Het IKV moet nog bergen verzetten
'Kerk en Vrede' vraagt
synode verduidelijking
Aanknopingspunten in de politieke programma's
Trouw
KERK IN DE WERELD
m
Uitspraken over oorlogsvraagstuk
Afscheid van
ds. Harkema
Christen-politici
verantwoorden zich
over hun keuze
sproken"B BlMheuvel Protestanten
VAN DA A,
rd
lil
Bezorgdheid on
Indonesische
Conferent
VRIJDAG 29 SEPTEMBER 1978
TROUW/KWARTET
door Bert de Jong
AMSTERDAM De oproep van het Interkerkelijk Vredesbe
raad de kernwapens de wereld uit te helpen en hiermee in
Nederland te beginnen, heeft in het jaar, dat sinds de vorige
vredesweek is verstreken, weerklank gevonden. In zo'n 250
kerngroepen is over het probleem van de voortgaande kernbe
wapening gesproken. Dat heeft zijn uitwerking niet gemist.
Het is de bedoeling van het IKV
(waarin onder meer de drie grootste
kerkgenootschappen, de Rooms Ka
tholieke Kerk. de Nederlands Her
vormde Kerk en de Gereformeerde
Kerken samenwerken) geleidelijk te
bereiken, dat deze wereld en de
schepping niet meer bedreigd worden
met een totale vernietiging. In de
eerste fase van de activiteiten wilde
het IKV het probleem in al zijn ernst
aanhangig maken in de kerken.
Dat is het afgelopen jaar gebeurd.
De synode van de gereformeerde ker
ken sprak uit. dat het probleem, dat
het IKV aan de orde stelde in volle
ernst onder ogen moest worden ge
zien. En kardinaal Willebrands
schreef aan een ongeruste oud-minis
ter Schmelzer en oud-premier De
Jong.-die zich zorgen maakten over
de positie van de katholieken in de
krijgsmacht, dat de r.k. bisschoppen
zich niet hebben uitgesproken voor
het verwijderen van de kernwapens
uit Nederland, maar wel voor het voe
ren van de discussie erover. In die
discussie moet de gemeenschappelij
ke wil om wapens uit de wereld te
dringen binden, aldus de kardinaal.
Wat het IKV bevorderde was. dat het
probleem bespreekbaar werd in de
kerken: dat het geen taboe-onder
werp meer was. waarover Je beter kon
zwijgen.
Dat was een stap vooruit. Immers,
wie bereid is over de dreiging van de
kernwapens te praten, wordt er
steeds meer van doordrongen hoe
ernstig de situatie is en dat het in
strijd is met elke verantwoordelijk
heid langer lijdelijk toe te zien en
alles maar op zijn beloop te laten
Daarom moeten de wensen van het
IKV politiek vertaald worden. In de
democratisch geregeerde landen wor
den de beslissingen ook over de bewa
pening en het opslaan van atoomwa
pens namens allen genomen. Trou
wens. de betaalde belastingen wor
den eveneens voor dit doel besteed.
Programma's
Het IKV zal binnenkort beginnen
met de consequente benadering en
beïnvloeding van de politici. Dan zal
vooral blijken hoe moeilijk het is op
dit terrein voet aan de grond te krij
gen. Laat staan, dat de machthebbers
bewogen worden tot handelen over te
gaan.
In de verkiezingsprogramma's van de
partijen het officiële stuk. dat men
pleegt te raadplegen bij het uitstippe
len van het beleid komt men de
wens tot verwijderen van de atoom
wapens uit Nederland concreet tegen
bij de CPN. de PPR en de PSP.
Hoe het dan verder moet met de
veiligheid en of er niet gedacht moet
worden aan een ander systeem van
verdediging vermelden deze pro
gramma's niet.
De PSP poneert, dat het toelaten van
atoomwapens in Nederland in strijd
is met het verdrag, dat de versprei
ding van atoomwapens wil tegen
gaan. De PPR wenst een permanent
overlegorgaan voor bespreking van
de moeilijkheden tussen Oost en
West
In de programma's van de kleine con
fessionele partijen, de SGP en het
tactische atoomwapens op weg naar
een atoomvrij Europa. Verder wijst
de PvdA een Europese kernmacht
beslist af.
