ok de Engelse heggen worden bedreigd iet gaat wèl »tn de knikkers Weekendpuzzel Ode aan Jan Scheijen Hoe Bent Larsen Spasski versloeg puit Piekeren Maar Puzzelen k- 9 k II BIA 7KW4AG 9 SEPTEMBER 1978 BINNENLAND TROUW/KWARTET 19 artikelen die ik vorig ijdde aan de planten iost-Engeland, ben ik iteloos aan de Engel- ggen voorbijgegaan, jkt verwonderlijk, om- heggen voor een groot Ie charme van het Brit- itteland uitmaken. In Ik en Norfolk hebben inlang door uitgestrek- jgenlandschappen ge en aan de heggen heb- We bijzondere botani- andacht besteed. ruimte in de krant is be- in ik had me voorgenomen er •ns op terug te komen. Geïn- Uoor de Engelse heggen ik in de herfst van vorig jaar vekking om een gevarieerde planten in plaats van de igde ligusterhaag. En uit- van mijn ervaringen liet ik en over de Engelse heggen j optimistisch uit: „In Enge- yaar men zoveel zorgvuldiger it landschap is omgesprongen zijn ze nog in volle glorie te ■"V Dat klinkt of er geen vuiltje If lk lucht is, maar kortgeleden fc lik een oud (want van 19 juni. Miterend artikel in „The Guar- londer ogen, dat onder de kop jhet Engelse landschap" an- ■jeluiden liet horen. Twee bijzonder breed uitgegroeide heggen aan weerskanten van een geheel dichtgegroeide Bosandoorn, bezocht door Romeinse gracht in Caistor St. Edmunds nabij Norwich (Norfolk). een akkerhommel nigheid tr kan na het ontbijt beslui- heg om te hakken, die vijf- ei jaar heeft bestaan, en te- middag met het karwei klaar inder dat iemand hem ook laarover lastig valt. En dat tIn de jaren zestig was lien van heggen zo'n rage dat jaar tienduizend mijl (16.000 ter) aan heggen werd verwij- iindsdien worden aanzienlijk heggen gerooid, maar dat daarblijkelijk omdat er veel heggen zijn overgebleven, die daarvoor in aanmerking zouden kunnen komen. Naar verhouding zijn de overgeble ven heggen veel waardevoller ge worden. En nu beraadt men zich in Engeland hoe die waarde kan wor den geschat eer zo'n heg vernield wordt. Daarbij zijn de Platteland scommissie en de Raad voor de Bescherming van Landelijk Enge land elkaar in de haren gevlogen. De commissie wil verenigingen van natuurliefhebbers die waarde laten inventariseren, waarna deze moe ten uitzoeken wie de eigenaars zijn en actie moeten voeren voor het behoud ervan. De raad vindt dat terecht een omslachtige en niet ef fectieve procedure, die hij wil omke ren. Een boer die een heg wil vellen, zou zijn bedoeling kenbaar moeten maken aan de overheid, die de be langrijkheid van dit landschaps- kenmerk moet laten onderzoeken en bij een positieve uitkomst een regeling met de boer moet treffen om hem schadeloos te stellen. „Want als de samenleving een land schap wil behouden, moet zij ervoor betalen en niet verwachten dat de boer of de landeigenaar dat doet." De discussie is bij mijn weten nog in volle gang, maar het is een goede zaak dat men nu wil ingrijpen. Want die heggen zijn dat waard. Met el kaar vormen ze een natuurgebied, waarvan de waarde nauwelijks te schatten valt. In Engeland kregen we daar een beeld van via de plan ten, want de tijd dat de vogels volop zongen, was in juli al hoog en breed voorbij. Wilde rozen De basis van een heg vormen de hout gewassen, waaronder ook bomen zo als eiken, ruwe iepen en de kleine veldesdoorns. Tussen de bomen groeit een strook van struiken, varië rend van een tot verscheidene me ters Oorspronkelijk aangeplant om de heg te vormen werd vooral de tweestijlige meidoorn, die in mei de wegen met witte bloesem omzoomt. Daartussen vestigden zich allerlei wilde struiken zoals