Discriminatie dagelijkse kost
"SS»<
Wat doet de Rabobank
voor u in het
betalingsverkeer?
J
De tekening van een lezer
Rabobank Q
)UW Commentaar
ter
Nederland niet zo tolerant en gastvrij voor vreemdelingen
Auto clandestien
op gas: boete
IDAG 21 SEPTEMBER 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
fcftreden van Vorster ver-
lop korte termijn niet veel
Vfrika. In de eerste plaats
(orster voor het president-
de republiek; een ambt,
5 als de nieuwe staatsin-
[langs de lijnen van de
J haar beslag zal krijgen,
kt aantal bevoegdheden
I brengt.
Ik afgezien daarvan
een zo dominerende
(jkheid, dat hij heus wel
in afwachting van die
ondwet ook van het pre-
Jap volgens de huidige re-
I meer te maken dan een
ptief ornament.
Jngrijkste overweging is
dc gedachte en praktijk
ipartheid zo sterk gefun-
in hoofden en harten,
(janke minderheid-aan-de-
Jat er echt wel iets meer
dan de wisseling van de
Het is waar, dat Vorster dikwijls
een symboolfunctie werd toege
kend in de discussie over apart
heid, waardoor de naam Vorster
en het begrip apartheid zo'n beetje
synoniem werden. Dat is te begrij
pen in zoverre het dikwijls eenvou
diger is over mensen dan over
abstracte zaken te spreken.
Maar laat niemand zich op dit
moment door dat woordgebruik
misleiden: het door Verwoerd in
dertijd uitgemeten bestek voor het
stelsel van de apartheid is door
Vorster als een trouwe en vooral
handige aannemer uitgevoerd en
er kan geen twijfel over bestaan,
dat er over een paar weken een
even handige en bruikbare mees
terknecht uit de zaak van de firma
Vorster zal worden gevonden om
de hele handel op de oude voet
voort te zetten. Nogmaals: daar
voor leeft de apartheid te sterk bij
de blanke minderheid en is nog
steeds de macht van die minder
heid om die politiek door te zetten
vrijwel onbeperkt.
ibië
Irdaad de Zuidafrikaanse
ibers in termen van jaren
;ang van de huidige poli-
ken, bewijst ook het be-
„Sc pretoria om op eigen
,Va :rkiezingen in Namibië te
onfen. Wij kunnen dat be-
anders interpreteren dan
;°^eke kortzichtigheid. On-
in druk van de westelijke
:eft de Zuidafrikaanse re-
jerf de voorkeur aan te ver-
op eigen kracht.
e to rt mogelijke termijn moe-
i verkiezingen worden ge-
die zonder twijfel zullen
en(fn in een overwinning van
n „talie Alliantie, die er tot
ïledgeen misverstand over
'^etn bestaan dat haar visie
j Onafhankelijke Namibië in
intijk neerkomt op een leu-
6 pretoria.
;en van het besluit Nami-
de medewerking van de
Naties om onafhanke-
verlenen, zijn nauwe-
rzien. De SWAPO de
isbeweging die de groot-
&ng in Namibië heeft, zal
v i alle geweld verzetten te
il blijvende dominerende
an Zuid-Afrika. Dat bete-
Zuid-Afrika binnenkort
nteerd wordt met een
-achtige situatie. De
ms
°nl
de
SWAPO zal namelijk vanuit de
buurlanden Angola en Zambia ac
tieve steun krijgen bij de guerrilla
oorlog die in het gebied zal ont
branden.
De houding van Zuid-Afrika leidt
er verder toe dat de onderlinge
verschillen tussen de diverse be
vrijdingsbewegingen voorlopig on
der de tafel zullen raken en dat
rrten zich aaneen zal sluiten om aan
de machtspositie van Pretoria een
einde te maken. Bovendien is de
kans groot dat ook de Sowjet-Unie
zal proberen zich in het conflict om
Namibië te roeren, nu het initiatief
van de westelijke landen voor een
vreedzame overdracht van de
macht aan een zelfstandig Namibië
schipbreuk heeft geleden.
Behalve van kortzichtigheid ge
tuigt het besluit van Pretoria ook
van grenzelose zelfoverschatting.
