nk van der Moer gaat na
rie jaar weer toneel op
1^*1
1
öevoorrecni
■wil
Uit brieven van lezers
'1
MAANDAG 4 SEPTEMBER 1978 IT'Tll'HBBBl
TROUW/KWARTET
7
door Fred Lammers
nnisb i<
Zeei 1:
1. Al
ningiie]
Ford
J-31C li
"fi
AMSTERDAM „Zelf zie ik
iet ook als een terugkomen.
Door allerlei oorzaken niet in
j de laatste plaats doordat Ik
o een tijdje geleden bij een val
mijn heup brak. ben ik drie
|aar niet opgetreden. Daar
en ik nu weer overheen en ik
verheug mij erg op mijn te-
gkeer naar de schouwburg,
vooral omdat het zo'n fijne rol
Is."
Ank van der Moer, die naar ze zelf
legt over het algemeen niet zo
spraakzaam is, wordt geestdirftig als
se me vertelt over „Happy Days" van
Samuel Beckett, waarmee ze vanaf
:o<eind september een paar maanden
loor ons land zal trekken. Zij speelt
iaarin de hoofdrol. André van den
[vfaeuvel is haar tegenspeler maar hij
ïoeft maar weinig te zeggen.
Iet komt in „Gelukkige Dagen" aan
)p Winni, een vrouw die op het eind
pan haar leven is gekomen en ter(ig-
>likt op alles wat was en is. Dat
aatste is niet zo veel. Winni zit op een
andberg, waarin ze steeds verder
vegzakt." Daarmee wordt symbo-
isch uitgebeeld dat ze eigenlijk niets
neer van het leven heeft te verwach-
n. Er zijn tal van mensen in zo'n
1 ituatie terechtgekomen. Het waar-
m kun je zelf invullen. Winni klampt
ch echter aan het leven vast, tot in
iet absurde toe. Ze blijft zich goed
'erzorgen, verft haar lippen en lakt
ïaar nagels. Beckett laat het zinloze
aarvan duidelijk naar voren komen.
7eel mensen gedragen zich onder der
gelijke omstandigheden dwaas. In
eite is die Winni echter een moedige
rrouw. Ze houdt vol en dat laatste zit
>ok wel een beetje in mij. Verder zijn
(r niet zo veel overeenkomsten tus-
;en ons. Maar begrijpen kan ik Winni
;oed. Dat is trouwens een vereiste wil
e zo'n figuur levensecht maken.
Trieste rol
,nk van der Moer is vorig jaar begon-
ïen met het instuderen van de tekst.
Die is erg moeilijk, omdat veel op
ilkaar lijkt, maar nu ken ik alles uit
nijn hoofd. Eigenlijk is het een tries
te rol, die gaat over het afsterven van
:en mens die niet kapot te krijgen is.
Er zit ook humor in en het is fijn als
lie twee zaken samengaan, als je
onder beroerde omstandigheden oog
►lijft houden voor de humoristische
:ant die aan veel dingen zit."
[Voor Ank van der Moer is het absurde
»neel iets volkomèn nieuws. „Het is
f;obr het eerst dat ik me eraan waag.
"c had nooit gedacht dat ik daar nog
;ens aan zou beginnen. Het is ook
hooit op mijn weg gekomen, want ik
kan niet zeggen dat ik er geen waar
dering voor had. Vijftien jaar geleden
peb ik Andrea Domburg in dezelfde
ol gezien. Ze deed het voortreffelijk,
ik hoop het er net zo goed af te
brengen, al zal ik het natuurlijk op
lijn manier doen."
baar het stuk toen erg goed is ont
vangen zal Ank van der Moer zich er
Waarschijnlijk geen buil aan vallen,
lik ben in elk geval blij dat deze rol
nu is gekomen. Ik geloof dat je die
Winni beter kunt spelen als je zelf wat
puder bent. Ik ben nu 66 en weet best
pat je met grimeren veel kunt berei-
jcen, maar als je zelf het nodige hebt
neegemaakt in je leven kom je toch
geloofwaardiger over als je een vrouw
noet uitbeelden die het niet zo ge-
nakkelijk heeft gehad. Winni zit met
peel zaken in de knoop, ook met reli-
Op het eind -van het stuk zegt
inni: „Vroeger bad ik, ik moet be-
Ank van der Moer
optreden met Wim Kan
kennen dat ik het deed maar nu kan
ik het niet meer." Ook haar geloof
verliest zij en een beetje wrang gaat
ze dan een liedje uit ,Die lustige Wit-
we' zingen.
