Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | 23 september 1978 | pagina 5

De kleintjes van Andriessen

'C

Talloze kansen voor
industriële produkten

De tekening van een lezer

Niet tien, maar zes
miljard bezuinigen

Commentaar

jk

lesweek

Voor de een te drastisch en voor de ander niet kordaat

C'est formidable met de FTS Parijs-Expres!

Bon voyage naar de lichtstad!

Bij concurrerend kostenpeil:

Dodelijk ongeluk

«SS

Universiteiten
weigeren
te tekenen

VRETDETSWEIEK

9cv

CDA-Kamerlid Boersma:

f Staat de postcode
in een advertentie of brief?"
Gebruik'mdan alsu
reageert en...vergeet
ook uw eigen
postcode niet

pttpost

DAG 23 SEPTEMBER 1978

BINNENLAND

TROUW/KWARTET

5

yuw

doet het Interkerkelijk
[eraad (IKV) in de morgen
vredesweek een be-
ons hart en ons verstand
slagzin „Help de kernwa-
wereld uit, om te beginnen
Jrland". Wij schrijven hier
Ijk dat er een beroep ge-
Irdt op ons hart en op ons
Zo hoort het ook voor
fep, die namens de kerken
ferk wil doen.

|ste deel van de slagzin
kernwapens de wereld
[nauwelijks op verzet stui-
ier christenen die van huis
jed voor het mensenleven
te hebben, omdat elk
elddrager Gods is, kunnen
•eden zijn met een vrede
ieerd is op de dreiging met
Ise collectieve zelfmoord.

[idenkend mens zou trou-
Sag zien dat er een veilig-
teem bestaat, waarin deze
(die aan elk denkbaar doel
hieten, ontbreken. Nu de
echter eenmaal
het uiterst moeilijk, zo
gelijk zijn, er weer vanaf

n twee redenen voor. In de
I (laats hebben we nu een-
jkennis hoe we kernwapens
Van die wapens zelf kun-
misschien nog af komen,
p kennis om ze te maken
niet meer de wereld uit.
echter kunnen bedenken
:1 meer wapens zijn, zoals
bacteriologische, waar-
inde kennis bestaat om
maken, maar noch-
geproduceerd worden;
deel omdat „de ander"
beeft,
fan

de hinderpaal om de kern-
de wereld uit te helpen, is
:en ander veiligheidssys-
Itbreekt. Dat missen we
""'en in de politieke werke-
vQvan alle dag, maar het
helaas ook in sterke
\msj de argumenten die het
en voorlegt. Het IKV zegt
ptejr dat een alternatief vei-
J^^Jsteem gevonden zal wor
ker fe eenmaal van de kernwa-
dozijn, maar dat is een toch
lekte wissel op de toe-
MJn elk geval behoort het
de sterkste argumenten

icale,
ten

van de kerkelijke vredesbeweging.

Daarom heeft ons verstand nog
steeds moeite met het tweede deel
van de slagzin: „om te beginnen
uit Nederland". Wel moet gezegd
worden dat het IKV in zoverre
consequent is, waar het zegt dat
het niet wil schuilen onder de
atoomparaplu van onze buren, zo
dra ons land kemwapenvrij is. In
deze val van hypocrisie is het IKV
niet getrapt.

Het sterkste argument van het
IKV vormt echter het feit dat die
genen die (voorlopig) nog op het
kernwapen zeggen te vertrouwen
geen enkel idee hebben hoe lang
dat vertrouwen kan duren en hoe
zij dan wel van het kernwapen
willen afkomen. Zolang deze men
sen het voor het zeggen hebben,
blijft de kans bestaan dat op één
keer toch de alles verzengende
vuurbal zijn mega-doden zal
maken.

Kernwapens zijn in de geschiede
nis tweemaal gebruikt. Minstens
tweemaal daarna is ernstig met de
gedachte gespeeld ze opnieuw toe
te passen. Intussen hebben meer
dan tien landen de beschikking
over kernwapens en heeft nog
eens zo'n aantal de technische ken
nis om kernwapens te maken.

De huidige stabiliteit is maar schijn
en komt steeds in gevaar, want
lang niet alle kemwapenmogend-
heden bezitten de daarbij horende
duurzame zelfbeheersing. Daarom
kon het toch wel eens nodig zijn
dat een land als Nederland, tege
lijk met het opzetten van een meer
traditioneel en defensiegericht vei
ligheidsapparaat, begint met zich
zelf kemwapenvrij te maken.

