'olitie in Peru grijpt in
Iran verbiedt
demonstraties
abieren niet
itimistisch
er Camp David
'Rhodesië later
onafhankelijk'
hina gaat in de leer bij de barbaren
Botha maant SWAPO
Russische Joden
dreigt doodstraf
Nicaragua
ikelt
'nezuela
nwerkers van universiteitsterrein verwijderd
Smith: geen woorden, maar daden
Nieuwe grondwet
Sri Lanka: geen
rassenscheiding
Is regeling Namibië aanvaardbaar?
TUC-congres
verwerpt
loonplafond
ïis van premier Hoea historisch keerpunt
OERDAG 7 SEPTEMBER 1978
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
7
(AFP/AP) De politie heeft, gesteund door pantserwa-
een einde gemaakt aan de „mars van het offer" van
stakende mijnwerkers in de Peruaanse hoofdstad
litie, die gebruik maakte van
as en in de lucht schoot, zette
1 van de medische faculteit af,
de kompels samen waren. Ze
daarna gedwongen in auto-
en op vrachtwagens te stap-
werden met onbekende be-
weggebracht. Volgens de
eiste het politie optreden „en-
ichtoffers".
dklok
reek waar de grootste ijzer
mijn in Peru ligt, 450 kilometer ten
noorden van Lima. heeft de regering
een avondklok ingesteld, en het leger
opdracht gegeven bij rellen zo nodig
te schieten. De avondklok en de poli
tieactie kwamen op de laatste dag
van een ultimatum van de regering
aan de 45.000 stakende mijnwerkers,
weer aan het werk te gaan. Als zij dat
bleven weigeren, zouden zij worden
ontslagen.
In stede van het weer aan de slag
gaan van de kompels, werd echter
aangekondigd dat 450.000 ambtena
ren een staking zullen beginnen van
twee dagen, terwijl bankpersoneel
morgen het werk voor onbepaalde
tijd zou willen neerleggen. De mijn
werkers willen loonsverhoging van
wege de levensmiddelen-prijzen in
Peru, die de pan uitrijzen, de ambte
naren verzetten zich tegen het ont
slag van 100.000 hunner wegens be
zuiniging, terwijl de bankbedienden
hogere salarissen willen. Ook vorige
maand legden zij al werk neer. Behal
ve meer loon eisen de mijnwerkers
'dat collega's van hen die eerder we
gens werkweigering werden ontsla
gen, weer in dienst worden genomen.
De 10.000 mijnwerkers die nu uit de
tuin van de medische faculteit zijn
verwijderd, verbleven daar deels al
sinds begin vorige maand. Iedere dag
trokken zij daarvandaan, vaak sa
men met hun gezinnen, naar het cen
trum van de stad om het doel van hun
acties uiteen te zetten. Bij een groot
deel van de bevolking lijken de kom
pels op steun te kunnen rekenen.
Iedereen in Peru heeft te lijden van
de uitermate belabberde sociaal-eco
nomische toestand. Deze wordt nog
verder verslechterd door de eis van
het Internationale Monetaire Fonds
dat Peru moeten bezuinigen, wil het
nog op leningen van het fonds kun
nen rekenen. Onder andere voedsel
subsidies zijn beperkt, waardoor le
vensmiddelen weer duurder zijn ge
worden.
Dit bord hadden de mijnwer
kers neergezet op het terrein
van de medische faculteit,
waarvan zij gisteren werden
verwijderd: leve onze sta
king, vrijlating van onze ka
meraden, samen zullen wij
overwinnen.
TEHERAN (Reuter, UPI) De Iraanse regering heeft gisteren
een verbod afgekondigd op alle demonstraties en publieke
bijeenkomsten waartoe geen officiële toestemming van tevo
ren is verleend.
Het verbod volgt op een aanval op
een bureau van de politie in het cen
trum van de Iraanse hoofdstad Tehe
ran. Bij deze aanval werd een bewa
ker doodgeschoten. Het was de eerste
dergelijke overval sinds de golf van
protesten tegen de regering in Iran op
gang kwam.
