r^eger van Iran handhaaft orde Geen nieuws uit Camp David Hevige beschietingen in hoofdstad Libanon hileense vakbonden praktisch uitgeschakeld 4 iF-leden hadden ttvoeringsplan Overstromingen India vergen 1500 levens r Getrokken bajonetten Smith' lijn minder hard dan verwacht ir Kreisky geeft omstreden uitlating toe Peter Lorenz treedt terug in W.-Berlijn e Pinochet de arbeiders beschermt i - IDAG 11 SEPTEMBER 1978 BUITENLAND TROUW/KWARTET feRAN (UPI, Reuter) Het afgelopen weekeinde heeft het Iraanse leger opnieuw loten op demonstranten. In de heilige stad Qom openden militairen het vuur op een moslems die het verbod op samenscholing overtraden. Volgens radio Iran viel daarbij Jnste één dode. Zaterdag waren er nog enkele schietpartijen in de hoofdstad Teheran, £ij ook slachtoffers zouden zijn gevallen. iloedige botsing tussen militai- v betogers van vrijdag was Tehe- iPift terdag en zondag betrekkelijk Het straatbeeld werd over- Mdoor de politie en het leger die !e moesten bewaren. Onder de van de „staat van beleg" die rijdag geldt, was het openbare iraktisch stil komen te liggen. l ligheidstroepen waren overal j kelijk aanwezig en hielden ie- aan die er volgens hen ver- het uitzag. Volgens niet officiële aVij en zijn er de afgelopen dagen ie j idene tegenstanders van de een sjah gearresteerd. Ook onder listen werden arrestaties ver- )e Iraanse kranten, die vorige j he °S profiteerden van een tijde- Ve ewegingsvrijheid, verschenen ger4g weer onder strenge censuur, ngepat: over de betogingen alleen overheid goedgekeurde be- dat Volgens die overheid is het egel slachtoffers van de schietpar- vrijdag opgelopen tot 95. Maar va ambulance-personeel en ivers zÜn bet er ongeveer 250. 0| s vahpt angf,ei tron igerwijs moest premier Ja-af- lf-Emami gisteren het nieuwe geb< kabinet aan het parlement zo Tllen. Aan het begin van Sjarif- 's optreden verlieten tien par ketleden demonstratief de zaal irotesteren tegen het optreden er en politie. Een ander parle- d is uit protest in hongersta- gaan. l^tnier herdacht in het begin van Jf\|de de doden die vrijdag in waren gevallen. Hij zei dat rd a )inet toch een beleid zal voe- Firi liberalisering. De politieke tr beji zullen mogen blijven opere- ïtoo de pers zal vrijer worden. Sja- I mi mi werd twee weken geleden n. sjah als premier aangewezen i kabinet te vormen dat de ve en politieke onrust zou moe- e eepperen door een verzoenende hadg. De sjah zelf zal voorlopig reveil niet verlaten. Volgens plan er v vandaag zullen vertrekken n bezoek aan Roemenië en maar hij heeft de reis i. het Amerikaanse ministerie ebai gra# ettei van buitenlandse zaken zijn de troe pen van de sjah „beheerst" opgetre den. Dit blijkt uit een verklaring die woordvoerder Charles Shapiro zater dag gaf. Volgens hem verwachten de Amerikanen dat de sjah de toestand meester zal blijven. „Voor ons is het duidelijk dat de orde hersteld moet worden," aldus Shapiro. „Ik wil er op wijzen dat volgens onze laatste be richten de veiligheidstroepen met te rughoudendheid proberen op te tre den en ze schijnen inderdaad met terughoudendheid op te treden" Er wonen en werken momenteel 42.000 Amerikanen in Iran. CAMP DAVID (Reuter, UPI, AP) Over het top- overleg tussen de Egypti sche president Sadat, de Is raëlische premier Begin en de Amerikaanse president Carter is eigenlijk geen nieuws te melden. De drie staatslieden vervulden hun religieuze verplichtingen en bezochten een slagveld uit de tijd van de Amerikaanse burgeroorlog, maar daar mee is het meest noemens waardige dan ook wel genoemd. President Carter begeleidde Sadat en Begin persoonlijk naar de historische Gettys burg heuvel, de plaats waar een beslissende slag in de Amerikaanse burgeroorlog werd geleverd tussen de noordelijken en de