Pas van school
en zonder werk
KRO zal vrijdagavond
tot aan de rand vullen
Bram en Freek voldoen
goed aan de verwachting
Opera Prins Igor werd
schitterend schouwspel
En nou ik? Vergeet 't maar
Radio doet al aan zenderkleuring
Nieuwe Neerlands Hoop
Inzet
TV COMMENTAAR
Kennis maken
met Bakoenin
Periode
afkoeling
de VAR£
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1978
KUNST/RADIO/TELEVISIE
door André Rutten
HAARLEM De toneelgroep Centrum speelt tot eind van de
maand in de Toneelschuur twee vrij korte stukken, waarvan
het ene „En nou ik heet, het andere „(Vergeet 't maar)",
een vervolg eigenlijk op het eerste, zij het met andere per
sonen.
In Kant aan m'n broek"
(Josine van Dalsum).
ontmoet een keurige arts (Eric Schneider) en Parijs „dametje"
Van onze radio-
en tv-redactie
HILVERSUM - De KRO-te-
levisie, die in het nieuwe sei
zoen op vrijdag de vaste
avond krijgt, heeft het voor
nemen die avond tot aan de
rand te vullen. De uitzending,
die om zeven uur begint, gaat
door tot twaalf uur 's nachts.
In het voorjaar is bewust uit
zendtijd voor de winter ge
spaard. Vrijdag, als eerste
avond van het weekend,
wordt beschouwd als familie
avond.
Elke week na half tien wordt televi
sietoneel gebracht. Als hommage aan
Ko van Dijk zal de driedelige serie,
die Willy van Hemert regisseerde,
naar de trilogie van Marcel Pagnol
worden herhaald en uitgesmeerd over
zeven afleveringen. Op vrijdag 24 no
vember begint de KRO met nieuwe
werk in de zesdelige televisiebewer
king door regisseur John van de Rest
van „Kant aan m'n broek" naar de
komedie „De dame van Maxim" van
de Franse blijspelschrijver Georges
Feydeau.
Eric Schneider speelt daarin de keuri
ge arts, die na een nachtje „Parijs"
zijn leven ontregeld ziet door het „da
metje" Garnaaltje (Josine van Dal
sum). Adèle Bloemendaal, die na lan
ge tijd weer met een komische grote
rol op het scherm komt. is de bedro
gen echtgenote. Albert Mol is de van
humor gespeende huisknecht en Lex
Goudsmit de pastoor. Als na de laat
ste aflevering van „Kant aan m'n
broek de Vlaamse dramaserie Ru
bens wordt vertoond heeft de KRO
het seizoen gevuld met Nederlandsta
lig drama
Godsdienstig
Er zal worden gebroken met de ge
woonte om de vaste avond te beëindi
gen met een godsdienstig pro
gramma.
Dat gebeurt omdat IKON op vrijdag
avond laat op het andere net uit
zendt. Het leek de KRO niet goed om
programma's die dezelfde doelgroep
proberen te bereiken tegenover el
kaar te zetten. De godsdienstige pro
gramma's komen nu op donderdag cn
zondag, niet weggedrukt naar de late
avonduren, zoals tot nu toe het geval'
was. maar eerder. Religieuze informa
tie zal worden gegeven in een vervolg
op „Geloven tussen 12 en 17 jaar". In
januari begint een nieuw informatie
programma over de Derde Wereld, 't
Zand 33 wil laten zien hoe het pasto-'
raat werkt in de industrie, psychia
trie. gevangenis en leger
Op het late vrijdagavonduur zal de
KRO beurtelings Heel de Mens,
Rondje Theater, Alles is Anders en
shows brengen rond Herman van
Veen, Sammy Davis jr en Gerard
Cox De theaterproduktie van Cox.
„Niemand weet dat ik Repelsteeltje
heet", komt op het scherm.
De Muppetshow zal worden voortge
zet met als gasten Elton John. Peter
'Sellers, en balletdanser Nureyev.
