olgende week overleg SALT-gesprek in slotfase Vechtjas en partijman Callaghan met Fordstaking voor uur van waarheid [nesset keurt Camp David goed Israëli's naar pyramiden i anes wil een trtijenakkoord Hevige strijd in Beiroet Zestien doden bij NAVO-oefening P. W. Botha premier Zuid-Afrika: ,R4itse premier zal goede banden met bonden moeten uitbuiten ÜDAG 29 SEPTEMBER 1978 BUfTENLAND TROUW/KWARTET ■i|RO, JERUZALEM (AP, Reuter) Israël en pte gaan midden volgen eek in de Egyptische stad ulia over een vredesver- onderhandelen. Dit een hoge functionaris het Egyptische ministerie buitenlandse zaken ver- rd. Eerder had het Israëli- parlement na een moei- n en emotioneel debat de Aporden van Camp David Igekeurd. andering ie ate :ert et lsoi M^ische regeringsfunctionarissen den dat het besluit van het Is- che parlement een oude grief de Joodse staat had weggeno- LIn Cairo is gisteren dan ook een :he delegatie aangekomen die ïhtstreekse communicatie met lem op poten moet zetten ter •reiding van de vredesonder- Blingen. Een woordvoerder van |>litieke partij van de Egyptische lent Sadat, de Nationale Demo- :he Partij, prees het Knesset- lit gisteren en meende: „Wij be- )n tastbare bewijzen te vinden het feit dat Sadats moedige be- om verleden jaar november naar palem te gaan en een eerlijke praak daar te houden, begrip gekregen van het Israëlische volk en hun vertegenwoordigers, in dezelfde geest die Sadat motiveerde." De Egyptische onderminister van buitenlandse zaken Ghali meende dat het besluit van de Knesset, als gevolg waarvan de Joodse nederzet tingen in de Sinaï-woestijn zullen worden ontruimd „de verandering van de Israëlische publieke opinie bewijst, die nu beseft dat een algehe le vrede niet door het houden van gebied verkregen kan worden." Vol gens Ghali moet het besluit van de Knesset dienen om andere Arabische landen aan het denken te zetten over de vraag of zij niet ook met Israël zouden moeten onderhandelen. Ghali doelde hierbij voornamelijk op Syrië en Jordanië, die tot nu toe niet op de goedkeuring van de akkoorden van Camp David in de Knesset hebben gereageerd. Volgens regeringsfunctionarissen in Cairo zullen de onderhandelingen tussen Egypte en Israël onder auspi ciën van de Verenigde Naties worden gevoerd. Zij zullen voornamelijk gaan over militaire zaken en de de tails van de Israëlische terugtrekking uit de Sinaï. De Israëlische radio meldde gisteren dat minister van de fensie, Ezra Weizman, na 11 oktober (de Joodse Verzoendag en daarmee TELAVIV (UPD Bij de reisbureaus in Israël loopt het storm. Honderden Is raëli's willen zo gauw mogelijk een bezoek aan de Egyptische pyramides brengen. „Neemt u aub. kennis ervan dat wij ver wachten dat een golf van Israëlische toeris ten in Egypte zal aan komen", liet de in Tel Aviv gevestigde reis agent Meir Griever aan zijn collega's van Ittatours in Cairo per telex weten. „Infor matie over reserverin gen vandaag per luchtpost verstuurd", was het per omgaan de uit Cairo ontvan gen antwoord. „Wij verlagen onze prijzen om aan te tonen dat wij een samenwer king willen die verder gaat dan alleen zake lijke transacties", lie ten de Egyptische rei sagenten hun Israëli sche collega's verder weten. Met grote spoed brengt een Israëli sche uitgeverij nu de eerste Hebreeuws-ta lige gids van Egypte op de markt. Israëli sche reisagenten me nen dat vrede tussen Israël en Egypte niet alleen tot een stroom van Israëlische toeris ten in Cairo zal leiden maar ook tot een toe name van de buiten landse toeristen die beide landen tegelijk zullen willen aan doen. de vijfde verjaardag van de Oktober- oorlog) voor besprekingen met zijn Egyptische collega Gamassi naar Egypte zal reizen. Beste kans Weizman kreeg hiertoe toestemming nadat de Knesset in de