opstan dige zuidelijke staten. De president gaf persoonlijk uitleg over de krijgsverrich tingen aan zijn beide gas ten. Op vragen van journa listen wensten Carter en Sa dat niet te antwoorden. Al leen de Israëlische premier Begin schudde een paar handen en zei: „U ziet dat de dingen erg goed gaan". Het drietal was op het eer ste gezicht in een goede stemming, ondanks de zwaar bewolkte lucht. Van officiële woordvoerders is tijdens deze conferentie ook al niet veel te horen. Meegedeeld werd dat er tij dens het overleg vooruit gang geboekt werd, maar dat er nog belangrijke pro blemen te overwinnen wa ren. De woordvoerder van de Amerikaanse president Jody Powell voegde hier weinig verrassend aan toe dat de drie heren met elkaar zullen blijven praten, zo lang daarmee enig con structief doel gediend is. De perschef van premier Begin heeft daaraan in een gesprek met de Israëlische radio nog toegevoegd dat de psychologische barrières tussen Sadat en Begin tij dens het overleg waren af gebroken. De perschef zei verder dat het overleg de vorm had van een dialoog tussen Begin en Sadat. waarbij Carter matigende opmerkingen maakte, als hij dat nodig vond. De Arabische landen en or ganisaties die tot het zoge heten Arabische afwijzings front behoren (landen en or ganisaties die tegen de toe naderingspogingen tussen Egypte en Israël zijn) ko men op 20 september bij elkaar in de Syrische hoofd stad Damascus. De leden van het afwijzingsfront zijn Algerije. Libië, Zuid-Jemen, Irak, Syrië en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO. Eerdere bijeenkom sten van dit gezelschap von den plaats in Tripoli en Al giers. Of Irak ook aan de besprekingen zal deelne men, wordt, gezien de ani mositeit met Syrië, voor on waarschijnlijk gehouden^ BEIROET (Reuter, UPI) De christelijke wijk van de Libanese hoofdstad Beiroet is de afgelopen twee dagen voortdurend het toneel geweest van schietpartijen. Eenheden van de voornamelijk uit Syriërs bestaande Arabische vredesmacht hadden voortdurend vuurcontact met christelijke milities. Israëlische bommenwerpers vlogen gistermiddag over het centrum van Beiroet. Iraanse militairen met getrokken bajonet tegenover betogers. Dit is één van de weinige foto's van de betogingen tegen de sjah die in het juitenland zijn verspreid. Sinds vrij- lag geldt voor de Iraanse pers weer :en strenge censuur. Daaronder valt >ok de berichtgeving naar het bui- enland. Vervolg van paginal Het duidelijkst was Smith in zijn waarschuwingen aan de buurlanden en in de kritiek op Engeland en de Verenigde Staten. Hij waarschuwde dat Rhodesië niet kan toestaan dat de omringende landen door guerrilla strijders mogen worden gebruikt als uitvalsbases. Als die landen dat toch toestaan, „moeten ze ook de gevolgen aanvaarden van eventuele defensieve acties die wij kunnen ondernemen", aldus Smith. Engeland en Amerika hekelde hij omdat zij geen steun heb ben gegeven aan de regeling die Smith zelf met enkele zwarte leiders heeft getroffen. 8mith riep de Ameri kanen en Britten op hem die steun alsnog te geven en zich tegen de lei ders van de guerrilla (Nkomo en Moe- Syrische troepen bestookten in de nacht van zaterdag op zondag voort durend de stellingen van de christelij ke milities met tankgeschut en mor tieren. Het was de derde achtereen volgende nacht van vijandelijkheden tussen de Syriërs en de christelijke milities. Bij de beschietingen en bij acties van sluipschutters zouden acht Libanezen gedood en 174 mensen ge wond zijn. Gistermorgen was er een korte gevechtspauze, maar na enige uren werden de beschietingen weer voortgezet. De afgelopen dagen zou den enkele honderden woningen in de gabe) te keren. De blanke premier vertelde ook van zijn ontmoeting met Nkomo. die vorige maand in het diep ste