•Sanford en Zoon zullen ook weer hun
^opwachting maken. Nieuw Is de eigen
«how van de Britse komiek Benny
*W«H
In Heel de Mens zullen anderssoorti-
ge problemen dan voorheen aan de
orde komen, zoals het leven van een
Zeemansvrouw of iemand die daar
mee is te vergeleijken of de kwestie
dat ouders gewild of ongewild kinder
loos zijn
„Wat heet beter" zal uitgaan van veel
voorkomende kwalen, zoals astma,
reuma, hoofdpijn en hoge bloeddruk.
Deze zouden kunnen worden behan
deld door middel van andere manie
ren van genezen, zoals yogatherapie,
homeopathie, hydrotherapie en ver
schillende vormen van massage. Min
stens eenmaal per maand zal een
documentaire worden uitgezonden.
Tot de onderwerpen behoren: kinder
politie, hulpverlening bij psychische
moeilijkheden, de Twentse textiel.
Het KRO-radioschema is in grote lij
nen al helemaal afgestemd op zender
kleuring. want hoewel deze officieel
op 1 oktober volgend jaar start, be
gint deze omroep er waar mogelijk dit
jaar al mee. Dat betekent dat het
informatieve karakter van de dins
dag op Hilversum 2 verder wordt toe
gespitst. Op Hilversum 3 heeft de
KRO jaren geleden besproken met
troetelschijven en hitparades.
Punt Uit
Het gesproken woord op Hilversum 4
zal uitsluitend betrekking hebben op
muziek en culturele activiteiten. Het
familiale karakter dat de KRO al een
aantal jaren aan Hilversum 1 heeft
gegeven als alternatief voor Hilver
sum 3 wordt voortgezet. Nieuw is
Punt Uit op vrijdagavond waarin een
indruk wordt gegeven wat er in het
weekend op theater- en filmgebied te
beleven valt. Hans van Willegenburg
presenteert. Filmklapper verdwijnt.
Nieuw is ook Ratel, waarin luiste
raars en kijkers kunnen reageren op
radio- en televisieprogramma's die de
voorafgaande week werden uitgezon
den. De presentator, producer of re
gisseur van de uitzending kan worden
uitgenodigd met de luisteraars of kij
kers te discussiëren.
Op dinsdagmiddag is er „Het melo
drama van de maand". Het zijn voor
de radio bewerkte toneeldraken uit
vorige eeuwen. Nieuw is ook „Geen
verboden toegang" op de dinsdag
middag. dat zal gaan over misdrijven
en overtredingen, wetten en verorde
ningen. De bedoeling is een inzicht te
geven in strafrecht, strafvervolging
en verkeersregels. Elke aflevering be
vat een recensie door Rinus Ferdi-
nandusse van een nieuw uitgekomen
detective, terwijl Willem Tollenaar
een authentiek politiek- of justitie-
verhaal leest
De bekende Theo Stokkinkshow zal
worden aangevuld met het communi
ty-interview. Eens in de maand zullen
geïnteresseerde liefhebbers van een
bepaalde groep of artiest aan deze
vragen kunnen stellen.
De meeste bekende radioprogram
ma's blijven, waaronder de Spreeku
ren van Jacques van Kollenburg en Onmacht
Fonsch Disch. die over twee weken
allebei hun driehonderdste uitzen
ding beleven.
In het eerste is de hoofdpersoon een
jongen van zestien jaar, die een scho
lengemeenschap vaarwel zegt met
een spontane wanhoopsdaad: wat
heeft die veelgeprezen scholenge
meenschap hem bijgebracht, waar
mee hij verder kan nu hij aan de slag
zou moeten? In het tweede zijn er drie
wat oudere jongens, die op een Heli's
Angels-achtige manier bezig zijn om
dat zij niet echt aan de slag kunnen
komen.