wegedoorn, kor noelje, vlier en in heidegebieden gas peldoorns. Maar de grote roem van de Engelse heggen zijn de wilde rozen: de egelantier, die we overal in Oost- Engeland zagen, de akkerroos die we bij Lavenham en de klelnbloemige roos die we bij Kersey vonden. De belde laatste zijn in ons land zeld zaam en vrijwel beperkt tot de laatste oude heggen, die Nederland nog rijk is. In andere delen van Engeland kom je nog tal van andere soorten tegen. Dat geheel van struiken en bomen is haast ondoordringbaar door de vele klimplanten die zich erdoorheen slin geren. Na de uitbundige bloei van de meidoorns zorgen die voor kleur in de zomermaanden, samen met een groot aantal kruiden. Die laatste horen voor een deel tot de bosflora en alleen dank zij de heggen kunnen zij voor komen in Engelands uitgestrekte ak- kergebieden. Grote rijkdom Hoe rijk aan planten zo'n heg kan zijn. zagen we bij Lavenham in Suf folk. De heg rondom een gerstakker langs de weg Lavenham-Cockfleld was ruim honderd meter lang en ge middeld twee meter breed. Omdat ze hoofdzakelijk uit struiken bestond, was ze nauwelijks manshoog. De be langrijkste soort was de tweestijlige meidoorn, gevolgd door de hazelaar, die beide waarschijnlijk gebruikt werden toen de heg werd geplant. Gaten in deze oorspronkelijke be planting werden opgevuld door spon taan opgeslagen wegedoorns, veldes doorns, de al genoemde akker- en de hondsroos. Die akkerroos in de flora van Heukels-Van Ooststroom bosroos genoemd vulde een gat van verscheidene meters met een laag struweel, waar je zo overheen kon kijken, vol witte bloemen, met daar hoog bovenuit de voor de soort kenmerkende lange, iel bebladerde scheuten met een donkerpurperen, bijna zwarte kleur. Alles was doorschoten met de roze bloeiende iepbladige braam, met rode kornoelje en vlieren, die zich tussen de andere struiken wrongen, en met de bijna manshoge stinkende ballote, een donkerpaarse lipbloem. die een voorkeur voor heggen schijnt te hebben. Over de struiken heen klauterden hop. heggerank en bos- rank (wilde clematis). Eén plek zag blauw van de vlinderbloempjes van de vogelwikke, een ook bij ons gewo ne plant evenals kleefkruid, grote brandnetel en witte dovenetel. Waar een riviertje voor een deel de heg volgde, kwamen er nog harig wilge roosje, moerasspiraea. bitterzoet en de zwaar giftige gevlekte scheerling bij. Ook iets bijzonders was een on dersoort van het gladde walstro. die in een vrij laag deel van de heg groei de en meer dan een meter hoog was, vanuit de verte net een witte wolk door de massa's priegelbloempjes Deze rechtopstaande ondersoort komt in Nederland hoofdzakelijk in Zuid-Limburg voor. Het verschil tussen de ene heg en de andere is groot. Een prachtige. Jaren ongemoeid gelaten heg bij Covehithe Cliff aan de Noordzeekust van Suf folk werd gevormd door metershoge meidoorns, hondsrozen, egelantieren, gaspeldoorns, iepbladige bramen, boskamperfoelie en Chinese boks- doorns. Massaal groeiden er bosan doorn. zwartmoeskervel. hop, stlrt- kende ballote (natuurlijk), dolle kef- vel. Pyrenese ooievaarsbek, adelaara- varen en groot kaasjeskruid. En al die soorten in deze heg noteerde ik achte raf. nadat ik ze gezien had vanaf cfe fiets, omdat we niet genoeg tijd had den om die heg echt te inventarise ren. Wie weet wat er dan nog allemaal te vinden bleek. En wie weet wat we in het voorjaar aan zeldzame planten zouden zijn tegengekomen 16 cc, 4 de jeugd te boven p 140 iet doet dat geloven) t probleem ons zeer: van der Meer •eer? 290 cc 170 k ri9.6é b Opgave voor de