geheim plaats vond. Hij noemde Nkomo nu „een gevangene van (be paalde) frontlijnstaten en hun beul Moegabe". De Rhodesische veiligheidspolitie is gisteren begonnen met het oprollen van de zogenaamde „interne vleugel" van Nkomo's organisatie in Rhode sië. Gisteren zijn negentien leiders van deze interne vleugel, die los staat van de guerrilla-organisatie, gearres teerd. wijken Hadath en Ein Roemmanech vernield zijn. Camp David De recente militaire activiteiten wor den in verband gebracht met de top conferentie die dezer dagen in Camp David in de Verenigde Staten gehou den wordt tussen de presidenten Car ter en Sadat en premier Begin. De leider van de rechtse Nationale Libe rale Partij, Camille Chamoen, ver klaarde dat de Syrische beschietin gen bedoeld zijn om de topconferen tie te ondermijnen. Hij zei geen plaat selijke oorzaak voor de opleving van de gevechten te kunnen bedenken. Chamoen zei dat het mandaat van de Arabische vredesmacht, dat volgen de maand afloopt, niet zal worden verlengd. Met deze opmerking rea geerde hij op een recente uitspraak van de Libanese premier Selim al- Hoss, die zei dat de Syriërs van de Arabische vredesmacht in Libanon zullen blijven totdat een geregeld Li banees leger de taak van de Syriërs kan overnemen. Van Syrische zijde is geen verklaring afgelegd over het doel van de beschietingen. Alleen werd meegedeeld dat de tegenstan der het zwijgen was opgelegd, Over mogelijke slachtoffers aan Syrische zijde is niets bekendgemaakt. 'T' to va 181 e na vondst in flat Stol!: ELDORF (DPA, UPI) Het RAF-lid Willy Peter Stoll, rige week door de Westduitse politie werd doodgescho- ïreidde een nieuwe ontvoering voor. Dat leidt de politie Stolls aantekeningen en de voorwerpen die in zijn flat verzameld. dè politie waren Stoll en drie leden van de RAF van plan angrijke figuur uit het be ren in het Roer-gebied te ont- In de flat vond de politie knipsels, adressenlijsten en i die erop wezen dat de groep hteife wilde ondernemen die sterk en en op de ontvoering van de bove itse werkgeversvoorzitter rerai artin Schleyer, nu bijna een Bijzonderheden wilde le niet geven, t, zojeter Stoll werd vorige week in ïeer nees restaurant in Düsseldorf heefchoten door de politie die ïanpld willen arresteren. Hij over- mmlrte tijd later aan zijn verwon- Zaterdag is hij in aanwezig- in familie-leden begraven in tie, <)rt. De politie heeft daarna bbent dat Stoll. samen met drie e duff, de afgelopen tijd een flat in i, dlfl de betere wijken van Düssel- keizld gehuurd. De namen van die gete drie vrouwen zijn Silke Maier-Witt, Angelika Speitel en Adelheid Schulz. Geloofd wordt dat ook Christian Klar de flat heeft bezocht. Alle vier beho ren tot de meest gezochte RAF-leden. In de woning vond de politie munitie voor machine-pistolen en geweren, brillen, pruiken, bloedplasma en ver scheidene medicamenten. De groep bleek ook over zeer moderne radio apparatuur te beschikken, waarmee de politie-radio kon worden afgeluis terd (ook als de politie zeer snel van frequentie wisselde), verstopte micro foons konden worden opgespoord en naderende politie-auto's konden wor den gesignaleerd. De centrale opsporingsdienst in Wies- baden heeft 50.000 mark uitgeloofd voor aanwijzingen die leiden tot de arrestatie van de RAF-leden, die wor den gezocht in verband met de moor den op Schleyer, de openbare aankla ger Buback en de bankier Ponto. Van een onzer redacteuren AMSTERDAM De Oostenrijkse kanselier Bruno Kreisky heeft gisteren toegegeven dat hij de kritische op merkingen over Israël, zoals dié in het vraag gesprek met Trouw van 2 september wer den geciteerd, inder daad heeft gemaakt. Hij zei dat voor de Oostenrijkse televisie. Kreisky wees erop dat hij niet heeft gezegd dat Israël een politie staat is. Hij wilde al leen waarschuwen dat de democratie in Is raël in gevaar zou ko men als de rechten van de Arabieren worden genegeerd. In deze vorm (een waarschu wing voor de toe komst) is zijn opmer king over de politie staat ook in Trouw op genomen. Door buiten landse media is echter de indruk gewekt alsof Kreisky gezegd zou hebben dat Israël een politiestaat is. In zijn gesprek voor de Oos tenrijkse televisie her haalde de kanselier dat zijn kritische op- merkingen zijn per soonlijke mening weergeven en niet voor publikatie be doeld waren. 