De twee stukken zijn van de jonge
Engelse schrijver Barrie Keeffe, twee
generaties jonger dan John Osborne,
die met „Omzien in wrok" in de vijfti
ger jaren een steen des aanstoots en
een teken van hoop voor het toneel
was, Arnold Wesker met b.v. „Roots",
John Arden met b.v. „Live like pigs."
Barrie Keeffe neemt het op voor de
jongste generatie van nu. die vooreen
groot deel bestaat uit werkloze
schoolverlaters van het mavo-niveau.
In de Nederlandse bewerking van
Bob Scholten, ongetwijfeld samen
met regisseur Eddy Habbema, zijn
het herkenbare Nederlandse jongens,
in het tweede zelfs met opvallend
plat-Haagse accenten.
Je herkent gemakkelijk kleding en
gedragingen van die jongens, zoals je
ze in het openbaar kunt waarnemen,
maar in beide stukken wordt het uit
dagende, agressieve daarvan op een
suggestieve, niet nadrukkelijke ma
nier verklaard uit een niet berede-
naarbaar gevoel van onvrede met de
situatie, waarin zij verkeren, en van
onmacht om daar iets aan te verande
ren. In het tweede stuk kijken zij
daardoor met een vrij kinderlijke be
wondering op tegen een oudere neef
van een hunner, die op een uitge
kookte manier royaal geld verdient
met het verhandelen van zeer dure
gestolen auto's, bij het pikken waar
van zij graag helpen: het levert wat
op en het is een spannende manier
om de rijke „stinkers" een gevoelige
hak te zetten. Uit de Haagse Pulchri
Studio jatten zij op een brutale ma
nier lekkere hapjes en flessen cham
pagne, terwijl minister-president Van
Agt in een uitzending van Haagse
Kringen bekommerde woorden
spreekt over de grote jeugdwerkloos
heid (een bandopname van de betref
fende uitzending), waarbij de ietwat
plechtstatige spreektrant van de poli
ticus een prikkelend contrast vormt
met de manier, waarop de jongeman
nen zelf over hun werkloosheid
praten.
De twee stukken proberen dus reëel
weer te geven, hoe het met die jon
gens zit, waarom zij doen wat zij
doen. Waarbij de situaties op het to
neel wat zijn toegespitst. Op die ma
nier wordt het, binnen treffende to
neelbeelden van Judith Lansink, ook
raak gespeeld door Henriëtte Tol (als
Polio Hamburger achter hem Jimmy Berghnd
Peter Römer in „Vergeet 't maar" e
on
va
lerares), Onno Molenkamp (rector, „Vergeet 't maar" is op
kroegbaas, chauffeur), Polio Ham- gen en vrijdagen ook ia
burger. Jimmy Berghout, Peter ze-theater in het Amstt
Römer. vue te zien.
door Ber Huising
In de Haarlemse Schouwburg heeft het premièrepubliek woensdagavond staande met een
lang applaus, ofschoon een toegift er niet meer in zat, laten weten dat Bram en Feek, en Jan,
het weer gemaakt hebben met hun nieuwe programma Neerlands Hoop Code. dat, met
verschuiving van een letter (flauw grapje) als Offsmboet Ippq Dpef. op het affiche staat.
AMSTERDAM Er zijn in de vorige
eeuw slechts weinig Russische com
ponisten geweest, die dit vak van
jongsaf hebben geopend. Alexander,
Borodin (1833-'87) van wie woensdag
avond in het RAI-gebouw de premiè
re werd gegeven van de opera Prins
Igor, combineerde zijn werkzaamhe
den als componist met het hoogle
raarschap in de scheikunde aan de
medische faculteit van de St. Peters
burger Universiteit. Het gevolg hier
van was, dat hij maar weinig tijd had
om te componeren en dat bij zijn
plotselinge overlijden zijn enige ope
ra Prins Igor onvoltooid was. Rimsky
Korsakow en Glazoenow hebben het
werk later voor opvoering gereed
gemaakt.
