;rieuw initiatief in
kwestie Rhodesië
Hoessein en Assad op reis
ilervormingen in Roemenië noodzaak
Staking bij Ford
gericht tegen de
regering Callaghan
President Somoza begint
campagne tegen „communisme"
geer zeggenschap, andere normen en winstdeling
fen: oorlog nu heel dichtbij
|>g
le$onesië laat
fangenen vrij
n
Toch feest voor zoon Sadat
Twee leden Spaanse Guardia Civil gedood
Algemene staking duurt voort
Tegenslagen
voor Franse
regering
12
AG 26 SEPTEMBER 1978
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
DbenEN, SALISBURY (Reuter. UPI) De Britse regering onderneemt waarschijnlijk op
riteri termijn een laatste, welhaast wanhopige poging om alle bij het confict in Rhodesië
"""•■ken partijen alsnog om de tafel te krijgen. De Britse minister van buitenlandse zaken
noemde de kans op een gewelddadige oplossing groter dan ooit.
ier<
m
rs
nigde Staten en het Verenigd
rijk proberen al sedert april
t om de partijen om de tafel te
Het bezoek dat de Britse
Callaghan afgelopen zater-
zondag bracht aan Nigeria.
sprak met de Zambiaanse
^it Kaoenda. zou het eerste
ien van een nieuw diplomatiek
|f zijn.
tse minister van buitenlandse
pwen is gisteren naar de Vere-
aten vertrokken voor bespre-
Imet zijn Amerikaanse ambt-
ICyrus Vance over de kwestie
lië. Bij zijn vertrek zei hij dat
pitaire oplossing van de kwes-
desië onvermijdelijk is als er
korte termijn een gesprek
»sen alle betrokken partijen.
1 ook het woord voeren in de
Ine vergadering van de Vere-
Naties. Owens adviseur voor
4nse zaken vertrekt dezer da-
J>r een rondreis langs verschei-
nden in zuidelijk Afrika.
an de kant van het patriot-
ront als van de zijde van de
de regering in Salisbury lijkt
van plan de zaak heel hard te
«ten; De patriottische leider Nko-
weg dit weekeinde voor de Britse
Ie dat het conflict Rhodesië
lorlog opgelost zal worden en
voorstellen voor besprekingen
iwellle partijen „dood" zijn. Zijn
an Moegabe liet gisteren de
jkheid van een gesprek met
oniale mogendheid van Rho-
waarmee hij Groot-Brittannië
de, nog op een kiertje open.
bereid te zijn tot een gesprek.
7yfWaarde dat de Verenigde Sta-
d Engeland niet zouden probe-
1 leiders van het patriottisch
ot een akkoord te brengen met
PQtiengde regering in Salisbury.
be verweet het westen dat het
seci-irde het patriottisch front te
reel n
ledejaüsbury bereidt zich voor op
vantensivering van de gewapende
één De huidige overgangsregering
De, schietcursussen organiseren
,art9e Afrikaanse bevolking, zodat
3h tegen guerrillastrijders kan
an J rmen. In vier tot acht weken
d: hken een volledige schietcursus
blfe. zodat de mannen hun vrou-
htinkjnderen. have en goed kunnen
dit igen tegen binnendringende
lecMlastrijders, zo verklaarde de
endkter van de uitvoerende raad.
'Bb%ole.
