Zuinige Drees sr. schreef
liefdesbrieven in steno
Gerestaureerd Jacobi-orgel
een veelzijdig instrument
E
Nieuwe
boeken
TV COMMENTAAR
31
Jacques van Kollenburg ontdekte in 'Spreekuur':
Groei schriftelijk
onderwijs
Gesprek in
gevangenis
afgeluisterd
Shirley McLaine
en het licht
NOS raadpH
bestuur inz^
Veronica
Er is weef!;
Delfts Zwr
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1978
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door Riet Diemer
HILVERSUM Een van de vele gasten van Jacques van Kollenburg in de op een na
driehonderd Spreekuren die hij achter de rug heeft is dr. Willem Drees sr. geweest. In zijn
vraagstelling wist Van Kollenburg twee zaken te combineren: de uitgesproken zuinigheid van
Drees en het feit dat hij stenograaf is geweest van de Staten Generaal: „Ik wist dat hij zijn
liefdesbrieven in steno had geschreven en ik heb hem toen gevraagd of dat uit zuinigheid was
geweest, om papier te besparen. En dat was zo!", vertelt Van Kollenburg triomfantelijk over
zijn ontdekking.
Met de komst van de toen 85-jarige
socialist Drees naar de KRO wil hij
tevens aangeven dat de tijden wel
zijn veranderd sinds Jacques zelf als
rooms-katholiek Brabants jongetje
nooit en te nimmer naar de VARA
mocht luisteren. En Drees zal er in die
dagen wel nooit op hebben gerekend
ooit nog eens te worden uitgenodigd
om voor de KRO-microfoon te komen
spreken, uitgerekend op 1 mei. want
dat was de datum van uitzending.
Evenals zijn collega Fons Disch ..ju
bileert" Van Kollenburg deze week:
in zijn Spreekuur is hij voor de drie
honderdste keer gastheer van een be
kend persoon. Vrijdagmiddag vier
uur op Hilversum 1 zal dat de schrij
ver Hugo Claus zijn, in verband met
diens laatste boek „Het verlangen".
Van Kollenburg recruteert zijn gas
ten onder schrijvers, kunstenaars en
sportlieden ook al gaat dat niet altijd
precies op en Fons Disch onder we
tenschapsmensen. politici en perso
nen in de sociaal-economische sfeer.
Geschiedenis
De term „bekende Nederlander"
vindt Van Kollenburg eigenlijk erg
vervelend. „Dat is een wat belegen
titel, maar ik moet zeggen dat ik bij
voorkeur iemand neem. van wie ik
niet hoef uit te leggen wat hij of zij
doet. Van Ank van der Moer weet
iedereen dat ze een bekend actrice is.
Daarnaast valt de keus op mensen
die in de actualiteit zijn gekomen,
maar die zijn daardoor eigenlijk ook
alweer bekend."
„Iedere gast is anders. Hij brengt zijn
eigen geschiedenis en zijn eigen me
tier mee. Zo blijft het steeds nieuws.
Ik doe Spreekuur na zeven jaar nog
altijd met veel plezier. Het blijkt ook
een goede formule te zijn omdat het
de toehoorders nog steeds niet gaat
vervelen". Hij schat dat het aantal
luisteraars in al die jaren nog altijd
een half miljoen is gebleven.
„Wat de selectie betreft ga je af op de
kwaliteit van iemand. Al vertelt-ie
misschien niet zo boeiend, toch is het
dié man of dié vrouw Sportmen
sen praten misschien niet zo goed,
met uitzondering van een Knete-
mann of Zwartkruis, maai- sportmen
sen liggen uitstekend in de markt. Al
heeft Van Hanegem niets te zeggen,
je neemt hem als vedette."
„De moeilijkheid zit hem in de varia
tie. Je kunt niet drie toneelspelers of
musici achter elkaar nemen Er ko
men nogal eens klachten dat er zo
weinig vrouwen aan het woord ko
men. Daarom probeer ik elke maand
een of twee vrouwen in mijn program
ma te hebben, zoals Marga Klompé
als voorzitster van Justitia et pax of
Thera Coppens over haar studie van
de vrouwen van Hendrik VIII". Van
Kollenburg heeft naar het Grand
Gala van de Emancipatie gekeken.
Over de suggestie de voorzitster, dr.
Anne Marie Grewel eens te inviteren
belooft hij toch eens na te denken.