Prins Igor speelt in het middeleeuwse
Rusland, waarin verschillende vor
sten met elkaar overhoop lagen. De
onmisbare liefdesgeschiedenis in
deze opera is die van Igor's zoon
Vladimir en Konchakorna. de doch
ter van de Kwan van Polovtsy, met
door Jac. Kort
wie hij in oorlog is. Alles loop goed af;
Vladimir en Konchakovna trouwen
en Igor keert in levenden lijve in het
Kremlin terug, na zijn ontvluchting
uit de handen van de Khan.
De opera, waaruit wij in Nederland
uitsluitend de kleurige muziek van de
Polowetser Dansen kennen, werd uit
gevoerd door het „Nationaal Acade
misch Theater voor opera en ballet"
uit Sofia, dat hier met meer dan drie
honderd medewerkers vijf voorstel
lingen van Prins Igor geeft: op 13 en
14 september was het in de RAI, de
16e komt het in de Rotterdamse
Schouwburg en de 18e en 19e septem
ber in het Congresgebouw in Den
Haag. De dirigent is Ivan Martinov,
de regisseur Nikolaj Nikolov
Een opera als deze, waarin de karak
tertekening tamelijk summier is,
vraagt een extra grote inzet van de
spelers, zowel in zang als in spel. Het
Bulgaarse gezelschap voldeed op bei
de punten aan zeer hoge eisen. Zowel
de titelrol door Sabin Markov als die
van Prins Galizici, zijn zwager en van
Nikolaj Stolov (de Kaan) waren
prachtig van klank en imponerend
van spel. Julia Kiener Tschenischeva
was een voortreffelijke prinses en
Reni Penkova een donker getim-
breerde alt.
Een keurkorps danste de beroemde
dansen op schitterende wijze. De ko
ren klonken al even briljant en het
orkest vertolkte de partituur vlekke
loos. Dirigent Martinov had het ge
heel uitstekend in de hand.
Speciale vermelding verdienen de
cors, costuum en regie, die van het
geheel een boeiend en schitterend
schouwspel hebben gemaakt. Een on
vergetelijke voorstelling.
We weten hoe zij dat doen: leuk gek
af en toe, luid en brutaal, verontrus
tend soms, als zij verontrust zijn, in
wrange tragikomiekheid bijna (hart
verscheurend over wat hen bijna zelf
verscheurde, niet fijngevoelig met
een heel gevoelige ondertoon voor
wie zich niet laat overschreeuwen. Ze
zijn rockend en electronisch muzi
kaal ook. met hun eigen muziek,
vooral Bram Vermeulen op de toet
sen en de gitaar, en Jan de Hont met
zijn basgitaar, terwijl Freek de Jonge
door alle drukte heen (ze deden im
mers Bloed aan de Paal ook nog) nog
tijd vond om drummen te leren, en
dat doet hij dus zichtbaar graag.
Op rolschaatsen
Verder is hij de malle in slobberige
pakken, die moppig droeve verhaal
tjes vertelt en speelt, zielige typetjes
neerzet, wilde dansjes pleegt, en de
clown doet. Als de Grote Hudori bij
voorbeeld, op rolschaatsen, die de
Salto Mortale natuurlijk nooit
maakt, want alles mislukt, heel grap
pig. en als hij dan naast de microfoon
op de planken ligt, zegt hij bij voor
beeld: „Het is misschien wel aardig te
vertellen dat ik nog zwaar ziek ben
ook". Om Freek valt veel, bijna voort
durend te lachen, al is een van zijn
komische nummers de monoloog van
een stervende vrouw. Ze zijn veel in
de weer met doodga^
eenzaam, afgeleefd eij
zijn. De liedjes van Br)
ook Vieze Ouwe Man.j
Laat Maar, Vechten t£r
kaai. God Bewaar Mef^
zaam smartlappen iP1
gend geschreeuwd, ooi1*
Hont, hard in de micij e
doe je ze zeker, maar v#ei
een moeilijkheid. Zo
opzwepende slotlied Z-"
Zaal niet duielijk ven"*
zitten. [st
Overigens is Neerland]
brengen, in de loop i
vakkundiger gewordej
voorbeeld ratelt niet r
hij neemt nu ruime
moet, en dat is heeljj
rusteloze. Voor de i
van Bram en Freek,
niet algemeen geliefd F
ook niet zijn is dit f
gramma dat van hen['
worden.
