Zigeuners bang voor winter
Expositie ballonvaart in Münster
e tekening van een lezer
UW Commentaar
Uitstel verblijfsvergunning wekt onzekerheid
tie angst
Imentaar van anderen
Opvang verloopt
maar moeizaam
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
fcorisch te verklaren en directie te laken, dat zij zich op het
r>j het heden te begrijpen,
ige (meestal grote) be-
iet verleden terwille van
ers en hun gezinnen
sociale en culturele
:n hebben getroffen,
vallen waren die voor-
ifs zo uitgebreid, dat
ledig (en de omstandig-
aanmerking genomen
ekkende) sociale en/
infrastructuur kon
iroken.
Iedrijven die de gezond-
van de werknemers en
1» tot hun verantwoorde-
jjgen rekenen, het on-
r de kinderen, de vrije-
Ing, het invullen van het
nulier, de vakantie-
In dat vormde di-
het begin van die reeks
Jirele maatregelen
(vesting.
ie werkgevers en hun
verdienen vandaag
chte bewondering,
ies hun beweegrede-
:est en hoeveel eigen
ischien ook mede in
die maatregelen
•erk van bijvoorbeeld
Edustrieel Van Marken
eeuw op het gebied
sidershuisvesting ver-
nument voor het na-
aard te blijven.
is op
)k 'jfklaring uit de geschie-
msTuit echter niet mag
Jeid dat een dergelijke
ndaag nog kan en mag
onze mening dient
onderneming op het
te zijn: het de werk-
1 en formeel moge-
zich buiten zijn be-
zelfstandig te ont-
he omstandigheden
en de aandrang van
.•%y nu even buiten be
ttend, is het daarom
ïning niet in de RSV-
door Willem Schrama
ogenblik van het eigen woningbe-
zit wil ontdoen. In het verleden
had het bedrijf op dit punt mis
schien een taak, maar die geldt
vandaag niet meer. De opdracht DEN jjAAG Onder de 450
om voor voldoende huisvesting, buitenlandse zigeuners in ons
voor de mensen (en dus ook voor land heerst nog steeds
de werknemers van dit of dat be- 0n2ekerheid over de hun toe-
drijf) te zorgen berust op het ogen- gezegde verblijfsvergunnin-
bhk bij de woningcorporaties of gen die per j oktober van
rechtstreeks bij de gemeenten. standplaats zouden worden
verstrekt. Voorwaarde is dat
Een andere zaak is, dat het mo- zy me^ ingang van die datum
ment van deze verkoop ons op dit over een vaste woon- of stand-
ogenblik uiterst ongelukkig.lijkt. pfaats dienen te beschikken,
Het gaat immers voornamelijk om en daaraan fcan niet worden
mensen, die al lang gewensd zijn voidaan
aan een dergelijke wat beschut
aandoende woonomgeving (be
schut naar de kant van de huis
baas, die ook werkbaas is; beschut
ook door de gezelligheid van bu
ren, die ook collega's zijn, waar-
Slechts vier van de acht gemeenten,
die zich vrijwillig voor opvang heb
ben aangemeld, zijn daadwerkelijk
bezig met de voorbereidingen hiertoe.
In afwachting hiervan heeft minister
Gardeniers van CRM uitstel tot 14
door de gevaren van een paternat- november gevraagd, maar het is zeer
listische benadering door de baas de vraag.oi<leze:zeswekenvoidoende
.ij j soelaas Diecien.
en een sociale controle door de
ghv
collega's minder zwaar wordt ge
voeld).
Daar komt dan nu nog ten over
vloede bij, dat de mensen zich ook
nog bedreigd voelen in hun werksi
tuatie. Niemand van al die hoge
heren kent de toekomst van de
bedrijven waar zij werken hoe
zullen zij het dan weten? Is het
wonder dat zij zich extra bedreigd
voelen?
De beste oplossing lijkt ons daar
om dat de regering voorlopig wat
minder zwaar tilt aan de subsidie-
voorschriften voor de bedrijven
(waardoor de woningen moeten
worden verkocht). Mocht dat ech
ter niet mogelijk zijn, dan moeten
naar onze mening de gemeenten in
de gelegenheid worden gesteld de
woningen als beheerder over te
nemen hetzij rechtstreeks, het
zij in de vorm van bestaande of
nog op te richten woningstich
tingen.