nacht van woensdag op donderdag de akkoor den van Camp David met 84 stem men voor, 19 tegen en 17 onthoudin gen had goedgekeurd. In een 55 minu ten durende toespraak voor de vuist weg verklaarde premier Begin na de stemming: „Dit is de beste kans op vrede sinds dertig Jaar. Wij hebben de vrede binnen handbereik." Begin zei: „Na de dag van de stichting van de staat Israël, is dit de gelukkigste dag van mijn leven. Laten we de handen ineenslaan. Laten we het goede met het slechte verbinden. Ik ontken niet dat er gevaren zijn. Maar wanneer Egypte de oorlogscyclus verlaat kan Syrië ons niet aanvallen want het weet dat dat zelfmoord zou zijn en Jordanië kan ons niet aanvallen want het weet dat dan het Hasjemietische Koninkrijk zijn kroon zou verliezen." Drie maanden President Carter, die gisteren Begin feliciteerde met het besluit van de Knesset, heeft voor ernstige moeilijk heden gewaarschuwd wanneer Is- raëls premier blijft volhouden in Camp David met een bevriezing van de nederzettingspolitiek op de weste lijke Jordaanoever slechts voor een Israëls premier Menachem Begin aanvaardt de felicitaties van leden van de Knesseth nadat de akkoorden van Camp David waren goedgekeurd. Oppositieleider Sjimon Peres staat op de foto links boven. periode van drie maanden akkoord te zijn gegaan. Volgens Carter had Be gin beloofd om de nederzettingsacti- viteiten voor een periode van vijf jaar te staken. De speciale Amerikaanse ambassa deur Alfred Atherton is gisteren in Jeruzalem aangekomen om te helpen bij het opzetten van de rechtstreekse vredesbesprekingen tussen Israël en Egypte. Atherton zal vandaag met premier Begin en minister van bui tenlandse zaken Dajan besprekingen voeren, alvorens naar Cairo te reizen. Ondertussen heeft de Syrische presi dent Assad zijn rondreis langs ver schillende Arabische landen afgebro ken en is wegens dringende bezighe den naar Damascus teruggekeerd. Assad deed dit nadat hij in Koeweit begrip vond voor zijn verzet tegen de akkoorden. Koeweit waarschuwde Assad echter om het verzet niet te ver door te voeren en weigerde lid te worden van het Arabische Front van Standvastigheid waarvan naast Syrië ook Libië, Algerije. Zuid-Jemen en de PLO lid zijn. Volgens welingelichte kringen wil Koeweit dat de Arabieren zich inspannen om te voorkomen dat Egypte en Israël een apart vredesver drag tekenen. Koeweit ziet de ak koorden van Camp David niet als een voldoende basis voor de oplossing van het Palestijnse vraagstuk. De Jordaanse koning Hoessein gaat morgen naar Saoedi-Arabië. Het wordt de eerste stop op een rondreis langs verscheidene Arabische landen ter bespreking van de recente ontwik kelingen in het Midden-Oosten. Dit werd gisteren in Amman vernomen. Hoessein zal met de Saoedische lei ders besprekingen voeren over „coör dinatie van het beleid van Rlad en Amman inzake de volgende fase in de ontwikkelingen in het Midden-Oos ten". zo werd eraan toegevoegd. onze correspondent gABON President Eanes heeft i genoegen genomen met de on- fcnlijke standpunten van de poli- __t partijen. Na een eerste ge- ksronde hebben de partijen nu ***euw de opdracht gekregen alle W bij te zetten om tot een regeer- 9ord te komen. psen meent de demissionaire re- ng van Nobre da Casta gewoon te en regeren. Alleen wil zij geen jamentele vernieuwingen plegen indelingen die de beslissings- it van een volgende regering aan in zouden kurnen leggen. De isten zijn echter van mening veilde regering niet meer bestaat en kurv0 de minister» nog in functie daarmee tl strijd heeft het (fssionaire kabinet gisteren beslo- weer een aaital bedrijven met iders-zelfbeh»er aan de vroegere ¥^£aar terug tegeven. \PSTAD— De verkiezing jde Zuidafrikaanse minis- Van defensie Pieter Botha J premier toont aan dat (l-Afrika niet van plan is I veel aan te trekken van nternationale druk die op land uitgeoefend wordt. Qherkiezing van Pieter Botha, die II kid staat als een havik, wordt als kware tegenslag beschouwd voor len als de minister van buiten- in te zaken, Roelof „Pik" Botha, die iez4s de voorkeur gegeven hebben een politiek ran diplomatie en irhandelingen om een internatio- iconfrontatie te vermijden. Pieter 'ia is steeds een voorstander van ferde lijn geveest in de kwestie dbië en heeft zich fel verzet tegen jessies aan het Westen en aan de Brr%igde Naties. lijn verkiezing verklaarde Pieter ia. dat Zuid-Afrika in vrede wil i met andere landen, maar dat ide wel beschermd moet wor- een toespraak tot een menigte de parlementsgebouwen na Gemaskeerde leden van een moslemse militia in Beiroet to nen hun automatische Russi sche machinegeweren. De mos lems behoren tot een sji'itische organisatie. Beiroet was ook gisteren weer het toneel van he vige gevechten. Met name in Oost-Beiroet streden leden van de Syrische vredesmacht tegen rechtse christenen. Woordvoer ders van de christenen zeggen dat het de ergste botsingen met de Syriërs sinds juli waren. Toen kwamen ongeveer twee honderd Libanese burgers om het leven. Tijdens de gevechten gisteren werden ook het presi dentiële paleis en het huis van de Amerikaanse ambassadeur in Libanon geraakt. Volgens de rechtse christenen hebben de Syriërs in de laatste 48 uur ruim vijfduizend schoten op hen afge vuurd. NEW YORK, WENEN (Reuter, UPI) De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Cyrus Vance en zijn Sowjet collega Andrej Gromiko hebben gisteren in New York de besprekingen voortgezet over de beperking van de strategische kernbewapening. Het komen de weekeinde zullen de conclusies van de besprekingen aan president Carter worden voorgelegd. In Geneve Is gisteren het overleg tus Aan de besprekingen tussen Vance en Gromiko werd aan Amerikaanse zijde verder deelgenomen door de Amerikaanse ambassadeur in Mos kou, Malcolm Toon, de Amerikaanse toponderhandelaar voor ontwape ning. Paul C. Warnke, en de Ameri kaanse ambassadeur bij de Verenig de Naties, Andrew Young. Volgens politieke waarnemers is een tweede SALT-akkoord nu binnen handbereik. Zowel in het Amerikaan se als in het Russische kamp leeft de hoop dat de Russische president Breznjew nog dit jaar naar Amerika zal kunnen gaan voor de onderteke ning van SALT-2. Het eerste SALT- akkoord liep oktober vorig jaar af. sen Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie hervat over een stopzetting van kernproeven, na een zomervakantie van zes weken. Het voornaamste struikelblok bij deze onderhandelingen is het gebruik van kemproeven voor vreedzame doeleinden. Engeland en de Verenig de Staten willen een volledige stop zetting, omdat kemproeven voor vreedzame doeleinden qua karakter niet fundamenteel verschillen van militaire proefnemingen. Oefeningen De secretaris-generaal van de NAVO. mr. Joseph Luns, heeft gisteren de militaire manoeuvres van het bond genootschap in West-Dultsland ver dedigd en ontkend dat ze een provo- caUe Jegens het Oostblok zouden zijn. Meer dan 35.000 militairen heb ben de afgelopen maand meegedaan aan een militaire oefening, die „Saxon Drive" genoemd werd. De oefeningen zijn bijgewoond door dertien buitenlandse waarnemers. Het Warschau Pact heeft de uitnodi ging om waarnemers te sturen niet aangenomen. Bij de oefeningen zijn tot nu toe zestien mensen om het leven gekomen, namelijk vijf Ameri kaanse soldaten, vier Westduitse mi litairen, vijf Westduitse burgers, een Canadese en een Britse soldaat. K' zijn verkiezingen, sprak Botha van een „totale slag tegen de vrije we reld". Zuld-Afrika zal zijn knieën niet buigen voor de macht van het marx isme en zal doorgaan