|>nder vogels elk jaar
triljoenen slachtoffers
J'66 wil sterker bedrijfsleven
"Geen boete,geen opzegtermijn!
Maar wel een premie** van een De maand.
Zodat je dan
bijna 6°/o rente maakt?"
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS NV
Acht doden bij
drie verkeers
ongelukken
7 DAGEN
BOEDAPEST
PER KLM
5DAGEN
WARSCHAU
PER KLM
te door de natuur zelf maar ook door de mens
iet meer bezuinigen dan 7.5 miljard'
Veel vrouwen niet
geïnteresseerd
in „uitstrijkje"
Bel 020-5204911
Langer verlof bij
zwangerschap
gaat niet door
Bonn identificeert
Angelika Speitel
INCLHOTEL
INCLHOTEL
KLM
Thuis in de lucht.
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
11
^Hans Schmit
T Half augustus kwamen de eerste berichten over een massale sterfte onder jonge
valken, die zich de volgende dagen over het land uitbreidde. Binnen een week echter was
llijk dat de sterfte een natuurlijke oorzaak had en dat niet behoefde te worden gevreesd
bijvoorbeeld vergiftiging op grote schaal.
ige torenvalken, zo stelde het
tal diergeneeskundig instituut
|n Doorn vast, leden aan cocci-
een parasitaire infectieziekte
i darmkanaal. Die ziekte kreeg
Vis de jonge torenvalken te vel-
idat zij in slechte conditie wa-
tor een gebrek aan voedsel: er
te weinig muizen, die vrijwel
p__ilge gerecht op de spijskaart
1 torenvalk vormen. De sterfte
echts tijdelijk en gaf geen re-
t ongerustheid: de torenvalken
lee met de op- en neergang van
g7gtfzenbestand.
I zo korte termijn duidelijkheid
orden verkregen over deze op
Ujl^rste gezicht onverklaarbare
•ou, is vooral te danken aan de
h^oep Vogelsterfte, die ruim drie
daa'leden in het leven werd geroe-
la ior het CDI. In de werkgroep
1(jef aast het CDI ook het Rijksin-
w voor natuurbeheer (RIN).
T>osbeheer, Vogelbescherming
Zoölogisch museum. Nico de
Nl^an de Vogelbescherming, waar.
hSretariaat van de werkgroep is
itijlgd: „Er is eigenlijk maar wei-
,n tend over de sterfte van vogels,
idejaren zestig werd vanwege het
tsek van chemische bestrijdlngs-
^or)en wel onderzoek naar vogel-
op verricht, maar toen het ge-
LH^van bestrijdingsmiddelen aan
o werd gelegd, viel ook de
lak tot dat onderzoek weg.
t de wens leefde toch door te
heeft het CDI deze werkgroep
leven geroepen."
ks ontvangt het CDI In Doom
I het botullsme-slachtoffers be-
n Rotterdam) zo'n 1500 vogels,
ering aantal, gezien de miljoe-
)gels die jaarlijks in Nederland
ld vinden. Tellingen langs auto
hebben geleid tot de raming
dat jaarlijks minstens een half mil
joen vogels worden doodgereden, ter
wijl zich minstens een miljoen vogels
doodvllegen tegen hoogspannings
masten. En wanneer de zee dan nog
eens met olie wordt vervuild, vraagt
ook dit een groot aantal slachtoffers.
Maar ook de natuur zelf draagt bij tot
een grote vogelsterfte. Nico de Haan:
„De jaarlijkse sterfte is gigantisch.
Een koolmezen-paar krijgt jaarlijks
vijftien tot twintig jongen; dat is bij
een levensduur van vier of vijf Jaar
zo'n tachtig jongen. Als er twee nog
van in leven zijn, is het voortbestaan
van de populatie verzekerd. Er mo
gen er 78 verdwijnen. De belangrijk
ste functie van een Jonge vogel is nu
eenmaal voedsel te zijn voor andere,
grotere dieren. Van belang is echter
hóe de jonge vogels verdwijnen. Ge
beurt dat op natuurlijke, selectieve
wijze of gebeurt dat op niet-selec-
tieve wijze, door vergiftigingen, door
het verkeer etc.? In het laatste geval
kan het voortbestaan van de popula
tie in gevaar komen."
