Spontaan gedrag
De tekening van een lezer
Werkgevers tegen
vrije vrijdagmiddag
Trouw
Commentaar
Jwijgen goud?
Dr Jac. N. Zaal: sekse, leeftijd
en milieu nauwelijks invloed
Pronk en zijn opvolger (1)
Pronk en zijn opvolger (2)
Plan Groenevelt oogst kritiek:
Akzo dochter
gaat sluiten
geen strafvervolging op tafel
lammergier
succes
ingebakken
PQNI
NDEROAG 7 SEPTEMBER 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
ij alle deining die is ontstaan over het
jesprek van Trouw met de Oos-
irijkse bondskanselier Bruno Kreis-
y moet ook de volgende vraag aan de
komen: behoorde het niet tot de
intwoordelijkheid van de redactie
k vraaggesprek niet te publiceren of
elk geval de meest gewraakte passa-
s te schrappen?
gij het overzien van de schade die
reisky heeft aangericht kan inder-
sad worden opgemerkt dat de redac-
het allemaal had kunnen voorko-
Ijen door het stuk gewoon in de Iade te
Die schade is niet gering.
|)ij de onderhandelingen over een re
ling voor het Midden-Oosten zijn
:t de officiële, rechtstreekse contac-
I tussen de verschillende partijen
b belang. Bij zo'n langdurig en deli-
proces zijn juist de indirecte,
mele kanalen van overleg uiterst
ingrijk. In dat „tweede net" van
jntacten, waar allerlei gedachten
jmnen worden uitgewisseld en gevoe-
kunnen worden afgetast zonder
I zoiets meteen politieke gevolgen
'n „tweede net" van contacten be
lt er ook tussen Egypte en Israël en
Oostenrijker Kreisky speelde daar-
een belangrijk rol. Hij heeft op
trschillende kritieke momenten als
boodschapper dienst gedaan. In de
klip huidige fase was hij bezig een vertrou
wensrelatie op te bouwen tussen de
■gyptische president en de oppositie in
Israël. Tegelijk zorgde hij er voor dat
Sadat nauwer verbonden raakte met
de Europese socialistische partijen.
Allemaal verbindingen die de kans op I Ê01 I \JT f Ëf
een voorgaand proces naar vrede be- ET III W I
vorderen en de kans dat de vlam in de J
pan slaat verminderen. a
Dit nuttige spel is nu door Kreisky QG I fl 16 I I I Q G fl I I G
afgebroken. De manier waarop hij zich
heeft uitgelaten over de Israëlische
premier is ontoelaatbaar bij de om- v onderwijsredactie
gang tussen beschaafde staten. Zelfs
de Israëlische oppositie heeft wei af- AMSTERDAM Sekse, leeftijd en milieu hebben nauwelijks
stand moeten nemen van Kreisky. invloed op de ontwikkeling van de intelligentie. Het gedrag
Voor Israeli's heeft hij zich onmogelijk van het kind is veel meer bepalend. Een kleuter van vier. die
gemaakt ais bemiddelaar en dat is spontaan en ondernemend is, zal zich intelligenter ontwikke-
bi,zonder jammer. len d£m zljn timide leeftijdgenootje.
Deze constatering hadden we zelf kun
nen voorkomen als we Kreisky's gepe
perde beledigingen aan het adres van
Begin voor ons hadden gehouden.
Maar dat had wel betekend dat de
redactie belangrijke informatie voor
de lezers had achtergehouden. Want
het is immers goed te weten dat Kreis
ky, die graag een bemiddelende rol wil
spelen in het Midden-Oosten, in wezen
een diepe afkeer heeft van de leiders
van één van de betrokken partijen.
Kreisky verraadt met zijn uitlatingen
dat hij grote emotionele problemen
krijgt zodra hij zich intensief moet
bezighouden met de inwoners van de
staat Israël. Dat is een gegeven dat wij
niet graag onder de tafel hadden ge
houden.
Zwijgen mag dan goud zijn, verzwij
gen kan voor een journalist goed fout
zijn.