Eén van de problemen daarbij is
wel, dat het IKV in zijn pleidooi
daarvoor er wat erg gemakkelijk
aan voorbij gaat, dat een dergelijk

door Willem Breedveld

DEN HAAG „Voor sommigen te drastisch en volgens anderen niet kordaat genoeg." Met
deze zinsnede uit de troonrede (van wie anders zou die, blijkens de woordkeus afkomstig
kunnen zijn dan van premier Van Agt zelf?) heeft het kabinet op voorhand willen maken, dat
vriend en vijand altijd wel iets aan te merken hebben op zijn beleidsvoornemens.

Tegelijkertijd heeft het kabinet op
inderdaad nogal kordate wijze het
parlement en de maatschappelijke
groeperingen aan het verstand willen
brengen, niet al te lichtvaardig aan
de kabinetsplannen te tomen, omdat
anders een zorgvuldig evenwicht ver
loren dreigt te gaan. Het gaat immers
om beleidsvoornemens die de een te
ver en de ander Juist niet ver genoeg
vindt gaan. De vragen die in dit ver
band rijzen zijn: Wat is het evenwicht
dat het kabinet bereikt denkt te heb
ben en hoe evenwichtig zal dat in,
zeg, de komende twee drie maanden
blijken te zijn?

Werkloosheid

Het meest centrale probleem is onge
twijfeld dat van de werkloosheid. De
manier waarop het kabinet dat pro
bleem denkt aan te kunnen pakken is
daarom zeer bepalend voor de mate
van het evenwicht. Bestaat daarover
met name binnen de coalitie groot
verschil van mening, dan is het even
wicht ver te zoeken. Het blijkt echter
dat het kabinet wat dat betreft kan
rekenen op een grote mate van steun
voor de meeste van zijn beleidsvoor
nemens. In brede kring wordt erkend
dat:

de rendementen van het bedrijfsle
ven omhoog moeten. Winst makende
ondernemingen zijn niet langer ver
dacht als evenzovele symbolen van
het triomferend kapitalisme, maar
zijn gewenst vanwege de werkgele
genheid die ermee is gemoeid. De
opvattingen lopen eerst uiteen als het VcrSChil
gaat om de vraag hoe meer winst in
meer werk moet worden omgezet

De investeringen moeten omhoog:
ook dat wordt niet tegengesproken,
al is er wel een kritische discussie
over de vraag welke investeringen
wel en welke niet wenselijk zijn.

Er moeit gezocht worden naar mo
gelijkheden voor een betere verdeling
van werk. Ook daarover is vrijwel
iedereen het eens. omdat ook dit een
manier is om het werkloosheidspro
bleem op te lossen. Wel lopen de
meningen uiteen over hoe hieraan
vorm en inhoud moet worden
gegeven.

Een algehele matiging om de doel
stellingen 1 tot en met 4 te kunnen
realiseren. Ook daarover is vrijwel
iedereen het eens. Maar ook hier lo
pen de meningen uiteen over de con
crete invulling ervan.

In het algemeen heeft het kabinet
de wind dus volop mee. Voor de pun
ten 1 tot en met 4 geldt zelfs dat het
ook geen echte moeilijkheden be
hoeft te verwachten bij de concrete
invulling. De vakbeweging mag zich
er dan wel aan ergeren dat er geen
garanties zijn dat meer winst ook
inderdaad in meer werk wordt ver
taald, echte politieke moeilijkheden
zullen hier niet uit voortvloeien.
Hooguit is er de klacht dat de steun
maatregelen van de overheid te glo
baal zijn. Wellicht leidt dit nog tot
politieke acties om tot meer gerichte
maatregelen te komen. Maar daar zal
het grotendeels wel bij blijven.

matiging gelegd op de collectieve sec
tor (overheidsuitgaven en sociale
voorzieningen) en in mindere mate op
de particuliere Inkomens. Zelfs voor
de hoogste inkomens zal de komende
jaren nog enige groei mogelijk zijn.

Uit zowel de reacties van het CDA, als
de toelichting van de regering blijkt
bovendien dat het kabinet zich op het
principiële karakter van die keus to
taal heeft verkeken. De opmerkingen
van de premier, voor de een te dras
tisch en voor de ander niet kordaat,
blijken namelijk te slaan op de om
vang van de ombuigingsoperatie.
Daarvoor geldt inderdaad dat het ka
binet precies tussen de wensen van
enerzijds het CDA en anderzijds de
VVD in is gaan zitten. Op zich be
hoeft het kabinet zich daarover wei
nig zorgen te maken, ondanks het
dreigement van de WD-fractie met
aanvullende maatregelen te zullen
komen.