Oorzaak bekend
Vogels die worden doodgereden of
onder hoogspanningsmasten liggen,
worden niet of nauwelijks opge
stuurd: de doodsoorzaak ligt voor de
hand. Er worden dan ook hoofdzake
lijk vogels Ingestuurd waaraan niet te
zien is wat de doodsoorzaak is. Door
het onderzoek, zo vertelt Nico de
Haan, groeit het inzicht in de rol van
verschillende ziekten. De vraag rijst
wat je met dat inzicht in de ziekten en
het snel en betrouwbaar kunnen stel
len van een diagnose, in de praktijk
kunt doen.
Nico de Haan: „Het snel vaststellen
van botulisme is van groot belang om
verdere verspreiding tegen te gaan.
Maar afgezien van het botulisme, kun
je bij virusziekten of bacterifile ziek
ten maar weinig doen. Het is ook
onzinnig om bij dergelijke ziekten in
te grijpen. Je kunt moeilijk vogels
gaan vangen om ze in te enten. Wel
kun Je, zoals in augustus met de Jon
ge torenvalken, zieke vogels in de
dierenasiels helpen. Maar dat is dan
meer uit ethische overwegingen, een
stuk dierenliefde als je een vogel in
handen krijgt, dan uit praktische
overwegingen. Je kunt met de gerin
ge aantallen die in de aslels komen,
immers een soort niet redden."
Toedoen van de mens
Maar vogels gaan niet alleen dood
aan allerlei ziekten, ze kunnen ook
door toedoen van de mens opzettelijk
worden gedood. Ze kunnen sterven
door chemische bestrijdingsmidde
len, door stroperij, door uitgelegde
gifeieren, door een schot hagel uit een
geweerloop allemaal verboden
handelingen volgens de Jachtwet, de
vogelwet en de bestrijdingsmiddelen
wet. En op dit terrein kan de werk
groep een belangrijke corrigerende
bijdrage leveren. Wanneer bijvoor
beeld door het CDI bij een vogel een
gif wordt gevonden, wordt direct Vo
gelbescherming ingeschakeld, die de
zaak opneemt met het vaste veldde-
tachement van de rijkspolitie of de
plaatselijke politie in het gebied waar
de vergiftigde vogel is gevonden.
Vaak kan op deze wijze de dader nog
worden achterhaald en geverbali
seerd.
Gifeieren
De werkgroep kan uit het onderzoek
ook informatie aandragen op grond
waarvan bijvoorbeeld maatregelen
kunnen worden genomen die tot een
betere bescherming van de vogels lel
den. Zo werden vroeger vaak gifeie
ren uitgelegd om vogels die schade
lijk worden genoemd (zoals vlaamse
gaaien, eksters en zwarte kraaien) uit
de weg te ruimen. Nico de Haan:
„Vroeger werden door Faunabeheer
vrij veel vergunningen afgegeven,
maar nu worden die niet meer ver
leend. We hadden het vermoeden dat
niet alleen de kraaien, eksters en
gaaien er aan gingen, maar dat ook
roofvogels het slachtoffer van de gif
eleren werden. Uit het onderzoek
kwam naar voren dat inderdaad bui-
zerden en kiekendieven door de uit
gelegde gifeieren om het leven kwa
men. Met die gegevens kun Je een
prachtig pleidooi bij Faunabeheer te
gen die gifeieren houden. Maar hoe
wel geen vergunningen meer worden
afgegeven, worden toch nog gifeleren
gelegd. In 1977 hebben we zes slacht
offers gevonden (waaronder roofvo
gels); dit Jaar hebben we drie gevallen
ontdekt".