Volgens de Iraanse radio is het poli
tiebureau overvallen door guerrilla
strijders die met Russische machine-
RMONT, BEIROET (AP, UPI, Reuter) In alle stilte is
-■en in het buitenverblijf van de Amerikaanse president
(er het topoverleg over het Midden-Oosten begonnen,
■djl de Amerikaanse, Egyptische en Israëlische leiders
volstrekt hebben afgezonderd toonde men zich gisteren
j Arabische wereld uiterst pessimistisch over de afloop
de vredesbesprekingen.
1 heeft gisteren een dringend
p gedaan op president Sadat en
r Begin om nieuwe initiatieven
vouwen om een verscherping
(iet conflict in het Midden-Oos-
voorkomen. Gisterochtend
Carter een afzonderlijk ge-
met Sadat. Dinsdagavond had
üei™ kerenmoord'
huisl
'aOUA (AP/AFP/Reutcr) Pre-
Som'oza van Nicaragua heeft
enezolaanse ambtgenoot Perez
ver de hekel gehaald. Deze had
wnigde Naties en de Organisa-
aa Amerikaanse Staten (OAS)
igd een onderzoek in te stellen
iet geweld in Nicaragua. Overi-
;aat de Veiligheidsraad van de
et in op het verzoek; van de
is nog geen antwoord binnen,
ns Somoza zijn waarnemers van
AS van harte welkom in zijn
tuela wil vooral een onderzoek
de menselijke kant van het ge
in Nicaragua, en vraagt aan-
voor de volkerenmoord in het
gepleegd door het régime-So-
om de opstand tegen zijn be
te onderdrukken, President So-
sprak van een „schaamteloze
iging in de zaken van Nicarua"
ispeelde op het verbreken van
trekkingen met Venezula.
erustheid
'erenigde Staten hebben hun
tige ongerustheid' uitgesproken
de aanhouding van een zestigtal
pitieleiders in Nicaragua. Een
Ivoerder van het ministerie van
andse zaken zei dat onder-
ig nooit kan leiden tot oplos-
an de problemen in Nicaragua.
de Amerikaanse president al drie uur
met Begin van gedachten gewisseld.
Tijdens de lunch waren de drie lei
ders voor het eerst sinds hun aan
komst in Camp David gezamenlijk
bijeen. Amerikaanse regeringsfuncti
onarissen weigerden gisteren com
mentaar te leveren op berichten dat
Sadat nieuwe voorstellen in Camp
David op tafel zal leggen. Dit was
gisteren door Tachsien Basjier, een
hoge functionaris van het Egyptische
ministerie van buitenlandse zaken
verklaard. Basjier, die Sadat deze
week naar Parijs had begeleid en
toen naar Londen was doorgevlogen
liet weten te „geloven dat wat door
ons voorgesteld zal worden elke rede
lijke Israëli en Palestijn tevreden zal
stellen"
Somber
Zowel de Syrische president Assad
als de leider van de Palestijnse Be
vrijdingsbeweging (PLO), Jasser Ara
fat, hebben voorspeld dat het overleg
in Camp David niets zal opleveren en
dat dit het einde van het Egyptische
vredesinitiatief zal betekenen. In Pa
lestijnse vluchtelingenkampen in het
zuiden van Libanon werd tegen de
top in Camp David gedemonstreerd.
Jasser Abd Raboe, lid van het centra
le comité van de PLO, verklaarde dat
Sadat in de Arabische wereld had
afgedaan zelfs wanneer hij zijn
vredesinitiatief officieel voor mislukt
zou verklaren. Ook de pers in de
oliestaten toonde zich uiterst somber
over de kansen op een succesvolle
afloop van het overleg in Camp
David.
PLO-memorandum
Volgens een in het Libanese tijd
schrift Al Oesboeh al Arabi gepubli
ceerd memorandum wil de PLO een
„dialoog op het hoogste niveau" met
de VS voeren. In dit memorandum
stelt de PLO de instelling van een
„representatief comité" van drie tot
vijf Arabische landen voor die de VS
ervan zou moeten overtuigen dat zij
een meer evenwichtig beleid in het
Midden-Oosten moeten voeren. Dit
memorandum zal aan de vergadering
van Arabische ministers van buiten
landse zaken die op 12 september in
Cairo moet worden gehouden worden
voorgelegd.
