Bedroevend en smartelijk, zeg dat wel!
Kerken verwijten Shell te weinig
verzet tegen regering-Vorster
Zeister zendingsdag: spontane reünie
Ht
Uit brieven van lezers
vanda)
Remonstrantse zorg
over gift wereldraad
Trouw
aai
Nieuwe
boeken
Klacht tegen
Wurmbrand
ingetrokken
Wereldraad vraagt geld voor Nicaragua
'Amanuensis op
NFO bespreekt noodsituatie in onderwijs
Protestanten bundelen
zich in Lat. Amerika
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1978
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Soms worden je opeens de ogen
geopend en zie Je. wat voor een slappe
Tinus je eigenlijk bent. Dit
overkwam mij gisteren, toen ik op
deze pagina het verslag van de
jaarvergadering van ..Protestants
Nederland" las. Op die bijeenkomst
noemde de Zwolse hervormde
dominee L J Geluk het bedroevend
en smartelijk, dat de top van onze
reformatorische kerken gelukwensen
had gestuurd naar de nieuwe paus. O
ja. ik heb wel te kennen gegeven dat
ik al die protestantse drukte rondom
de pauskeuze een beetje mal vond,
maar verder kwam ik niet En in de
rubriek ..Vandaag" is knorrig
opgemerkt dat bij de verkiezing van
een nieuwe synodevoorzitter de post
heus geen felicitatie uit Rome komt
bezorgen, maar ook dit was. met
permissie, geen principieel verweer.
Het was allemaal, zo besef ik thans,
slap gepraat.
Dominee Geluk heeft echter die n
paar weken oude gelukstelegrammen
weer opgepakt en gedaan wat
broodnodig was: er een beginselvast
oordeel over uitgesproken. Ach. we
denken soms mismoedig dat het
kloeke geluid der mannenbroeders
verstomd is. behalve dan natuurlijk
bij ir. J. van der Graaf, de algemeen
secretaris van de gereformeerde bond
in de hervormde kerk. Nu hebben we
dominee Geluk gehoord en als je 't
mij vraagt, wint hij het nog van de
heer Van der Graaf. Deze laatste
heeft wel eens een zaak „bedroevend"
genoemd, maar bij mijn weten nog
nooit ..smartelijk", laat staan
..bedroevend èn smartelijk."
Dominee Geluk is.en dat treft
mooi.de nieuwe voorzitter van de
gereformeerde bond en ik zou maar
uitkijken als ik het hervormd
moderamen was. vooral dominee Van
den Heuvel, die niks liever doet dan
brieven schrijven en telegrammen
versturen.
Nu moeten hervormden, die niet in
het moderamen der synode zitten,
vooral niet menen dat zij aan de
ontdekkende uitspraak van dominee
Geluk voorbij kunnen gaan. Laat ik
een man als professor Berkhof
nemen. Een hartelijke kerel, dat
weten we allen, maar die
hartelijkheid heeft uiterst
bedenkelijke kanten. Het komt voor
dat deze hoogleraar en kardinaal
Willebrands na afloop van een of
andere oecumenische bedoening nog
wat met elkaar staan te praten. Op
een gegeven moment kijkt de
kardinaal op zijn horloge en merkt op
dat-ie nodig gaan moet. En dan
steekt professor Berkhof z'n hand uit
en zegt: sterkte bij Je werk! Zeker, dat
is hartelijk, maar denkt zo'n
professor nu helemaal niet na bij wat
hij zegt? Welbeschouwd wenst hij de
kardinaal sterkte bij diens
voornaamste bezigheid, welke naar
het getuigenis van dominee Geluk
bestaat uit het overeind houden van
roomse pretenties. En dat is niet
hartelijk, maar bedroevend en
smartelijk. We mogen hopen dat
professor Berkhof dit zal inzien.
Vroeger verstrekte de Evangelische
Maatschappij (een nogal vrijzinnig,
maar goed anti-rooms gezelschap)
lijsten met winkels waar je als
protestant niet moest kopen, omdat
ze in roomse handen waren.
Misschien kan „Protestants
Nederland" een lijst samenstellen
met uitdrukkingen die in het verkeer
met rooms-katholieken aan de
vereiste burgerlijke beleefdheid niet
tekort doen en toch niet bedroevend
en smartelijk zijn. Me dunkt, dat
daaraan behoefte is.