oor,
""ïitbanken
zullen in Rhodesië militaire
J» Ënanken worden opgericht die, in
"der van de kortelings afgekon-
staat van beleg in een deel van
nd de bevoegdheid zullen krij-
merjuemllastrijders en de mensen
noe}n helpen ter dood te veroorde-
^e streken waar de staat van
geldt, zijn de grensgebieden
[ozambique en Zambia alsmede
.dbouwgebieden inide buurt van
zJ|t)fdstad Salisbury die het eigen-
fmJÜ" van de blanke boeren. De
ma n van deze militaire recht-
zijn niet voor beroep vatbaar
nen dus niet herzien worden,
odesische leger, dat de afgelo-
is. >ier dagen acties heeft uitge-
over de grens met Mozambi-
^ou enkele honderden zwarte
halisten om het leven hebben
cht. Dit werd gisteren meege-
G -j door een militaire woordvoer-
•raakn de regering. Aan Rhodesische
oorti
iur t
m-
iRTA (Reuter, UPI) De rege-
jan Indonesië zal morgen 2.000
>k éke gevangenen vrijlaten die be-
iscn tot de zogeheten B-categorie,
leenl zeggen leden van de commu-
haphe partij die niet rechtstreeks
indgken waren bij de mislukte
rdaègreep van 1965.
■k q
zijde zouden twee doden zijn gevallen
en slechts twee mensen licht gewond
zijn. In verband met de brede ver
spreiding van de acties tegen de guer
rillastrijders van het patriottisch
front was het de militaire woordvoer
der niet mogelijk precieze cijfers te
geven van het aantal slachtoffers.
LONDEN (Reuter. UPI. AP)
Bijna alle 57.000 arbeiders
van de Britse Fordfabrieken
zijn gisteren in staking ge
gaan voor meer loon. De loon
eisen van de arbeiders gaan
niet alleen in tegen wat de
directie wil, maar is ook ge
richt tegen het loonbeleid van
de regering Callaghan.
De staking bij Ford lijkt de aanzet tot
een stevige botsing tussen de Labour
regering van premier Callaghan en de
vakbonden, die tot de staking hebben
opgeroepen. De werknemers bij Ford
eisen een loonsverhoging van 20 pond
per week en de directie wil. in over
eenstemming met de normen van de
regering, niet verder gaan dan 3.50
pond.
Een loonsverhoging van 20 pond zou
met allew het regeringsprogramma
ter bestxijjdlng van de inflatie, dat
voorziet it* een loonstijging van maxi
maal vijf procent, zwaar treffen, maar
ook :het ^bedrijf zijn winst kosten.
Moclit F ord door de knieën gaan. dan
zal de regering sancties tegen dit be
drijf toepassen door intrekken van
opdrachten voor de strijdkrachten.
de gemeenten en de genationaliseer
de bedrijven voor een totaal bedrag
van 100 miljoen pond Een woord
voerder van de Britse regering onder
streepte gisteren nog eens dat er geen
sprake zal zijn van inwilliging van de
looneisen.
Ford zou overigens wel bereid zijn tot
een hogere loonstijging op voorwaar
de dat de produktie zal toenemen
Komende vrijdag zullen er opnieuw
besprekingen plaatsvinden tussen
Ford en de vakbonden, maar de bon
den zeiden gisteren wel dat ze op
basis van de huidige voorstellen het
nut van de besprekingen ni< t zo ziet
zitten
Toerisme
Met andere delen van de Britse eco
nomie gaat het beter Elf en een half
miljoen buitenlandse toeristen be
zochten het afgelopen zomerseizoen
het Verenigd Koninkrijk, waarmee
een nieuw record bereikt werd. Dit
record houdt verband met het vijf
entwintig jarig regeringsjubileum
van koningin Elizabeth. De toeristen
gaven bij elkaar 11 miljoen gulden
uit, zo meldde het Britse toeristenbu
reau gisteren.
De Egyptische president geniet op deze voor het Israëlische dagblad Jediot
Achranot bestemde foto van de festiviteiten ter gelegenheid van de trouw
dag van zijn zoon. Gamal Sadat uie zondag in het huwelijk trad, leek op het
laatste minuut nog van een feest te moeten afzien. Zijn moeder liet gisteren
weten dat haar man gedurende de top in Camp David uiterst somber was
over de uitkomst van zijn besprekingen met premier Begin en president
Carter. Dagelijks kreeg mevrouw Sadat dit in telefoongesprekken met haar
man te horen. „Ik belde Gamal op, die voorbereidingen aan het treffen was
voor zijn huwelijk," aldus mevrouw Sadat die tijdens de top in Parijs
verbleef, „om hem te vertellen dat er geen viering van deze gebeurtenis zou
plaatsvinden vanwege de feitelijke toestand. Ik was net als alle Egyptena-
ren, werkelijk blij toen de president mij belde en vertelde dat een akkoord
was bereikt."