Het uitleggen van gifeleren is niet de
enige methode waarmee wordt gepro
beerd vogels te doden. Zo worden ook
dode hazen, konijnen en duiven,
doordrenkt met parathlon, uitgelegd
om vogels te lokken. De vogel die zo
onverstandig is van de prooi te eten,
valt dood neer en verdwijnt naar de
preparateur, want er zijn nog steeds
mensen die een opgezette vogel leu
ker vinden dan een vliegende. Ook
Jagers gaan hun boekje nog wel eens
te bulten (op slechts een klein aantal
soorten mag, veelal gedurende een
korte tijd, worden gejaagd mèt een
vergunning). reden waarom iedere
vogel die bij het CDI binnenkomt
met een metaaldetector wordt onder
zocht.
Tarwe met gif
Een in landbouwkrlngen nog wel ge
bruikte methode om zich van „lasti
ge" gasten op de akkers te ontdoen, is
het strooien van met parathlon ver
mengd tarwe. Nico de Haan: „Dat
strooien is niet toegestaan. Eerst
gaan de kleine zaadeters dood, later
de roofvogels. Als we iets dergelijks
constateren, waarschuwen we de al
gemene inspectiedienst van land
bouw. Het komt ook, zij het zelden,
Jaarlijks worden miljoenen vogels het slachtoffer van menselijke activitei
ten of fouten en vergissingen, toals het verkeer, jacht en stroperij, hoog
spanningsleidingen, olierampen etc. Op de foto protesteren Franse vogelbe-
schermers op 30 maart van dit jaar In Nantes tegen de ramp met de
olietanker Amoco Cadis, waarbij tallose vogels omkwamen.
voor dat het gebruik van bestrij
dingsmiddelen onopzettelijk uit de
hand loopt. In het voorjaar van 1977
bijvoorbeeld leidde een landelijke ac
tie tot bestrijding van emelten tot
een vogelsterfte, onder meer bij roe
ken, meeuwen en roofvogels. Inmid
dels hebben alle betrokkenen een
nieuwe regeling getroffen."
In de ruim drie jaar dat de opgestuur
de vogels worden onderzocht en de
doodsoorzaak vergiftiging bleek te
zijn, zijn de meest merkwaardige aan
leiding tot vergiftiging naar voren
gekomen. Nico de Haan: „Wanneer
vogels met gif worden gedood, blijkt
het vaak om menselijke ruzies te
gaan die over de hoofden van de
vogels worden uitgevochten. Soms zit
er een arbeidsconflict achter, soms
een ruzie tussen twee jachtclubs.
Zo'n ruzie wordt dan beslecht door
het gooien van bijvoorbeeld para
thlon op de fazentenvoerplaats van
de andere club. Dit soort zaken, waar
we vroeger nauwelijks weet van had
den, zijn uit het onderzoek naar voren
gekomen. En het onderzoek toont
toch niet meer dan het topje van een
ijsberg."
Werkgroep vogelsterfte. Drlebergse-
weg 16B, Zeist. Telefoon 03404-25406.
Van onze parlementsredactie
gjonze soclaal-
omische redactie
Hg HAAG De fractie van
in de Tweede Kamer
vel een alternatief plan ge-
oetferd om de economie
ie i in het rechte spoor te
™jen. D'66 wil het bedrijfs-
:65) versterken door veel
svl aandacht voor produkt-
i deuwing (innovatie). Wat
j^inigingen betreft wil D'66
verder gaan dan 7,5 mll-
gulden. In plaats van tien
•aard zoals in het regerings-
„Bestek '81".
iri]
>'66 vindt dat er omgebogen
worden. Door de teruggelopen
nlsche groei hebben we de laat-
^ren in feite „boven onze stand
zowel wat individuele wel-
JJals wat collectieve voorzienln-
ietreft. De concurrentiepositie
van het bedrijfsleven is „als een pud
ding aan het inzakken."
Nederlandse bedrijven hebben ter
rein verloren ten opzichte van buiten
landse. Maar dat ls, volgens D'66, niet
zozeer gekomen doordat het Neder
landse produkt te duur ls vanwege
hoge lonen of hoge sociale lasten.