Botha heeft zijn bezoek aan de Vere
nigde Naties in New York bekort.
Opnieuw verwierp hij daar plannen
voor een grote operatie van de Vere
nigde Naties in Namibië, zoals voor
gesteld door secretaris-generaal
Waldheim. Zijn vraag aan de SWAPO
stelt Botha in een brief die gericht is
aan Waldheim.
Botha zei dat zijn land het eens is met
de voorgestelde regeling, maar niet
op grond van lezingen die niet over
eenstemmen met het plan zoals dat
door de Veiligheidsraad is opgesteld.
Hij zei dat als het geweld in het
gebied voortduurt het onafhankelijk
heidsplan niet kan worden uitge
voerd, en als er aan het geweld een
einde komt, een VN-troepenmacht
niet meer nodig is.
SWAPO-leider Noejoma is akkoord
gegaan met het plan-Waldheim.
SALISBURY (AP, Reuter) Rhodesië haalt de onafhanke
lijkheidsdatum van 31 december dit jaar niet.
Minister van binnelandse zaken Rol-
lo Hayman meent dat de huidige
blank/zwarte regering niet voor het
eind van dit jaar de nodige stappen
kan ondernemen. Deze regering is het
resultaat van het akkoord dat de
blanke leider Ian Smith sloot met de
gematigde zwarten in zijn land.
Hoogste orgaan van deze overgangs
regering, die verkiezingen en een
grondwet moet voorbereiden, is de
uitvoerende raad waartoe behalve
Smith de zwarte voormannen Moezo-
rewa, 8ithole en Chirau behoren.
Zij hebben op het uitstel van de onaf
hankelijkheid, meegedeeld door een
blanke minister, nog niet gereageerd.
Zowel van Moezorewa als van Sithole
is bekend dat zij erop staan dat ver
kiezingen voor eind dit jaar gehouden
moeten worden.
onafhankelijk Rhodesië zou te groot
blijven. Vorige maand echter heeft
Smith in het geheim een gesprek ge
had met Nkomo.
Beestachtig
Tijd winnen
Waarnemers in de Rhodesische
hoofdstad menen dat Smith met het
uitstel tijd wil winnen voor mogelijk
verder overleg met de radicale zwarte
leider Nkomo. Deze heeft de binnen
landse regeling, samen met zijn kom
paan Moegabe, steeds fel van de hand
gewezen. De blanke invloed in een
Premier Smith heeft gisteren zijn
land een „nieuwe, harde actie" be
loofd. Hij zei niet wat voor maatrege
len hij voor ogen had, maar liet wel
weten dat Rhodesiës vrienden in de
wereld ervan zouden opzien. Binnen
twee dagen zal de Rhodesische pre
mier met meer bijzonderheden ko
men, zo zegde hij toe. „We geloven
dat de tijd is gekomen voor minder
gepraat, en meer actie." hield Smith
het Huis van Afgevaardigden voor.
„Beestachtig en onmenselijk" noem
de hij het doden van tien overleven
den van een neergestort Rhodesisch
verkeersvliegtuig. Guerrillaleider
Nkomo heeft ontkend dat overleven
den zijn gedood, maar zegt wel dat
zijn mensen het toestel hebben neer
geschoten. Dit nu wordt weer in Rho
desische regeringskringen betwijfeld.
geweren bewapend waren. Zij zouden
pamfletten hebben verspreid waarin
gedreigd werd om alle aanwezigen in
het politiebureau te doden. Na een
bewaker te hebben doodgeschoten
gooiden ze een handgranaat die ech
ter niet ontplofte.
Verbod
Het verbod op niet geautoriseerde
demonstraties is bedoeld om „de
openbare veiligheid te beschermen
en om sabotage te voorkomen". Het
verbod werd afgekondigd aan de
vooravond van door de oppositie op
touw gezette betogingen ter nage
dachtenis van de slachtoffers van
botsingen met de veilighfldstroepen
enkele dagen geleden. De politie
heeft opdracht om hard op te treden
tegen overtredingen van de nieuwe
maatregel.