De keus voor koopkrachthandhaving
voor iedereen (dus van hoog tot laag)
en de ombuiging vooral in de collec
tieve sector zal het kabinet echter
voor aanzienlijk grotere problemen
stellen. Dit des te meer, omdat het
kabinet er blijk van heeft gegeven die
keus niet te begrijpen. Illustratief in

dit verband zijn de opmerkingen van
zowel premier Van Agt, als de minis
ter van financiën Andriessen. De laat
ste verklaarde voor de radio omstan
dig. dat we vooral niet moeten verge
ten dat vele kleintjes uiteindelijk een
grote maken.

Hij wilde met dit voorbeeld duidelijk
maken, dat er veel kleintjes in ons
land zijn en dat enige matiging van
hun kant daarom nogal wat zoden
aan de dijk zet. Premier Van Agt
verdedigde op zijn persconferentie de
stelling, dat het zorgwekkende van
onze economie door velen nog onvol
doende wordt onderkend. Hij illus
treerde dit met de kanttekening, dat
dure buitenlandse vakantiereisjes
eerder toe dan afgenomen waren.

het CDA moeilijk bij in het krijt kan
komen te staan. Vandaar de onver
korte eis van het CDA. dat in dc
particuliere sector een grotere mati
ging tot stand moet worden gebracht
met name bij de hogere inkomens.

Dat een Inkomensverbetering zelfs
voor de hoogste inkomens onder de
huidige zorgwekkende omstandighe
den mogelijk is, is voor het CDA met
zijn pleidooien voor een nieuwe, so
berder levensstijl, eenvoudig onver
koopbaar.

Het politieke gevecht over deze kwes
tie zal daarom hard worden gespeeld.
Nu al is aan te geven langs welke
lijnen dat zich zal ontwikkelen. Het
CDA zal niet willen dat de inflatiecor-
Beide opmerkingen gaan ervan uit rectie voor honderd procent door

dat een grotere matiging van de par
ticuliere inkomens door hen niet
wordt gewenst en het dus niet realis
tisch is als kabinet daar op te reke
nen. Wat ligt er dan meer voor de
hand dan de noodzakelijke ombui
ging vooral in de collectieve sector te
zoeken. Op het eerste gezicht is daar
veel voor te zeggen, omdat de collec
tieve sector iets is dat zich ver buiten
de deur van de meeste kiezers af
speelt. Het wordt echter anders wan
neer men bedenkt dat ook met de
overheidsuitgaven een aanzienlijk
werkgelegenheidsbelang is gemoeid,
maar ook dat nogal wat kleintjes van
Andriessen het daarvan moeten heb
ben, namelijk zij die meer of minder
afhankelijk zijn van de overheid: so
ciale verzekeringstrekkers, aow'ers,
woningzoekenden, scholieren, enz.
enz.

gaat, omdat daarvan de hoogste in
komens relatief het meest profiteren.

Het CDA zal minister Wiegel (binnen
landse zaken) er toe bewegen de ho
gere ambtenarensalarissen forser aan
te pakken mede als voorbeeld ook
voor het bedrijfsleven. De hiermee
vrijkomende gelden zullen worden
aangewend om de sociale uitkeringen
meer te ontzien. Bij voorbeeld zal de
periode waarin de sociale uitkeringen
per half Jaar een half procent moeten
inleveren, worden ingekort tot een
jaar, in plaats van drie.

Nu al valt te voorspellen dat de WD
in dit gevecht aan het kortste eind zal
trekken. Het kabinet zal namelijk
moeilijk anders kunnen erkennen dat
het op dit punt onevenwichtig is ge
weest. Want vele kleintjes vormen nu

Het zijn ook diezelfde kleintjes waar eenmaal een grote politieke macht

ADVERTENTIE

Onze exportpositie moet worden
verbeterd. Vrijwel iedereen is over
tuigd van de Nederlandse belangen
bij een goede export. De maatregelen
die daarop zijn gericht zullen daarom
nauwelijks worden tegengesproken.