'Beste Bruno' In het Westduitse weekblad Spiegel staat deze week een „open brief" van de Is raëlische schrijver Ef- raim Kisjon aan de Oostenrijkse kanse lier. Onder de aanhef „Beste Bruno" hekelt de schrijver de anti- Joodse opmerkingen die Kreisky in Trouw maakte. Het verweer dat de kanselier in Trouw verkeerd zou zijn geciteerd neemt Kisjon met een korrel tje zout: „Met je eeu wig verkeerd weerge geven woorden," zo schrijft hij, „straf je ons wel flink af, maar af en toe bemiddel je achter de schermen en helpt onze Russische broeders via Wenen naar de vrijheid. Dat vonden we tenminste totnutoe, maar deze dagen is het Joodse ha nengevecht weer be gonnen en vliegen de veren in het rond, pre cies aan de vooravond van Camp David." Over de omstreden uit latingen merkt Kisjon op: „Met alle respect moeten we zeggen dat men zo'n hoop anti- Joodse onzin in de westerse wereld niet meer uitkraamt, be halve op grammofoon platen van veertig jaar geleden. Pas nu, beste vriend, is ons duidelijk geworden, dat jij, die de slachting hebt over leefd, een begaafde an- ti-semitische auto-di- dact bent. Om misver standen te voorkomen, wij Israëli's houden van anti-semieten. Hun bestaan alleen al verschaft ons de recht vaardiging om in ons eigen nare land te wo nen," aldus de Israëli sche schrijver in Der Spiegel. WEST-BERLIJN (Reuter) De 55- jarige Peter Lorenz, die drie jaar gele den werd ontvoerd door de stadsguer- rilla, is afgetreden als de politieke leider van de CDU in West-Berlijn. Bij de lokale verkiezingen van vol gend jaar zal hij niet optreden als de christen-democratische kandidaat voor het burgemeesterschap van West-Berlijn. De nieuwe CDU-lijst- trekker in die stad wordt de 58-jarige baron Richard von Weizs&cker. Von Weizs&cker is één van de vice-voorzit- ters van de CDU-fractie in de West duitse bondsdag in Bonn en is een deskundige op het terrein van sociale zaken. Lorenz, die zijn besluit zater dag zelf aankondigde, gaf geen reden voor zijn terugtreden. Vermoed wordt dat hij tot zijn stap is gekomen onder druk van de laatste opiniepeilingen die in West-Berlijn niet zo gunstig waren voor de CDU. ATHENE (Reuter) Miki Theodora- kis, de bekende Griekse componist, is 'kandidaat namens de Griekse com munistische partij voor het burge meesterschap van Athene. Dit heeft het centrale comité van de partij zon dag bekendgemaakt. Theodorakis zal zich presenteren aan het hoofd van een „coalitie van demo cratische en linkse krachten". Een soldaat (links onder op de foto) deelt vanaf een vrachtwagen met een waterslang drinkwater uit aan door de watersnood getroffen bewoners van Mathoera in de noordelijke deelstaat Oettar Pradesj. De Indiase regering heeft de militairen naar de staat Oettar Pradesj gestuurd om te helpen met het evacueren van mensen die huis en haard verloren hebben doordat de rivieren de Ganges en de Jamoena door overvloedige moessonregens uit hun beddingen getreden zijn. Het officiële dodental is inmiddels opgelopen tot 1.000. Volgens niet-officiële schattingen staat het aantal doden al op meer dan 1500. Grote gebieden in de omgeving van de stad Agra en verder naar het oosten bij Allahabad staan nog onder water en zijn geheel van de buitenwe reld