Aangenomen wordt dat het verbod
tot doel heeft om het geweld in Iran
de kop in te drukken voordat de sjah
begin volgende week voor bezoeken
aan Oost-Duitsland en Roemenië ver
trekt. Een woordvoerder van de oppo
sitie deelde gisteren mee dat de voor
vandaag geplande rouwmars was af
gelast maar dat de staking van de
winkeliers in de bazaar wel doorgang
zou vinden
COLOMBO (Reuter) In 8ri Lanka,
het vroegere Ceylontreedt een nieu
we grondwet in werking om een eind
te maken aan meer dan dertig jaar
rassenstrijd. Sommige politieke groe
peringen verzetten zich tegen deze
grondwet, maar volgens de voorstan
ders ervan worden er belangrijke con
cessies in gedaan voor de ethnlsche
minderheden, waarbij de 2,5 miljoer
Tamils, die ongeveer 18 procent var
de bevolking uitmaken. Zo worden dc
beperkingen op het gebruik van de
eigen taal van de minderheden ver
zacht en krijgen de Tamils, wier voor
ouders uit zuidelijk India naar Cey
lon kwamen, betere kansen op een
betrekking bij de overheid.
Resten van het neergestorte Rhodesische vliegtuig.
NEW YORK (AP, Reuter) De Zuidafrikaanse minister van
buitenlandse zaken Botha heeft de Namibische bevrijdings
beweging SWAPO gemaand met een ondubbelzinnig en
schriftelijk antwoord te komen op de vraag of zij de door de
Veiligheidsraad aanvaarde regeling voor Namibië (Zuidwest-
Afrika) accepteert.
Verschillen van mening over de aan
wezigheid van militairen in Namibië,
en uitstel van de onafhankelijkheid
(zoals bepleit door Waldheim) nopen
tot verder overleg, aldus Botha.
BRIGHTON (Reuter, AP) De Brit
se vakbonden hebben op het congres
van het vakverbond TUC in Brighton
de voorstellen van premier James
Callachan om de loonstijging vol
gend jaar tot maximaal vijf procent
te beperken met een grote meerder
heid verworpen. De bonden gingen
wel akkoord met een motie waarin
was voorgesteld terug te keren tot
èen „verantwoordelijk" collectief
overleg over de lonen. Zij erkenden
hiermee min of meer het argument
van de regering dat grote loonsverho
gingen een nieuwe inflatiespiraal zou
den veroorzaken.
De vakbeweging heeft -de afgelopen
drie Jaar beperking van de loonstij
ging aanvaard. In die tijd is de infla
tie gedaald van 26,6 tot 7,8 procent
per Jaar, een belangrijk argument
voor Labour bij de komende parle
mentsverkiezingen, die naar de me
ning van de meeste politici op 5 okto
ber van dit jaar gehouden zullen
worden.
TEL AVIV, MOSKOU (UPI, Reuter) Vier Russische Joden
lopen de kans dat zij ter dood veroordeeld worden aan het
einde van een proces dat vijf jaar heeft geduurd en dat deze
week in de Oekrainische stad Donetsk werd afgesloten.
De Engelstalige Jerusalem Post
schreef gisteren van „verwanten van
enkele beklaagden" te hebben ge
hoord dat de vier Joden hadden te
rechtgestaan omdat ze textiel dat uit
hun fabriek in de buurt van Bakoe
kwam, onderhands voor een half mil
joen roebel van de hand hadden ge
daan. Het viertal heeft hoger beroep
aantekend.
Volgens de Israëlische krant hebben
de vier de aanklacht ontkend, maar
heeft de rest van de vijftig beklaag
den, overwegend Joden, geheel of ge
deeltelijk bekend en is veroordeeld
tot gevangenisstraffen variërende
van 10 tot 15 jaar.
Tegen de Amerikaanse zakenman
Francis Crawford is gisteren voor een
rechtbank in Moskou een voorwaar
delijke straf van vijf jaar dwangar-
beldkamp geëist. De Amerikaan
staat terecht op beschuldiging van
overtreding van de deviezenbepalin-
gen. De Rus Wladimir Kiselyow. die
Crawford 20.000 roebels voor achtdui
zend dollar zou hebben verkocht,
dient volgens de openbare aanklager
bestraft te worden met vijf jaar
dwangarbeid en verbeurdverklaring
van zijn bezittingen.