Terug naar 1926. In dat jaar maakte de
oenmalige kamervoorzitter Ruys de
Beerenbrouck een einde aan de vloed
van interpellaties die het goed
:tioneren van het parlement dreig
de te ondermijnen.
overwoog terecht dat ieder ka-
ha nierlid het recht heeft een aangelegen-
rdl rid. die niet tot de op de kameragen-
staande onderwerpen behoort, in
e vergaderihg aan de orde mag stellen
- de minister dus mag interpelleren,
eyn Ruys overwoog ook dat leden, die tot
n een minderheid in de kamer behoren,
t M venzeer het recht hebben op een
(ebl nterpellatie als de leden van de meer
it ierheid. In dat geval moet de meerder-
:id ruimschoots in staat worden ge
it tijdens de interpellatie duidelijk'
te™ e maken, waarom zij een bepaald
ton icleid steunt,
ïzei
is Kamervoorzitter Ruys vond het echter
e gek dat het zo langzamerhand ge-
bni\k was geworden, dat kamerleden
ook een interpellatie aanvroegen voor
allfflei zaken waarin de agenda van de
kamer reeds voorzag. Het betreffende
onferwerp kwam bij voorbeeld binnen
redelijke termijn aan de orde bij de"
behandeling van de begroting. Desal
niettemin was het voor kamerleden
soms aantrekkelijker de zaak via een
interpellatie aan de orde te stellen.
(Nog afgezien van publicitaire overwe
gingen, voor zover die toen al beston
den) omdat de spreektijd dan zoveel
gunstiger voor hen uitviel.
De interpellant mag immers geduren
de tien minuten het woord voeren.
Daarna antwoordt de minister. Dan is
weer het woord aan de interpellant en
pas daarna mogen andere kamerleden
zich met het onderwerp bemoeien.
Ruys meende daarom een einde te
moeten maken aan al die interpellaties
die met een redelijke termijn volgens
de gewone orde van de kamer in
behandeling zouden worden genomen.
Het interpellatierecht zou anders im
mers leiden tot een overbodige en
ongerechtvaardigde verdeling van
spreektijd. Tot zover een stukje ge
schiedenis van het recht van interpella
tie. Terzijde zij hier opgemerkt dat het
aantal interpellaties sindsdien sterk
afnam.
De invloed van het gedrag op de
ontwikkeling van de intelligentie is
een van de belangrijkste ontdekkin
gen uit het onderzoek dat de psycho
loog Jac. N. Zaal op een groot aantal
scholen in Nederland heeft gehouden.
Hij is gistermiddag op dit onderzoek
gepromoveerd tot doctor in de sociale
wetenschappen. De promotie vond
plaats op de Vrije Universiteit van
Amsterdam.
Het gedrag van een kind was tot nog
toe moeilijk te meten. Dr Zaal heeft
om dit mogelijk te maken een vragen
lijst ontwikkeld, die door de kleuter
leidster en de leerkracht van de lage
re school in korte tijd kan worden
ingevuld. De ontwikkeling van de
vragenlijst was een moeizaam proces,
omdat subjectieve factoren zo veel
mogelijk moesten worden uitgeban
nen. Zo mocht bijvoorbeeld het halo
effect, het kind gedraagt zich zoals de
leerkracht verwacht, geen invloed
uitoefenen. De lijst moest zo objectief
mogelijk zijn.
Spelen met lego
Zaal ontdekte dat bepaald gedrag
van invloed is op de ontwikkeling van
bepaalde onderdelen van de intelli
gentie. Een bazig kind, dat in de kring
het woord voert, de rollen verdeelt
tijdens het spel, zal zich vooral ver
baal ontwikkelen. Bij de kleuter, die
uren met lego kan spelen en zich niet
snel laat afleiden, ontwikkelen zich
die onderdelen van de intelligentie,
die te maken hebben met het abstrac
te denken.
In de vragenlijst worden vier hoofd
aspecten onderscheiden. De vrijmoe
digheid, de werkhouding, de sociale
omgang en de emotionaliteit. Uit het
onderzoek bleek dat de eerste twee
aspecten in twee jaar tijd nauwelijks
veranderden. Een kleuter van vier,
die bij de eerste test erg verlegen was
en weinig zelfvertrouwen bezat, had
dit zelfde gedrag nog toen het kind op
zesjarige leeftijd opnieuw werd ge
test. Ook de werkhouding was in twee
jaar niet gewijzigd. Een slordige kleu
ter kwam bij de tweede test opnieuw
als slordig uit de bus.