Belangrijker oorzaken zijn: gebrek
aan kwaliteit, service, financlerings-
voorwaarden. Ten onrechte zijn za
ken als produktvemieuwlng en kwali
teitsbevordering „tot nu toe volstrekt
verwaarloosd." Deze twee zaken zijn
volgens D'66 „in onze huidige econo
mische situatie minstens even hard
nodig als kostenmatiging, en waar
schijnlijk nuttiger dan globale lasten
verlichting." De D'66-nota noemt de
ontwikkeling met de microprocesso
ren (op computergebied) als voor
beeld. Nederland heeft hierin, on
danks een wereldbedrijf als Philips,
de boot gemist.
De D'66-nota komt met drie concrete
plannen om hierin verbetering te
brengen. Ten eerste moet de overheid
zijn aankoopbeleid gericht gebruiken
om productvernieuwing en kwali
teitsbevordering te stimuleren.
„Tweederde van de technisch ge
avanceerde produkten ln ons land
wordt aangekocht door overheid, se-
ml-overheid en gesubsidieerde instel
lingen". Er moet per sector van over
heidsbeleid milieu, Jusitltie, wo
ningbouw, gezondheidszorg, enzo
voort een overzicht worden gemaakt
van te voorspellen behoeften. Het be
drijfsleven kan daar dan vroegtijdig
op inspelen.
Ten tweede moet er, aldus de D'66-
nota, een „export-plan" komen, geba
seerd op kwaliteitsverbetering van
het exportpakket en op gerichte
marktverkenning. Onder meer moet
er een „keurmerk" door de overheid
worden ingevoerd, zoals Japan dat al
jaren kent
Een derde voorstel van D'66 ls de
instelling van een „innovatiefonds"
voor het midden- en kleinbedrijf. Wat
kleinere bedrijven zijn vaak'nog zo
dynamisch dat ze uitstekend ge
schikt zijn voor produktvemieuwlng.
Maar vaak missen ze mogelijkheden
om genoeg langlopend, risicodragend
kapitaal aan te trekken.
D'66 pleit voor veel meer mensen op
de arbeidsbureau's om voor arbeids
bemiddeling van werklozen te zorgen.
Er moet meer om-, her- en bijscholing
komen. Vuil en onaangenaam werk
moet beter betaald, terwijl werk
waarvoor veel aanbod van arbeids
krachten ls, geleidelijk lager betaald
zou moeten worden.
De nota pielt verder voor werktijd
verkorting. Een 35-urige werkweek
moet serieus worden bekeken. Dat
zal niet ten koste mogen gaan van de
bedrijfswinsten. De werknemers zul
len „een redelijk Inkomensoffer"
moeten brengen, bij voorbeeld door
af te zien van een stukje prijscompen
satie. Ook de overheid moet bijdra
gen. Een 35-urige werkweek zou gelei
delijk per sector ingevoerd kunnen
worden. Het eerst ln aanmerking ko
men arbeidsintensieve produkties ln
sectoren met veel werklozen Te den
ken valt dan aan de dienstensector en
de overheid. Als voorbeeld noemt
D'66 het onderwijs.
Net als vakbeweging, PvdA EN CDA
verwerpt ook D'66 de inkomensverde
ling zoals die voortvloeit uit de rege
ringsplannen. De hogere inkomens
zullen meer moeten bijdragen. D'66
pleit voor „aftopping" van prijscom
pensaties vanaf inkomens van 40 A
50.000 gulden.
D'66 verwerpt de bezuinigingsplan
nen voor de ambtenaren, maar wil
wel dat met name de hogere ambte
naren meer gaan meebetalen voor
hun uitstekende pensioen. Voorts
verwerpt D'66 voor tweederde het be
zuinigingsplan voor de sociale uitke
ringen. Ook de bezuinigingen op sala
rissen ln de gezondheidszorg, op
openbaar vervoer, op milieubeleid, op
woningbouw en op natuur- en land
schapsbescherming, alsmede het ei
gen risico voor het ziekenfonds wor
den afgewezen door D'66.
