dagen wegens oververmoeidheid in een zie kenhuis te zijn opgenomen, weer ont slagen werd, liet in een vraaggesprek weten dat Israël nooit akkoord zal gaan met een onafhankelijke Pales tijnse staat. Ook als de nog op te richten raad van vertegenwoordigers van Israël, Jordanië, Egypte en de Palestljnen, die moet helpen bij het besturen van de westelijke Jordaan- oever en de Gazastrook, zich uit spreekt voor een onafhankelijke Pa lestijnse staat, zal Israël zo'n staat niet aanvaarden. Volgens Begin is er wel sprake van autonomie in gemeentezaken, waar onder gezondheid, onderwijs en be lastingen, maar niet van het vestigen van betrekkingen met een buiten landse mogendheid, het bezit van een leger of het stichten van een staat. Begin zei dat hij president Carter zou schrijven dat Israël In Camp David slechts heeft toegestemd in een perio de van drie maanden waarin geen nieuwe Joodse nederzettingen mogen worden gesticht op de westelijke oe ver en in Gaza. Carter heeft daarente gen gezegd dat er een overeenkomst is voor een periode van vijf jaar. In Golan, de westelijke oever en Gaza hoeven volgens Begin de Joodse ne derzettingen niet opgeheven te worden. In Washington zeiden diplomatieke bronnen echter weer dat Israël in Camp David wel degelijk akkoord gegaan was met het principe van een uiteindelijke verdwijning van de wes telijke oever. Hetgeen door de Israëli sche ambassadeur in Washington weer even hard ontkend werd. Gereis Inmiddels gonst het in de Arabische landen nog van diplomatieke activi teiten die de akkoorden van Camp David om zeep moeten helpen of ze Juist aanvaardbaar moeten maken. Atherton vertrok gisteren uit Cairo om naar Tunis en Rabat te gaan. om steun te zoeken voor de akkoorden en de Syrische president Assad was gis teren in Oost-Duitsland om steun te zoeken voor de verwerping van de akkoorden. Die kreeg hij in Oost- Berlijn in hoge mate. Assad heeft daarvoor al bezoeken gebracht aan Jordanië, Saoedi-Arabië en Koeweit. De Amerikaanse Senaat heeft met 68 stemmen tegen één het uitgeven van drie miljard dollar voor ontwikkeling van kernwapens goedgekeurd. Daar onder valt ook de omstreden neutro nenbom. President Carter heeft eerder gezegd dat hij de beslissing zo'n bom te ma ken (die mensen doodt maar gebou wen laat staan) wil uitstellen, in af wachting wat de Russen in ruil voor deze Amerikaanse stap te bieden hebben. Hoewel het flat van de Senaat het werk aan ontwikkeling van kernwa pens voort te zetten, werd gezien als een formaliteit, hamerde de defensie commissie er sterk op de neutronen bom in gebruik te nemen. Raketten met deze bom zouden moeten worden opgesteld in midden-Europa. Vrijgelaten passagiers van het gekaapte Finse toestel op het vliegveld van Helsinki. HELSINKI (AFP/UPI) De Finse politie heeft de man opgepakt, die eerder een verkeersvliegtuig had gekaapt. Dit ondanks de toezeg ging dat hij een dag thuis mocht doorbrengen, op voorwaarde dat hij zich vanmorgen weer op het bureau zou melden. De politie overviel de man in zijn huls in Oulu, in het noorden van Finland. Bij de overval kon hij ln zijn woonkamer worden gearres teerd, te verbouwereerd nog om verzet te bieden. De politie zei tot aanhouding te zijn overgegaan omdat de „kaper alles had gekre gen wat hij wilde". Nadat hij eerst ook nog een paar uur bij zijn vrouw had kunnen doorbrengen vond de politie „het welletjes". Het gekaapte toestel, een Super Caravelle van Finn air, landde gis termorgen in Oulu na gedurende de nacht een vlucht te hebben via Helsinki en Amsterdam en terug. Bij de terugkeer van het gekaapte toestel ln Oulu stond de echtgeno te van de kaper hem op te wachten. Eerder had de politie de man, een aannemer die tijdens de kapings- vlucht vier flessen whisky nuttig de, al half miljoen Finse mark (250.000 gulden) toegezegd. TEL AVTV (AP. Reuter) Een Israë lische kanonneerboot heeft in de Golf van Akaba het vuur geopend op een schip met Palestijnse guerrillastrij ders aan boord. Daarmee werd, aldus een zegsman van het leger, een „moorddadige aanslag voorkomen". Zeven Palestljnen werden gevangen genomen, van wie er drie bij de actie waren gewond. De Palestijnse bevrijdingsbeweging PLO liet weten dat de guerrillastrij ders al enige zware raketten hadden kunnen afschieten op militaire doe len, ten zuiden