Moeilijker ligt het echter ten aanzien
van punt vijf, de voorgestelde algehe
le matiging. Hier ligt een principieel
verschil van mening tussen de coali
tiepartners CDA en WD. Het CDA
vindt heel duidelijk dat het kabinet
hier een verkeerde keus heeft ge
maakt. Het heeft het accent van de

Comfortabele rijtuigen van de Franse Spoorwegen (CORAIL-rijtuigcn) Deskundige
reislciding - ervaren Nederlandse hostesses Vertrek dagelijks: 3-4-5-6-7- en 8-daagse
reizen vanaf f140.-Inlichtingen bij de NS-stations,uw reisbureau
of FTS,Rokin 128 Amsterdam (tel.: [phone]).

baar is (veel duurder dan de rela

tief goedkope atoombewapening)
en dat daarom te weinig een op
roep aan de politieke partijen en
de burgers doorklinkt om ook poli
tieke en financiële consequenties
van deze houding onder ogen te
zien.

Met een keuze alleen zijn we er
niet.

Van onze Haagse redactie

DEN HAAG In Nederland zijn nog talloze mogelijkheden
pp, j voor Industriële produktie. Het is daarbij een vereiste, dat ons

ilPrInTlfl VPrniPnr KUS TliPPCtril land qua kosten concurrerend kan zijn op de wereldmarkt,
lidiaiiu tCl UICUl ivaaiuccsill Pas blj een concurrerend kostenpeil, is er ook succes te

verwachten van speciale maatregelen, die bedoeld zijn om de
export te bevorderen.

ictie

Chilionzer verslaggever

Gedeputeerde 8taten
jerland hebben het organise-
ien 24 uurs kaartleesrit over
ind van vijfhonderd kilome-

fieid van de deelnemers zo-
de overige weggebruikers
jnde gewaarborgd is.

:ter-rit zou georganiseerd
•r de Militaire Commissie
hptlomobiel- en MotorwedstriJ-
}p 27 en 28 oktober worden
Vol&ens het Provinciaal
•Jvan Gelderland „past zo'n
JLnlet meer in het tegen woor-
J teersbeeld". Bij de beoorde-
ïehalve op de aard van de
uing Hfggen, ook gelet op de leng-

)yPT$M-

lijk
roepl
;holeL
el

Het Gelderse Provinciaal Bestuur
vindt dat er niet genoeg rustpauzes
zijn ingelast, zodat met overver
moeidheid van vooral de bestuurder
rekening moet worden gehouden. Dit
kan tot onverantwoorde situaties lei-

len. ZIJ zijn van mening dat den geurende de wedstrijd, maar

oin eon Ho rinolnomone 7A.

ook daarna als naar huis wordt terug
gereden.

KOEWACHT De 78-Jarige me
vrouw C. de Smet-De Koninck uit
Koewacht (Zeeuwsch-Vlaanderen) is
gistermiddag in haar woonplaats om
het leven gekomen. Toen zij achter
een geparkeerde auto de rijweg wilde
oversteken, werd zij aangereden door
een vrachtauto.

Dat betoogde staatssecretaris Beyen
(Economische Zaken, belast met ex
port-aangelegenheden) gisteren in
het Zuidhollandse Groot Ammers.
Hij woonde daar het 150-Jarig be
staan bij van de Koninklijke Lak
vernis en Verffabrieken Molijn en Co,
alsmede het 75-jarig bestaan van de
Lak- en Verffabrieken Brink (Uit een
fusie ontstond de Koninklijke Brink/
Molijn Lak- en Verffabriek.

.Het hoge Nederlandse kostenpeil.
met name veroorzaakt door stijging
van inkomens, is een extra handicap,
omdat het Nederlandse exportpak
ket „betrekkelijk weinig hoogwaardi
ge, maar wel relatief eenvoudige pro-

ADVERTENTIEI

ooMqcioode)

VOOI nieuwe

vers
I

Landj
sti
an t

dukten bevat." Juist voor die produk
ten is de concurrentie heel sterk, zei
de staatssecretaris.

De industriële produktie zal zich vol
gens mr Beyen, „meer en meer ver
schuiven naar andere landen, met
name waar de lonen lager zijn." In
Nederland moet het bedrijfsleven
zich daarom meer toeleggen op de
organisatie, de marketing, de rese
arch, dienstverlening in de sfeer van
financiering, verzekering en tran
sport en dergelijke, zo hield de staats
secretaris zijn gehoor voor.