Foefjes
Evenals collega Fons Disch is hij een
groot voorstander van live-uitzendin
gen. „De mensen met wie ik spreek
zijn gewend in de publiciteit te staan.
Maar ze vinden ook dat ze er in inter
views vaak verfomfaaid van af ko
men. Zoiets kan niet in Spreekuur.
Alles wat ze zeggen wordt uitgezon
den. Directe uitzendingen geven ook
extra spanning en extra dimensie. Je
zit voortdurend op de punt van je
stoel. Als je de mist in gaat kun je
niet zeggen: dat doen we nog eens
over. Het gebeurt ook wel dat niet dat
verhaal eruit komt waarvan je weet
dat ze het kunnen vertellen. Ook al
gebruik je allerlei foefjes, het lukt
niet. Na de uitzending kun je alleen
maar zeggen: jammer!"
Dat live-uitzendingen een heel groot
risico kunnen opleveren is indertijd
gebleken met de vlucht van couturier
Max Heijmans. uit de radiostudio,
vlak voor Spreekuur zou worden uit
gezonden. Zijn zenuwen werden hem
in de koele studiosfeer zo de baas, dat
hij met het smoesje dat hij naar het
toilet wilde de deur uitvluchtte en de
eerste de beste taxichauffeur die hij
tegenkwam opdracht gaf hem naar
zijn huis in Amsterdam te rijden.
Intussen zat Van Kollenburg die van
niets wist de luisteraars zoet te
houden.
Een paar weken later was Heijmans
toch te beluisteren dankzij een uit
zonderlijke regeling. Hij mocht thuis
blijven en een radioverbinding tussen
zijn huis en de studio in Hilversum
werd tot stand gebracht, zodat hij
vanuit zijn vertrouwde omgeving een
schitterend haute-couture verhaal
kon vertellen voor zo'n 300.000
vrouwen.
Toch blijft Van Kollenburg geloven
dat je door $en goede voorbereiding
de mensen op hun gemak kunt stel
len. Hij bezoekt ze thuis en dan wordt
er over van alles gesproken, behalve
over het programma zelf. „Ik probeer
hun sterke kanten uit te vinden. Er
zijn er bij die sidderen van de zenu
wen, maar dan begin ik gauw over
iets waarvan ik weet dat ze er graag
over praten. Veel mensen zien ook op
tegen een gesprek van een uur. Maar
achteraf is de reactie vaak: 't Was
fijn, maar is het nu al om?"
Openhartig
Het harde interview is volgens hem
volstrekt zinloos. De mensen slaan
dicht of ze worden kwaad. „De meest
openhartige antwoorden kun je vol
gens de geleidelijke manier krijgen."
Al gelooft Van Kollenburg wel dat
keiharde vragen aan het adres van
mensen als politici wel goed kunnen
zijn. „Een politicus vpert een act op.
Hij is niet echt. Hij doet zijn uiterste
best om zijn belangen te verdedigen."
Een niet onbelangrijk aandeel in
Spreekuur hebben de luisteraars. In
het gesprek met Harry Mulisch vroeg
een jongen: Ik schrijf nu al zes jaar,
maar alles wordt door de uitgevers
teruggestuurd. Is dat u ook overko
men? Antwoorfd van Mulisch: „Ja, en
dat is maar goed ook. Ik ben erg blij
dat alles wat ik in mijn begintijd
schreef niet is uitgegeven. Blijf door-
Jacques van Kollenburg
gaan". Een vader vroeg aan Enith
Brigitta of zijn dochter al oud genoeg
was om wedstrijd te zwemmen. En de
schrijver Marnix Gijsen viel het op,
dat er zoveel zinnige vragen werden
gesteld, waaruit interesse voor het
onderwerp sprak. De vragen worden
echter pas in de uitzending gebruikt
als ze in een groter verband passen,
anders gaat de continuïteit verloren.
Van Kollenburg meent dat hij veel
toegang tot acteurs en schrijvers
krijgt omdat hij zelf de theater en
schrijverswereld kent. Hij heeft veel
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Anderhalf jaar geleden werd de Jacobikerk één van de zes grote middeleeuwse
kerken in de Utrechtse binnenstad geheel gerestaureerd en zaterdagmiddag wordt dat werk
in zekere zin voltooid door de ingebruikneming van het gerestaureerde orgel.