Als maatregel voor een beheersing
van wapens voor een massale vernie
tiging noemt het CD A-programma:
minder dreigen met een eventueel
gebruik van de kernwapens, volledige
stopzetting van de kernproeven,
kernwapen-vrije zones, te beginnen
met gebieden waar deze wapens nog
niet zijn, streven naar een verbod van
chemische wapens en het steunen
van maatregelen om de ontwikkeling
van nieuwe wapensystemen af te
remmen.
Zorg
Een opname van een Amerikanse proef met een atoombom in de eerste fase
van de explosie. Dergelijke proeven zijn nu als gevolg van internationale
verdragen, verboden.
GPV. wordt op een krachtige defen
sie aangedrongen, maar over het pro
bleem van een dreigende totale ver
nietiging wordt niet gerept. Ook
DS'70 is zich het probleem niet
bewust.
Dat ls wél het geval met de grote
politieke partijen. In de programma's
van deze partijen wordt echter uitge
gaan van de internationale politieke
realiteit en de bestaande machtver
houdingen. Tegen deze realistische
achtergrond verbleekt het probleem
van een andere realiteit: de vernieti
gingsdrang.
In het programma van de WD komt
men dan deze zin tegen: „Een krach
tige conventionele strijdmacht doet
de afhankelijkheid van de nucleaire
wapens verminderen." D'66 denkt er
ook zo over. Haar programma zegt.
dat de vredessterkte van de land
macht moet worden gehandhaafd zo
lang de onderhandelingen over de
ontwapening geen resultaat hebben.
Het doel van deze onderhandelingen
moet zijn de kernwapens terug te
dringen, aldus D'66.
In de programma's van de twee groot
ste partijen, het CDA en de PvdA.
wordt het uitvoerigst ingegaan op de
kernbewapening. Steeds wordt gewe
zen op de internationale verplichtin
gen en onderhandelingen. Als punten
vermeldt het PvdA-program verder:
een verklaring van de NAVO om niet
als eerste de kernwapens te gebrui
ken, de instelling van atoomvrije zo
nes in Europa en uitdunning van de
Wat in de programma's van PvdA en
CDA opvalt is. dat het niet blijft bij
een dorre opsomming van wenselijk
heden. Het probleem leeft. De zorg
voor de ontstane situatie is aanwezig.
In het CDA-programma wordt over
de kernbewapening geschreven on
der het hoofd „Verantwoordelijkheid
voor de wereld". Het CDA heeft ook
een program van uitgangspunten.
Dat kan gezien worden als een princi
piële grondslag voor het politiek han
delen. In het basisstuk wordt gewe
zen op de ..wereldwijde oproep van
het Evangelie tot dienst aan God en
de medemens". Verderop lees je dan:
„Daarbij dienen wij ons er echt ern
stig van bewust te zijn dat er een
perfectionering van het wapentuig
gaande is, die de schepping als zoda
nig bedreigt. Dit versterkt de nood
zaak tot een wereldomvattende be
zinning over de grens van toegestaan
wapengebruik door overheden."
Het is vanuit deze mentaliteit van
zorg voor deze wereld, dat CDA-frac-
tieleider Aantjes in een interview in
Hervormd Nederland verklaart, dat
wanneer de VS toch de neutronen
bom. zij het langs een omweg, in
produktie nemen, het NAVO-lid-
maatschap ter discussie moet worden
gesteld. Het is in deze atmosfeer, dat
het CDA-Kamerlid Hans de Boer, te
vens voorzitter van de ARP, als
atoompacifist kan ademen. Jaren
achtereen heeft hij als Kamerlid con
sequent tegen de posten op de defen
siebegroting gestemd, die zijn opge
voerd voor de kernbewapening. Hij
schrijft vandaag naar aanleiding van
de vredesweek op de Podium-pagina.