ADVERTENTIE
Inderdaadmeneer van
Houwelingen, van zo'n „reser
vegeldrekening" kunt u per
maand totf5.000,- vrij
opnemen, daarboven geldt een
opzegtermijn van één maand.
**De normale rente van zo'n
reservegeld-rekening is op het
ogenblik 5'/;%, zonder boete,
retourrente of opnamekosten.
En als u gemiddeld over een heel
jaar gezien, minder dan de helft
van uu> gemiddelde jaarsaldo
opneemt, ontvangt u in januari
1/12 van de jaarrente extra 13e
maand). Dit is bijna meer!
(de werkelijke rente wordt dan
5,9585%)."
Spaar bij de Banque de Paris
et des Pays-Bas N.V. via uw
bank-, post- of gemeentegiro
rekening.
Ook telefonisch kunt u zo'n
resetvegeld- rekening openen.
Bel 020-5204911 en vraag
naar afdeling Télébanque
(Wij bellen u terug).
afdeling Télébanque
(Dat is snel en modem)
PABIBAS
BPS HOI 5KI5S
Amsterdam Herengracht, van Bacrlcstraat, Willem van Wcldamnwlaan, SradionwcRj-AmhenvBrcda-Dordrccht-Eindhovcn-Entchcdc-Groninnen-
Den HaaK-HaaHem-HeedeivHenjjelo-Maajmcht-NijroeBen-Rocnnond- Rorterdam (van Vollenhovenstraaf. OoMpleinJ-TflbuiK-Ura-chl-Venlo-Wiiit.
DEN HAAG Meer dan de helft van
de vrouwen, die worden uitgenodigd
voor een ultstrijkje ln het bevolkings
onderzoek naar baarmoederhalskan
ker komt niet opdagen. Dat zei me
vrouw Veder-Smit, staatssecretaris
van volksgezondheid gisteren tijdens
de behandeling van de nota over het
emancipatiebeleid ln de Tweede
Kamer.
Over het algemeen komen vrouwen
van het platteland vaker, dan vrou
wen uit de stad. Zij wilde overigens
niet meer gegevens kwijt over het
onderzoek daarnaar. „Een uitvoeri
ger rapportage staat op stapel", zo zei
zij.
In het geval van borstkanker maakte
zij melding van problematiek, die
ontstaat bij de bestraling. In veel
gevallen is dat bestralingsonderzoek
niet erg gezond. Het gaat er nu om
hoe vaak je het herhalen kan. Bij
sommige vormen van borstkanker
hoeft het niet zo vaak, omdat de
abcessen zeer traag zijn ln hun ont
wikkeling en men er bij een wat min
der regelmatig onderzoek er nog vlot
genoeg bij ls.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Vrouwen zullen voor
lopig niet op een langere periode van
zwangerschapsverlof kunnen reke
nen dan zes weken Mevrouw Müller-
van Ast (PvdA) pleitte gisteren tij
dens de openbare commissievergade
ring over de nota emancipatiebeleid
voor een termijn van drie maanden,
waarbinnen vrouwen, die werken en
ln verwachting zijn, kunnen bevallen.
Staatssecretaris De Graaf van sociale
zaken noemde dat voorstel onbetaal
baar. Op vragen van mevrouw Müller
en het PSP-lid Van der Spek hoe duur
dat dan wel was. kon de staatssecre
taris geen antwoord geven. „Het is
natuurlijk wel uit te rekenen," zei hij.
Later op de middag vroeg mevrouw
MQiler net nog eens aan mevrouw
Veder-8mit, staatssecretaris van
Volksgezondheid. Mevrouw Veder
vond het echter een typische vraag
voor sociale zaken.
Mevrouw Müller zei door deze gang
van zaken sprakeloos te zijn. Zij zal
het tijdens de begrotingsbehandeling
nog eens uitvoerig aan de orde stel
len. Zij vindt een verlof van zes weken
veel te kort. Het belemmert de vrou
wen die werken de zorg voor hun
kinderen te dragen. Hiervoor ontslag
nemen betekent vrijwel altijd dat je
definitief je baantje kwijt bent, zo zei
ze.