Van onze kerkredactle
AMERSFOORT De raad van kerken ln Nederland, waar alle grotere kerken in ons land bij
zijn aangesloten, heelt gisteren zijn teleurstelling uitgesproken over het feit dat de Koninklij
ke/Shell in zuidelijk Afrika kennelijk onvoldoende de eigen mogelijkheden als grote multinati
onal gebruikt, dat de Shell zich onnodig snel gewonnen geeft aan de verlangens van de
regerlng-Vorster van Zuid-Afrlka en dat de Shell te gemakkelijk afstand doet van haar eigen
verantwoordelijkheid voor de maatschappelijke gevolgen van haar optreden.
destijds topman in zuidelijk Afrika,
een directeur, het hoofd van de muri-
dische afdeling en een afdelingshoofd
van de Europese Koninklijke/Shell.
De twee gesprekken in november
1977 en februari 1978 werden gevoerd
op verzoek van de kerken.
De raad van kerken zegt dit in het
officiële verslag dat gemaakt is na
twee gesprekken van vertegenwoorei
gers van de raad met een delegatie
van de Shell. De gesprekken werden
gevoerd, voordat openbaar duidelijk
werd dat Shell meedeed aan de leve
rantie van olie aan Rhodesië. Over dit
onderwerp houdt de raad van kerken Aanval
zich het recht voor later nog met de
Koninklijke/Shell te spreken.
van den Heuvel
De kerkelijke delegatie bestond uit:
prof. Fiolet, de secretaris-generaal
van de raad, dr. Van den Heuvel,
secretaris-generaal van de hervormde
kerk. mevrouw Marga Klompé, dr.
Harry de Lange, drs Jan van Veen en
ds. Rein Jan van der Veen, van de
secties internationale zaken en socia
le vragen en de werkgroep raciale
vraagstukken.
De 8hell-delegatle bestond uit: drs D.
de Bruyne de president-directeur en
Deze rubriek ts uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen ot reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gencht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover ot over
het met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.
Amsterdam Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver vermeld.
Van der Klaauw
Gelukkig bestaan er nog minsters die
verder kijken dan hun neus lang is.
Minister Van der Klaauw die zich niet
mee laat slepen door uiterst linkse
propaganda teger. Afrika, waarvan
Afrika voorgoed de dupe dreigt te
worden. Het zal ons hoop ik niet
ontgaan zijn dat het marxisme, ge
steund door propaganda en wapens
uit Rusland. Angola. Cuba en boven
dien ook nog steun van de wereldraad
breiden. Door boycot van het westen
zal het spoedig zo ver zijn dat geheel
Afrika geen keuze heeft over zelfbe
schikking of te wel een democratie op
te bouwen.
Zeist D. Hoekstra
Nieuwe paus (slot)
C. Kloppenburg schrijft met grote
verbazing te lezen, dat ds Mak na
mens de gereformeerde synode Gods
vmn kerken, bezig u haar macht uit te zegen vraagt voor het werk van de
nieuwe paus. Hij haalt zondag 30 aan.
Uit het verslag van de gesprekken
blijkt dat het gesprek moeilijk begon,
doordat president-directeur De Bruy
ne eerst een scherpe aanval deed op
de bemoeiingen van de wereldraad
van kerken met transnationale on
dernemingen. Overigens was het ge
sprek weliswaar langdurig maar za
kelijk en open.
Shell gaf inlichtingen, die een even
wichtiger beeld gaven en de kerkelij
ke vertegenwoordigers gaven nadere
informatie over de wereldraad van
kerken en de Nederlandse raad van
kerken. Ook verklaarden zij de motie
ven waarom de kerken zich bemoeien
met buitenlandse investeringen in
zuidelijk Afrika.
Het gesprek in 1977 ging over de
levering van olie aan Rhodesië. Vol
gens de heer De Bruyne nam de Zuid-
afrikaanse regering maatregelen, die
de Shell dwongen tot doorgaan met
de handel met Rhodesië. De Neder
landse wetten en de Zuidafrikaanse
waren dus met elkaar strijdig op dit
punt.
Volgens ds. Van der Veen waren er
echter gegevens, die wezen op een
actievere rol van de Shell of minstens
op een medeweten. Er waren berich
ten dat 8hell en andere maatschap
pijen premier Ian Smith aangeraden
hadden de uitroeping van de illegale
zelfstandigheid enkele maanden uit
te stellen om tijd te hebben een buf
fervoorraad olie aan te leggen.