Wat wel sterk veranderde waren de
sociale omgang en de emotionaliteit.
De vechtersbaas, die op de kleuter
school andere kinderen steevast
plaagde, kon na twee jaar best veran
derd zijn in een vriendelijke boy. Het
omgekeerde kwam ook voor. Jac.
Zaal zet zelf wel enige kanttekenin
gen bij deze constatering. „Het kan
aan de leerkracht liggen, aan de om
standigheden thuis. Ik zou er niet te
grote conclusies uit willen trekken."
Spontane kinderen ontwikkelen zich doorgaans intelligenter
Voorspelling
Het belang van de vragenlijst is voor
al van didactische aard. De kleuter
leidster en de leerkracht van de lage
re school kan na invulling van de lijst
beter op een kind reageren. Een verle
gen en bange kleuter, die weinig aan
dacht vraagt, kan nu extra worden
gestimuleerd en op zijn gemak wor
den gesteld. Een kind dat zich slecht
kan concenteren, moet daarin veel
meer begeleid worden omdat een ma
tige werkhouding wel van invloed is
op de latere ontwikkeling van de in
telligentie.
De test heeft een voorspellend karak
ter. Kleuters, die spontaan zijn en
bazig, leveren op de lagere school
betere schoolprestaties dan de angs
tige en verlegen kleuters. Voor jon
gens gaat dit in bijna alle gevallen op.
voor meisjes is de voorspelbaarheid
naar aanleiding van het gedrag min
der groot. Het spontane meisje van
de kleuterschool hoort later niet per
se tot de intelligentste kindeen van
de klas. Het kan wel, maar het ver
band tussen dit gedrag en de school
prestaties is minder groot. Het meis
je, dat als kleuter eerder het type was
dat de kat uit de boom keek. blijkt
zich op de lagere school beter te ont
wikkelen dan haar vrolijke, spontane
vriendinnetje.
Beïnvloedbaar
Het voorspellende karakter van de
test geldt dus veel meer voor jongens
dan voor meisjes. Waar ligt dat aan?
Jac Zaal: „Er zijn verschillende ver
klaringen mogelijk. Het kan zijn dat
de kleuterleidsters en de leerkrach
ten andere normen aanleggen bij het
beoordelen van jongens dan bij meis
jes. De beschrijving van het gedrag
van jongens is kennelijk meer genor
meerd. Bij meisjes ligt dat duidelijk
anders. De een stelt wellicht andere
eisen dan aan de jongens, de ander
verwacht er minder van of reageert
anders op meisjes dan op jongens. Er
kunnen best cultureel bepaalde as
pecten een pol spelen, maar of dat zo
is, daar moet eerst meer onderzoek
naar gedaan worden om dat te beves
tigen."
„Een andere mogelijkheid is dat
meisjes zich inderdaad anders gedra
gen dan jongens. Dat hun gedrag
meer afhankelijk is van factoren van
buiten. Bijvoorbeeld of ze de juffrouw
wel of niet aardig vinden, of van de
andere kinderen. Jongens zijn duide
lijk minder beïnvloedbaar door deze
factoren dan meisjes."
In hoeverre maakt dit verschil voor
de betrouwbaarheid van de lijst? Jac
Zaal: „Bij de overgang van de kleu
terschool naar de lagere school, toch
altijd nog een hele stap, moet je meis
jes meer het voordeel van de twijfel
gunnen dan jongens. De voorspellen
de waarde is bij jongens drie keer zo
hoog als bij meisjes."
Sociale status
Uit het onderzoek van dr. Zaal blijkt
dat het beroep van de vader, de socia
le status van het gezin, nauwelijks
invloed heeft op de ontwikkeling van
de intelligentie. In ons land draaien
meerdere compensatieprogramma's,
die aan kinderen uit lagere sociale
milieus extra kansen bieden. Moeten
die nu worden afgeschaft, nu uit het
onderzoek naar voren komt dat de
status er niet toe doet?