SAN SEBASTIAN (UPI, AP) Twee tal was bezig met het laden van voed-
leden van de Guardia Civil, de Spaan- sel in een jeep toen zij met 38 kogels
se militaire politie, zijn gisteren op de neergemaaid werden door vier jonge
markt van de Baskische stad San mannen, die na de aanslag wisten te
Sebastian doodgeschoten. Het twee- ontkomen in een gestolen taxi.
AMMAN, DAMASCUS (UPI, Reuteij) In de Arabische
wereld duurt de golf van diplomatieke activiteit naar aanlei
ding van de Egyptisch-Israelische akkoorden van Camp Da
vid voort. De Syrische president As&ad wordt vandaag in de
Jordaanse hoofdstad Amman verwacht voor besprekingen
met koning Hoessein. Hoessein zelf gaat binnenkort een
rondreis langs verschillende Arabisch e staten maken om de
akkoorden van Camp David te besteken.
premywr Begin verleden jaar op tafel
gelegd*vredesplan. Hij meende dat
zijn besprekingen met de Amerikaan
se minister van buitenlandse zaken
Vance „onze aarzelingen" over de ak
koord* n van Camp David hebben be
vestig! Hoessein maakte verder be
kend dat hij niet volgende maand
naar Washington zal reizen. De Ame-
rikaaiise president Carter had hem
hiertoe uitgenodigd. „Ik geloof niet
dat ï«it juist zou zijn om midden in de
Amerikaanse verkiezingscampagne
te gi^an. Waarschijnlijk zal ik aan het
begi n van het nieuwe jaar gaan tenzij
nieujwe ontwikkelingen een eerdere
reis rechtvaardigen" aldus Hoessein.
Direct na het bezoek van Assad aan
Amman wordt de reizende Ameri
kaanse ambassadeur Alfred Atherton
in de Jordaanse hoofdstad verwacht.
Atherton maakt momenteeel een reis
langs de Arabische Golfstaten. Een
woordvoerder van het ministerie van
buitenlandse zaken van Oman liet
gisteren weten dat de akkoorden van
Camp David niet alleen negatief wa
ren maar dat „bepaalde aspecten"
van de akkoorden een „tastbare voor
uitgang" vormden.
Het officiële Jordaanse persbureau
maakte niet bekend precies welke
landen Hoessein zal bezoeken maar
aangenomen wordt dat de belangrijk
ste stop op zijn reis Saoedi-Arabië zal
zijn. Hoessein zal ook afgezanten stu
ren naar verschillende Arabische
hoofdsteden die hij zelf niet zal be
zoeken. Ook is de Jordaanse leider
van plan om een aantal internationa
le leiders van zijn standpunt op de
hoogte te stellen.
In een vraaggesprek met het Ameri
kaanse weekblad Newsweek heeft
Hoessein laten weten dat dat de ak
koorden van Camp David een vijge
blad zijn voor het door de Israëlische
De Marokkaanse minister van bui
tenlandse zaken. Mohammed Bou-
celta,. heeft gisteren laten doorsche-
meran dat zijn land zal pogen te be-
mioidelen tussen Egypte en de leden
van-^iet Arabische Front van Stand
vastigheid. die de akkoorden van
Csimp David verwerpen. Het was de
eetste keer dat Marokko zich officieel
ovist de akkoorden uitsprak. De Ma-
rol ckaanse minister benadrukte dat
er geen vrede in het Midden-Oosten
gecüoten kan worden zonder dat Is
raël zich uit alle in 1967 bezette gebie
den terugtrekt. Ook moet het de Pa-
lestijnen worden toegestaan om een
eigen staat te stichten.