afgesloten. Omdat de verbrandingsplaatsen ook onder water staan gooien de Hindoes hun doden in de Ganges. Helikopters van de Indiase luchtmacht bleven gisteren voedsel uitwerpëh boven geïsoleerde dorpen in de staten Oettar. Pradesj, Bihar en West- Bengalen. Namens het ministerie van irrigatie is meegedeeld dat de IndiaSë regering van plan is de komende vijf jaar 875 miljoen dollar uit te trekken om het overstromingsgevaar tegen te gaan. regi ing n de de vi :rgei|] ts n medewerker Me Chileense strijdkrachten in de morgen van de elfde september P gewelddadige wijze de macht overnamen van president Salvador 'e, gaven zij een officiële verklaring uit, waarin ze zeiden dat het er sjm ging „de wankelende instellingen te herstellen" en dat zij slechts macht zouden blijven „gedurende een strikt beperkte periode, "bkelijk voor het herstel van de democratische normen". De afgelo- ijf jaar hebben het cynische en demagogische karakter van deze n(aken overduidelijk aangetoond. emi i lin tielmp \cl met ziel len van de talloze bewijzen van het :hi#>elijke karakter van de dictatuur t neraal Pinochet moet zeker de nieu- n)eidswetgeving genoemd worden, die van kracht is geworden. Deze wetge- ïen wrede aantasting van de rechten arbeiders en een schending van de .1 tlonaal bestaande normen. De door ;mi taire junta goedgekeurde bepalingen n gegeven onder de titel „normen voor sijcherming van de arbeiders". Zwarte er is nauwelijks denkbaar. be «ei er nige me i scl (janCcaten riest te 5*2 even het actiiv' ip van 44 in het arbeidsrecht gespe rde advocaten heeft naar aanleiding plotselinge, onvoorbereide uitgave nieuwe arbeidswet een verklaring ven, waarin zij het reactionaire ka- an de nieuwe wet hekelen. Boven- voor de totstandkoming van deze niet samengewerkt met die vak die de regering Pinochet steunen. uitvoerige uiteenzetting van de manier waarop de nieuwe wet een aanslag pleegt op de verworvenheden van de Chileense arbei ders. Zo wordt er een duidelijke inbreuk gemaakt op het recht op een minimumsala ris. De werkgevers hebben het recht gekre gen om te volstaan met betaling van zestig procent van het minimumsalaris voor jon geren tussen de veertien en éénentwintig jaar die de status van leerling hebben. Werkgevers in de agrarische sector mogen voortaan hun personeel voor de helft in natura en voor de andére helft in baar geld WGdGrZijdS betalen. Sedert het einde van de jaren zes- 1 tig hadden de arbeiders in de agrarische sector recht op drie kwart deel van hun salaris in baar geld. Verder krijgen de werk gevers in deze sector het recht om ter be schikking gestelde woonruimte in minde ring te brengen op het salaris. Tot dusver waren ze verplicht aan landarbeiders gratis woonruimte te verstrekken. Dit houdt in dat. de salarissen in de landbouw aanzien lijk zullen dalen. vrouwen aanzienlijk besnoeid. Tot voor kort was het voor een werkgever onmoge lijk een zwangere vrouw te ontslaan. De nieuwe wet heeft echter een aantal uitzon deringen op deze regel gemaakt, die volgens genoemde advocaten een ernstige aantas ting zijn van „de fundamentele verworven heden van iedere beschaafde samenleving: het recht op levensonderhoud voor ontlui kend leven en het recht op gezondheid voor de moeder". De nieuwe arbeidswet houdt verder een feitelijke afschaffing van de vak bonden in. In de wet worden namelijk twee nieuwe mogelijkheden geboden om iemand te ontslaan zonder dat toestemming van of overleg met de vakbonden noodzakelijk is. Dat ontslag is mogelijk wanneer de werkge ver een verklaring afgeeft, dat het werk waarvoor de betrokken arbeiders waren aangenomen, beëindigd is of wanneer de periode van het contract is afgelopen. hun arbeiders gewoon voor kortere tijd in dienst nemen en hun contract telkens weer verlengen, zodat ontslag op elk moment mogelijk is. Wanneer een rechter uitspreekt KOODWBdf dat een bepaald ontslag onrechtmatig is (een theoretisch geval in het Chili van van daag), dan hoeft de werkgever de ten on rechte ontslagen niet meer in dienst te nemen. Hij kan volstaan met een eenmalige schadeloosstelling. lijkheden grote aantallen mensen op straat te zetten. 