LEEUWARDEN (ANP) - BIJ een ver
keersongeluk op de autosnelweg bij
Joure zijn gistermorgen twee auto
mobilisten om het leven gekomea
Ruim een uur later had op bijna
dezelfde plaats nog een ongeval
plaats, waarbij de 50-jarige opper
wachtmeester F. H. Larol uit Lemmer
de dood vond. De politieman werd
aangereden door een auto, waarvan
de bestuurder te laat opmerkte dat
het verkeer als gevolg van het eerste
ongeluk moest worden omgeleid.
Dat ongeluk gebeurde, toen een
vrachtwagen op twee langzaam rij
dende auto's ervoor botste. Bij die
aanrijding vlogen de auto's in brand
en kwamen beide chauffeurs in de
vlammen om. Hun identiteit was gis
teravond laat nog niet bekend, mede
omdat de hitte zo groot was dat de
nummerborden van de auto's onlees
baar waren geworden.
BIJ een verkeersongeluk nabij Ussel-
steln in Limburg zijn naar pas nu
bekend is geworden zaterdag
avond vijf mensen om het leven geko
men. De slachtoffers zijn de 23-jarige
Christtaan Timmermans, de 23-jarige
Martinus van Kempen en de 18-jarige
Christina Olelen, allen uit het Lim
burgse Helden, en de 47-Jarige Johan
van Leunen en zijn 45-jarige vrouw
Gerarda van Leunen-Dlelissen uit
Neerkant (bij Deume). De twee kin
deren van het echtpaar zijn met ern
stige verwondingen in een ziekenhuis
opgenomen.
DORTMUND (UPI, Reuter) De
zondagavond bij een schietpartij met
de Westduitse politie aangehouden
vrouw werd gisteren als Angelika
Speitel geïdentificeerd. Speitel is een
van de meest gezochte leden van de
Baader-Melnhof-groep. ZIJ werd zon
dagavond in de bossen ln de buurt
van Dortmund waar zij samen met
twee andere leden van de Baader-
Melnhof-groep schietoefeningen aan
het doen was aangehouden. Bij de
schietpartij die zich met de Westduit
se politie afspeelde werd een agent
gedood, een andere agent zwaar ge
wond en ook een lid van de Baader-
Meinhof-gToep, Michael Knol), raakte
zwaar gewond. Een derde lid van de
Baader-Melnhof-groep wist te ontko
men. De Westduitse politie gelooft
dat het hier gaat om Rolf Heissler of
Christian KI ar. Angelika Speitel werd
gezocht ln verband met de moorden
op de bankier Juergen Ponto, de
openbare aanklager 81egfried Bu-
back en de Industrieel Hanns-Martin
Schleyer.
ADVERTENTIE
Even eruit in
yHongaarse stijl!
Boedapest biedt
alles voor 'n korte
vakantie. Historische pracht,
vurige csardas, pikante gerechten,
fraaie parken en geneeskrachtige
bronnen.
Warschau zal 'n openbaring
voor u zijn. Met z'n vele clubs en
discotheken, z'n „Oude stad" en de
boeiende excursies naar bijv. het
geboortehuis van Chopin.
Moet u 'ns doen.
BOEK BU UW KLM AGENT.
U herkent 'm aan het KLM-uit-
hangbord. Hij is uw vertrouwde
adviseur en de meest ervaren man
om uw uitstapje te regelen.
EUROPA BROCHURE.
De KLM heeft voor deze reizen
de speciale brochure „Europa"
samengesteld met alle informatie
en talloze tips.
Ga 'm halen bij uw|
KLM-agent
of KLM-kantoor. j
Of stuur een
briefkaart met
f l- extra aan
postzegels bij-
geplakt aan
KLM Nfderland. afrfT"
SPL/UC. postbus 7700,1117 ZL
Schiphol.