Speciaal
Studio Vrij
Geheel in oude en bekende stijl zal
Studio Vrij met presentatrice Maar
tje van Weegen weer op het scherm
komen De populair-wetenschappelij-
ke mbnek „Daar vraag Je me wat"
heeft over belangstelling niet te kla
gen gehad Vorig seizoen keken ge
middeld drie miljoen mensen, die
waardeerden met gemiddeld 71. Per
uitzending komen zo n vijfhonderd
brieven binnen en daarom wil het
produktieteam meer vragen per uit
zending behandelen
Johnny Kraaykamp, Rijk
de Gooyer, Eddie Constantine,
Hetty Blok e.a. zijn te zien in
de filmklucht Geen paniek.
Ned. 1 20.10
Onderwerpen in VARA-Vi-
sie zijn: de situatie van de Ma
rokkanen in de kerk De Duif in
Amsterdam. Verder een bij
drage over het besluit van de
EEG om een onderzoek te la
ten instellen naar uitzonderlij
ke weertypes in de laatste vijf
tien jaar en over de opvolger
van het vliegtuig Neptune
voor de Koninklijke Marine.
Ned. 2 21.22
Wim Meuwissen speelt de
titelrol in het IKON-program-
ma Napraten met Michael
Bakoenin
Ned. 1 23.00
Sport: Mohammed Ali pro
beert op Leon Spinks de we
reldtitel boksen zwaargewicht
te heroveren.
Ned. 1 04.00-05.00
In Muziek-op-Vier krijgen
pardodisten hun kans.
Hilv. 4 15.00
Jacques van Kollenburg
praat met Bondscoach Jan
Zwartkruis.
Hilv. 1 16.00
door Ton Hydra
De vorm is niet nieuw maar het
resultaat blijft verrassend en vaak
intrigerend wanneer iemand van ei
gen tijd een hoogst serieus gesprek
voert met een gespeelde figuur uit
de historie. Alsof de laatste van
schim werkelijkheid wordt. Een ne
veneffect is voor mijn gevoel dat
veel meer van het gesprokene blijft
hangen dan van een gesprek met
enige hedendaagse politici bijvoor
beeld. Deze gedeeltelijke dramati
sering functioneert dus goed als
voertuig om informatie over te
brengen. Bovendien wordt een
mens uit het verleden op realisti
sche en daardoor begrijpelijke wijze
dichterbij gehaald.
Zo heeft de IKON vorig jaar de
kijkers via Canadese produkties in
contact gebracht met Rembrandt
en Jeanne d'Arc. Zelf neemt zij nu
deze formule over ter afsluiting van
een reeks programma's op het the
ma Oost-West. De beweging van de
ene naar de andere kant. zowel poli
tiek als geestelijk, wordt duidelijk
zodra ik namen noem van de per
soonlijkheden in het drieluik dat
vanavond voor de eerste keer wordt
geopend.
Het zijn Michail Bakoenin, de Rus
sische aristocraat die een voortrek
ker van het anarchisme werd, en als
tegenpool de Nederlandse staats
man Guillaume Groen van Prinste-
rer, grondlegger van Nederlandse
Gedachten en De Nederlander. Als
middenfiguur fungeert Henriëtte
Roland Holst uit wier gedichten
nog altijd de innerlijke strijd ons
aanspreekt van een levensweg via
een hartstochtelijk beleden marxis
me naar een diep doorleefd religieus
socialisme.