'ocaten geven in hun verklaring een Voorts worden de rechten van werkende Een nieuwe „verworvenheid" is ook dat een arbeidscontract voortaan ook opgezegd kan worden „in het geval van wederzijdse toestemming van de twee betrokken partij en". Vroeger moesten ontslagen die op die basis tot stand kwamen, onderzocht wor den door de vakbond of er inderdaad sprake was van vrijwillig ontslag. Dat onderzoek Is nu officieel afgeschaft. In de nieuwe ar beidscontracten zullen nu bepalingen opge nomen worden dat de werkgever op elk moment een arbeider kan ontslaan op basis Generaal Pinochet van „wederzijdse toestemming van beide partijen". Verder hoeft de werkgever de ontslagen werknemer niet meer schriftelijk in kennis te stellen van de reden van even tueel ontslag. Tot dusver kon iemand die zes maanden in dienst was alleen ontslagen worden op grond van bepaalde in de wet vastgelegde redenen. Voortaan kunnen de werkgevers Massaontslagen De werkgevers hoeven In het kader van de nieuwe wet niet langer in arbeidscontracten bepalingen op te nemen over de aard van het werk waarvoor arbeiders worden aange nomen. Ook kunnen werkgevers de aard van de werkzaamheden waarvoor iemand is aangewezen zonder enige formaliteit wijzi gen. De angst van de arbeiders om hun baan te verliezen zal wel voorkomen dat zij tegen dergelijke maatregelen protest zullen aantekenen. Bovendien vinden er praktisch geen vakbondsactiviteiten meer plaats ter bescherming van de arbeiders. Verder kan, volgens de nieuwe arbeidswet, de werkgever niet ter verantwoording wor den geroepen voor eventuele inbreuken op arbeidscontracten gedurende de afgelopen twee jaar. Ook de mogelijkheid voor massa ontslagen is vergroot. Tot dusver moest een werkgever voor een ontslag van meer dan tien mensen per maand toestemming van de regering krijgen. Nu hoeft dat alleen nog maar als hij meer dan tien procent van zijn arbeiders in een maand ontslaat. Dat geeft grote bedrijven de kans zonder veel moei- De regering Pinochet heeft duidelijk ge maakt dat ze arbeid als koopwaar be schouwt, waarvan de prijs bepaald wordt door vraag en aanbod. De nieuwe arbeids wetten vormen, volgens de genoemde advo caten een duidelijke aantasting van de fun damentele principes die ten aanzien van arbeidsrecht in de loop der Jaren geformu leerd zijn. De arbeider wordt als „menselij ke persoon" aangetast. De nieuwe wet gaat uit van een fictieve gelijkheid van werkge ver en werknemer. Het principe van het wettelijk minimumloon, zoals dat ook is opgenomen in het verdrag van Versailles van 1919, waardoor iedere arbeider zich van de noodzakelijke levensbehoeften kan voor zien, wordt ontkracht. Reeds eerder aan de arbeiders toegekende rechten worden door de nieuwe wet ongedaan gemaakt. Ook het recht op vrije vorming van vakorganisaties .„mits hun doeleinden niet in strijd zijn met de wet", wordt door de beperkingen die aan deze organisaties opgelegd zijn, praktisch beëindigd. Aan het slot van hun verklaring dóen de advocaten een beroep p de regering de bepalingen van de Arbeidswet te herzien omdat deze een aanslag zijn op de meest elementaire rechten en de waardigheid van de arbeider. Ze herinneren daarbij een plechtige uitspraak die Pinochet vijf Jaar geleden deed toen hij zei: „Alle rechten en verworvenheden van de arbeiders zullen nauwgezet gerespecteerd worden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5