Prins Bemhard, wiens banden met de
Jubilerende bedrijven zo zei hij
al dateren van voor de oorlog, waar
schuwde ertegen „de handen in de
schoot tlegen", nu de export in
moeilijkheden is geraakt. „Moed en
initiatief zullen zeker beloond wor
den," aldus de prins. Hij meende, dat
Nederland vooral industriële kennis
en management kan exporteren naar
ontwikteling-.landen. „Op dit terrein
beschikken wij over een uitgebreid
potentieel, hier bestaan grote kansen
voor het bedrijfsleven."

DEN HAAG (ANP) Om veiligheids
redenen behandelt de Raad van Sta
te op 17 oktober de beroepen van de
leden van Rote Armee Fraktion
(RAF) Wackemagel, Schneider en
Folkerts tegen hun uitwijzing in het
huis van be waging in Maastricht. Een
woordvoerder van de Raad van State
heeft dit meegedeeld.

"J**

Een zilveren ara voor de prins, directie-cadeautje van de
lakfabriek Brink-Moiyn in Groot-Ammers, nadat hij bet
nieuwe gebouwencomplex van het bedrijf had geopend.

Van onze onderwijsredactle

DEN HAAG Twee, misschien drir
unlverslteiten zullen dinsdag welgt
ren de meerjaren-afspraken met ht
ministerie van onderwijs te onderte
kenen.

De Universiteit van Amsterdam en dr
Katholieke Universiteit te NIJmege;
hebben dit reeds besloten, de Era:
mus Universiteit te Rotterdam aai
zelt nog. De overige instellingen voo
wetenschappelijk onderwijs zullen
wèl tekenen.

De meerjaren-afspraken hebben be
trekking op de periode 1980-1983. Z<
zijn gebaseerd op de zogenaamd
nullijn. Dat betekent dat de instellir
gen in de komende Jaren dertig pre
cent meer studenten moeten opvar.
gen met gelijkblijvende financiële
middelen.

Wel wordt geprobeerd binnen deze
grenzen een zekere herverdeling tc
stand te brengen, waardoor unlversi
telten en hogescholen die een achter
stand hebben iets kunnen inlopen
Daar staat tegenover dat andere in
stellingen moeten inleveren.

De meerjarenafspraken met de in
stellingen worden door de ministei
samen gevoegd tot een „algemeer
financieel schema". Dit zal. zoals li
de troonrede werd aangekondigd
aan het parlement worden aangebr
den. Onduidelijk is overigens wat d
waarde is van een dergelijk schem:
Universiteiten die de overeenkom:
tekenen kunnen hieraan enige zeke
held ontlenen voor de toekoms
maar de minister kan geen sanctie
treffen tegen instellingen die wei
geren.

Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 059,
Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een
boekenbon.

re

Zo'n preek dóétjt wat!

[Mou kon ik ei- veer even

linnet
Kam
eleidj
gsmisf
in an
►vdA-
I vo
moi

DEN HAAG Het kabinet zal niet tien, maar zes miljard
gulden moeten bezuinigen. Het CDA-Kamerlid drs Jaap
Boersma, oud-minister van sociale zaken heeft dit in een
vraaggesprek met het Parool gezegd.

ADVERTENTIE

Volgens Boersma is het ombulgings-
plan van het kabinet te riskant. Het
zegt eensdeels dat er tweehonderd
duizend werklozen bijkomen als de
tien miljard gulden niet gehaald wor
den. Tegelijk hoopt het dat als het
wel tien miljard wordt, het bedrijfsle
ven voor arbeidsplaatsen zorgt. Maar
de ondernemers geven geen enkele
garantie. Dat risico accepteert men
kennelijk, aldus Boersma.

Maar het andere risico dat als het
kabinet een deel van die tien miljard
gulden inslikt, het nog niet zeker is
dat er niet toch grotere loonsverho
gingen komen, daar wil ik niet aan,
aldus Boersma. Het CDA-Kamerlid
meent dat de vakbeweging wel dege

lijk bereid is tot een constructieve
opstelling en zelfs bereid is om te
praten over het Inleveren van een
deel van de prijscompensatie. Maar
daar moet van het kabinet dan wel
wat tegenover staan.

Het Kamerlid vindt daarom onder
meer dat de lasten meer op de sterke
schouders moet worden gelegd, en de
voorgestelde korting op de sociale
uitkeringen achterwege moet blijven.

Of de CDA-fracUe Boersma in deze
opstelling zal willen volgen valt te
betwijfelen. Wel vindt de fractie dat
het kabinet de ombuiging te eenzij
dig heeft gezocht in de collecUeve
sector