Over het waarom en hoe van de trits
heb ik gesproken met regisseur Eric
Oosthoek. Deze jonge theaterman
wil onder geen beding met informa
tie manipuleren. Het drietal tot le
ven gewekte figuren moest voor
zichzelf spreken. Dit hield in dat de
historische betrouwbaarheid zo
groot mogelijk diende te zijn en er
dus grondig onderzoek moest wor
den verricht.
Het produktieteam besteedde niet
alleen zelf veel tijd aan de bestude
ring van de figuren en hun werk
maar liet zich bovendien adviseren
door specialisten op het betrokken
onderwerp. Voor Bakoenin was dat
Els de Graaf, assistente van prof.
Arthur Lehning, van het Instituut
van sociale wetenschappen waar
aan een grote Bakoenin-afdeling is
verbonden.
De Vlaamse acteur Meuwlsse (want
Eric Oosthoek wilde geen overbe
kend televisiegezicht) speelt de
anarchistische filosoof Met de
prachtig gegrimeerde kop, zijn
tongval en brede gebaar suggereert
hij heel sterk dat er een mens van
ver over eigen grenzen tegenover
ons zit. Meuwlsse verdiepte zich zo
zeer in persoon en werk dat hij zich
niet hoefde te bedienen van een
uitgeschreven tekst. Dit verleven
digt het gesprek, waaraan Hedda
van Gennep als interviewster al
even realistisch leiding geeft. Oost
hoek koos deze kundige program
mamaakster (met toestemming van
de VARA, waar zij in dienst Is)
omdat volgens hem al te veel man
nen op de buis gesprekken voeren.
Voor een Juist begrip moet de kijker
bij het luisteren naar de dialoog een
link kunnen leggen met de tijdgeest
van de vorig eeuw, Bakoenins ont
wikkeling en de ideeën die daarvan
het gevolg waren. Anders is het
schrikken geblazen bij het verne
men van de naar het uiterste doors
laande en weinig vastomlijnde
denkbeelden.
Bakoenin zit tegenover ons als on
geveer vijftigjarige. Hij heeft dan al
met Richard Wagner op de barrica
den van Dresden gestaan,
gevangenschappen in Saksen en
Oostenrijk en een ontsnapping uit
Siberië overleefd. In de ene na de
andere door hem opgerichte gehei
me broederschap draagt hij zijn
aversie uit tegen politieke, econo
mische en godsdienstige machts
blokken, maar ook tegen Karl
Marx, die hij zag als profeet van het
autoritaire communisme.
Een anachronisme is het natuurlijk
dat Bakoenin zich uitlaat over onze
tijd, maar het onderstreept wel dat
zijn gedachten en woorden niet uit
de tijd zijn.
HILVERSUM (ANP) lbo
van het dagelijks b«
VARA hebben alle b
het conflict rond VA!
programma van de
akkoord verklaard n
zingsperiode van zes
die termijn zal het f
VARA samen met de
beren een aanzet te
structurele oplossini
blemen.
Zoals bekend vroeg»
Frits Bom en adju
teur Harry Prins van
rige week aan de telt
ander werk, omdat
wilden samenwerkii
Harms, medewerkstei
gramma's. Na het bek
deze breuk bleek ech
er veel langer al twee
gevormd binnen de
VARA-visie en de Oi
Op verzoek van die
hebben Bom en Pril
reid verklaard om,
grond van een door
stuur genomen beslui
tie van de televisie
werk te blijven.
In een verklaring ai
zegt het dagelijks
VARA het volste ver
ben in de taakvervi
nu afgesproken belt
dens de bevriezings[
te stellen „in het vert
VARA-belang zwaar
Over de vele publika
van de laatste dagen
zegt het dagelijks bei
betreuren en laakbaa
directieleden, groeps
grammamakers daan
gemaakt „kennelijk
door anonieme zegsli