met de handha ving van de normen van beschaving. Pieter Botha zei dat de Zuidafrika nen zich een aantal doeleinden voor ogen moeten houden: de handhaving van wet en een ordelijk bestuur. de verbetering van de betrekkin gen tussen de verschillende gemeen schappen. de uitvoering van een positief be- leid om op die manier vriendschappe lijke betrekkingen op te bouwen met de genabuurde landen. economische ontwikkeling door arbeidsdiscipline. de handhaving van recht en orde door een politiemacht en door bewa king van de grenzen van het land. Gehoorzaamheid Pieter Botha verklaarde verder: Wij geloven in het stelsel van particulier initiatief en zullen dit zoveel mogelijk beschermen. Als een land dat zichzelf respecteert zullen we voortgaan in geloof en in nederige gehoorzaam heid aan God, die het lot van naties in handen heeft". Bij het begin van zijn toespraak zei Botha dat de Nationale Partij op een democratische manier een nieuwe lei der had gekozen. Hij dankte zijn te genstanders voor de „waardige ma nier" waarop ze het verkiezingspro ces hadden gesteund en voor hun onvoorwaardelijke steun. Botha zei te spreken in zijn hoedanigheid van nieuwe leider van de partij. De belangrijkste doelstelling van een goede regering is, aldus Botha, het. handhaven van vrede en orde en het toepassen van een eerlijk bestuur. Wat dit betreft, zal de regering haar best doen. Zuid-Afrika kampt met enorme problemen die het niet aan door Hennie Serfontein zichzelf te danken heeft. De verschil lende bevolkingsgroepen moeten el kaar accepteren en respecteren en de rijkdommen van het land helpen be schermen en ontwikkelen. „Dit is een ons van God gegeven taak," aldus de nieuwe partijleiders. Zuid-Afrika's minerale rijkdommen wekken de jaloersheid op, maar de hoedanigheden van dit land op tech nologisch en wetenschappelijk ge bied kunnen door niemand ons ont nomen worden. „We willen samen werken met alle vredelievende naties, maar de vrede past niet op zichzelf; de vrede moet beschermd worden," aldus Botha. Pieter Botha was tot dusver leider van de Nationale Partij in de Kaap provincie. Hij is al dertig jaar lid van het parlement en even oud als de zich terugtrekkende premier John Vor- ster, namelijk 62 jaar. De afgelopen twaalf jaar was Botha minister van defensie en als premier zal hij deze portefeuille behouden. Botha is daar mee in het Westen het langst in dienst als minister van landsverdedi ging. Hij is de sleutelfiguur achter de Zuidafrikaanse inval in Angola. Als politicus staat hij bekend als een vechtjas en een harde debater, vooral tijdens de verkiezingscampagnes van de afgelopen 42 Jaar. Defensie Zijn politieke opponenten beschou wen hem als een zeer efficiënte orga nisator, maar ook potentieel oorlogs zuchtig, snel boos en snel geneigd tot ondiplomatiek gedrag. Hoewel hem een aantal diplomatieke botheden worden toegeschreven, is Botha, bin nen de context van de politiek van zijn partij, nog tamelijk ruimden kend. Zo heeft hij het Zuidafrikaanse leger voor alle rassen opengesteld. Ook zou hij de man zijn achter het verwijderen van de rassenmaatrege len uit het Nico Malan-theater in Kaapstad. Aan de andere kant neemt de nieuwe premier een harde houding Inzake de controversiële nederzettin gen van zwarten in zwarte krottenwij ken als Crossroads bij Kaapstad. Botha is een autoritaire man. toege wijd aan zijn partij, zeer gediscipli neerd binnen de partij, een bekwaam organisator en een kundig be stuurder. .In een recente toespraak typeerde Botha het Westen onlangs als „onze vroegere bondgenoten" en verweet .hij het Westen geen duidelijke strate gie jegens het oprukkend marxisme te hebben. Ook zou hij gezegd hebben dat Zuld-Afrika een neutrale buiten landse politiek zal gaan volgen, als het Westen