Zuid-Af rika
Het gesptek in 1978 ging voorname
lijk over Zuid-Afrika. Shell vertelde
dat het bedrijf in Zuid-Afrlka sociaal
gezien tot de beste firma's hoort. De
kerken ontkenden dit niet, maar de
kerkelijke delegatie merkte op dat je
er niet bent met hogere lonen, wan
neer vitale levensmiddelen bijvoor
beeld in het zwarte Guguleto onge
veer tweemaal zo duur zijn als in het
naburige blanke Rondebosch. Me
vrouw Klompé, de vooraitter van de
commissie justitia et pax, zei verder
dat velen menen dat een bedrijf dat
energie produceert in Zuid-Afrika, de
blanke minderheidsregering in het
zadel helpt te houden.
De president-directeur van Shell drs.
De Bruyne merkte op dat alle zwarte
leiders, met wie Shell contact heeft
menen dat een boycot niet goed is.
Bovendien is het onmogelijk voor
Shell haar investeringen van vijfhon
derd miljoen gulden in Zuid-Afrika te
liquideren of te verkopen. Dan zou de
Zuidafrikaanse regering het bedrijf
overnemen. Desinvestering zou een
leeg gebaar zijn.
Ds. Van der Veen zei daarop dat zwar
te leiders, voorzover zij nog niet zijn
Prof. dr. H. A. M. Fiolet
opgesloten of anderszins uitgescha
keld, bijna geen gesprek met Shell
aandurven of willen. Shell zei dat het
bedrijf zich niet politiek kan gedra
gen. Zij wees op de rol van ITT in
Chili, die bijdroeg aan de val van
Allende. Shell vindt dat de raad van
kerken een objectieve maatstaf moet
geven voor de vraag van terugtrek
ken of niet.
Van een onzer redacteuren
UTRECHT Onder de leden van de
remonstrantse broederschap is on
rust en verontwaardiging ontstaan
als gevolg van de recente gift door de
wereldraad van kerken aan het patri
ottisch front in Rhodesië. Dit schrijft
de commissie tot de zaken (het dage
lijks bestuur) van de broederschap in
een brief aan kerkeraden, kringbestu-
ren en predikanten van de broeder
schap.
In een brief aan de wereldraad vraagt
de commissie tot de zaken om ophel
dering over de gift. In de brief wordt
gezegd dat er enige twijfel is ontstaan
of de toepassing van de bestaande
criteria terecht tot de beslissing van
de wereldraad heeft geleid.
De commissie tot de zaken werpt de
vraag op rondom het gebruik van
geweld. De commissie zegt echter dat
de bestuursleden van het wereldraad
programma ter bestrijding van ras
senwaan en de secretaris generaal dr.
Philip Potter gesproken hebben met
vertegenwoordigers van de zwarte be
wegingen en dat een definitief oor
deel over de gift moet worden opge
schort totdat nadere informatie be
schikbaar is.
LOS ANGELES (ANP) L. Jo«
Bass, leider van „Underground
Evangelism" in de Ver. Staten, wil
zijn conflict met Mihai Wurmbrand
van „Jesus to the Communist World"
niet voor de rechter uitvechten. Per
telex heeft hij aan „Vervolgd Chris
tendom", de Nederlandse afdeling
van .„Underground Evangelism",
meegedeeld, dat hij zijn wettelijke
eis tot schadevergoeding van ander
half miljoen dollar heeft inge
trokken.
In de mededeling aan „Vervolgd
Christendom" deelt Bass mee, dat
hij van zijn kant het proces tegen
Wurmbrand heeft stopgezet. Wurm
brand behoeft ook niet voor de rech
ter toe te geven, dat zijn beschuldi
gingen aan het adres van Bass vals
zijn. Het is voldoende dat hij daar
over in het openbaar een verklaring
aflegt. Bass deelt tenslotte mee, dat
voor de tot dusver gemaakte onkos
ten in verband met de procesvoering
geen gelden van „Underground
Evangelism" zijn gebruikt.
Zowel de organisatie „Jesus to the
Communist World" opgericht door
Richard Wurmbrand als „Under
ground Evangelism" houden zich be
zig met de smokkel van bijbels naar
communistische landen. De verhou
ding tussen beide organisaties is
reeds lange tijd uiterst gespannen.