Zuid-Afrika denkt de kracht te
hebben op zijn eentje het te kun
nen volhouden tegen de wensen
van de meerderheid van de bevol
king van Namibië in. Door op geen
enkele manier tegemoet te komen
aan de gerechtvaardigde verlan
gens van het volk van Namibië
naar echte zelfstandigheid, geeft
Zuid-Afrika er opnieuw blijk van
de blanke superioriteit nog altijd
boven alles te stellen.
door Willem Schrama
UTRECHT „Negers zijn in
ferieur. Er zijn ongetwijfeld
negers die intelligenter zijn
dan ik. Maar gemiddeld zijn
negers minder intelligent. Ik
heb een boek, daar staan
plaatjes in van chimpansees.
Als je die vergelijkt met
plaatjes van negers, dan is het
toch duidelijk dat negers
dichter bij die chimpansees
staan dan blanken".
Het bovenstaande is een pas
sage uit een interview in het
weekblad Vrij Nederland
(1975) met Joop Glimmer
veen, leider van de Neder
landse Volksunie. Niet min
der dan 33.286 Nederlanders
brachten vorig jaar bij de Ka
merverkiezingen hun stem uit
op deze politieke partij.
Is Nederland wel zo tolerant en gast
vrij ten opzichte van vreemdelingen,
zoals tot in de verste uithoeken van
deze wereld wordt aangenomen? Het
antwoord luidt nee, getuige althans
een uitgebreid onderzoek naar vor
men van rasdiscriminatie door een
groep cultureel antropologen uit
Utrecht en Amsterdam, dat gisteren
in boekvorm verscheen onder de titel
„Omdat zij anders zijn".
Frank Bovenkerk, die twee jaar gele
den in Amsterdam promoveerde op
een proefschrift over de migratie van
Surinamers, stelt daarin onver
bloemd vast dat begrippen als tole
rantie, verdraagzaamheid en inschik
kelijkheid niet langer in overeen
stemming met de werkelijkheid zijn.
Nederland is een multi-raciale sa
menleving geworden, waarin rasdis
criminatie en rasvooroordeel dage
lijkse kost is, zo blijkt uit het onder
zoek.
'Levensecht'
De onderzoekers hebben zich op de
eerste plaats gericht op de vraag in
hoeverre discriminatie voorkomt op
maatschappelijk terrein: de arbeids
markt, de woningmarkt en de vakbe
weging. In tweede instantie zijn ge
bieden gepeild waar de desbetreffen
de etnische minderheden zélf menen
te worden achtergesteld: bij de poli
tie, in oude stadswijken, in de bus en
in de pers. Bij de onderzoekingen is
zoveel mogelijk het zogenoemde „le
vensechte experiment" gehanteerd,
dat wil zeggen het proefondervinde
lijk constateren van rasdiscriminatie
in plaats van de vaak weinig met de
realiteit overeenkomende enquête-
peilingen.
ADVERTENTIE
Lees echter eerst de
gebruiksvoorschriften
bevat een 1/2 gram acetosal
Tekeningen, bij voorkeur in liggend formaat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859,
Amsterdam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een
boekenbon.
EEN VOORTEKEN»
Na rassenrellen in de Haagse Schildersbuurt (1969) en de Rotterdamse Afrikaanderbuurt
(1973) kwam het in 1976 tot een uitbarsting van volkswoede tegen Turken in Schiedam. De
foto toont hoe de ramen van een Turkse winkel zijn ingegooid.
Zo kon het gebeuren dat een keurig
geklede Nederlandse Surinamer van
Creoolse afkomst nul op rekest kreeg
toen hij bij een gerenommeerd Am
sterdams uitzendbureau om werk
kwam vragen. Vijf minuten later
diende een Hollandse proefpersoon
zich bij het bureau aan. zelfde leef
tijd, zelfde kleding. Of hij koffie wilde
en of hij dezelfde middag nog wilde
beginnen.
Volgens deze methode werd geduren
de een half jaar gereflecteerd op een
kleine driehonderd aanbiedingen
voor werk in Amsterdam en directe
omgeving, waarbij steeds eerst een
Surinamer óf een Spanjaard zich aan
meldde. even later gevolgd door een
in leeftijd en opleiding identieke Ne
derlander. In niet minder dan 53 maal
van de in totaal 278 gevallen (dus één
op de vijf maal) werd de Surinaamse
of Spaanse sollicitant afgewezen
waarna de Nederlander werd aange
nomen.