Tweede fase
Wie de programma's van de politieke
partijen doorbladert, ontdekt, dat er
voor het IKV tal van aanknopings
punten zijn voor een discussie. Aan
de tweede fase van de IKV-activitei-
ten. de discussie met de politici, kan
zonder schroom begonnen worden.
De kans echter, dat de zin „Help de
kernwapens de wereld uit: te begin
nen in Nederland" in de volgende
programma's wordt opgenomen, is
klein. Als de programma's op het
punt van het tegengaan van de kern
bewapening concreter worden en het
niet bij wenselijkheden laten, is er al
veel gewonnen.
Maar dan nog. Meer dan ooit en voor
al op het terrein van de bewapening is
de macht van de volksvertegenwoor
diging door internationale afspraken
en verdragen beperkt.
Als het IKV morgen bij de vliegbasis
Valkenburg demonstreert tegen de
aanwezigheid van kernwapens en te
gen de atoomtaak van de marine
vliegtuigen. is het ver verwijderd be
zig van de politieke werkelijkheid.
Maar zo'n demonstratie is altijd goed
voor de bewustwording van de ernst
en de zwaarte van het probleem. Zo
als je ook door studie te maken van
het vraagstuk van vrede en veiligheid
(en het niet te laten bij het slaken van
kreten alleen) meer bewust wordt van
wat de schepping bedreigt. Boven
dien, het gesprek met de politici zal
overtuigend en met kennis van zaken
gevoerd moeten worden.
Het IKV zal nog bergen moeten ver
zetten. Zijn speels embleem duldt er
al op.
;eh
Van een onzer verslaggevers
AMERSFOORT De vereniging „Kerk en Vrede" heeft de synode van de gereformeerde
kerken gevraagd, haar uitspraken over oorlog en vrede te verduldelijken.
Van een medewerker
ZEIST „U hebt zich altijd bijzon
der ingespannen om in onze kerk met
haar vele stromingen de bestaande
verhoudingen niet alleen goed te ma
ken, maar daarnaast ook goed te hou
den." Aldus synode-praeses ds G.
Spilt op de afscheidsreceptie van ds
H. Harkema, secretaris binnenland
van de gereformeerde zendingsbond
in de hervormde kerk (GZB).
Op 2 september werd ds Harkema 65
jaar. In verband daarmee is hem per
30 september door de synode emeri-
taat verleend. De praeses van de sy
node sprak zijn erkentelijkheid uit,
dat mede door ds Harkema's toedoen
de belangstelling voor de zending
binnen de kerk gegroeid is. Hij sprak
de hoop uit dat de GZB de groeiende
lijn mag vasthouden, ook in het
dienstbetoon aan de kerken overzee.
Uit handen van baron van Harinxma
thoe Slooten, burgemeester van de
Bilt mocht de scheidende secretaris
vervolgens de versierselen, behorend
bij het ridderschap in de orde van
Oranje-Nassau in ontvangst nemen,
hem toegekend op grond van zijn
grote verdiensten in oorlogstijd. Van
af 1942 tot 1949 stond ds Harkema in
Wijk (N.Br.) en in die oorlogsperiode
heeft hij veel voor de bevolking van
Wijk en Aalburg betekend, van welke
gemeente hij ook nog loco-burge
meester is geweest. „Zendingswerk,
aldus de burgemeester, is werken met
visie en werken met mensen op af
stand."
De synode sprak In april onder meer
Dit, ..dat massavernietigingswapens
en -methoden en de bewapenings
wedloop in strijd zijn met Gods heil
voor deze wereld, en dus uit den boze:
en dat van alle christenen, die willen
onderhouden wat Jezus hun geboden
heeft en die als overheid en onder- Prof. Blok
daan ook binnen het huidige veilig
heidssysteem een taak vervullen.
mag worden verwacht dat zij in
woord en daad hun overtuiging uit
dragen. dat de huiveringwekkende
bewapeningswedloop niet tot de vre
de dient."