Dat is een gebeurtenis, waarvan het
belang verder reikt dan de stad
Utrecht. Het gaat hier om een orgel
van de achttiende-eeuwse orgelbou
wer Rudolf Garrels (een leerling van
Arp Schnltger), van wie helaas niet
zoveel werk in ons land is overgeble
ven (o.a. Maassluis. Purmerend en
Leiden-Marekerk). En voor wie dat
nog niet zoveel zegt: in de jaren dertig
was Albert Schweitzer op bezoek in
Utrecht en bij die gelegenheid prees
hij het orgel van de Jacobi als het
mooiste van het toch waarlijk niet
gering te noemen Utrechtse orgel
bezit.
Wat dat oordeel opgetekend uit de
mond van de oud-organist van de
kerk, Wim v. d. Hoeven waard is.
moeten we trouwens maar even in het
midden laten, want Wim v. d. Hoeven
herinnert zich ook dat dezelfde
Schweitzer bij een concert een in 1911
door orgelbouwer De Koff op het rug
werk geplaatste strijker koos als uit
komende stem.
In elk geval heeft deze Viola de thans
door Van Vulpen uitgevoerde restau
ratie niet overleefd. Al het romanti
sche snoepgroed uit 1911 (behalve de
Viola o.a. ook een voix Celeste) is
Klassiek en modern
Het tijdschrift voor antieke cultuur
Hermeneus viert zijn tiende lustrum
met een themanummer: „Klassieke
motieven in de moderne Nederlandse
letterkunde".
Wie dacht dat de klassieke oudheid
Speciaal vandaag
In Van Gewest tot Gewest:
onderzoek naar bijenziekten;
toerisme bedreigt hunebedden
en jubileum dahlia-show.
Ned. 1/18.59
De laatste aflevering van de
IKON-serie Met pijn en moeite
gaat over armoede in eigen
land. In Kenmerk wordt de
situatie geanalyseerd.
Ned. 2/18.59
De NOS vertoont het Engel
se sociale drama Op kosten
van de gemeenschap.
Ned. 1/20.00
Sport: reportages van het
Europese Cup-voetbal.
Ned. 1/22.40
Begeleid door het symfonie
orkest van de Zweedse radio
speelt Ashkenazy het derde pi
anoconcert van Bartok. Daar
na volgt de „Romantische
Symfonie" van Bruckner.
Hilv. 2-20.05
Ellen Vogel, Coen Flink en
Jules Croiset spelen Het spoor
wegongeluk van Jeannine
Raylambert.
Hilv. 1/23.00
als inspiratiebron had afgedaan, kan
uit de bijdragen aan dit nummer het
tegenovergestelde opmaken. Talloze
auteurs hebben op een of andere wij
ze het oude kultuurgoed in hun nieu
we scheppingen betrokken. De drie
studies in dit nummer over „Diony-
zos". „De Komedianten" en „Van va
gebonden en schelmen" van Coupe
rus tonen de invloed van een fascina
tie door het klassieke literaire verle
den Ook de opstellen over „Een ver
minkte Apollo" en zijn „Grieksche
Sonnetten" aan een onderzoek wor
den klassiek voor diens oeuvre. Uit
voerig wordt ingegaan op Hermans'
televisiespel „Periander", en op klas
sieke reminiscenties in het werk van
Marnix Gijsen. Andere auteurs die
aan bod komen zijn: Dèr Mouw, Van
de Woestijne, Achterberg, Chr.
D'haen. Claus. De afwisseling wordt
nog vergroot door toevoeging van en
kele anderssoortlge bijdragen: een
charmante herinnering van Mathilde
Stuiveling aan Leopold als leraar
klassieke talen, een belichting van
het Griekse element in het werk van
Hans Warren door de auteur zelf, eru
diete structurele wichelarij van hun
komende roman ..Michael van Man
der" door Joyce Co.. gedichten van
Bernlef en Bastet. Allerhande boeien
de variaties dus op het ene thema van
dit nummer.