Opmerkelijk was dat bij sollicitaties
van vrouwelijk kantoorpersoneel in
een klein aantal gevallen „andersom"
werd gediscrimineerd: een enkele
maal werd een Surinaamse of Spaan
se verkozen boven haar Nederlandse
collega. De onderzoekers achten het
niet uitgesloten dat hier sprake was
van een zekere voorkeur voor het
exotische type, want wat zou een
mannelijke werkgever zich hebben
voorgesteld van een zekere Mercedes
Pereira y Diaz, of van Irma Rodgers?
Rasdiscriminatie op de Nederlandse
arbeidsmarkt is geen op zichzelf
staand incident, het heeft een syste
matisch karakter, aldus het onder
zoek.
'Gesloten' buurten
Op de woningmarkt liggen de zaken
al niet anders. In Amsterdam bestaat
een werkafspraak dat gastarbeiders
en Surinamers in bepaalde buurten
geen enkele leeg komende woning
krijgen aangeboden. Deze „gesloten"
buurten liggen vrijwel alle aan de
rand van de negentiende-eeuwse gor
del en zijn vanwege de geldende
huurprijzen en de grootte der wonin
gen juist uitstekend voor deze groep
geschikt.
De afspraak is gebaseerd op de norm
dat niet meer dan één buitenlands
gezin in een portiek van acht gezin
nen geplaatst kan worden, een en
ander om spanningen te voorkomen.
Maar zo stellen de onderzoekers
het is opmerkelijk dat noch de aard,
noch de precieze ooreaak van die ver
meende spanningen nooit onderzocht
zijn. Ook is de norm van 1 op 8
gebaseerd op de allerminst bewezen
ervaring van corporatiebestuurders,
dat blanke buren anders naar elders
verhuizen, zo stellen zijn.
Isolement groter
Een onderzoek in vijf steden toonde
voorts aan, dat gastarbeiders daad
werkelijk gediscrimineerd worden bij
het zoeken naar een kamer of etage.
Ook gastarbeiders die met Neder
landse vrouwen zijn gehuwd, onder
vonden dit. Als gevolg van deze dis
criminatiepraktijken door huiseige
naars, woningbouwverenigingen, ma
kelaars en ook als gevolg van speciale
gemeentelijke maatregelen, zijn etni
sche minderheden in grote steden al
tijd aangewezen op geconcentreerde
huisvesting in de minst aantrekkelij
ke delen van een stad, waardoor hun
isolement alleen maar wordt ver
groot. aldus de onderzoekers.
Vakbeweging
Over de vakbeweging ofschoon de
meest aangewezen instantie voor de
belangenbehartiging van gastarbei
ders zijn zij evenmin optimistisch.
Een uitgebreide analyse van haar op
stelling tijdens de februari-staking
van 1977 toont aan dat van solidari
teit allerminst sprake is. De onder
zoekers constateren een feitelijke
tendens tot discriminatie in de hou
ding van de vakbonden, die zich
mede onder druk van hun leden
vooral richten op het vertrek van
buitenlandse werknemers. Argument
hiervoor zou zijn dat de Nederlandse
samenleving kennelijk niet bereid is
om gastarbeiders op een menswaar
dige manier op te vangen. Maar, zo
stelt het rapport, men ziet kennelijk
over het hoofd dat zulks evenzeer
voor de vakbeweging zelf geldt.
Politie
Hoewel een onderzoek in Amsterdam
aantoonde dat de politie daar niet
meer of minder discrimineert dan een
vergelijkbare beroepsgroep uit de
burgerij, werden sterk negatieve uit
spraken opgetekend die soms een on
miskenbaar racistisch karakter droe
gen („blank hoort bij blank en zwart
bij zwart"). Klachten van Surinaam
se zijde, dat de Amsterdamse politie
blijk geeft van rasvooroordeel en -
discriminatie, kunnen volgens het
rapport dan ook moeilijk ongegrond
worden genoemd.