Jac Zaal: „Intelligentie is niet uitslui
tend afhankelijk van de opvoeding.
De erfelijke aanleg speelt ook een rol.
De verwachtingen die compensatie
programma's hebben gewekt, zijn
wat overtrokken. Het lijkt erg moei
lijk te zijn om zelfs met gerichte pro
gramma's de intelligentie merkbaar
te verhogen. Je zou meer kans van
slagen hebben als het spontaan leren
van kinderen een groter accent kreeg.
Het spontane gedrag is daarvan een
voorwaarde, maar ook een stimule
rende omgeving. Kinderen die zich
verbazen over wat ze meemaken,
thuis, op straat en op school, gaan
sneller vooruit dan kinderen die zich
nergens om bekommeren. Ik denk
dat de compensatieprogramma's in
zoverre aangepast moeten worden
dat meer naar het individuele gedrag
gekeken moet worden. Je moet het
onderwijs dan meer aan het gedrag
van het kind aanpassen."
„Denk niet dat ik tegen opheffing van
achterstanden ben. Integendeel, ik
vind het erg belangrijk. Maar de te
leurstellende uitwerking van de com
pensatieprogramma's zou je kunnen
verklaren uit de te algemene ontwik
keling van de intelligentie. Ik denk
dat een aanpak die meer naar het
gedrag van het kind kijkt meer effect
heeft."
Jac Zaal is zelf de eerste om te waar
schuwen tegen al te hoge verwachtin
gen. „De ontdekking dat het gedrag
de intelligentie kan beïnvloeden is
geenszins het ei van Columbus. Ge
drag is te veranderen maar het karak
ter blijft toch het aard van het
beestje."
Tekeningen, bjj_ voorkeur in liggend formaat, sturen aan: Trouw, jury politieke prent. Postbus 859, Amsterdam.
Naam en adres" aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon
Nu de actualiteit van deze week, toen
de voormalige minister van ontwikke-
ndi lingshulp Pronk een interpellatie van
i zijn ambtsopvolger De Koning door de
rsti Kamermeerderheid werd geweigerd.
e'1 De zaak waarom het gaat is belangrijk
genoeg voor een parlementaire discus-
Minister De Koning heeft de steun
taan vijf concentratielanden van zijn
begroting afgevoerd, echter onder het
nadrukkelijke voorbehoud van de par
lementaire goedkeuring.
De vraag rijst daarmee binnen welke
termijn de kamer zich over de zaak
dient uit te spreken. De meerderheid
meende dat dit best kon wachten tot de
irm behandeling van de begroting over
nee enkele maanden. De maat van Pronks
bul ingeduld was toen echter vol en hij
a[^ foeg prompt na deze kamer-uitspraak
n en interpellatie aan.
Pi Een slecht verliezer? Of een terecht
jeduldige oud-bewindsman die ziet
dat er door tijdsverlies onherstelbare
ichade wordt aangericht? Het staat
ia* 'ast dat het verminderen en tenslotte
beëindigen van ontwikkelingshulp pro-
Ujj cedures vereist van vele maanden. Dit
,rd geldt te meer waar de minister zelf een.
"idrukkelijk voorbehoud maakte ter
ike van de parlementaire goedkeu
ring. Dit argument van Pronk is niet
steekhoudend. Pronk is dus een slecht
verliezer, die het kennelijk maar moei
lijk verkroppen kan dat zijn opvolger
nu eenmaal een ander beleid voert.
Rest nog de vraag waarom de meer
derheid van de kamer Pronk die inter
pellatie niet gunde. Van belang is in dit
verband dat het enige juiste argument
waarom de interpellatie kon worden
afgewezen (namelijk dat het onder
werp al op de kameragenda stond)
nauwelijks werd genoemd. Fractie
voorzitter Rietkerk van de WD
meende bijvoorbeeld dat het „niet
opportuun" was, alsof het in deze
kwestie interessant is wat Rietkerk
opportuun vindt of niet. CDA-fractie-
voorzitter Aantjes daarentegen wees
nadrukkelijk naar de eerder gedane
Kameruitspraak over dit onderwerp.