Meer nieuws uit de
kerken vandaag op
pagina 10
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
tel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00 00
B*nk Ned Credietbank
Rekemngnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Ams teraam
XI1000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-H5588 (redactie en
tei 010-115700 (advertenties)
WesttHaak 4
REGIO OEN HAAGAEIOEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
le< 070-469445
Parkstraat 22
Oen Haag
REGIO NOORD/OOST-NEOERLANO
(u<tstuttend administratie)
Postbus 3
8000 AA Zwoae
le< 05200-17030
Abonnementsprijzen:
Per kwartaal
Per »aar
i 15.47
46 40
f 183.40
n oo aanvraag
Tetetemsche
(ne adressen boven)
Opgave tamawtoerchten 9-19 30 van
maandag t/m vntdag Op zo»* ag van 18-
20 uur telef 020-913456
Opgave mmi-advertenties tei
320-936868 0» SCftrfieNk aan fcFm-Adv
atdekng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen j 'stuitend scftnfleiitk
aan onze Amsterdamse adressen
„Kerk en Vrede" juicht deze synode-
uitspraak toe. maar dringt tegelijk
aan op meer duidelijkheid. De vereni
ging wijst op de discussie over de
betekenis van de uitspraak, naar aan
leiding van uitlatingen van prof. Joh.
Blok. Deze schreef In een kerkblad,
dat de synode-uitspraak betekende,
dat voor leden van de gereformeerde
kerken dienstweigering voortaan de
meest normale zaak is. Dit werd ech
ter door de scriba van de synode,
ouderling M. H. L Weststrate. in een
de zich in haar uitspraak echter be
perkt tot een veroordeling van mas
savernietigingswapens en van de be
wapeningswedloop. wordt het des te
belangrijker dat er duidelijkheid be
staat over deze derde vraag. Met een
veroordeling alleen ls men er niet: het
gaat Juist om de praktische politieke
invulling van de synode-uitspraak.
Tot zover de drie vragen van „Kerk
en Vrede" aan de synode van de gere
formeerde kerken.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Op uitnodiging van
het vormingswerk van de hervormde
gemeente en de gereformeerde ker
ken in Amsterdam komen zeven
christen-politici uit verschillende
partijen in de hoofdstad vertellen,
hoe zij als christen tot hun keuze
gekomen zijn-
Als eerste wordt komende zondag de
Haagse VVD-wethouder mevrouw
mr. J. M. Klomp-Verhoeven ver
wacht. De bijeenkomst vindt plaats
in een van de zalen bij de Parkkerk in
de Gerard Brandtstraat van 12 tot 14
uur.
Anderen, die hun medewerking al
hebben toegezegd in latere bijeen
komsten. zijn de kamerleden De
Gaay Fortman (PPR). Van Houwelin-
gen (CDA-AR), Stoffelen (PvdA), me
vrouw Wessel (D'66) en oud-wethou
der Van der Eijden (CDA-KVP). Naar
sprekers uit de CPN en de PSP wordt
nog gezocht.
Om de politieke keuze concreet te
maken, zal aan alle sprekers ook de
vraag worden voorgelegd, hoe zij de
ontwikkelingen in ons land zien met
zijn vele culturele minderheden. Er
zal veel gelegenheid zijn tot gesprek.
door Aldert Schipper
uuuciuiig m. n. lj. n rauiu dic, ui crru
Daarom heeft „Kerk en Vrede" nu de i yj C^CSy\ lrpY*K
volgende drie vragen aan de synode lil CC 11 IVCi. IV
voorgelegd:
Kan de synode nader verduldelijken
hoe zij haar uitspraak bijbels-theolo-
gisch fundeert, en daarnaast aange
ven wat In het licht van deze bijbels
theologische fundering haar visie is
op de bewapening als zodanig? De
synode gebruikt de termen „Gods
heil voor deze wereld" en „wat Jezus
ons geboden heeft". Dit zijn zwaar
geladen termen. Als hoofdbestuur
van Kerk en Vrede kunnen wij, deze
woorden lezend, niet anders conclu
deren dan dat met een beroep hierop
alle bewapening dient te worden af
gewezen. Kunnen we nog wel een
onderscheid aanbrengen tussen kern
wapens en andere vernietigingswa
pens?