Ladderwedstrijd arth Naast Jan Timman zijn Bent Larsen en Boris Spasski de grote trekpleis ters van het internationale groot- meestertoernooi, dat op dit ogenblik in Tilburg aan de gang is. Al eerder schreef ik hoe prettig het was dat een interessante speler als Larsen weer in Nederland is, nadat hij jaren lang geweigerd heeft om te komen, omdat hij de financiële voorwaarden hier te matig vond. Zijn spel als altijd ge waagd en inventief, het begrip salon- remise kent hij niet. Spasski is even eens een indrukwekkende persoon lijkheid. Nu hij zijn haar heeft laten groeien lijkt hij op een nazaat van de oude Russische aristocratie. Voor wie hem niet kent, lijkt hij ondoorgronde lijk, maar hij is waanzinnig geestig en heeft het vermogen om zijn collega schakers in hun gedrag feilloos te imiteren. Hun onderlinge score is voor Larsen altijd weinig bemoedi gend geweest maar in de vierde ronde van het Tilburgse toernooi ging Spasski na eerst uitstekend te heb ben gestaan tegen Larsen ten onder. Wit: Larsen Zwart: Spasski 1. e2-e4 e7-«5, 2. Lfl-c4 (typisch Lar sen. Het gaat hem er niet om om de opening, maar om de partij te win nen) 2. Pg8-f6, 3. d2-d3 Pb8-c6, 4. Pbl-c3 Lf8-c5, 5. Lcl-g5 h7-h6, 6. Lg5- h4 d7-d6, 7. Pc3-a4 Lc5-b6, 8. Pa4xb6 a7xb6, 9. f2-f3 Lc8-e6, 10. Pgl-e2 d6- d5, 11. Lh4xf6 g7xf6, 12. e4xd5 Le6xd5, 13. Pe2-c3 Ld5-e6, 14. Lc4xe6 f7xe6, 15. Ddl-d2 f6-f5, 16. 0-0 Dd8- d4t, 17. Kgl-hl 0-0-0. (Zwart staat door het wat al te originele spel van Larsen duidelijk beter. De zwarte ko ning heeft niet veel te vrezen, terwijl wit een aanval langs de g-lijn kan verwachten) 18. Tal-el h6-h5, 19. a2- a3 h5-h4, 20. Dd2-f2 Th8-g8? zie dia gram I Dameruil komt alleen wit ten goede. I ii 1 li bi PB Bi 11 OAB' i*# BB fltel diagram I Na 20 Dd7! had Spasski zijn te genstander onder een blijvende druk kunnen houden. Op 20. Df4, ruilt wit de dames met 21. De3. 21. Df2xd4 e5xd4, 22. Pc3-bl. (Veel is er niet aan de hand. maar wit staat toch een tikkeltje beter. Spasski blijft echter op winst spelen) 22. Kc8-d7?! (Een twijfelachtige poging. 22. f4 had zwart vrijwel zeker remise opge leverd. Weliswaar geeft zwart het veld e4, maar na 23. Pd2 e5 kan wit vrijwel niets beginnen) 23. Pbl-d2 Kd7-e7,24. Tfl-f2 Ke7-ft>, 25. f3-f4! (Nu begint het witte voordeeltje toch enige vorm te krijgen) 25. Td8-e8, 26. h2-h3 e€- e5, 27. Tf2-e2 Te8-e7, 28. Pd2-f3 e5xf4, 29. Te2xe7 Pc6xe7, 30. Pf3xd4 Pe7-d5, 31. Tel-e6+ Kf6-f7, 32. Te6-h6 (Waarschijnlijk onnauwkeurig. Na 32. Te2! schakelt wit het nu volgende zwarte tegenspel uit en kan er zelf aan denken de zwakke pion f4 te gaan veroveren) 32. Pd5-e3, 33. Th6xh4 Pe3xg2? zie diagram II Te optimistisch. Zwart denkt aan- valskansen te krijgen, maar dat blijkt diagram II een vergissing. Met 33. Tg2x!, een zet die de zevende rij verovert, had zwart nog altijd vrij gemakkelijk re mise gemaakt: 34. Tf6xKg6 en de witte pionnen op de damevleugel zijn zwak. 34. Th4-h7t Kf7-f6, 35. Th7-h6t (35. Tc7x Pel!) 35. Kf6-g5, 36. Th6-h7 Kg5-f6, 37. Khl-gl! (Wit gaat rustig in de penning staan, omdat zwart geen enkel produktief aftrek schaak heeft) 37. c7-c5, 38. Pd4-e2 f4-f3, 39. Pd2-c3 Pg2-h4t, 40. Kgl-fl Kf6-g5, 41. Pc3-d5 (41.Kf4 moest worden verhinderd) 41. Tg8-e8, 42. Th7-g7t Kg5-h6, 43. Tg7-e7! (Breekt de laatste zwarte tegenstand) 43. Te8-g8, 44. Te7-«6t Kh6-g5, 45. Te6xb6 Tg8-e8, 46. Pd5-c7+ Te8-g8 (Heel treurig was het dat 46. Te2 niet ging wegens 47. Pe6t Kh5, 48. Pf4t) 47. Pc7-e6t Kg5-f6, 48. Pe6xc5 (Zwart wordt geheel leeggeroofd) 48. Kf6-e5, 49. Tb6-h6 Ke5-f4, 50. Th6xh4t Kf4-e3. 