In elk geval moet de bewoners van
de RVS-huizen die dubbele zorg
en onzekerheid op dit ogenblik
ontnomen worden.
'^jlucht
n Bn
Courant constateert
r Mepen üan de 29- Kerkma-
pen ipubliciteit handig be-
1 oor-ina alle politieke par-
micn eigen karretje hebben
iar v#en; zelfs de konin-
Zo proberen te trekken.
ed Zt»hee# in een brief aan
ver\laten meedelen, dat zij
staatssecretaris Haars
indacht' voor hun pro
ragen. maar dat is de
rm in dergelijke ant-
op verzoekschriften,
uit: in geval van maat-
■oblemen geldt de om-
heel!20ndere aandacht' als
le veF1 één persoon gaat en
;k erf heL een individu be~
ïiéfdr*1 20 goed is nu ook de
riitf het wagentje gespan-
henfn de publiciteit. Er zit
«icht aan deze actie."
Een ander aspect dat in hetzelfde
commentaar aandacht krijgt: „Nie
mand houdt, althans in het open
baar, meer rekening met het feit, dat
er een ernstige precedentwerking
dreigt. Als de Kerkmarokkanen ge-
Zoals het zich nu laat aanzien lijkt de
gemeente Utrecht bereid een vaste
standplaats te reserveren voor de 120
zigeuners die momenteel nog verblij
ven bij het industrieterrein Lage Wei
de. Veendam, Ede en Nieuwegein wil
len zich ontfermen over de bijna 200
zigeuners, die vorig jaar oktober hun
toevlucht zochten tot de camping
Westerheide in Laren. Lukt dat, dan
rest nog een groep van 125 zigeuners
die gestationeerd zijn op een terrein
langs de Coentunnelweg in Amster
dam. Voor de opvang van deze groep
hebben zich vier gemeenten aange
meld, te weten Gilze-Rijen, Berkel-
Enschot, Weerselo/Oldenzaal en een
niet nader genoemde Zuidhollandse
gemeente (vermoedelijk Spijkenisse),
waarvan de toezegging nog een voor
lopig karakter draagt. Vooral de op
vang van deze laatste groep verkeert
nog in een pril stadium en zal zeker
niet voor het einde van dit jaar gere
geld zijn.
Longontsteking
De meeste spoed is echter geboden
met de Larense groep, die niet voor
de tweede maal een winter zal kun
nen doorbrengen op een camping
zonder gas en electra en met slechts
één watertappunt en één toiletwagen
voor bijna tweehonderd mensen. Vo
rig jaar deden zich bij ouderen en
kinderen ettelijke gevallen van long
ontsteking voor omdat de enkelwan
dige sta-caravans nauwelijks te ver
warmen zijn. De bedoeling is dat de
39 zigeunergezinnen uit Laren voorlo
pig in houten wisselwoningen (die bij
renovatieprojecten worden gebruikt)
zullen worden ondergebracht op ter
reinen in Veendam, Ede en Nieuwe
gein, waarna ze binnen een periode
van maximaal drie jaar al of niet
mo al niet groter. Als de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten (VNO)
niet met pijn en moeite acht opvang-
gemeenten over de streep had gekre
gen, was er niets gebeurd. Van een
poging om in samenwerking met
CRM een aantal voorlopige stand
plaatsen van de grond te krijgen <op
basis van artikel 11 van de woonwa-
genwet) was geen sprake. En evenmin
is contact gezocht met het ministerie
van Volkshuisvesting om een eventu
eel beroep te mogen doen op de zoge
naamde 5-procentsregeling (woning^
bouw voor minderheidsgroepen).
Een spoeddebat in de Tweede Kamef
resulteerde medio juni in een VVD/
CDA-motie, die met uitzondering van
de Boerenpartij werd aangenomen:
vóór 1 oktober moesten de zaken af
gehandeld zijn. Pas volgende week
vergaderen de desbetreffende Ka
mercommissies over het verzoek van
minister Gardeniers om zes weken
uitstel. Er lijkt geen andere mogelijk
heid te zijn, maar de vraag blijft of
Veendam en Ede het karwei vóór 15
november klaren.
Optimistisch
Zigeuners bij hun aankomst op de camping in Laren, vorig jaar oktober.