Hermeneus jaargang 50, nr. 3 (1978)
336 blz. 17,50. Kan besteld worden
via dr boekhandel of rechtstreeks bij
de uitgever. Educaboek b.v., postbus
48. Culemborg.
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM - Het aantal deelne
mers aan schriftelijk onderwijs is het
vorig jaar met 12,5 procent gestegen
tot 194,672. Dit blijkt uit de cijfers
van het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek. die de aantallen van 39 erken
de instellingen voor schriftelijke on
derwijs heeft verzameld De grootste
belangstelling gaat uit naar econo
misch en administratief onderwijs,
naar technisch onderwijs en naar al
gemeen onderwijs als mavo. havo en
vwo.
weggehaald en vervangen door een
reconstructie van de oorspronkelijke
vulstemmen (een Carillon, een Sex-
quialtec en een Flageolet).
Overigens: dat rugwerk heeft-weinig
met Garrels te maken, want in 1823
verving Abraham Meere (de man die
het grote, in 1940 verbrande orgel in
de Rotterdamse Laurenskerk stem
pelde) het oorspronkelijke zeven
stemmen tellende rugwerk door een
geheel nieuw en veel groter positief
zelfs in een geheel nieuwe kas.
Er is een ogenblik bij deze restauratie
overwogen dit Meere-rugwerk ergens
anders een geheel nieuw bestaan als
zelfstandig orgel te laten beginnen en
het Garrels-rugwerk in zijn geheel te
reconstrueren, maar na veel wikken
en wegen is toch gekozen voor een
terugkeer naaride toestand van 1823
dat wil zeggen: een orgel met in
feite twee hoofdwerken, waarvan er
dan één in een rugpositief is onderge
bracht.
Het gevolg daarvan is, dat er een
orgel is ontstaan met grote muzikale
mogelijkheden. Bij de ingebruikne
ming op zaterdagmiddag speelt orga
nist Theo Teunissen dan ook niet
alleen werken van Bach (J. S. en J.
C.), maar ook van een Italiaan als
Domenico Zipoli, en zowaar de aan
een revival als kerkcomponist begin
nende tijdgenoot van Abraham Mee
re: Felix Mendelssohn-Bartholdy.
Het front van het gerestaureerde orgel in de Jacobikerk te Utrecht.
De keuze van de toestand van 1823
als uitgangspunt voor de restauratie
had ook consequenties voor het uiter
lijk. Daarom zijn de vroeg zeventien-
de-eeuwse orgelluiken van Roelof
van Zijl niet teruggebracht. Zij blij
ven in het depot van het Centraal
Museum in Utrecht.
AMSTERDAM (ANP) De
Amsterdamse advocaat mr. H.
Kater heeft gisteren in een
brief aan staatssecretaris
Haars van justitie het vermoe
den uitgesproken dat de
spreekkamers in het Maas
trichtse huis van bewaring
elektronisch worden afgeluis
terd. Mr. Kater heeft dit gecon
stateerd tijdens een gesprek
met een gevangene in een der
bezoekruimten van het ge
bouw. Achteraf bleek dat het
bewakend personeel op de
hoogte was van wat er bij die
gelegenheid werd besproken.
Dit is in strijd met de bepaling
dat een onderhoud tussen ad
vocaat en cliënt strikt vertrou
welijk moet zijn.
„Ik ben mij érvan bewust, dat
het veronderstelde afluisteren
van een geprivilegieerde be
spreking een zeer ernstige be
schuldiging inhoudt", aldus
Kater in zijn brief, „doch ik
voel mij vrij deze te uiten, daar
wij gelukkig niet in een politie
staat leven, zodat ik niet be
ducht hoef te zijn voor reper
cussies tegen mijn cliënte of
mijzelf". Mr. Kater heeft er bij
de staatssecretaris op aange
drongen een onderzoek in te
stellen.
Volgens een woordvoerder van
het ministerie van justitie mist
het vermoeden van mr Kater
elke grond. „Gesprekken tus
sen gedetineerden en hun ad
vocaten mogen niet worden af
geluisterd," aldus de woord
voerder. Het gebeurt volgens
hem wel dat gevangenisperso
neel tijdens deze gesprekken
naar binnen kijkt „voor het ge
val zich eventualiteiten voor
doen".
Het klinkt niet charmant, maar ik
weet zo gauw geen andere vergelij
king: Shirley McLaine moet het
hart van een olifant bezitten mis
schien wel in tweeërlei opzicht. De
prestaties waartoe zij haar body
dwingt tijdens een show grenzen
aan het ongelooflijke. Zij is nu toch
al een eindje de veertig gepasseerd
en dan vergt het van een normaal
mens heel wat training om het li
chaam redelijk in conditie te hou
den. Urenlang in beweging blijven
doe je niet zo gemakkelijk meer.