Maar ook dat levert naar onze mening
geen argument op een interpellatie-
aanvraag te weigeren.
Het is duidelijk: overgevoeligheid ter
weerszijde heeft een zuivere afhan
deling van deze kwestie onmogelijk
gemaakt. Ten onrechte is daarmee de
indruk gewekt alsof minister De Ko
ning de zwijgende bescherming van de
kamermeerderheid nodig heeft.
Van onze soc.-economische redactie
DEN HAAG Het voorstel van de voorzitter van de Indu
striebond NW, Arie Groenevelt, om terwille van méér werk
gelegenheid voor alle werknemers een vrije vrijdagmiddag in
te voeren, is bij de werkgevers in het verkeerde keelgat
geschoten.
EEN AFSCHEIDSGROETJE
Het Verbond van Nederlandse Onder
nemingen schrijft deze week in zijn
blad „De Onderneming" dat verkor
ting van de arbeidstijd alleen aan
vaardbaar is als dat gepaard gaat
met een evenredige verlaging van de
lonen. De kosten voor het aantrekken
van ongeveer tien procent méér per
soneel moeten volgens Groenevelt
gedekt worden, doordat de werkne
mers anderhalf procent van hun loon
inleveren, terwijl het resterende be
drag door de overheid - die minder
sociale uitkeringen behoeft te doen
voor rekening kan worden genomen.
Dat lost niets op. schrijft het VNO,
omdat het lang niet zeker is dat alle
nieuw te scheppen arbeidsplaatsen
door werklozen zullen worden ingeno
men. Daardoor gaat het argument
dat er besparingen zullen optreden in
de collectieve sector volgens de werk
gevers niet op. Integendeel, zij voor
spellen een verdere stijging van de
collectieve uitgaven. Het VNO con
cludeert dat de belastingbetalers en
premieplichtigen voor de kosten zul
len moeten opdraaien. Zij zullen op
hun beurt de lasten afwentelen op het
bedrijfsleven. „Hierdoor worden be
staande arbeidsplaatsen versneld af
gebroken", zo redeneert het VNO.
Een andere moeilijkheid is dat extra
arbeidsplaatsen ook een uitbreiding
van de bedrijfsinrichting zullen ver
gen zonder dat daar enige stijging
van de concurrentie tegenover staat.
„Dit zal weer leiden tot een verdere
verslechtering van onze concurrentie
positie, verlies van arbeidsplaat-'
sen waarna de heer Groenevelt
het voorstel kan doen over te gaan op
de vierdaagse werkweek", zo grapt
het VNO.
Van een onzer verslaggevers
ASSEN Het Akzo-bedrijf Wllco in
Assen waar mlxapparatuur wordt
gemaakt moet volgens de directie
sluiten. Dit betekent ontslag van de
vijfenveertig werknemers. Volgens de
districtbestuurder Qoudriaan van de-
industriebond CNV gaat de vakbewe
ging niet akkoord.
De bedrijfsleiding ziet op langere ter
mijn geen toekomst meer voor het
bedrijf, maar de vakbonden menen
dat het nog wel rendabel kan draaien.
Bovendien acht men het onverant
woord om mensen op straat te zetten
in deze tijd van werkloosheid.
Toen Jon Laman uit Badhoeve
dorp zo'n twee weken geleden in
deze hoek iets over goede, foute
en slechte koppen boven kran
tenberichten las, viel zijn oog in
diezelfde krant op deze: 'na over
lijden op operatietafel geen straf
vervolging'. Hij zag het ondanks
de trieste situatie al voor zich:
strafvervolging op de operatieta
fel. Ook geen beste kop, dus Jon
stuurde die meteen op. Een Am
sterdamse lezer deed hetzelfde,
maar dan met een stukje uit een
huis-aan-huus-blad, waar dit bo
ven stond: 'eenrichtingverkeer
door riolering'. Commentaar van
die lezer: „Wat een droevig ge
zicht zal dat zijn, al die leuke
speelgoedautootjes de rioolbuis
in."