Sedert vorig jaar is een wettelijke
procedure gaande, waarin „Under
ground Evangelism" anderhalf mil
joen dollar schadevergoeding eiste
van Wurmbrand en zijn organisatie.
Wurmbrand eiste vier miljoen dollar
vanwege smaad.
De Nederlandse afdeling „Vervolgd
Christendom" deelt mee, dat zij met
deze aangelegenheid niets te maken
heeft. Ook de organisatie „Under
ground Evangelism" is er volgens
„Vervolgd Christendom" niet bij be
trokken, omdat niet de organisatie
als zodanig maar twee van haar lei
ders een conflict hebben met Mihai
Wurmbrand en diens organisatie.
waarin opgenomen: De Rotier
dammer. met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg O. Postma
HOOFDKANTOOR
PostDuS 859
1000 AW Amsterdam
tet 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00 00
Bank Ned Cred'etbank
Rekemngnr 23 00 12.574
Gemeentegiro Amsterdam:
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (redactie en
abonnementen)
tel 010-115700 (advertenties)
WestWaak 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
t$ 070-469445
Parkstraat 22
Den Haag
REGIO NOORO/OOST-NEDERLANO
(u-tsKirtend administrate)
Postbus 3
8000 AA ZwoHe
lei 05200-17030
Melkmarkt 56
Abonnementsprijzen:
Per maand
Per kwartaal
Per raar
1 1S.47
46.40
f 183.40
Advertentietarieven op aanvraag
Telefonische abonnernemenopdrachten
(zie adressen boven)
Opgave tamHebenchten 9-19 30 van
maandag t/m vn)dag Op zondag van 18-
20 uur telel. 020-913456
Opgave m.n»-edverterniek let.
020-936868 ot SChnhe's* aan U**-Adv
atdekng. postbus 433
1000 AX AMSTERDAM
Adres*»-z>g '-gen u>t*iu'tend schnfiei-ik
Van onze onderwijsredactle
AMSTERDAM De NFO. de Neder
landse Federatie van Onderwijsvak
organisaties belegt binnenkort voor
haar 125.000 leden een zestal regiona
le bijeenkomsten, waarop de noodsi
tuatie in het onderwijs besproken zal
worden. De NFO doet dit omdat zij
de plannen van de minister Pais ter
waar het gaat over de paapse mis.
Weet de heer Kloppenburg dat de
Heidelbergse catechismus van 1560
is. dus de tijd van de reformatie. Toen
was het niet zo best voor de reforma
torische christenen. Ik benijd mijn
rooms katholieke broeders en zusters
met zo'n paus. die bidt voor de arbei
ders. Wordt er in onze gereformeerde
kerk voor de arbeiders gebeden:
neen, er zijn geen arbeiders lid van de
gereformeerde kerk. Deze nieuwe
paus. zo eenvoudig, blij en vriende
lijk. zijn gesluierde stem. waarin je de
ontroering voelde, het komt niet uit-
mijn gedachten. Toen hij audiëntie
gaf voor de journalisten zei hij: als 10QGrC ITlclVO
Paulus nu geleefd had. dan zou hij
Journalist zijn geworden. Ook humor
heeft hij. Prof. dr E. Schillebeeckx
heeft m Venetië een kerkdienst ge
vierd. toen de bisschop (nu paus) de
ouwel uitdeelde, stak prof. Schille
beeckx zijn hand uit. De bisschop gaf
hem die ouwel ln zijn hand en hij
kreeg een kneepje en een glimlach. In
Italië is het de gewoonte de ouwel in
de mond te geven. Laten wij gerefor
meerden ophouden met het verkette
ren. Ook onze eigen mensen zijn hier
de dupe van. dr H. Wiersinga. Laten
wij toch meer leven naar wat ons
vereent en de verschillen niet op een
goudschaaltje wegen. Dat zij allen
een zijn.
Zeist mej. G.H. Wientjes
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Elke mavo moet zo
spoedig mogelijk een amanuensis
krijgen. Het is financieel een haalba
re kaart als er rekening wordt gehou
den met de werkloosheidsuitkerin
gen. die nu worden gegeven. Dit staat
in een rapport van het Avo-verband,
dat aan staatssecretaris De Jong van
onderwijs is gestuurd.