Toch wordt van de politieman geen
zondebok gemaakt, maar wel klinkt
het verwijt dat deze nauwelijks ge
schoold wordt in de omgang met een
gevarieerd publiek, terwijl zijn dage
lijks werk daar grotendeels uit be
staat. Bovendien moet een bevoor
oordeelde politieman als bedreiging
voor gekleurde landgenoten enige
malen hoger worden getaxeerd dan
bijvoorbeeld een bevooroordeelde
buschauffeur. Bij de laatste kan een
onaangename opmerking het gevolg
zijn. bij een politieman vrijheidsbero
ving of erger, aldus de onderzoekers.
Pers
Een speciaal hoofdstuk is gewijd aan
rasdiscriminatie bij de misdaadver-
slaggeving in de pers, die een grote
rol speelt in de meningsvorming over
minderheden. Immers, de kop „Suri
namer steekt man met mes" heeft
bepaald een andere gevoelswaarde
dan „Tilburgenaar steekt man met
mes", ia het laatste geval is de kans
niet groot dat alle inwoners van Til
burg voor moordenaars worden aan
gezien, grappen de onderzoekers.
Uit een steekproef met zes grote Ne
derlandse dagbladen bleek dat
slechts Trouw en het Algemeen Dag
blad een beeld schetsen dat in over
eenstemming is met het werkelijke
aandeel van Surinamers en gastar
beiders in de criminaliteit. De Volks
krant scoort volgens het onderzoek
iets lager. Het Parool en NRC/Han-
delsblad overdrijven het aandeel van
de „etnische" misdaad aanzienlijk,
en de Telegraaf spant de kroon met
één derde van alle misdaadberichten
over Surinamers, Turken en Marok
kanen.
Gedragscode
Volgens de onderzoekers wordt de
zaak daarmee zesmaal zo erg voorge
schilderd als ze is. Gepleit wordt dan
ook voor een gedragscode waarbij
iemands ras of nationaliteit alleen
genoemd wordt als dat ook werkelijk
relevant is (bijvoorbeeld bij Molukse
politieke acties).
„Omdat tij anders zijn patronen
van rasdiscriminatie in Nederland".
Redactie Frank Bovenkerk. Uitgave
Boom/Meppel, 208 blz, prijs: 24,50.
EINDHOVEN (ANP) De Eindho-
vense kantonrechter mr J. J. H. Nies-
kens heeft de heer C. uit Helmond een
boete opgelegd van 51 gulden, omdat
hij naast een benzine-installatie ook
een gasinstallatie in zijn auto had,
terwijl dat niet op het kentekenbe
wijs vermeld stond.
Eerder was over een dergelijke over
treding nogal wat verwarring ont
staan. Het kantongerecht in Haarlem
heeft op 17 april een verdachte voor
hetzelfde delict vrijgesproken. Vol
gens kantonrechter Nieskens was de
vrijspraak in Haarlem een gevolg van
een fout in de dagvaarding.
Loes Smit is
met vakantie
ADVERTENTIE
De brochure "Geld via de
Rabobank" behandelt een aantal zaken
die van belang zijn voor elke onder
nemer. Zoals de rekening-courant
automatische incasso, cheques,
afstortingsregelingen, buitenlands
betalingsverkeer, girale salarisbetaling,
termijn-depositorekeningen en
beleggingen.
Kortom: een uitgebreide brochure
die wellicht ook nuttig kan zijn
voor adviseurs en anderen die bedrijfs-
adviezen geven.
Vult u onderstaande bon in, dan
krijgt u deze brochure uit de "onder
nemersbibliotheek" van de Rabobank
zo snel mogelijk toegestuurd.
Een telefoontje naar de dichtst
bijzijnde vestiging van de Rabobank is
ook voldoende. Er zijn er maar liefst
3100; dus altijd wel eentje in de buurt
geld en goede raad
I Stuurt u mij de brochure "Geld via
I de Rabobank. De weg naar een vlot en flexibel
1 geldverkeer".
I (Firma) naam: i i i i i i i
Ter attentie van: lL_
Adres: i
I Postcode: l_
_l IIi Plaats:
1 Rekening bq de Rabobank: Ja/Nee
H (J kunt dezebonopsturennaardeRabobankmtlw
woonplaats o» ongefrankeerd zenden naar
WM Centrale Rabobank. Antwoordnummer 700.
^K5600VB Eindhoven.