Volgens goedingelichte kringen in de
Syrische hoofdstad Damascus heeft
president Assad de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken Vance
tijdens hun onderhoud zondag laten
weten dat Syrië vierkant tegen de
akkoorden van Camp David is. Vol
gens Assad heeft Israël alles gekre
gen wat het wilde en zijn de akkoor
den onverenigbaar met de Arabische
belangen. Het in Koeweit verschij
nend blad Al Qabas weet te melden
dat Vance een gedetailleerd plan voor
Syrisch-Israëlische onderhandelin
gen over de Golanhoogvlakte aan As
sad zou hebben voorgelegd. Dit plan
werd echter door Assad niet bekeken.
Maar Assad liet Vance tegelijkertijd
duidelijk weten dat Syrië nog steeds
bereid is tot een vreedzame oplossing
van het conflict in het Midden-Oos
ten.
Volgens het Libanese blad As Safier
zou de Libische leider Khaddaffi tij
dens de anti-Sadat top in Damascus
hebben geprobeerd PLO-leider Ara
fat ervan te overtuigen zijn banden
met de „reactionaire staten" te ver
breken. Arafat weigerde dit perti
nent. „U betaalt ons in duizenden,
maar zij betalen ons in miljoenen.
Gaat U mij helpen de guerrilla te
financieren en pensioenen te betalen
aan de gezinnen van de martelaars"
zo vroeg Arafat aan Khaddaffi. Ook
president Assad verzette zich tegen
dergelijke voorstellen. „Als U strijd
wilt dan moet U de verantwoordelijk
MANAGUA (UPI, AP) President Anastasio Somoza van Nicaragua is een anti-communisti
sche campagne begonnen naar aanleiding van de recente strijd in zijn land. Inmiddels duurt
de algemene staking tegen zijn bewind voort, ondanks het militaire overwicht van de
Nationale Garde.
De radiostations van Nicaragua heb
ben van de regering een lijst van 63
anti-communistische reclamespots
gekregen, waarvan er elke vijf minu
ten een moet worden uitgezonden. De
tekst van één zo'n spot: „De commu
nisten vallen verwoed aan. dood en
verwoesting achterlatend. Wilt u
voorbeelden? Bekijk de puinhopen
van Masaya, Leon. Chinandega en
Esteli en de schrik zal u om het hart
slaan". Grote delen van deze steden
zijn verwoest door het offensief van
de Nationale Garde die in de strijd
met het Sandinistische Bevrijdings
front gebruik maakte van tanks en
vliegtuigen, terwijl de Sandinisten
zich verweerden met pistolen en
jachtgeweren.
Afgezant
Een speciale afgezant van de Ameri
kaanse president Carter, William Jor
dan. de Amerikaanse ambassadeur in
Panama, is op bezoek geweest bij
president Somoza na eerdere bezoe
ken aan naburige Zuid- en Middena-
merikaanse landen. Over het bespro
kene is niets meegedeeld. Wel heeft
de oppositionele conservatieve partij
in een brief steun betuigd aan de
mensenrechten politiek van presi
dent Carter en erop gewezen dat de
huidige toestand in Nicaragua deze
politiek ernstig op de proef stellen.
De leiders van de verenigde oppositie
(het Frente Amplio) hebben zaterdag
besloten de algemene staking voor
onbepaalde tijd voort te zetten. De
staking duurt nu een maand en heeft
de steun van vakbonden en werkge
vers. De leiders van het front slapen
overigens elke nacht op een andere
plaats in verband met hun veiligheid.
De laatste tijd zijn verschillende vak
bondsleiders en leiders van andere
oppositionele bewegingen gearres
teerd. onder wie de hoofdbestuurder
van de bij de CLAT aangesloten vak
bond CTN. Donald Castillo.