Op de havo en het vwo is de amanu
ensis, sinds de inwerkingtreding van
de mammoetwet in 1968, een ver
trouwde figuur. Hij begeleidt de prac
tica natuurkunde, scheikunde en bio
logie. Tot nog toe is de mavo een
amanuensis onthouden omdat dit
een ^e kostbare operatie zou worden.
bestrijding van de werkloosheid vol
strekt onvoldoende vindt. Het actie
plan van de minister, aldus het NFO-
bestuur, moet zo spoedig mogelijk
plaats maken voor een echt plan. „De
situatie maakt het onmogelijk, het
onderwijs nog langer met een fop
speen zoet té houden."
De Federatie trekt aan de bel, omdat
het aantal werklozen in het kleuter
en lager onderwijs de 11.000 is over
schreden. Een op de acht leerkrach
ten is werkloos. De NFO verwacht
dat dit aantal nog zal toenemen. Met
het voortgezet onderwijs mee rekent
de NFO op een totaal van 20.000
werkloze onderwijsgevenden.
De Federatie is boos op minister Pais,
omdat het arbeidsplaatsenplan de
NFO in april heeft gelanceerd, nim
mer een punt van overleg is geworden
tussen de bewindsman en de onder-
wijsvakbonden. Terwijl het overleg
wel door minister Pais was toegezegd.
Op de zes regionale bijeenkomsten
zal het actieplan van Pais gezet wor
den tegenover het eigen arbeidsplaat
senplan. Dit voorziet in 6000 nieuwe
banen in 1978 en 8000 voor 1979. De
kwaliteit van het onderwijs zou daar
door aanmerkelijk verbeteren, aldus
de NFO.
GENêVE (ANP) De wereldraad
van kerken heeft de kerken in de hele
wereld gevraagd samen een miljoen
gulden beschikbaar te stellen voor de
50.000 Nicaraguanen die op de vlucht
zijn geslagen voor het strijdgewoel in
hun land. In Nicaragua zelf zijn
twaalf hulpposten ingericht voor de
vluchtelingen, in het naburige Costa
Rica 32.
Op het moment zijn er, aldus een
verklaring van de wereldraad, onge-
OAXTEPEC (Mexico) (ANP) Onge
veer 300 vertegenwoordigers van 85
niet-roomskatholieke geloofsge
meenschappen zullen van 19 tot 26
september in de Mexicaanse stad
Oaxtepec bijeenkomen. Zij zullen de
mogelijkheid bespreken om te komen
tot een „conferentie van protestantse
kerken in Latijns-Amerika". Dit in
navolging van de KEK (conferentie
van Europese Kerken) en de AACC
(Panafrikaanse Conferentie van
Kerken).
Het is niet de eerste maal dat de
Latijnsamerikaanse kerken over een
dergelijke conferentie zullen praten.
In 1969 kwamen ze hiertoe voor het
eerst bijeen in Buenos Aires (Argenti
nië). Die bijeenkomst eindigde „met
optimistische verklaringen, maar
zonder grijpbaar resultaat" zoals een
mededeling luidde.
In een voorbeschouwing op de bijeen
komst in Mexico wordt gewezen op
de problemen in Latijns-Amerika:
snelle sociale veranderingen, politie
ke onstabiliteit, schending van men
senrechten, confessionele versplinte
ring. In het licht hiervan is „een mini
mum aan gemeenschappelijke theo
logische grondbeginselen en doelen"
voor alle protestantse kerken drin
gend noodzakelijk, aldus het voorbe
reidingsdocument, dat is opgesteld
door anglikanen, lutheranen, baptis
ten, congregationalisten, methodis
ten, waldenzen en pinkstermensen.
Vier werkgroepen zullen zich in Mexi
co bezighouden met vraagstukken
over het christelijk getuigenis, de
evangelisatie en sociale dienst.
Van een medewerker
ZEIST Onder de zendings
feesten die ons land (nog)
kent. neemt dat van de evan
gelische broedergemeente te
Zeist stellig een aparte plaats
ln. Met name door de komst
van veel Surinamers naar ons
land maakte de broederge
meente. die sterk vertegen
woordigd is ln Suriname, een
ongekende groei mee.
Afgelopen zaterdag was de bekende
„witte" kerk ln Zeist overvol toen
daar de Zeister zendingsdag weer
plaats vond. Veel leden van de Suri
naamse broedergemeente waren pre
sent en dit verleende de bijeenkomst
het karakter van een spontane
reünie.