Diensweigeraars
Vindt de synode het een juist gebruik
van haar uitspraak, als jonge leden
van haar kerken zich bij hun beroep
op de Wet Gewetensbezwaren Militai
re Dienst, onder meer baseren op
deze synode-uitspraak? Het hoofdbe
stuur van Kerk en Vrede onder
schrijft de boven aangehaalde con
clusie van prof. Joh. Blok. en werd
dan ook onaangenaam getroffen door
de reactie van de synode-scriba op de
vraag van mr. Biesheuvel. Kerk en
Vrede probeert ln haar werk te ko
men tot een verantwoorde pastorale
begeleiding van ook gereformeerde
dienstweigeraars. Juist daarom
acht het hoofdbestuur het van groot
belang op deze vraag van u een helder
antwoord te vernemen Welke conse
quenties ten aanzien van dienstwei
gering kunnen er naar het inzicht
van de synode nu uit de synode
uitspraak worden getrokken?
Op welke wijze denkt de synode ge
stalte te geven aan het. in haar uit
spraak genoemde, begrip „geestelijke
weerbaarheidHoe denkt de synode
dit begrip concreet in te vullen0 Door
Kerk en Vrede is in de discussies over
kernbewapening altijd gepleit voor
een „neen zonder ja". Kerk en Vrede
stemt in met de gedachte dat we ons
uiterste best moeten doen om het
kwaad van de kernbewapening te be
strijden. Daarom onderschrijft Kerk
en Vrede van harte de campagne te
gen de kernwapens, van het InterKer*
keiijk Vredesberaad. Omdat de syno-
België is een rooms katholiek land.
De protestanten vormen een minder
heid van een half percent, geringer in
aantal dan bijvoorbeeld het aantal
moslems. De protestantse minder
heid van ongeveer 60.000 mensen is.
zoals bij protestanten helaas gebrui
kelijk, ook in België verdeeld over
een groot aantal denominaties. Vanaf
morgen zullen er echter twee minder
zijn. want dan vindt in het Congres-
senpaleis in Brussel de constitueren
de synodevergadering plaats van de
Verenigde Protestantse Kerk van
België, waarin drie protestantse ker
ken samengaan.
Deze drie zijn de Protestantste Kerk
van België, de Hervormde Kerk van
België en de Belgische Gereformeer
de Kerken, die behoren tot het kerk
verband van de Gereformeerde Ker
ken in Nederland. Hoewel deze drie
kerken en kerkverbanden geen In
drukwekkende theologische verschil
len vertonen, bezit elk van de kerken
zijn eigen Identiteit. Niettemin wil
men de stap naar een structurele een
heid zetten. In de verklaring van een
heid. die morgen hoogstwaarschijn
lijk door de gemeenschappelijke roe
ping tot eer van ene God Vader, Zoon
en Heilige Geest en begerig het Evan
gelie beter te dienen in de samenle
ving van vandaag.
Geld
In deze verklaring staat helder om
schreven welk motief tot de aan
staande vereniging van de drie ker
ken heeft geleid, maar gezegd moet
worden dat het geld een bescheiden
handje heeft geholpen.
In tegenstelling tot wat in Nederland
wel eens wordt vermoed, is België een
land met een voorbeeldige gods
dienstvrijheid. De staat gaat zelfs zo
ver dat zij financiën ter beschikking
stelt voor het functioneren van het
kerkelijk werk. De staat betaalt een
groot deel van de wedde van de domi
nee en de gemeentelijke overheid be
taalt een deel van de huurkosten van
de pastorie. Deze tegemoetkomende
houding van de staat ls aldoor dank
baar aanvaard door de Protestantse
Kerk van België, de PKB De voorzit
ter van de synode van deze kerk. ds
André Pleters. gold tegenover de
staat als de contactpersoon voor het
Belgisch protestantisme. De staat
denkt „katholiek" en wil dus het
liefst te maken hebben met een „bis
schop", ook al noemt Pleters zich zo
niet.