Een kleine groep Russische dissiden
ten heeft gisteren opgeroepen tot in
ternationale steun voor de vrijlating
van Kirill Podrablnek. Podrabinek,
een broer van de Russische dissident
Alexander Podrabinek werd enkele
maanden geleden tot 2'/, Jaar gevan
genis veroordeeld wegens illegaal wa
penbezit. De oproep, gericht aan het
adres van Amnesty International,
werd gedaan ter gelegenheid van de
onofficiële „dag voor de rechten van
gevangenen".
r Johan ten Hove
n de Britse vertegenwoordiger Lord Macartney in 1793 aan het hoofd
een delegatie naar China toog om bij het keizerlijke hof een verzoek
dienen om vrije handel met China en een behandeling op voet van
kheid, kreeg hij van keizer Tsjien Loeng van de Tsjing-dynastie een
mee voor zijn koning George III.
iaam liet de Chinese keizer de heerser van het toen toenmalige
Ise imperium weten, dat het natuurlijk aardig was dat Europeanen
zover over zee wilden leren van de Chinese beschaving en cultuur, en
ze met hun tributen voor de „zoon des hemels" hartelijk welkom
m, maar dat van vrije handel en verkeer op voet van gelijkheid
lurlijk geen sprake kon zijn en dat de Britten, net als alle andere
enlandse bezoekers behandeld zouden worden alsbarbaren.
rotse Chinese keizerrijk, het „Rijk van
lidden" en het „Al onder de hemel",
®erd door een keizer die het „hemels
laat" gekregen had over alle landen ter
d. voelde zich duidelijk superieur aan
aliggende landen, die als vazallen hun
ten bij het keizerlijke hof mochten
len. China was het enige beschaafde
Ier wereld. Met minachting werd neer-
n op de barbarenvolken rondom, en de
tn mochten dan superieur zijn in het
in van oorlogen, het bleven barbaren.
nederd
ese keizers verlaagden zich ook niet
reizen naar het buitenland te maken
buitenland eigenlijk), vreemdelingen
öen wel naar China als er wat te bepra-
'as. en bovendien viel er voor beschaaf-
Mnezen in het buitenland toch niets te
tegen Engeland (1839-1842) werd het trotse
keizerrijk keer op keer vernederd door de
westerse „barbaren" die met hun superieu
re oorlogstechniek In staat bleken China de
ene concessie na de andere af te dwingen.
Tal van grote en kleine koloniale machtheb
bers eisten en kregen hun handelsconces-
sles waarmee het „Rijk van het Midden"
„als een meloen in stukjes werd gesneden".
Ook uit deze tijd stammen de „ongelijke
verdragen" waarbij de Russische tsaren
grote delen Chinees grondgebied inlijfden.
China werd weliswaar nooit volledig gekolo
niseerd, maar wel een speelbal voor de
mogendheden uit het westen en het
noorden.
Mijlpaal
-■
lusie van deze superioriteit werd in de
ntlende eeuw wreed verstoord. Begiru
met de nederlaag in de opium-oorlog
En net als in alle andere echte of semi-
koloniën ontstonden ook in China de mo
derne nationalistische bewegingen die uit
eindelijk culmineerden in de overwinning
Partijvoorzitter Hoea Kwo-feng (midden) wordt in Boekarest voorge
licht over de zware industrie in Roemenië. Rechts staat de Roemeense
president Nicolae Ceausescoe.
van het communistische Rode Leger van
partijleider Mao Tse-Toeng.
Vanuit de2e gezichtshoek gezien Is de reis
van de huidige Chinese premier en partij
voorzitter Hoea Kwo-feng naar Joegoslavië,
Roemenië en Iran een mijlpaal in de ge
schiedenis. Ze betekent een ommekeer in
tweeduizend Jaar Chinese opstelling tegen
over het buitenland. Hoea's reizen zijn geen
incident, want in Belgrado werd na zijn
vertrek bekend gemaakt dat de Chinese
leider binnenkort opnieuw op reis gaat en
deze keer ook West-Europa zal aandoen.