„In het stuk worden geen pasklare
oplossingen gegeven. Sommigen zul
len daarover misschien onvoldaan
zijn. Hoewel het al een poos geleden
is geschreven is het een hoogst aktu-
eel stuk. Allerlei zaken die ons men
sen van vandaag bezighouden komen
erin aan de orde. De oplossingen
moet ieder voor zich vinden, evenals
iedereen uit .Happy Days' weer ande
re zaken zal halen. Eén ding springt
er echter uit en dat is dat alles in het
leven met elkaar in relatie staat."
Jubileum
Op 28 september is in Haarlem de
officieuze première van Ank van der
Moers optreden. „Daarna gaan we er
onder andere mee naar Rotterdam,
Deventer, Oegstgeest, Sneek, Enk
huizen en Utrecht. Op ,23 oktober
komen we naar de Amsterdamse
Stadsschouwburg. Dat wordt een
heel bijzondere voorstelling omdat ik
dan tevens mijn 45-jarig toneeljubi
leum vier. Niet dat ik zelf zo sta te
springen om daar aandacht aan te
schenekn, maar vooral omdat ik hele
maal niet weet wat me die avond
boven het hoofd hangt ze maken er
iets gezelligs van hebben ze gezegd
vind ik het toch wel leuk".
Tot eind december zal „Happy Days"
worden gespeeld. „Daarna ga ik heer
lijk op vakantie. Plannen voor na die
tijd heb ik niet. Als je de 65 bent
gepasseerd moet je tegenwoordig als
actrice in de vrije sector maar af-
wiachten of ze bij je komen. Dat vind
ik een vreemde regeling maar je doet
er niets tegen. Het enige voordeel van
die maatregel is dat jong talent nu
aan bod kan komen."
Als ik daar dieper op inga zegt Ank
van der Moer: „Er is veel talent onder
de jongeren. Het is zelfs zo dat er op
het ogenblik misschien te veel jonge
ren zijn met talent. Ik ben ervan
overtuigd dat daardoor veel talent
verloren gaat, niet wordt opgemerkt
en dat is jammer. Jongeren die nu
voor dit prachtige vak, want dat is
het, kiezen hebben het moeilijker dan
in mijn jonge jaren. Natuurlijk is
doorzettingsvermogen ook nu nog
een eerstè vereiste, maar daarbij
moet je een grote dosis geluk hebben,
nu de concurrentie groter is gewor
den, veel meer dan vroeger."
Gezagvoerder
Voor Ank van der Moer stond al vroeg
vast dat ze naar het toneel wilde.
„Gelukkig kreeg ik van thuis alle
medewerking. Vader was gezagvoer
der bij de KNSM en dus veel van huis,
zodat ik vooral met moeder had te
maken. En zij vond het prachtig dat
haar dochter naar de toneelschool
wilde gaan. Haar uil een valk. Ze keek
er trouwens helemaal niet van op
toen ik met dat plan kwam aanzet
ten. Ze had het wel verwacht geloof
ik. Al heel jong las ik moeder als ze
aan het kousenstoppen was, voor.
Dat vond ik heerlijk en zij ook. Toen
ontdekte ik al wat je allemaal met je
stem kunt doen. Vader maakte er ook
geen enkel probleem over. Hij zei
nooit veel. Over zijn zeereizen vertel
de hij ook nauwelijks. Als we daar
thuis opmerkingen over maakten
antwoordde hij: „Je hebt twee soor
ten mensen: mensen die praten en
mensen die luisteren en ik ben ie
mand die luistert.' Bij het ouder wor
den betrap ik me erop dat ik wat dit
betreft hoe langer hoe meer op hem
ga lijken. Ik word steeds zwijgzamer.
Mijn omgeving verwijt me dat wel
eens. Annemarie, mijn dochter, had
het er onlangs nog over. Veel mensen
denken als ik er zo s'tilletjes bij zit,
dat ik me niet amuseer, maar dat is
echt niet zo."
Op de toneelschool kwam Ank in de
klas te zitten bij Wim Kan. „Toen
tekende zich al duidelijk af welke
richting hij later zou inslaan. Als we
tussen de middag moesten overblij
ven was het vaak: ,hè Wim zing eens
wat'. Hij deed dan altijd of hij er niet
zo veel zin in had, maar dat was maar
schijn. Want hij deed niets liever. In
die jaren zijn we samen diverse keren
in Den Haag opgetreden voor liefda
dige doeleinden met liedjes van Dirk
Witte en Louis Davids. Wim zong en
ik speelde piano".