De tweede partner in de kerkvereni-
ging, de Hervormde Kerk van België,
de HKB, heeft zich tot voort kort
verzet tegen staats-subsidie. Daar
komt nu verandering in. In 1975 wer
den twee van de kerken erkend door
de staat, de voorwaarde voor een sub-
sidiëering. Twee andere kerken heb
ben erkenning gevraagd. Sommige
gemeenten blijven verwoed tegen
stander van geld van de staat. De
offervaardigheid is groot, maar som
mige gemeenten zijn zo klein, dat zij
moeten kiezen tussen het aanvaar
den van een gesubsidieerde predi
kantsplaats of vacant te worden. De
HKB dateert uit de eerste helft van
de vorige eeuw en is overwegend
franstalig.
Wonder.
De Gereformeerde kerken in België,
de GKB. zijn geheel nederlandstalig.
De eerste gereformeerde kerk ont
stond in het eind van de vorige eeuw
in Brussel, daarna kwam er een in
Antwerpen, en vervolgens in Gent en
Mechelen. De kerken van Dender
leeuw en Boechout ontstonden uit
evangelisatiewerk. Veel Nederlanders
herinneren zich de „doorbraak van
het Evangelie in Vlaanderen." door
de evangelist-industrieel K. Kluys be
schreven in zijn boekje „Het Wonder
van Boechout". Deze vurige gerefor
meerde droeg er toe bij dat in de
jaren vijftig een gereformeerde kerk
ontstond van enkele honderden le
den. merendeels Belgen, die de rooms
katholieke kerk verlaten hadden.
Ook de kerk van Denderleeuw, waar
de vroegere priester H. J. Hegger als
predikant aan verbonden is geweest,
komt voort uit evangelisatiewerk on
der katholieken. Deze gemeente is
niet zo groot. Zij telt 110 belijdende
leden, zo meldt het Jaarboek 1978. De
andere kerken tellen elk drie tot vijf
honderd leden. Nog steeds ontvangen
de gereformeerden in België, ook al
vormen zij sinds 1974 een eigen Clas
sis België, financiële steun uit Neder
land. In het einde van de jaren zestig
hebben de gereformeerden zich ech
ter ook uitgesproken voor overheids
steun.
De PKB is een kerk die zeil voortge
komen ls uit een fusie. Sinds de refor
matie bestonden een aantal protes
tantse kerken, die ln 1839 samengin
gen in de Bond van Protestants
Evangelische Kerken van België.
Deze bond ging in 1969 samen met de
Methodistische Kerk in de PKB. Bin
nen de PKB bestaat nogal wat ver
scheidenheid in geloofspraktijk. Je
kan er bijvoorbeeld piëtistisch inge
stelde liberalen vinden, die het liefst
uit de bundel van Johan de Heer
zingen, in het franstalige gebied be
staan kerken, die helemaal in de lijn
staan van het negentiende-eeuwse
modernisme, terwijl andere weer heel
fundamentalistisch zijn. De PKB telt
ongeveer 17.000 leden.
De hervormde kerk, de HKB, heeft
onder invloed gestaan van franr.talig
Zwitserland, waar in de tijd van het
Reveil gemeenten zich losmaakten
uit de officiële kerk. De gemeenten
zijn vaak heel klein. Ze hebben een
rechtzinnige traditie. De HKB heeft
10 tot 12.000 leden.
Trouw
De gereformeerden hebben tegen
woordig heel wat Belgische leden,
maar de Nederlandse Invloed ls er
nog groot. De predikanten zijn alle
maal Nederlanders en men houdt er
naar gereformeerde traditie stevig
vast aan de belijdenisgeschriften. De
voorzitter van de classis, ds A. C.
Koeman in Boechout. vertelde dat de
gereformeerden hopen dat zij hun
organisatietalent en hun trouw aan
Schrift en belijdenis als bijdrage in
de nieuw te vormen kerk kunnen in
brengen. Hij vertelt dat er door de
kerkvereniglng van morgen niet zo
veel zal veranderen. De gemeenten
blijven gewoon doordraaien. Hij
hoopt dat er na morgen weer eens wat
meer tijd overblijft voor het echte
gemeentewerk, want de voorberei
ding van de vereniging heeft sinds
1971. toen de drie kerken besloten
deze kant uit te gaan. erg veel tijd en
energie opgeslokt. Ds Koeman wijst
er op dat de kerken nu al veel samen
deden. Zo hadden de kerken al één
theologische faculteit in Brussel, de
den zij samen in radio en televisie en
ontmoetten zij elkaar bij evangelisa
tie- en zendingswerk in Rwanda.