Executies
De taktiek van Somoza tijdens de
strijd van de afgelopen weken tegen
het Sandinistisch Bevrijdingsfront is
er kennelijk op gericht geweest geen
krijgsgevangenen te maken. Normali
ter worden door de Nicaraguaanse
autoriteiten regelmatig krijgsgevan
genen aan de pers getoond, maar de
afgelopen weken is dit slechts één
maal gebeurd, met een meisje dat
alleen als ..Martha" werd aangediend
en dat vertelde illegaal Nicaragua te
zijn binnengekomen. Het meisje werd
ook getoond aan de drie man sterke
commissie van de Organisatie van
Amerikaanse Staten die de grensge
bieden inspecteert tussen Costa Rica
en Nicaragua. Militaire communi-
qué's staan vol met berichten van en
opdrachten tot executies. Een officier
van de nationale Garde verklaarde
trots in totaal 26 jonge opstandelin
gen gevangen te hebben genomen en
standrechtelijk te hebben neerge
schoten. Hij zei: „We hebben ze ge
dood en ergens begraven, dan hebben
we tenminste nooit meer last van ze"
De roomskatholieke aartsbisschop
van Managua Miguel Obando y Bra
vo, heeft gezegd niet meer te zullen
deelnemen aan bemiddelingspogin
gen tussen Somoza en de samenwer
kende oppositie, omdat Somoza's
antwoord op de gedane bemidde
lingsvoorstellen niet aanvaardbaar
is. Somoza sloot namelijk de voorge
stelde bemiddeling van Mexico, de
Dominicaanse Republiek en Colom
bia, zoals deze door de aartsbisschop
was voorgesteld, op voorhand uit.
Volgens de aartsbisschop is alleen
nog hulp te verwachten van een actie
ve Amerikaanse bemoeienis.
Een fowoner van de zwaar getroffen Nicaraguaanse stad Esteli loopt met
een gebroken tafel en een witte vlag om zijn vreedzame bedoelingen aan te
geven over straat. Veel bewoners van de stad zijn bezig haar te verlaten om
elderti een nieuw bestaan op te bouwen.
heid voo« Uw besluit nemen en in dat
geval vindt U Syrië in de voorhoede
Maar wij zullen onze banden niet
voor niets met de hele wereld verbre
ken. Dat zou ongerechtvaardigd en
zelfmoord zijn".
Een hoge functionaris van de PLO.
Salah Khalaf. heeft de Amerikaanse
president Carter ervan beschuldigd
een nieuw soort oorlog tegen de PLO
te voeren. Khalaf reageerde hiermee
op uitlatingen van Cartsr waarin de
PLO met de nazi's, de communisten
en de Klu Klux Klan werd ve» gele
ken. Volgens Khalaf had „Carter
geen respect voor zich zelf toen hij
deze nieuwe oorlog tegen de PLO
afkondigde.'
PARIJS (Reuter. UPI) - De Franse
regering van president Giscard d'Es-
taing, die het toch al niet breed heeft
door toenemende inflatie en werk
loosheid. heeft gisteren opnieuw een
tegenslag te verwerken gekregen
door verlies bij tussentijdse verkie
zingen.
Zoals gisteren al gemeld verloor
Jean-Jacques Servan-Schreiber. een
medestander van de president, de
strijd om een zetel van Nancy van de
socialist Yvon Tondon. In het zestien
de kiesdistrict van Parijs behaalde de
Gaullist Christian de la Malene. die
dit district twintig jaar heeft verte
genwoordigd in de Nationale Assem
blee. nog geen veertig procent van de
stemmen en zal hij het in de tweede
ronde moeten opnemen tegen de soci
alistische kandidaat Edwige Avice.
Gezamenlijk links haalde bij de zon
dag gehouden verkiezingen in dit dis
trict bijna 54 procent.
Ook eerdere tussentijdse verkiezin
gen werden gewonnen door de linkse
partijen. Twee zetels gingen naar so
cialisten en een naar een communist.