(foto Dirk Ketting)
verspreid door de respectievelijke ge
meenten een woning zullen krijgen.
Maar hoe ver is die opvanggevor
derd? Ondanks luide protesten uit de
bevolking blijft de gemeente Veen
dam toch bereid om tien k twaalf
gezinnen op te nemen. De vraag is
alleen wéér. want het aanvankelijk
gedachte terrein op de grens van het
dubbeldorp Ommelanderwij k/Zuid-
wending maakt nog maar weinig
kans. „Mag je dat de zigeuners nog
aandoen, nu de bevolking zich zo
tegen hen heeft gekeerd?", aldus een
woordvoerder van de gemeente. Men
gaat nu driftig op zoek naar andere
plaatsen binnen de gemeentegren
zen, en daarmee begint de procedure
eigenlijk weer opnieuw. De datum
van 15 november lijkt hier. dus on
haalbaar, want hoe klaart men dat in
twee maanden tijd: bouwrijp maken;
aanbrengen van water, elektriciteit
en afvoermogelijkheden; het plaat
sen van wisselwoningen; om nog
maar te zwijgen over de tijd vergende
wettelijke procedures (terinzageleg-
ging van de plannen, enzovoorts).
Spreiding
In Ede is men al niet veel verder. Ook
hier protesten, onder druk waarvan
het aanvankelijk gedachte terrein is
gewijzigd in drie k vier verschillende
locaties. Spreiding dus. Maar ook dit
herziene plan moet andermaal door
de raadsmolen, op z'n vroegst binnen
veertien dagen. Lukt dat allemaal
vóór 15 november? „Ik weet het niet",
laat een voorlichter van de gemeente
Ede weten.
De gemeente die zich tot nu toe het
voortvarendst heeft getoond in de
uitvoering van zijn plannen, is
vreemd genoeg ook de gemeente die
zich het laatst voor opvang heeft aan
gemeld: Nieuwegein. Ondanks een
belabberde inspraakprocedure kwam
het toch nog allemaal goed: op een
paar schreeuwers na kon de laat gein-
formeerde bevolking zich uiteindelijk
verenigen met de aanwijzing van een
terrein bij de nieuwbouwwijk De
Doorslag, waar vijftien a achttien zi
geunergezinnen zullen worden onder
gebracht. Over vier weken worden er
de eerste wisselwoningen geplaatst,
en vermoedelijk is alles op 15 novem
ber gereed. Dan treedt ook een onder
wijsprogramma in werking, waarvoor
vijf leerkrachten zijn aangetrokken.
Sinds enkele maanden heeft de ge
meente ook al een opvangmedewer-
ker in dienst, die in staat is in het
Roemeens met de zigeuners te con
verseren. Dit alles is het gevolg van
een goed doortimmerde nota, die een
ambtelijke werkgroep van de ge
meente Nieuwegein deed verschijnen
bij gebrek aan enig initiatief van de
zijde van het ministerie van CRM.
Animo
Ter voorbereiding op de besluitvor
ming werd de totale opvangproble-
matiek in dit werkstuk tot in de pun
tjes geregeld, zo goed zelfs, dat CRM
er met graagte een soort beleidsnota
van heeft gemaakt. Met als richtlijn
een brakke woonwagenwet 1968 en
als uitvloeisel daarvan een stand
plaatsentekort van duizend, wist men
op het ministerie kennelijk ook niet
hoe men nu precies aan dit karwei
moest beginnen.
Bij Binnenlandse Zaken was de ani-
De heer Staneke, landelijk coörinator
van het integratieproces op het mi
nisterie van CRM, lijkt wel erg opti
mistisch als hij zegt: „We redden het,
ik heb er het volste vertrouwen in".
Over de groep uit Amsterdam kan hU
eveneens optimistisch zijn: „Ook dat
klaren we".
De VNG heeft er een hard hoofd in.
Onlangs nog verzocht deze in een
brief aan minister Wiegel om de ver
blijfsvergunningen alvast maar te
verstrekken, omdat een definitieve
opvaAg van de zigeuners er op zo'n
korte termijn gewoon niet in zit. ze
ker niet voor de Amsterdamse groep.