Ds Koeman, die gewoon gerefor
meerd predikant is. vergelijkt wel
eens de moeizame pogingen in Neder
land om eenheid tussen de hervorm
den en gereformeerden tot stand te
brengen met de blijmoedige wijze
waarop nu in België een vereniging
tot stand komt. „In Nederland komen
de protestantse kerken voort uit
scheidingen uit het verleden. Daar
DE MET VERANDERDE C fc
VAN DE VREDESWEEK. J
De thematiek van deze vredt
ten opzichte van die van het
jaar niet veranderd. Dat kon oi
eigenlijk niet. Je kunt niet ht
jaar zeggen: help de kernwaj*^
wereld uit, dan constateren r di
nog niet gebeurd is om vervo de
een ander chapiter overstapjf
Daarvoor is de zaak te ernsti w
Daarvoor was de kreet te ger
intussen wil dat niet zeggen
niets veranderd is. Er zijn eei
dingen aan te wijzen die de c
van deze uitroep wel degelijk
veranderd. Bij steeds meer n JLj
ep ook bij hen die de volken
lelden, ontstaat het besef dal d t
dit soort bewapening een gre d,
overschreden hebben. Zij be
zij het vaak aarzelend en vol
ongelovig nog. zich met ons
vragen of we niet terug moet Hoi
land van de angst. Zijn we ni
gegaan? Hebben we het niet d
hand laten lopen? Politici op
niveau worden bereid om des
in alle ernst onder de ogen te
Enkele cynici en andere verb
niet mee gerekend. In de twe
plaats gaat men steeds meer
krijgen voor de samenhang t
economie en oorlogsdreiging®1^,
er mis met ons stelsel van n
vervaardiging en verdeling vL^
produkten en hoe werkt dat ii
zich bedreigd gevoelen en dak|»l
het zich voorzien van vooral 'II
„afdoende" bewapening. Zo fvcj
dat men moet vrezen dat we t/ij
binnenkort dit aards bestaan
letterlijk mee afdoen. Zitten 0|, J
op het juiste spoor met onze y
naar steeds grotere winst, md,
steeds verder perfectioneren®
technische industrie? Hoe li
we de arme landen nog roepettaa
ons ondertussen wit-heet te q de
over een procent meer of mirtbei
deze welvaart? Kan dit zo dojvee
zonder dat we een aantal desjd
volken en groepen kweken, d 5tri
vandaag of morgen voor het I
zetten? Waar blijven de gestèps;
onderdelen van kernwapener
steelt die en wat doet men erdsbi
Wat is men ermee van plan? '0 e<
onmogelijk iets goeds zijn. wid t
maken dingen waarmee alleeki V
groot kwaad aan te richten isuier
dit al kan moeilijk gezien wosud
een consequentie van het geanb
de aarde te bewerken! En teni
daar het voorlopig en fragielèlde
resultaat van Camp David. M da
komen in verblindende haatl
bezinning. Blijken dus toch vtaan
te schudden uit hun kwalijköeps
dromen. Geeft dat niet de Iets
mogelijkheid dat ook andereitaa
manier tot het inzicht zijn te j de
waartoe de vredesweek opniéM:
oproep doet? fen i
|re
01
len
bestaat in sommige gevallen nog oud
zeer over. Hier in België zijn de drie
kerken naast elkaar vanuit afzonder
lijke initiatieven opgegroeid. Hier
hoef je geen vroegere banvloeken te
herroepen." Het gevaar bestaat dat
de drie kerken naast elkaar vanuit
afzonderlijke initiatieven opgegroeid.