De Chinese leiders lijken definitief gekozen
te hebben voor een actieve buitenlandse
politiek, waarbij nu niet alleen hoge gasten
uit het buitenland naar Peking worden ge
haald. De leiders gaan er zelf op uit.
En niet alleen zij, China heeft de afgelopen
maanden tal van delegaties de wereld inge
stuurd die op velerlei terreinen hun voelho
rens moeten uitsteken. Daarbij is op weten
schappelijk, technologisch en cultureel ge
bied een groot aantal contracten gesloten,
terwijl met name in Frankrijk en Engeland
aankopen zijn gedaan op het militaire vlak.
Verder zijn de Chinezen van plan een groot
aantal studenten de wereld in te sturen, die
zich vooral moeten bekwamen In de techni
sche vakken. Zo moeten er tegen de twaalf
honderd per Jaar naar Engeland, vijfhon
derd naar Japan en Canada, honderdvijftig
naar Australië en een onbekend aantal naar
West-Dultsland, Frankrijk, Italië, België,
Nederland, Roemenië en Joegoslavië. Zelfs
gaan er volgend jaar vijfhonderd naar de
Verenigde 8taten, een land waarmee de
relaties nog steeds niet volledig hersteld
zijn. Er kan nu blijkbaar wel wat geleerd
worden van de barbaren.
„Vertrouwen"
Politiek en militair willen de Chinese leiders
blijkbaar ten koste van alles voorkomen
dat ze ooit nog eens door kleine en grote
mogendheden onder de voet worden gelo
pen. Ze zijn tot het inzicht gekomen dat een
wapenwedloop zonder technologische ken
nis uit het westen niet bij te benen is. laat
staan ln te halen, althans niet met die
snelheid die de Chinezen zich wensen. De
officiële lijn van „vertrouwen op eigen
kracht" lijkt op het militair-industriële vlak
definitief verlaten te zijn.
Voor een deel is de Chinese openheid naar
bulten en de reislustigheid van de leiders te
verklaren uit de schier psychotische angst
voor omsingeling door de Sowjet-Unie, dat
na de Amerikaanse aftocht uit Indo-Chlna
zijn macht aan de Chinese zuidflank heeft
vergroot. De toetreding van Vietnam, en in
het kielzog daarvan Laos tot het Sowjet-
Russlsche kamp moet bij de Chinese leiders
hard aangekomen zijn. In historisch per
spectief betekent deze stap dat de vroegere
vazal uit het zuiden samen ging spannen
met de vroegere barbaar uit het noorden.
China sloeg terug via een diplomatie! offen
sief wat een vredes- en vriendschapsverdrag
met Japan opleverde en verder een aantal
culturele en wetenschappelijke uitwisse
lingsverdragen met Moskous meest eigen
zinnige vrienden in de Balkan en Moskous
machtigste buur in het zuiden, de omsinge-
laar moet blijkbaar omsingeld worden.
Moderne natie
Economisch past de Chinese hang naar
buiten in de lijn van de overleden premier
Tsjoe En-Lai, die samen met de huidige
vice-premler kort voor zijn dood een plan
opstelde volgens welk de Chinese Volksre
publiek aan het eind van deze eeuw een
moderne geïndustrialiseerde natie moet
zijn. Daarvoor zijn geavanceerde technie
ken die China niet ln huis heeft noodzake
lijk en daarvoor is een groot aantal deskun
digen nodig die nu blijkbaar in het buiten
land opgeleid gaan worden.
Of China zich in de nabije toekomst ook
verder zal openstellen voor buitenlandse
bezoekers, die verder willen kijken dan de
onder leiding van gidsen of bewakers plat
getreden paden, is niet te vooralen. Hopelijk
komt er met de teruakomst van duizenden
studenten uit het buitenland wel meer
openheid en vrijheid ln de Chinese tam e-
ving zelf. want ook de Chinese mens leeft
niet graag bij rijst alleen.