De verschuivingen worden gezien als
blijk van toenemende onvrede met de
sociaal-economische politiek van de
regering van premier Barre. Zes pro
cent van de bevolking (1,2 miljoen
mensen) is zonder werk. Aangenomen
wordt, dat dit werkloosheidspercen
tage in de loop van dit jaar nog verder
zal stijgen.
Demonstraties
Op verschillende plaatsen in Frank
rijk zijn de afgelopen dagen demon
straties gehouden tegen de groeiende
werkloosheid en tegen de Franse
plannen om de staalindustrie te nati
onaliseren. wat ook arbeidsplaatsen
gaat kosten. In Chateau-Vallon, in
het zuiden van het land. waar leden
van de regeringspartijen een twee
daags congres liielden, blokkeerden
1.000 havenarbeiders de wegen en vie
len de auto van Jean Lecanuet aan
een van de leiders van de coalitie
waarbij de voorruit van diens auto et
aan ging en zijn chauffeur gewone
raakte. Ook in het centrum van Nan
cy en Metz blokkeerden stakende ar
beiders de wegen.
tor
ide<
kvwpctpn van Roekarest Enkele tiendulzen- ontwikkeling van een al beiders-democratie cratisme", hetgeen ln een socialistische Een onberekenbare factor blijft I
tn Ü-
"tor J. den Boef
ids juni van dit jaar wordt in Roemenië geëxperimenteerd met
vormingen op economisch en sociaal terrein, die ten doel hebben de
ille industriële ontwikkeling van het land aan te moedigen door de
panningen van de bevolking beter te belonen.
imenië wenst geen genoegen te nemen
de status van landbouwstaat binnen de
necon het Oosteuropese economische
k. Aangezien Roemenië geen vremde
:pen op zijn grondgebied heeft en er
len de Comecon alleen met algemene
runen besluiten genomen kunnen wor-
kon Boekarest tot dusver zijn wil door-
in. Zo kon Roemenië de weg inslaan
r een gedurfde industrialisatie, die het
der afhankelijk moest maken van de
ere Comeconlanden de Sowjet-Unie
•op
industrialisatie ging ten koste van ge-
"ge binnenlandse inspanningen en be
nde voor de bevolking: jaren lang hard
lang werken en sober leven. In de loop
deze industrialisatieperiode werd aan
mische en financiële hervormingen
I dif
I la]
<od,
gewerkt, maar er waren geen sociale experi
menten vooral omdat zoals de gang van
zaken in socialistische landen heeft geleerd
de bereidheid ontbrak om verantwoorde
lijkheid te dragen voor maatregelen, die in
wezen niet stroken met nog altijd gehuldig
de dogmatisch-socialistische opvattingen.
Twee oorzaken
Dat er nu wèl een begin mee is gemaakt,
heeft twee oorzaken: (1) de overtuiging dat
hervormingen niet langer konder uitblijven
op zuiver economische gronden, versterkt
door (2) het besef dat de bereidheid van de
bevolking om sober te leven, ook in Roeme
nië niet ongebrensd is. Dit laatste is vorig
jaar al duidelijk geworden in de mijnstreek
op enkele honderden kilometers ten noord
westen van Boekarest. Enkele tienduizen
den mijnwerkers legden daar het werk neer
omdat zij betere werk- en levensvoorwaar
den wilden, die hun al jaren eerder waren
toegezegd.
Onmiddellijke aanleiding tot hun actie was
de in hun nadeel gewijzigde pensioenwetge
ving. Hun klachten droegen echter een alge
meen karakter en hadden ook betrekking
op lage beloning, verouderde technische
uitrusting en onvoldoende gezondheids
zorg. Het optreden van de mijnwerkers was
zo hardnekkig dat partijsecretaris en presi
dent Nicolae Ceausescoe persoonlijk naar
het mijncentrum Petrosani moest gaan om
de gemoederen tot bedaren te brengen. De
lonen gingen toen met ongeveer 20 procent
omhoog, de pensioenwetgeving werd naar
oude situatie teruggedraaid en er kwamen
ook toezeggingen op het gebied van techni
sche uitrusting en gezondheidszorg.