Thema van de dag was: „Christus'
rijk heeft geen grenzen" en het ging
er daarbij om dat we bij zending niet
alleen naar de verte moeten kijken,
maar ook om ons heen. Ds. A. van der
Deijl. gereformeerd predikant te Pa-
pendrecht. die voor de broederge
meente in 8uriname heeft gearbeid,
werkte deze gedachte uit naar aanlei
ding van de gelijkenis van de ponden
in Lucas 19.
Opdracht
„Elk christen behoort een evangelist
te zijn". Met die boodschap, ver
woordde ds Van der Deijl, werden de
bezoekers van het zendingsfeest heel
duidelijk geconfronteerd. Temeer
wellicht, omdat een in Nicaragua ge
schreven boekje voor een deel van de
onderbouw zorgde. Een Jaar of tien
geleden realiseerde een zendeling
daar zich plotseling extra scherp, dat
het christendom noch in eigen land.
noch in de wereld gelijke tred hield
met de groei van de bevolking. Toen
was een derde van de wereldbevol
king christen. Uit te rekenen viel dat
binnen niet eens zo'n lange tijd
slechts een zesde van die bevolking
christen zal zijn.
Ligt het voldoen van de opdracht
„maakt alle mensen tot Mijn discipe
len" dan boven onze macht? Dat kan
niet waar zijn, zo was de conclusie. In
Nicaragua kwamen meer zendelingen
en er werd een opvallende evangelisa
tie-campagne gehouden. Resultaat:
een nauwelijks toegenomen groei.
Geheim
Hoe valt dit te verklaren? Wat heb
ben de kerken niet wat bijvoorbeeld
het communisme of secten wel heb
ben? Na een degelijke studie werd
duidelijk, dat een ding van doorslag
gevende betekenis is: van de wel
groeiende groepen is leder lid een
propagandist. Men laat het brengen
van de boodschap niet voornamelijk
uit gevondenen en vrijgestelden over.
Dit was ook het geheim van de eerste
christen-gemeenten. Die groeiden te
gen de verdrukking in. Men hield zijn
mond niet. Iedere christen was een
evangelist en woekerde met de talen
ten die hij had.
Ds H. Gilhuis, pas terug uit Surina
me, noemde nog enkele andere gren
zen dan alleen geografische. Tijdens
zijn arbeid tussen de Hindoestanen
had hij het bestaan van de „diepte-
grenzen" van taal en cultuur extra
gevoeld. Hij waarschuwde voor de
gedachte dat de Hindoestaanse chris
tenen via een omweg van een andere
cultuur het Koninkrijk Gods zouden
moeten binnengaan. „Ze denken in
het Hindi en Hindi-liederen komen
als het ware uit hun tenen en allerlei
01
KENMERK VAN HET WA
Deze titel heb ik boven dit ie*
gezet (en deswege degene
keer vergeet mee te nemen 5 1
van mening ben dat veel re
willen weten en daarom oo
mensen dit zullen lezen. Hti
heeft blijkbaar een kenme 1
de moeite waard is, wat opf I
tegen de moeite en de zorg
leven, het ware. waardoori ik
eruit komt, uit het gat, uit fit
probleem. Dat ware heeft e
kenmerk. Ik denkt zelfs we e€
één (let eens op, hoe ik mij cto
eenvoudige toevoeging in-édi<
alle mogelijke beschuldigi
eenzijdigheid: ik denk wel en
één!). Ge°d dan, ik wil een za
aanwijzen: de humor. Ik gafi"
toe, voor de kenners weinii W
verrassend. Maar, de hum<
een geweldig kenmerk voo h'
moeite waard is. Ik denk dfl 5
Jager voor enkele tientalle
met zijn boek over de hum ,a|
bijbel ons een geweldige di ei
bewezen. De bijbel kent ht
de grote humor, het grote I
blijde boodschap. Je kunt a£
aan wat humor mist. Er is *e
aantal bladen en tijdschrii J
luchtig genoeg uitzien, ma la1
loodzwaar zijn. „Hier wore °i
gelachen" staat er onzichtP11
duidelijk waarneembaar o
Financiële tijdschriften k<
mij over. Vaak ook allerleihe
hobby-bladen. Dat gaat en*1
tegen aan. Bij geld kan ik
voorstellen. Geld maakt d{^
ernstig. Je moet 'tzien vasJtjJ
en vanwege de inflatie zelfp'
vermeerderen. Geld betek cf
voortdurende zorg. Wie wëde
postzegelmarkt bezoek za f01
opgevallen hoe daar een v P;
ernst, zo niet bezorgdheid,d
verzamelaars uitstraalt dazl'
menige kerk. Het gaat blij,Zl
zaken van dodelijk gewicl:lt;
kenmerk van het ware is dïr'
de gulle lach. De lach omd?cs
anders kan zijn dan het is,)ei
ruimte gegeven wordt aan!e
gedachte die op 't eerste g
bij het besprokene hoort. F1
relativeert, kan relativeren1*
diepste humor zou je thui#41
kunnen beleven. Da^r mo< e
vrijwel alles gelachen kure
worden, 't Deert niet. Buitj
moet je altijd even oplette
thuis! Daarom is wonen (epi
even in verband met kamP J
dergelijke) zo essentieel, l
een oer-recht, net als eten
een oer-noodzaak. We ma
verdenken waarbij nooit d
kan worden. Een kerk zonf
is een kerk zonder evangel
is een kenmerk van het w#
veer 50.000 mensen op de vlucht. Ver
wacht wordt dat dit aantal nog zal
toenemen. In Nicaragua wordt de
hulp gecoördineerd door het interker
kelijk comité voor vluchtelingen.