Ook de stichting ROM, die de belan
gen van de zigeuners behartigt, is
verontrust. Los nog van het getalm
met de beloofde verblijfsvergunnin
gen vraagt men zich af of het op lange
termijn verstandig is de zigeuners op
deze wijze in de Nederlandse samen
leving te integreren. Volgens ROM is
hier sprake van assimilatie, temeer
omdat door spreiding aan de grootfa
milies (kopania's) wordt geknabbeld.
Men ziet meer heil in goed geoutil
leerde standplaatsen, waarna de zi
geuners na verloop van tijd zelf mo
gen kiezen uit een woning, een staan-
wagen of een reiscaravan. Nu is het
slikken of stikken, zegt men.
Toch ook nog een ander geluid. Wet
houder Bos (sociale zaken) van Nieu
wegein: „Er zijn hier van de week
enkele zigeuners op bezoek geweest,
en ik kan u zeggen dat ze het liefst
nog morgen en desnoods verspreid in
Nieuwegein zouden willen wonen. Ik
vind het ook vreemd, maar de spreek
woordelijke groepsmentaliteit geldt
kennelijk niet voor deze mensen. Ze
willen gewoon in een huls wonen, na
veertig jaar lang op drift te zijn ge
raakt voor het Nazigeweld".
areigi. ais ae nericmaroKicanen ge- a i i a ai i i
nade voor recht zouden krijgen, zui- 200 jaar geleden eerste vlucht met schaap, eend en haan
len anderen, die nog tot de restanten %j 1
van de regularisatie behoren, daar
een beroep op kunnen doen. De advo
caten van de 182 of zoveel als er
zijn overgebleven zullen daar on
middellijk toe bereid zijn. Dan kan
men verder verwachten dat eerder op
grond van de regularisatie uitgewe
zen buitenlanders alsnog gelegali
seerd zullen worden. Een deel van
hen zit waarschijnlijk al weer in ons
land. een ander deel zal wel terug
willen komen, als de kans op witten
bestaat. En tenslotte rijst de vraag of
het pardon zo generaal zal moeten
worden dat ook alle nieuwe illegalen
aan papieren worden geholpen. Als
het zover is, ligt het hele Nederlandse
vreemdelingenbeleid in de prullen
mand."
door Louis Smit
Sinds de eerste gelukte over
steek van de Atlantische Oce
aan in een ballon staat deze
vorm van luchtvaart weer in
het middelpunt der belang-
stelling. Het Westfalische
Landesmuseum in Münster
(West-Duitsland) haakt op de
actualiteit in. Vanaf 24 sep
tember a.s. wordt daar onder
het motto „Zur Geschichte
der Ballonfahrt" een tentoon
stelling gehouden over de bal
lonvaart zoals die zich in
tweehonderd jaar heeft ont
wikkeld. Deze interessante en
zeer informatieve expositie,
die enige maanden zal blij
ven, bevat meer dan zeshon
derd voorwerpen, tekeningen
en foto's. Zij levert veel docu
mentatie over de eerste po
gingen van de mens, met be
hulp van een ballon in de
lucht te blijven en zich aldus
te verplaatsen.
Frankrijk is het vaderland van de
luchtballon. Op 5 juni 1783 lukte het
de gebroeders Montgoifier, eigenaars
van een papierfabriek in Annonay
aan de Rhöne, een met de rook van
stro en schapenwol gevulde zak de
lucht in te krijgen. Het ding kwam
niet hoger dan tweehonderd meter.
Iedereen verbaasde zich dat de ballon
omhoog was gegaan. Sommigen
meenden dat er toverij in het spel
was, anderen dachten dat er een ge
heimzinnig gas was ontdekt, dat ook
de wolken aan het zweven hield.
Jacques Etienne Montgoifier, de
meest technische van de twee, ont
wierp andermaal een ballon. Deze
werd niet in Annonay opgelaten,
maar in Parijs onder het toeziend oog
van koning Lodewijk XVI en zijn
familie. Er waren 130.000 toeschou
wers. Men vond het nog te riskant om
een mens de lucht in te laten gaan, en
daarom hing men aan de ballon een
kooi met een schaap, een eend en een
haan. Dit feit doet denken aan de
eerste satellietenstarts, waarbij mui
zen. apen en honden het heelal wer
den ingestuurd. Een uur zweven van
de Franse hoofdstad daalde de ballon
en kwam terecht in de boomtoppen
van een woud. De passagiers maak
ten het goed. alleen de haan had een
verwonding aan een vleugel.