Het gevaar bestaat dat de drie ker
ken. die nu samengaan in de verenig
de kerk voorlopig afzonderlijk zullen
blijven voortbestaan en dat de vere
niging alleen maar de besturen en
raden (of. zoals de Belgen zeggen:
commissies zullen aangaan). Ds Koe
man is het echter ernst: „Ik hoop dat
de vereniging nu ook plaatselijk gaat
doorwerken, zodat er naast de eigen
identiteit die elke plaatselijke ge
meente nu eenmaal heeft, toch een
breder draagvlak ontstaat, bijvoor
beeld voor het onderwijs, de evangeli
satie en de zending." Koeman is we
liswaar niet van plan iets te forceren,
maar „het moet nu gemeengoed gaan
worden, ook al zal dat nog wel een
tijdje duren."
Geen establishment
De kerkvereniging is niet een beslis
sing van de toppen van de kerken
alleen. Alle plaatselijke gemeenten
hebben langdurig en vaak zeer intens
de plannen besproken en gewogen.
De gereformeerde kerk in Boechout
nam pas in juni van dit jaar met 75%
der stemmen een definitieve beslis
sing. nadat de kerkeraad een drin
gend verzoek om adhesie aan de ge
meente had gericht. De kerkeraad zei
hierbij dat hij deze vereniging niet
wilde zien als einddoel, maar te ho
pen dat ook andere protestanten, die
nu nog niet meedoen aan de vereni
ging op den duur er ook bij zuilen-
komen.
Want ter „rechter zijde" bevindt zich
nog ongeveer de helft van het Bel
gisch protestantisme. Onder hen zijn
de Zendingskerk, pinkstergroepen,
christelijk gereformeerden en de zgn
vergaderingen van gelovigen, die zich
nog niet oecumenisch opstellen.
De gemeente in Boechout heeft aan
de vereniging als voorwaarde verbon
den dat zij haar eigen predikant mag
blijven beroepen en zij heeft uidruk-
kelijk gezegd dat zij niet tot het esta
blishment wil behoren. Ds Koeman
heeft sterk voor de vereniging gepleit.
Maar op de laatste gemeentevergade
ring, waar de knoop moest worden
doorgehakt zei hij: „Ik doe alleen mee
als we allemaal gaan" en zo is het
gegaan.
VOORBIJGANG
Beroepingsweg
NED. HERV. KERK Q Z
Beroepen te Stolwijk: G. Nou'
Bruchem-Kerkwijk te Gieéorc
Nederhardinxveld: J. v. Oosi
Meerkerk; te Delft: P. Lugtfet
Dordrecht. len
pzi
Bedankt voor Baarn (toez.): (oor
Zoetermeer. ivor
ag
Aangenomen de benoemingeid
stand in het pastoraat te Dd
v. d. Haas em. pred. te Den|
GEREF. KERKEN (VRIJG
Beroepen te Waardhuizen: i j
Boer, kand. te Marknesse. f(J
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Gorkum: A.
ken te Nieuw-Beijerland.
om
mit
Van een onzer redacted^
DJAKARTA Onder de clCD
in Indonesië is onrust ontstin t
het besluit van minister Alm
van godsdienstzaken om dier
dienstige bekeringsijver onte g
verklaren. Alamshah heeftld.
daan in strijd met de grondi
den de christenen. Alamste'
vaardt weliswaar de grondslè
Indonesische staat, de Pr
maar hij zondigt tegen artikf
de grondwet dat de veranda Ni
godsdienst garandeert. tne
ste
Vooraanstaande christened)
katholieken als protestanteij vj
president Soeharto bezocht
protestbrieven gezonden,
sië wonen ongeveer tien I
christenen, die tot dusver eet
ge grondwettelijke godsd
held genoten.
Waterbuffeltheologie,
boek van Kosuke Koyama.J
tober, vormingscentrum
Barchem (tel. 05734-443).
Zuid-Afrika, open
NCVB, spreker dr. A. Ki
dinsdag 24 oktober vanaf lol
vormd centrum. Ommen. Inlr
451370.
De studiedag over man
terrorisme van de gereff
vrouwenbond, 30 september
zeD. gaat niet door.