Op zoek naar meer van dit soort
lachertjes stuitten we in ande
re dagbladen dan Trouw op
deze. voor meer dan één uitleg
vatbare koppen: 'mevrouw Haars
zit vast'. Niet in de Bijlmerbajes,
zoals u wellicht zou vermoeden.
'Turken krijgen film niet bekort'
(ze krijgen 'm zelfs helemaal
niet), 'huwelijk houdt huis' blijkt
bij nadere lezing niet zozeer met
de huwelijken, maar met de toe
wijzing van huizen te maken te
hebben. En wat te denken van
deze: 'Sexuologen: nee. niet
doen!' Wat moeten ze niet doen?
Dat blijkt nergens uit het bijbe
horende verhaal: het is dan ook
geen advies aan seksuologen,
maar van hen aan ouders.
Even dachten we dat het om een
modern kunstwerk ging dat de
buurt niet zinde, toen we dit la
zen: 'Bewoners boos omdat Lisse
bijl in plantsoen zet'. Maar nee,
Lisse blijkt het openbare groen
met de zogenaamde botte bijl te
lijf te willen. Even raadselachtig
was deze kop: 'Heroïnesmokkel
per post ontdekt'. Hadden re
chercherus net zo lang brieven
zitten schrijven tot ze hun ont
dekking deden? Niets daarvan.
Er werd per brief heroïne ge
smokkeld. Precies verkeerdom
kwam ons deze kop voor: „Olie
op strand kwam niet uit grote
vlek". Logischer zou geweest zijn,
dat de grote vlek op het strand
niet van olie afkomstig was. wat
trouwens op hetzelfde neer
kwam. omdat hier sprake was
van een vermeende olleplek op
zee, die voor de olievlek op het
strand verantwoordelijk zou zijn.
'Veendam met gemak langs ar
metierig Heerenveen'. Een kryp-
tisch opschrift, maar het staat
dan ook boven een sportbericht.
In de sport kent men een geheel
eigen jargon. Zo wordt er ergens
gesproken van een 'scheidsrech
tervreter', waar een leek niet an
ders dan een kannibaal van kan
maken, en elders over een voet-
balculb die 'verder bekert'. Een
sportkop zou ook deze kunnen
zijn: 'VS drukt Damrak', maar
dat is er eentje uit de financiële
wereld, die er ook een aparte vak
taal op nahoudt. Hoewel, het kan
net zo goed duidelijker, want in
een andere krant van dezelfde
datum stond gewoon: 'dollar
drukt beurs'.
Tot deze eeuw leefden er in het
Alpengebied lammergieren, reu
zenvogels met een vleugelspan
wijdte van 2,8 meter. Geleerden
uit Zwitserland. Oostenrijk. Ita
lië en Frankrijk willen nu probe
ren de soort in die streken terug
te brengen. Ze hebben daar al.
meldt het Franse blad „L'Auro-
re" een beginnetje, mee gemaakt:
een paar jonge lammergieren uit
het grensgebied tussen de Sow-
jet-Unie en Afghanistan zijn in
een kanjer van een volière gezet
in het Franse Haute-Savoie. De
bedoeling is dat ze op die manier
vast aan het klimaat wennen,
maar of dat zal lukken is op geen
stukken na te voorspellen. Zelfs
voor de vogelkundigen is het
maar de vraag of de dieren zich
na zo'n lange tijd aan Europese
omstandigheden kunnen aanpas
sen en of ze voldoende eten zullen
vinden. Bij jonge lammergieren
is bovendien moeilijk vast te stel
len of het om een mannetje of een
vrouwtje gaat. Pas als er in de
Alpen minstens dertig paar van
deze gieren rondvliegen zullen de
kenners van een geslaagde po
ging durven spreken.
KJ leverbaar.
Broekhuis. Broekhmsweg
5. Al bergen (O). Tel. 05494-
478.
Adam. tel. 020-734666.
7S0C
lA/oaf ifirwl i
Een raadselachtige advertentie,
ditmaal niet vanwege een ver
keerd opgestelde tekst, maar
door een misdruk. Gevonden in
de mini-advertenties, waar die
op deze manier in een deel van
de edities voorkwam. Veel valt
er niet meer uit op te maken. In
elk geval heet meneer geen Ko of
Kobus en is hij geen officier,
daar zijn we wel achter. Maar
wat ie vond blijft een open
vraag.