51. Pc5-e4 (Nu be hoeft zwart aan mat ook niet meer te denken) 51. f5xe4, 52. Th4xe4t Ke3-d2,53. Kf l-f2 en zwart gaf het op. MAX PAM im..De gevuld h de klant I de katoen ook al 2 mmrste opgave voor de 22e lezers- PM|van de hand van ir. A. P. van fJBrr te Rotterdam, naar een idee i>'. Verbeek. De Stoomknikker- van Alphen Zoonen ver meer dan een eeuw katoenen een vast aantal knikkers ftmsfen zakjes met een groter, vast gevulde linnen zakjes kos- klant anderhalf maal zo katoenen en dat is altijd zo zijn de prijzen in de jaren vertienvoudigd. jaar mocht men de prijzen en heeft men noodged- de aantallen per zakje veran- het ene soort zakje zit nu één meer en in het andere soort minder dan in de vori- Maar nog altijd gelden de- veringsvoorwaarden waarin staat: knikkers en zakjes met een inhoud dan de beide stan- zijn niet verkrijg- leveren Ued elke gewensch- knikkers in door ons zakjes, mits deze hoeveel- minste één gros, zegge één- en vier en veertig knikkers was nog steeds nodig om aan de leveringsvoor- (namelijk elke gevraagde van één gros of meer) te voldoen. Eén knikker minder maakt het ook nü onmo- in de bedoelde zak- In de nieuwe prijslijst de nieuwe aantallen Jan en Piet een kleinhandel knikkers beginnen. Zij heb- een klein kapitaal en ze 2o goedkoop mogelijk per inkopen. Daarom bestellen zij niet meer knikkers dan nodig is (om per knikker zo weinig mogelijk te betalen). Vermelding verdient nog, dat de zakjes zelf bij de koop geen waarde vertegenwoordigen. En nu de vragen: 1) hoeveel knikkers bestellen zij; 2) hoe levert de fabriek dit aantal en in welkte) soortten) zakjes? Het juiste antwoord op deze vragen levert u 2x5 f 10 punten op. Deze punten zijn bestemd voor onze door lopende ladderwedstrijd, waaraan ie dereen (ook niet-abonnees) op elk ge wenst ogenblik kan gaan deelnemen, bijvoorbeeld nu. Elke ingezonden op lossing levert punten op, die op uw persoonlijke kaart worden genoteerd. Uw puntentotaal stijgt dan voortdu rend, want de punten blijven be staan, ook al zendt u zeer ongeregeld in. Zodra uw totaal hoger is dan van de andere deelnemers krijgt u de lad- derprijs en begint u weer met nul punten. De oplossingen dienen uiterlijk 7 ok tober binnen te zijn bij mr. G. van Vorden, Postbus 58. 6960 AB EER BEEK. Op briefkaart of briefomslag vermelden: Niet Piekeren maar Puz zelen. In uw schrijven uw volledige naam (niet v.d. maar van den) met alle voorletters en uw volledig adres in blokletters tikken of schrijven. En vooral opgeven als zich wijzigingen in naam en of adres voordoen. Niet slechts uw oplossingen, ook uw opmerkingen, kritiek, eigen puzzel denkbeelden. in dicht- of prozavorm zijn hartelijk welkom. En als u vragen heeft (bijvoorbeeld verlangen naar uw puntenstand), dan is een Iikkertje van 55 cent (ingesloten) voldoende. En nu maar prettig knikkeren! Dammen Aanstaande donderdag, 15 septem ber. hoopt Jan Scheijen 60 jaar te worden. Jan is al vele jaren de groot ste stuwende kracht achter de Neder landse problemistenwereld. Dat komt onder andere tot uiting in min of meer door hem opgerichte perio dieken zoals Dameldorado en de Pro blemist. Daarbij komt, dat hij alles wat met problematiek te maken heeft rubriceert en een plaats geeft in een van de meest uitgebreide damothe- ken die er te vinden is. Dit wil overi gens niet zeggen dat hij de partijbe sprekingen overslaat. Zo heeft hij bij na alle damrubrieken. waaronder na tuurlijk ook die uit Trouw/Kwartet, uitgeknipt en ondergebracht in zijn verzameling. Vanaf deze plaats wil ik Jan hartelijk feliciteren