blijft doorgaan met afwij zing van de republiek. Megafoons Pieter Willem Botha werd op 12 januari 1916 in het Paul Roux district geboren. Na een studie aan de univer siteit van Vrijstaat werd hij in 1935 op •twintigjarige leeftijd organisator van de Nationale Partij. Vele Jaren maak te hij er een gewoonte van met een groepje medestanders en met ge bruik van megafoons toespraken van tegenstanders in de war te sturen. Later werd hij secretaris-organisatie van de Nationale Partij in de Kaap provincie tot hij in 1948 tot parle mentslid werd gekozen. Na tien jaar werd hij staatssecretaris. Voordat hij in 1966 minister van defensie werd, was hij eerder minister van gemeen schapsontwikkeling en minister van rassenbetrekkingen In 1975 werd Botha fractievoorzitter in het parle ment. Pieter Botha is voorzitter van de kabinetscommissie die zich bezig houdt met de constitutionele hervor- mingen. Ir Bert van Panhuis —der dan hem lief is is voor de Britse premier James Callaghan het uur i de waarheid aangebroken. Nog maar enkele weken geleden was de Jte minister eregast op het congres van de Britse overkoepelende Xricentrale TUC en nu komen de werknemers bij tienduizenden in et tegen de inkomenspolitiek van zijn regering. De kans is groot dat ociale onrust het volgende week beginnende congres van de Labour- ij zal beheersen. kghan besloot eerder deze maand de verwachte algemene verkiezingen nfét iuden en door te gaan tot het niet meer |Van die beslissing plukt hij nu al de e wrange vruchten. Want de staking bij ïritse automobielfabriek Ford lijkt Is meer tegen de regering en niet de jfsleiding gericht te worden. En dan —4 het nog maar om het particuliere be lieven. De eerste acties in de publieke >r staan echter al voor de deur. rerzet richt zich tegen de meer dringen- an dwingende richtlijn van de regering 3e loonsverhoging voor de periode juli |tot juli 1979 aan een maximum van vijf ant te binden. In de periode van 1975 fgelopen zomer wist de regering steeds lociaal contract met de vakbonden af te en Dit jaar wilden de werknemers daar {meer aan. deels omdat ze van mening lang genoeg tot soberheid te zijn iongen. deels omdat ze algemene ver- igen verwachten en voor de periode de handen vrjj wilden hebben. de actie „wild" maar de landelijke indu striebond heeft zich er al achter gesteld en dezer dagen zullen ook andere bonden dat doen. De directie van Ford heeft bonden ervan beschuldigd hiermee eerder gedane beloften te schenden. Verharding Vandaar „Fase Vier" zoals het beleid voor dit seizoen heet met zijn gebonden vrijblijvendheid. De verantwoordelijkheid is van de bonden naar de ondernemers geschoven want bedrijven die de vijf pro- centsgrens overschrijden lopen een grote kans te worden gestraft. De overheid is dan namelijk van plan contracten met die be drijven op te zeggen en dat is bij grote bedrijven een zware tegenvaller. De onder nemers hebben één mogelijkheid om aan de bestraffing te ontsnappen. Als ze kans zien de produktiviteit te verhogen in de Britse industrie een bijna onmogelijk klus mag de beloning navenant stijgen. De ontwikkelingen bij Ford zijn de eerste proef op de som. De werknemers, bijgeval len door de vakbondsvertegenwoordigers binnen het bedrijf, eisten enige tijd geleden een loonsverhoging van 25 procent. Gerug- gesteund door de regeringsvoorschriften zei de leiding „nee" en hierop besloten de 57.000 werknemers van Ford begin deze week in staking te gaan. De eerste dag was De komende weken zullen de standpunten zich verharden. Bovendien hebben ook an dere particuliere bedrijven al met onrust te maken gekregen. Werknemers bij een twee de grote autofabriek, Vauxhall, dreigen het bijltje erbij neer te gooien als er geen flinke extra duit in het loonzakje wordt