van de havenstad El- lat. voordat hun schip tot zinken werd gebracht. Daarbij zouden zware verliezen aan mensenlevens en mate riaal zijn toegebracht. Volgens de Is- raéllsche woordvoerder echter werd de actie verijdeld voordat de Palestlj nen Iets hadden kunnen ondernemen. Aanslag In het centrum van Jeruzalem is zon dagavond een bom ontploft die aan zienlijke schade aanrichtte aan de nabljliggende gebouwen. Persoonlij ke ongelukken deden zich niet voor, doordat de straten vrijwel geheel ver- laten waren in verband met het begin van de viering van het Joodse nieuw jaar. De explosie deed zich voor bij het hoofdpostkantoor. Israëlische veiligheidstroepen stelden een onder zoek ln naar eventuele andere bom men. Ongeveer 30 mensen werden voor ondervraging opgepakt. CALCUTTA (Reuter, UPI, AP) Bijna vijftien miljoen mensen in de Indiase deelstaat West-Bengalen zijn getroffen door overstromingen, die het gevolg zijn van zeer zware regenval. Volgens officiële mededelingen bedraagt het aantal doden ongeveer 150, maar gevreesd wordt dat dat aantal veel hoger is en de komende dagen nog zeer kan oplopen. Een militaire functionaris zei gisteren dat alleen al ln het district Burdwan 100 mensen waren verdronken en dat er daar nog 200 worden vermist. Bijna de helft van de dichtbevolkte staat West-Bengalen is door de overstroming getroffen. Door middel van helikopters en boten probeert het Indiase leger de nood te lenigen. Op grote schaal werd gisteren volgens militaire woordvoerders voedsel afgeworpen boven de getroffen gebieden, maar er zou vooral aan motorboten een groot tekort zijn. Ongeveer dertig kilometer ten zuiden van de hoofdstad Calcutta Is gisteren een bus in het water terecht gekomen. Zeker 88 mensen zijn daarbij om het leven gekomen. Twintig mensen raakten gewond en vijf van hen zijn in ernstige toestand naar een ziekenhuis gebracht. Op de foto waden inwoners van Calcutta naar hoger gelegen gebieden. Het Israëlische militaire be stuur in de ln 1967 bezette gebieden zal nog voor het ein de van dit Jaar algeschaft worden. Deze verwachting wordt onder gematigde Pales tijnen op de westelijke Jor- daan-oever en in Egyptische regeringskringen gekoesterd. In de ogen van velen sturen Egypte en Israël rechtstreeks op een apart vredesakkoord aan. Nu Jordanië zich, althans voorlopig, van het vredespro ces ln het Midden-Oosten ateijdig houdt, menen vele politieke waarne mers dat er aan een apart vredesak koord niet valt te ontkomen. Voor velen blijft het echter een raadsel waarom de Egyptische president Sa dat in Camp David alsnog met een afzonderlijke overeenkomst met Is raël akkoord was gegaan. Immers, sinds zijn bezoek aan Jeruzalem wil de Sadat van een dergelijk akkoord niets weten. De Egyptische onderminister van buitenlandse zaken Boetros Ghali lichtte echter eind vorige week een tipje van de sluier op. Israël, zo liet hij weten, zou binnenkort eenzijdig be sluiten zijn militaire bestuur over de westelijke Jordaanoever en de Gaza strook af te schaffen. Hierover zou in Camp David „een algemene overeen stemming" zijn bereikt. door James Dorsey neer dit is bereikt zal Israël beseffen dat het slechts door de teruggave van de bezette gebieden en het zoeken naar een rechtvaardige oplossing van het Palestijnse vraagstuk van een veilig en erkend bestaan in de toe komst verzekerd Is. Deze hoop wordt niet alleen in Cairo maar ook in Washington gekoesterd. Amerikaanse regeringsfunctionaris sen hebben dit in gesprekken met inwoners van de westelijke Jordaan oever laten doorschemeren. Doel van deze gesprekken ls de Palestljnen in de bezette gebieden ervan te overtui gen dat zij door deelneming aan de tenuitvoerlegging van de akkoorden: van Camp David een grote stap in de- richting van de verwezenlijking van hun rechten kunnen zetten. Deze ak koorden voorzien in het verleden van. volledige autonomie aan de bewoners van de westelijke Jordaan-oever en de Gaza-strook. De Palestijnen moe ten in de gelegenheid worden gesteld een raad van zelfbestuur te kiezen, die het Israëlische militaire bestuur moet vervangen. ADVERTENTIE Veiligheid Hoewel er volgens Egyptische zegslie den de komende weken niet noodza kelijkerwijs gelijktijdig over het vre desakkoord met Israël en over de toekomst van de westelijke Jordaan oever