en ik spreek de wens uit, dat hij nog vele schitte rende problemen het levenslicht zal laten aanschouwen en voor de dam- wereld nog vele malen als voorbeeld gesteld zal mogen worden. Speciaal voor u heeft Jan mij vier schitterende problemen van Zijn ei gen hand gestuurd. In alle gevallen is het wit die de overwinning uit het vuur kan slepen. Volgende week kom ik op dit viertal terug om diegenen, die (te verwachten) moeilijkheden met de oplossingen hebben alsnog te laten genieten van deze kunst werkjes. MR. G. VAN VORDEN De laatste opgave is weer gemaakt op het Canalejas-motief. waarvan de au teur het volgende nog kwijt wil: „Ve len denken dat op dit motief geen eer meer te behalen ls, maar volgens mij staan we pas aan het begin van de mogelijkheden. Het dambord bevat nog vele geheimen, maar wie haalt alles eruit?" Volgens Jan heeft alleen de met emst behepte damproblemist kans van slagen en dat is uw redac teur volkomen met hem eens. FRANK DROST Horizontaal. 1. vlaskam. 5. bergweide. 7. eivormig. 11. schaapkameel. 12. be hoeftig, 14. vierhandig dier. 16. strak, 18. plaats in de N.O.P. 20. god van de zee, 23. plaats in Gelderland. 24. na schrift (afk.), 25. knopje op een prik tol. 27. soort. 28. platvis. 30. maan stand. 31. man. 33. kweken, 34. land bouwwerktuig. 36. pootaardappel, 38. redenaar. 39. oude lengtemaat, 40. afnemend getij. 42. oogziekte. 44. kleefstof. 45. voorzetsel, 46. hemelli chaam, 48. omlaag gaan, 50. niet goed doorbakken, 52. bedorven, 53. lijst, 54. plechtige gelofte, 55. wending, 57. badplaats in Tirol, 59. grondsoort, 61. sint (afk.), 62. duw, 63. naam van een boek, 66. muzieknoot, 67. atmosfeer (afk.), 68. gril (Z.N.), 69. gezamelijk verteer, 71. familielid, 73. maalinrich ting, 75. inhoudsmaat, 76. pers.voor- naamw. 78. opstootje, 79. gebogen been, 81. tennisterm. 82. voorzetsel, 83. internationale trein, 85. uithangte ken, 87. vaarwel. 88. tijdrekening, 90. boom. 91. watering. 93. raap, 94. sein, 95. nauw, 96. monster. Verticaal: 1. sterk smakend. 2. bad plaats in Duitsland, 3. familielid, 4. muzieknoot, 5. water in N-Br., 6. Turkse tarwe. 7. voorzetsel. 8. spil, 9. onheil aanbrengende godin, 10. be rgplaats, 11. seizoen, 13. rondhout, 15. voertuig, 17. deugniet, 19. schuivende ijsheuvel, 21. bitter vocht, 22. zuU, 25. bedrog(barg.), 26. zuiver gewicht. 28. bouwstof, 29. voorzetsel, 32. vrouw van Jacob, 33. platte steen, 35. godin van de aarde, 37. hulpmiddel op sche pen. 39. loot, 41. hoofddeksel, 43. bloembed, 45. elk, 46. tam. 47. gevan genis, 49. soepel. 50. achting. 51. be drag, 53. met teer bestrijken, 56. Eu ropeaan. 57. vrucht, 58. witte suiker. 60. water in Utrecht, 62. verfbordje, 64. ogenblik, 65. naderhand, 67. meis jesnaam. 68. duw. 70. slobkous (gew 72. breedvoerig. 74. wenk. 77. zoutzie derij. 79 snuiftabak, 80. Europeaan, 82. mondwater, 84. roem. 85. pers- voornaamw 86. muzieknoot, 87. van elk evenveel, 89. algemeen kiesrecht. 90. voorzetsel, -i. boom, 93. vogel. Oplossing tot en met woensdag as. per briefkaart zenden aan: dagblad Trouw. Postbus 859, Amsterdam. Linksboven vermelden: weekend puzzel Oplossing vorige puzzel: De prijswinnaars zijn: de heer E. H. P Tromp. Labouchèrelaan 88. Rijswijk (Z.H.); de heer P. A. Neeteson. Hees terbos 17, Bergen op Zoom; mevrouw H. S. Wilmink-Broek Roelofs. Jacht havenstraat 10, Sneek. - ADVERTENTIE uw wegenwacht zit in het zadeltasje Bestel het boekje "Fietsverzorgmg* door overmaking van 19.80 op post giro 234567 tav. stichting fiets!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 19