Drie doeleinden
Bij de aankondiging van de als een vorm
van „economisch zelfbeheer" betitelde her
vormingen verklaarde Ceausescoe dat er
„tegenstellingen waren ontstaan tussen de
ontwikkeling van een ar beiders-democratie
en het overdreven centralisme en burocra-
tisme in het economisdhe en financiële ap
paraat." Hij noemde clii, apparaat „ongedif
ferentieerd, o.erdrevert gecompliceerd en
niet passend bij deze HifrdIn de top werden
ingrijpende wijziging.fi aangebracht.
Het nieuwe systeem'streeft drie doeleinden
na: (1) meer zelfstandigheid voor de afzon
derlijke ondememinfjen, (2) meer nadruk
bij planning en calculatie op in geld uitge
drukte cijfers dan of> hoeveelheden en (3)
deelneming van de airbeiders aan het econo
mische resultaat vem de ondernemingen.
Dit houdt onder and »re in dat de bedrijven
voortaan zelf voortellen aan Boekarest
kunnen doen. dat h et niet meer voldoende
zal zijn als bedrijven de voorgeschreven
hoeveelheden produceren; en dat de arbei
ders in plaats van p remies (boven het mini
mumloon) een aandeel ln de winst kunnen
krijgen.
De hervormingen betekenen niet dat de
centrale planning i a Boekarest wordt afge
schaft en dat er een eind komi aan wat
Ceausescu noemde* „centralisme en buro-
cratisme", hetgeen ln een socialistische
staat als Roemenië overigens ondenkbaar
is. Bij de planning zal voortaan gebruik
worden gemaakt van de ideeën die uit de
ondernemingen zelf komen Die bedrijven
voldoen echter onder het nieuwe systeem
slechts aan de opgelegde norm. als zij de
gehele produktie op tijd hebben verkocht.
Als er dan ook nog winst wordt gemaakt
krijgen de arbeiders een deel daarvan.
Rol Sowjet-Unie
Het oude systeem leidde er toe dat de
bedrijven er uitsluitend op uit waren om
aan de produktienormen te voldoen. De
kwaliteit deed er minder toe. maar naarma
te met name voor de export maar ook voor
de binnenlandse afnemer bepaalde goede
ren onaantrekkelijk werden, bleef een deel
van de produktie onverkocht Het grote
probleem zal van 1 januari af dan ook zijn.
hoe een kwaliteitsprodukt kan worden ge
maakt in voldoende hoeveelheden om ook
nog winst te kunnen maken. Van de mate
waarin dit zal lukken zal mede afhangen of
de bevolking perspectief ziet in het nieuwe
economische systeem.
Een onberekenbare factor blijft hierbij de
rol die de Sowjet-Unie ten opzichte van
Roemenië wil spelen. Binnen de Comecon
kan zij Roemenië niet de wet voorschrijven,
mocht zij economische en sociale hervor
mingen willen tegenhouden. Wel kan de
irritatie ln Moskou over de toenadering
tussen China enerzijds en Roemenië en
Joegoslavië anderzijds tot gevolg hebben
dat de 8owjetlelding Roemenië met econo
mische middelen tot de orde probeert te
roepen.
Ondanks het feit dat het land er in geslaagd
is om ook op economisch gebied minder
afhankelijk te worden van de Comecon ziet
het er naar uit dat Roemenië op lange
termijn wat energie en grondstoffen betreft
voor een groot deel op de Sowjet-Unie blijft
aangewezen. Deze afhankelijkheid zal het
Kremlin in de gelegenheid stellen om druk
uit te oefenen op regering en partijleiding in
Boekarest, juist nu onder moeilijke omstan
digheden een nieuw economisch systeem
van de grond moet komen. Het is daarom de
vraag of de onafhankelijke buitenlandse
politiek van Roemenië op den duur vol
doende tegenwicht kan bieden.