onderhandeld hoefde te wor den, hoopt men in Cairo op een „syn chronisatie" van de ontwikkelingen. Egyptische regeringskringen herin neren eraan dat president Sadat reeds ten tijde van zijn bezoek aan Jeruzalem opmerkte dat het conflict in het Midden-Oosten voor 70% psy chologisch te verklaren is. Met ande re woorden: Israël moet het gevoel krijgen erkend te worden. Aan Jeru zalem moet getoond worden dat Ara bieren begrip hebben voor de Israëli sche behoefte aan veiligheid. Wan- hoe leven ze, hoe overleven ze? verre volken 13 NOS-films, altijd zondagmiddag 17.30 uur. geven samen met 13 wekelijkse boekafleveringen een onthutsende kijk op 13 natuurvolken. Hun cultuur, hun toekomst: aanpassen of uitsterven? 13 Manieren van ander menselijk leven. Oordeel zelf. Gebruik de bon. Óók te koop bij boekhandel, kiosk of sigarenhandel. 13 Afleveringen a 4,25. Verzamelband 13,50. r> /MM Aan: Medianet, antwoordnummer 375, DUll 2000WD Haarlem Ja, ik interesseer me voor de 13 Verre Volken. De bladenman komt langs met de eerste afleveringen 4,25. Ook heeft hij de gratis poster en de verzamelband hij zich. l-faam:Plaats: Adres:Provincie: Weinig hoop Volgens de leer van Marx zou het verschijnsel dat verschil lende taalgroepen binnen één land voorkomen eigenlijk geen probleem moeten zijn. Immers in de marxistische theorie gaat het vooral om de tegenstellingen tussen ver schillende klassen en niet om de rivaliteit tussen verschil lende volken en naties. Als de maatschappelijke tegenstel lingen eenmaal zijn opgelost in de klasseloze maatschap pij, moet het probleem van de verschillende nationaliteiten ook als vanzelf verdwijnen. Alleen daarom al is het opval lend dat sommige communis tische landen wel moeilijkhe den hebben omdat ze ver schillende volken herbergen. In de Sowjefc-Unie komt het regelmatig tot protesten van Oekraïners, Litauers, Geor- glërs enzovoorts tegen de overheersing door de Russen. En in Roemenië zijn het Hon garen en Duitsers die de auto riteiten zorgen baren. Over de positie van die Hon garen in Roemenië (volgens officiële cijfers ongeveer 1,8 miljoen) heeft de Britse bewe ging voor de rechten van de minderheden nu een brochu re uitgegeven. Het document is geschreven door George Schöpflin. Hij komt voorzich tig maar beslist tot de conclu sie dat de Roemeense over heid zich schuldig maakt aan discriminatie van de Honga ren. De Roemeense staat be handelt de Hongaren in feite als een „vreemd element", dat een gevaar inhoudt voor het land. Daarom worden ze op allerlei terreinen kort ge houden. Ze worden uit allerlei (belangrijke) banen geweerd. De toegang tot hogere onder wijsinstellingen wordt be moeilijkt, aldus Schöpflin. HIJ gaat niet voorbij aan het internationale aspect dat de positie van de Hongaarse minderheid ln Roemenië nog moeilijker maakt. Op de ach tergrond speelt de Sowjet- Unie mee, die zowel ln Honga rije als in Roemenië een vin ger in de pap heeft. Als het tussen deze belde laatste lan den tot grote spanningen zou komen over de Hongaarse minderheid, zou de Sowjet- Unle daar vrijwel zeker bij betrokken worden. Het Kremlin zou die spanningen bij voorbeeld kunnen aangrij pen om troepen op Roemeens grondgebied te stationeren. Schöpflin gaat ook ln het op het argument dat de Honga ren onder het Roemeense be wind eigenlijk niet slechter af zijn dan de Roemenen zelf, voor wie immers ook allerlei beperkingen gelden. De Brit se onderzoeker wijst dit af. Volgens hem staat de Hon gaarse minderheid aan grote re druk bloot dan de Roe meense bevolking zelf. Zijn slotconclusie is dat de Roe meense leiders wel eens bezig kunnen zijn het kwaad dat zij willen bestrijden juist zelf te creëren. Zij geven immers de Hongaren het gevoel „twee- de-rangs-bugers" te zijn en die Hongaren zullen als reac tie daarop wel eens een ge vaar voor de staat kunnen worden. Hoe meer ze worden gefrustreerd in hun nationa listische gevoelens, hoe meer ze zich tegen de overheid zul- ;en keren. En dat kan dan precies de spanningen oproe pen die de Sowjet-Unie ln de gelegenheid stelt in te grijpen op een voor de Roemenen fa tale wijze, aldus Schöpflin. Het adres van de Minority Rights Group is 36 Craven Street, Londen WC 2N 5 NG. Op papier zijn de rechten van de arbeiders eigenlijk ner gens zo goed geregeld als ln de Sowjet-Unie. In