gedaan. Hierna zullen naar alle waarschijnlijkheid de chemische en de olie-industrie in op stand komen. Er zijn twee mogelijkheden om te reageren. De eerste is dat de bedrijfsleidingen hun poot stijf houden en hierbij hebben ze de zegen van de regering. Maar en dat is de tweede mogelijkheid als de stakingen voortduren komt de dag dat het hoofdkan toor bedrijven als Ford zijn multinatio naal na afweging van voor- en nadelen tot de conclusie komt dat er op de eisen moet worden ingegaan. En dan ligt het inkomens beleid van Callaghan in feite in brokken. Daar komt nog bij dat de regering ook wordt belaagd in de publieke sector, waar zij dus werkgever is. De bond van overheid spersoneel ruim anderhalf miljoen leden sterk heeft al gedreigd met acties als ze niet veel meer dan vijf procent krijgen uitbetaald en in andere publieke sectoren rommelt het ook al danig. Fordstakers proberen te verhinde ren dat een vrachtwagen het ter rein van de belangrijke vestiging in Dagenham oprijdt. Vooralsnog wil Callaghan het hard spelen. De Times maakte gisteren de inhoud van een vertrouwelijk document bekend waarin de betrokkenen nog eens werd opgedragen niet toe te geven aan eisen. De enige uitzon dering is gemaakt voor de al zo vaak door acties geteisterde autofabriek British Ley- land. Bovendien zullen partijen, die menen „een speciaal geval" te zijn meteen van dit idee moeten worden afgeholpen. Conservatieve steun De Conservatieven hebben zich in deze vijf procentskwestie achter het regeringsbeleid geschaard. Maar tegelijkertijd zei schaduw- minlster van arbeid James Prior dat de Tories de regels meer soepel zouden toepas sen. De Conservatieven lijken noch de bon den tegen zich in het harnas te willen Jagen, noch de economie te willen ondermijnen met een enorme loonexplosie. Voor Callaghan ziet de nabije toekomst er somber uit. In het ergste geval kan hij midden in de winter te maken krijgen met stakingen in vitale onderdelen van de ge meenschapsvoorzieningen, in de krachtcen trales. in de mijnen, in het openbaar ver voer. De schrikbeelden van de winter van '73-'74, toen de conservatieve premier Ed ward Heath op (politiek) leven en dood met de bonden vocht staan Downing Street nog helder voor ogen. Callaghans positie is beter dan die van Heath destijds. Onder de Conservatieven was er een geleide loonpolitiek tegen de zin van de bonden en Callaghan is niet zo uitdagend te werk gegaan. Bovendien heeft Labour en zeker Callaghan een veel betere verstandhouding met de bonden. Het zijn nu eenmaal loten van één stam. De vraag is hoe de premier de komende weken de stemming zal taxeren. De kans is groot dat hij erop vertrouwt dat de bonden hem niet zullen laten vallen en morrend en grommend akkoord gaan met de beperkte loonsverhogingen Hij zal de leiders van de bonden telkens weer wijzen op hun verant woordelijkheid. Misschien dat de regering het dan tot het komend voorjaar weet uit te zingen. Verkiezingen Een andere mogelijkheid is dat Callaghan snel tot de conclusie komt dat hij de geest niet meer in de fles weet te houden. In dat geval zou hij onder vernederende omstan digheden in het gure seizoen verkiezingen moeten uitschrijven. Zijn geschonden ima go zou hem de overwinning kunnen kosten. De laatste mogelijkheid is dat hij de winter doormoddert, zich halsstarrig tegen de bon den verzettend. Tegen het voorjaar zou de premier dan zo aan de grond zitten dat hij als verliezer bij voorbaat de stembusstrijd moet ingaan. Zo zwart ziet Callaghans toekomst er nu zeker nog niet uit. Als hij zijn roemruchtige voeling met de vakbonden, die nog uit de jaren zestig stamt, niet heeft verloren moet het hem lukken de winter zonder al te koude voeten door te komen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7