Misdadigers
OE VADER VAN DE BRUID ALS SPELBREKER
De eerste bemande ballonvlucht wil
de koning Lodewijk XVI met het oog
op het gevaarlijke karakter ervan al
leen toevertrouwen aan twee ter dood
veroordeelden. „Gemene misdadi
gers zullen de roem van d eerste
luchtreis genieten?" riep daarop mar
kies Pilètre de Rozier bcos en over
tuigde de koning ervan dat hij als
geen ander in staat was. deze
pioniersonderneming tot een goed
einde te brengen. Op 21 november
1783 steeg hij. door velen beschouwd
als een zelfmoordemaar, met een
door Jacques Etienne en Joseph Mi
chel gebouwde ballon op. Hij landde
zonder veel moeilijkheden en werd in
het Bois de Boulogne door een ent
housiaste menigte als een held inge
haald.
De grote natuurkundige J. A. C. Char
les werkte tezelfder tijd aan een met
gas gevulde ballon. In 1766 had de
Engelsman Cavendish het lichte wa
terstofgas ontdekt. Op 1 december
1783 werd een met dit gas gevulde
ballon op een draagbaar vastgebon
den naar het Marsveld te Parijs ge
bracht. Driehonderdduizend mensen
waren van de start getuige. Het vaar
tuig, zonder bemanning, schoot eerst
snel omhoog, onttrok zich aan het
gezicht, maar sprong in hogere regio
nen kapot. Boeren, die aan het hooien
waren, hielden de neerfladderende
stoffen zak voor de Satan in eigen
persoon; met dorsvlegels en mestvor
ken maakten zij hem „onschadelijk".
Om meer van zulke boerse domheden
te vermijden, lieten de autoriteiten in
heel Frankrijk bekend maken: „Wie
van nu af aan zo'n kogel aan de hemel
ziet die op een verduisterde maan
lijkt, laat die gezegd zijn dat het niets
anders is dan een uit taf of licht
linnen samengestelde, met papier
overtrokken machine die geen scha
de kan berokkenen en waarvan men
kan verwachten dat zij op een goede
dag een nuttig gebruik voor de mens
zal vinden."
Man overboord
In de toekomst kijkende technici za
gen in dat je aan vallonvaart weinig
had als je de ballons geen richting
kon geven. Er werd een prijsvraag
over het besturen van ballons uitge
schreven. De inzendingen waren ori
gineel (er was zelfs een voorstel om
arenden als „trekdieren" te gebrui
ken). maar sneden weinig hout. Eén
der eersten die zich serieus met de
bestuurbaarheid van luchtballons be
zighield. was Jean PierTe Blanchard.
Hij wordt wel beschouwd als de uit
vinder van de parachute, omdat hij in
de lucht dieren aan een soort val
scherm uitwierp. Blanchard vloog op
zeven Januari 1785 over het Kanaal
van Frankrijk naar Engeland, zij het
met grote problemen. Midden boven
het Kanaal begon het vaartuig te
dalen. Er werd last uitgeworpen, eerst
zandzakken, toen instrumenten en
tenslotte alles wat er in de mand
aanwezig was. Blanchard en zijn be
geleider Jchn Jefferies kleedden zich
zelfs uit, en Jefferies bood aan om
overboord te springen. Zover kwam
het niet Blanchard kwam op het idee
om de mand los te snijden van de
ballon en vastgeklampt aan de ballon
zelf naar Frankrijk te vliegen Toen
hij begon te snijden, kreeg de wind
een goede bui en twee uur later land
den Blanchard en Jefferies behouden
in Calais. Zo eindigde één der hache-
lijkste avonturen uit de geschiedenis
van de luchtvaart, dat men het begin
zou kunnen noemen van de talrijke
Zo zag de Berlijnse kunste
naar Dunker in de vorige
eeuw de ballon van morgen.
Hij profeteerde de start van
eer. dergelijk vaartuig voor
het jaar 2240. Dit is één van de
vele illustraties die op de ten
toonstelling in Münster te
zien zijn.
pogingen van de mens om per ballon
de zeeén te bedwingen.