„Namens alle arbeiders, leden
van DAWU, wil ik onze diepe
dankbaarheid uitspreken tegen
over CLAT-Nederland en alle an
dere broeders en organisaties die
samen met jullie het succes in
onze strijd tot stand hebben ge
bracht".
Een bedankbriefje van DAWU.
de vakcentrale van CLAT (vak
bond van Latijns-Amerikaanse
arbeiders) op het Caribische ei
land Dominica voor de effectieve
hulp die CLAT-Nederland, de
Voedingsbond CNV en de Voe
dingsbonden FNV de 96 stakende
arbeiders van een van de bana
nenplantages van Geest Holding
op het bovenwindse eiland Domi
nica hebben geboden. De arbei
ders zijn nèt weer aan het werk
gegaan; de mannen en vrouwen
waren sinds 21 november vorig
jaar in staking, omdat ze geen
antwoord kregen op hun eis van
10 procent loonsverhoging met
terugwerkende kracht tot juni
1975. De lonen waren toen al drie
jaar lang niet verhoogd. De man
nen moesten met zo'n 6,50 per
dag zien rond te komen, de vrou
wen zelfs met de helft. Omdat
aan de staking al een hele reeks
kleinere conflicten vooraf waren
gegaan (ontslag wegens zwanger
schap. onjuiste uitbetaling van
ziektedagen, bedreiging van vak
bondsleden door bedrijfsleiders)
was de maat voor de arbeiders
vol en gingen ze in staking. Van
Geest Holding, een multinationa
le onderneming die in Engeland
haar hoofdkantoor heeft, is onge
veer een kwart van de 75.000 ei
landbewoners afhankelijk, om
dat het bedrijf de export van
bananen daar compleet in han
den heeft. DAWU had dus een
harde dobber aan de onderhan
delingen met de directie en was,
blij dat de Nederlandse organisa-*
ties insprongen. De Voedings
bond CNV diende een klacht in
bij de Internationale Arbeidsor
ganisatie in Genève, de Voe
dingsbonden FNV deden hetzelf
de bij hun internationale contac
ten. CLAT-Nederland legde een
onderzoekdossier met alle gege
vens aan, en met z'n drieën gin
gen de organisaties, vergezeld
van vertegenwoordigers van de
Wereldfederatie van agratrsche
arbeiders, met de hoofddirectie
in Engeland praten. Bovendien
schonken CNV en FNV elk dui
zend gulden aan de stakers, die in
al die maanden noch loon, noch
een sociale uitkering kregen; ook
van Curagao kwam financiële
hulp. Het resultaat van alle in
spanningen hier en overzee is dat
alle arbeiders nu weer aan het
werk zijn, een loonsverhoging
van 15 procent krijgen plus een
uitkering ineens van een paar
honderd gulden
Het is maar om duidèlijk te mq-
ken, dat steun van Nederlandse
organisaties aan minderheids
groepen elders in de wereld dus
wel degelijk iets kan uithalen.
„Te weinig vrouwen in de poli
tiek: dat is waar. Soms denk ik
wel eens dat het nog erger is dat
die vrouwen die wél op politiek
niveau bezig zijn, zich gedragen
alsof ze blij zijn dat ze mee mo
gen doen. Eigenlijk hun terrein
niet, maar als ze er dan al zijn
beland, doen ze krampachtig
geen dingen waardoor ze minder
aardig gevonden kunnen worden.
De werkelijkheid van veel vrou
wen is nog altijd die van de hen
omringende mannen. Aan een
andere manier van kijken en an
dere spelregels zijn we helaas nog
lang niet toe. Om dat tot stand te
brengen moet Je trouwens met
velen zijn. Het is bij vrouwen zo
ingebakken dat ze het beste ach
ter de schermen kunnen functio
neren, dat ze het echte toneel niet
op te krijgen zijn. Juist daar zijn
ze het hardste nodig. Om die ver
anderingen door te voeren."
Een brief van het Apeldoornse
gemeenteraadslid Mia Buis in
het feministisch maandblad
Opzij