De Amerikaanse kerken hebben al
hulpgoederen naar het land gezonden
ter waarde van een nüljoen gulden.
Van de Europese kerken wordt vooral
financiële hulp verwacht, aldus de
wereldraad.
VOORBUG Al
'as
Beroepirigswerkc
NED. HERV. KERK [JL'
Beroepen te Leersum: A.L
Scharnegoutum; te Bil"!
G. Mulder te Bruchem-I^
GEREF. KERKEN 1
Beroepen te Amsterdam-L
Osdorp (miss.pred. te P
D. Kraan te Oegstgeesft;
predikant te Appelscha;
J. Westerman, kand. te B
Bedankt voor Papendrt'*
Penning te Hoogezand-S
GEREF. KERKEN VRtyts
Beroepen te Hoogezandf
P. Deddens te Hilversun
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Ermelo: H
te Dordrecht Zuid.
Beroepbaar: W. W. Nijd
laan 10, Apeldoorn; P.
Molenstraat 16, Putten.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Amsterdan
Snoep te Vlissingen; te
IJsselmonde: A. Moe:
Nieuw Beijerland; te Oud
E. Venema te Drachten, d
voor Nunspeet.
Bedankt voor Wagei
Schreuder te Goes;
waard: D. Hakkenberg
Puttershoek: B. Reindei
veld-Giessendam.
elementen van kerkdienst zitten vol
symboliek. En dan zouden wij moe
ten menen dat het op de zo kale en
vreselijk sobere manier zal moeten
als wij zijn gewend
Ds Gilhuis vertelde hoe in de Hin
doestaanse zending van de broeder
gemeente met deze dingen wordt
geëxperimenteerd. En dan gaat het
om het woekeren met „deze verschei
denheid aan gaven om elkaar zo goed
mogelijk iets mee te delen". Overi
gens wilde hij de Hindoestaanse cul
tuur in Suriname, als geheel zo bezig
met natie-vorming niet apart zetten.
Hij zou willen dat de verschillende
bevolkingsgroepen zich voor eikaars
cultuur daadwerkelijk zouden inte
resseren en dat op die manier de
grenzen zouden vervagen en uiteinde
lijk wegvallen. „Het zou machtig zijn
wanneer de kerk daarbij voorop zou
lopen." aldus ds Gilhuis.
KAMPEN De colld
theologische hogeschool!
gereformeerde kerken Oj
hebben opgebracht: 59[
voor de hogeschool, 27*
voor steun aan buitenlai
ten en 19.000 gulden vo<
theek.
AO-boekje 1730: Het
door P. Hintzen. Uitg. Sti
Lelystad. 20 blz. 1.1
Bij uitgeverij Elsevier te
is de 12de druk verschei
ren en vechten" door K
delen: Eerste wacht (15
denwacht (127 blz.) en D
blz.) Prijs per deeltje
Kardinale fout, door J
Uitg. Elsevier, Amsterd
21,50.
Zelf typen leren, de snt
om thuis te leren typen
den over de machine, vil
oefeningen geschreven
chenberger en L. I. E
Boot. Uitg. Luitingh.
19.50.