Shirley McLaine vergt veel meer
van zichzelf. Na afmattende repeti
ties zij heeft reeds tientallen rol
len gespeeld lichaamsoefeningen
en besprekingen voor nieuwe plan
nen stapt zij 's avonds vief als een
jonge atlete het podium op om een
zaal vol mensen tot laaiend enthou
siasme brengen.
Shirley is meesteres op vele wapens.
Zij speelt toneel, zij komt over op
een conference met dubbel-diepzin-
nigheden, pakt de zaal met een lied,
of maakt iedereen sprakeloos als zij
er in een wervelende dans nog een
schepje bovenop gooit. En dit ge
beurt allemaal in een tempo waar
een ander mens alleen maar aan
hoeft te denken om doodmoe te
worden.
Met een dergelijke afwisselende
door Ton Hydra
show heeft Shirley McLaine dit jaar
de Gouden Roos van Montreux ge
wonnen.
De KRO zendt dit programma mor
genavond uit. Er zitten veel elektro
nische klanken en produkties in.
Daarvoor is een apparatuur ge
bruikt die schijnt te zijn gebaseerd
op het laserstraal principe. Bij het
kijken in familieverband wordt
waarschijnlijk de generatiekloof
zichtbaar. Jongeren vinden het
prachtig, maar oudere ogen kunnen
deze flitsende en kleurige trucages
niet goed verwerken.
Zo zal het ook gaan tijdens een wild
dansnummer maar de meningen
zullen minder verdeeld zijn als Shir
ley op „Zilvere draden tussen 't
goud een kolderieke parodie op het
huishouden weggeeft. Aan het
hoofd van dat voortreffelijk ge
trainde Trocadero Ballet van Monte
Carlo steekt zij komisch de draak
met het klassiek ballet. Alweer een
verbluffend nummertje uithou
dingsvermogen.
Zelf zou ik in de show wat meer van
het bespiegelende genre hebben
willen horen, zoals zij Manhattan
vergelijkt met Disneyland. Ik geloof
namelijk dat Shirley Maclaine daar
in het meest zichzelf is. Er komen
Shirley Maclaine
althans aspecten naar voren, die zij
ook buiten het theater probeert uit
te dragen, hoewel met aanzienlijk
minder succes. Haar sociale en poli
tieke betrokkenheid, bij voorbeeld.
In eigen ogen is deze ras-artieste
een clown. En dat betekent dat zij
ook gevoel heeft voor de tragische
kanten van het leven. Een goede
clown immers is niet uitsluitend
potsenmaker. Misschien maakt zij
nog eens een tweezijdige show. al
zal zij er dan geen rozen mee ver
dienen.
Voor de vierde aflevering van zijn
radio-serie Bastaard kinderen van
de zon (die de NCRV donderdag
avond uitzend) ondernam Hans
Blankensteyn een experiment. Hij
ging met Ria Janse, conservatrice
van het museum Boymans-van
Beuningen, praten over schilde
rijen.
Dit vergt van de luisteraars een
bijzonder voorstellingsvermogen.
Zouden zij zich een idee moeten
vormen van beschreven gebouwen
en mensen, dan wilde dat nog wel
lukken. Om binnen het kader van
de reeks te blijven, moest het echter
gaan over het licht en de wijze waar
op het in schilderijen functioneert.
Dat maakt het heel wat moeilijker.
Hans Blankensteyn zegt zelf in het
begin van de uitzending dat wij niet
goed in staat zijn om iets te doen
met het spel van licht en schaduw.
Hoewel die twee bij elkaar horen,
probeert de moderne mens in zijn
manier van bouwen, belichten en
beplanten de schaduw uit te
bannen.
Ik ben benieuwd of veel luisteraars
de besproken schilderijen in Rotter
dam gaan bekijken. En. of het licht
in de doeken van Manessier en Bis-
sière hen net zo boeit als het roman
tische schijnsel bij Aert van der
Meer of het letterlijk alom tegen
woordige licht in het opstandings
tafereel van de gebroeders Van
Eyck. Van mij mag de NCRV Ria
Janse op de televisie interessante
schilderijen laten toelichten.