officiële verklaringen en stukken wordt hoog opgegeven over het recht op werk, op medi sche zorg en op huisvesting dat voor ledereen is gegaran deerd. Er zijn ook andere ver klaringen over de positie van de Sowjet-arbelder en een deel daarvan is gebundeld ln een uitgave van het Alge meen Diakonaal Bureau van de Gereformeerde Kerken ln Nederland. Aanleiding voor de bundel is de oprichting van de Vrije Vakbond van Arbeiders in de Sowjet-Unie. Deze bond is opgericht door een aantal werkloze Russi sche arbeiders, die eerder dit Jaar met hun grieven in de openbaarheid durfden te tre den. Henk Wolzak heeft uit hun geschreven klachten (en verzoeken aan autoriteiten) een bloemlezing gemaakt. Voor een karakteristiek kun nen we de samensteller zelf aan het woord laten: „Uit de documenten blijkt dat hier geen ervaren schrijvers aan het woord zijn, of intellectue le dissidenten die gewend zijn zich schriftelijk of verbaal te uiten. Hier zijn arbeiders aan het woord die vaak na Jaren lange trouwe dienst de onder drukking en onvrijheid op hun weg vonden en nu nog slechts één mogelijkheid zien om van hun ervaringen ver slag te doen, terwijl zij toch als arbeiders eigenlijk blij, vrij en gelukkig moeten kun nen leven in een proletarische staat. De oorspronkelijkheid van de documenten en de on ervarenheid in het schrijven van de arbeiders blijkt onder meer uit de naamvals-, de ty pefouten en het platte Rus sisch. Soms lijkt de vertaling wat chaotisch en lijkt het geen logisch verband te heb ben. Dit komt door de geëmo tioneerde manier waarop veel betrokkenen verslag doen van hun ervaringen'. Dat maakt de stukken niet ge makkelijk te lezen, maar doet natuurlijk niets af aan de waarde ais document. Het Algemeen Diakonaal Bureau is gevestigd ln Leus den, Postbus 2211, postcode 3833 AG. In zijn contacten met inwoners van de westelijke Jordaan-oever wijst Washington op het feit dat Israëls premier Begin de „legitieme rechten van het Palestijnse volk" heeft er kend. De Palestljnen moeten besef fen dat zij niet al hun eisen ln één klap kunnen verwezenlijken. Maar de akkoorden van Camp David kunnen een politieke ontwikkeling op gang brengen waarbij de Palestijnen hun eigen toekomst zullen kunnen bepa len, hetgeen tot nu toe onmogelijk was. Ondanks alle mooie beloften lopen de meeste Palestljnen op de westelijke Jordaan-oever nog steeds niet warm voor de akkoorden van Camp David. In hun ogen bieden Begins opmerkin gen tijdens het debat over de akkoor den in de Knesseth, het Israëlische parlement, verleden week weinig hoop. BegLn wil hun slechts „bestuur lijke autonomie" in plaats van „volle dige autonomie" verlenen. De stich ting van Joodse nederzettingen op de westelijke Jordaan-oever zal niet worden stopgezet, maar slechts voor een bepaalde periode worden bevro ren. Tenslotte meent Israëils premier dat Israëlische troepen ook na afloop van de overgangsperiode van vijf Jaar- op de westelijke Jordaan-oever gesta tioneerd moeten blijven. In de ogen van zelfs de meest gematigde Pales tijnen trekt vooral Israël en niet Egypte voordeel uit de akkoorden van Camp Davld. Vandaar dat zij slechts met informele Jordaanse toestemming aan de tenuitvoerleg ging van de akkoorden van Camp Davld zullen willen meewerken. WASHINGTON (AP, DPA, UPI) De treinen in de Verenigde Staten rijden weer. Na een staking van vier dagen, die het spoorwegverkeer in het hele land lamlegde, zijn de sta kers zaterdag weer aan het werk gegaan. Het einde kwam nadat rechter Ro binson had bevolen dat er ln ieder geval tot 10 oktober niet gestaakt mag worden. Die termijn kan met een nieuwe gerechtelijke procedure wor den verlengd. Vandaag komt een door president Carter Ingestelde „noodraad" bijeen die moet proberen een oplossing te vinden voor het geschil tussen werk gevers en werknemers bij de spoorwe gen. De staking begon klein, als pro test tegen het ontslag van spoorweg mensen wegens automatisering, maar breidde zich al ras over het hele land uit. De afvoer van de oogst kwam daar door in gevaar, waardoor levensmld- delenfabrieken plat kwamen te lig gen. Ford en General Motors stuur den werknemers naar huls omdat on derdelen niet werden aangevoerd, en omgekeerd de auto's niet konden worden afgevoerd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5