Van een onzer versla
HILVERSUM Dei",
beheer van de NOS js-t
lijks bestuur) heefii
radioteksten op zijn naam staan, on
der andere voor „Negen heit de klok",
nadat hij in 1947 debuteerde in het
KRO-programma „Jonge dichters
stellen zich voor". Ook werkte hij
mee aan Tierlantijnen. Hij vindt het
tragisch dat er zo weinig opnamen
van vroeger bewaard zijn gebleven.
„Maar het is nostalgisch sentiment.
Ik verlang niet terug naar die tijd.
Het kan nu niet meer zo. Het tempo
was zo traag." Hij is ervan overtuigd
dat er tegenwoordig voortreffelijk en
enthousiast radio wordt gemaakt.
geen beslissing gem
de inhoud van de
naar minister
(CRM) gestuurd mi
inzake Veronica,
kend heeft de
NOS gevraagd wa|p|
hoe Veronica als L,
zou kunnen worden,^
in het zendschema. im
fcve
De raad van beheer he%)oi
materie gisteren langduripr
en een conceptbrief aan?'
opgesteld. Omdat de affai
bijzonder ingewikkeld F
steekt, heeft de raad vanPar
loten de brief eerst voor ttfd
de leden van het algemika
van de NOS. Over de iij
programma-commissaris
Troye gisteren nog nieti
leden van het algemefD.
wordt gevraagd de brief iF
einde van deze week scher
beantwoorden. L t
Het ziet er niet naar uit tt"'
per 1 oktober (aanstaandr
als C-omroep in de zends(Pef
radio en televisie zal wFn
past. Een woordvoerder jof
deelde gisteren mee dat <Je
op korte termijn van Verfcrd
televisieschema grotere
oplevert dan aanvankel'
dacht: „De formulering
berichten met betrekkii
sing van de Veronica-oi
satie als C-omroep hebl
gewekt dat dit bij de
weinig of geen problementsti
Dat is geenszins het gevL
grammaschema van de 1
is mede gebaseerd op de
beschikking met betrek!
verlening van de aspiranl
Veronica tot 1 april 1979*0
NOI
In Hilversum wordt verwpia
NOS in haar brief aan d^iei
april 1979 als datum zal n^p
andere mogelijkheid is q v
januari 1979 Veronica alf
in het zendschema in te;
NOS is van mening dat31"
(aanstaande zondag) onlen
omdat de contracten voofclii
seizoen zijn afgesloten, si vv
ten zijn geregeld en het w(j,j
verdeeld. Herroeping va e
spronkelijke beslissing ht
financiële organisatoriscl
ook personele gevolgen^
van Veronica op korte ter*»1
de overige omroepen vot
mogelijke problemen, al<
Het bestuur van de Veronfctr
organisatie heeft inmiddejiur
met zijn juridisch advisi
minister Gardeniers vai
daag te sommeren alsn<
staande zondag (1 oktol
slissing te nemen over he
van de zendtijd op radio kte
,die aan de C-status isiss
Mocht de minister nietoo
deze sommatie dan wil \le
nieuw een, dan verkorte
aanspannen bij de afdLe,
spraak van de Raad van r
bij gevraagd zal wordenfL
te dwingen op zeer kortést:
eerdere uitspraak van dej
te voeren.
ROTTERDAM Dinr
werd de tweeëntwintigjaps
uit Rotterdam, conform'oo
Officier van Justitie mr
veroordeeld tot vijf maari^
nis. waarvan drie voorwijs
had deelgenomen aan
ting van het huis van de A^a
consul, door in zijn aut(Pei
nen naar die plaats te>ar
waarvan er één de woning
DELFT „De Porceleyn^
1653" waarvan wellicht LQ
beroemdste produkten L
Blauw is, heeft ter gelei tr
haar 325-jarige bestaan d b
van „zwart Delfts" wejre
Herkomst en ontstaan vsld
Delfts gaan terug tot het lti
17e eeuw. Het werd nagL
het Chinese porselein datjQp
te hoeveelheden hier
importeerd.
Daarnaast ontstond ooKI
porselein die bekendheid
der de naam „Familie Nof
waren decoraties in
aangebracht tegen eeijj
achtergrond.
Van dit zwart Delfts is j
waard gebleven; het
maar sporadisch in enkdj
collecties. In 1977 nam
ne Fles" de
unieke produkt ter
Hierbij de
deze techniek