Eduard Verkade
(foto: Dirk Ketting) in 1933 slaagde Ank van der Moer
cum laude voor het eindexamen van
de toneelschool en kwam ze bij het
gezelschap van Eduard Verkade. In
die voor-oorlogse jaren leerde zij nu
legendarisch geworden figuren als
Else Mauhs, Nelly Ernst, Magda Jans-
sens, Rica Hopper en Cor Hermus
kennen.
iJM
door Mink van Rijsdljk
Het gesprek ging over rijke en arme landen in het
algemeen en over India in het bijzonder. Zo'n
palaver kan heel vrijblijvend zijn en dat was het
dan ook. In een land woont een volk en zolang je
nou maar kunt vermijden aan mensen te denken,
hoeft men niet erg betrokken te raken bij de
problemen. Zolang je de massa maar ziet, kun je
over de hoofden heen praten, dan hoef je geen
ogen te zien, geen handen en er is geen stem (e
beluisteren.
Iemand vertelde dat duizenden Indiërs geen nor
male watertoevoer naar hun huis hebben en dat
een wc vanzelfsprekend dan ook ontbreekt. Sjon
ge sjonge, wat een toestand, hoe onhygiënisch,
geen wonder dat de gemiddelde leeftijd daar
zoveel lager ligt dan bij ons. Bij ons. Het kostte
niemand moeite vast te stellen dat we het toch
eigenlijk allemaal erg goed hebben. Iemand zei:
„Vroeger bij mijn ouders thuis was er alleen een
koudwaterkraan in de keuken. Vrijdags werden
er grote ketels water gekookt, dan gingen we
allemaal in de teil. Tja zo was dat toen en nu
zouden we onze badkamers en toiletten niet meer
kunnen missen."
„Toen wist je niet beter. Veel mensen in India
weten nu ook niet beter. Het is dus maar de vraag
of ze er zo onder lijden."
Ik was zo moe geworden van.de conversatie dat
mijn protest tegen deze opmerking niet veel
uithaalde. „Ja, mensen," suste een van de aan
wezige vrouwen snel, „wat zijn we bevoorrecht."
Veel oprechte dankbaarheid klonk echter niet
mee in haar stem en van solidariteit met minder
bedeelden was helemaal geen sprake.
Het gesprek sleepte zich voort, via Indira Ghandi
en corruptie naar de heilige koeien. Iemand wist
te vertellen dat sinds een paar jaar een oude koe
niet meer eindeloos behoefde te wachten op de
dood. Men maakte hem voordien gewoon af en
het vlees werd aan Arabische landen verkocht.
Rettekettet, daar gingen we weer. Wat een
schijnheilige vertoning, zelf niet eten van verbo
den waar, maar wel geld maken door een ander
zich eraan te laten bezondigen. Trouwens het
zakeninstinct van de Indiër was immers dubieus.
Vervolgens ging het over kindertjes. Nou ja, erg
lief hoor en heel schattig met die donkere kijkers,
maar waren er niet veel te veel? Moeder Therese
in Calcutta, daar was iedereen het over eens, dat
was een pracht vrouw. Haar idee dat elk mens
toch eigenlijk recht had om waardig te sterven
met iets van tederheid aan de laatste grens, sprak
iedereen erg aan.
„Toen ik door India reisde," onthulde iemand,
„heb ik veel van de ellende daar gezien. Mensen
sterven als ratten, zomaar ergens langs de weg."
Men huiverde. Ratten geven die sensatie. „Ik zei
toch dat we bevoorrecht waren," herhaalde de
vrouw die dat al eerder had beweerd.
„Woorden, woorden, woorden," zei een ander
plotseling erg fel. „Wie van ons kan zonder dikke
clichés iets over eigen voorrecht vertellen?" Even
was het stil, toen zei iemand: „Ik." Ze kuchte
haar schroom weg en vervolgde: „Ik ben een
vrouw van zesenvijftig met alle vrijheden die ik
maar wens. In een arm land zou ik al jaren
tandeloos, blind en lam zijn geweest. Maar als
bevoorrechte Hollandse kon ik, zonder bij de
kapitaalkrachtigen te horen, regelmatig naar de
tandarts, werd ik drie keer aan mijn ogen geope
reerd en twee maal aan mijn rug. Ik hoefde niet
vroegtijdig een afgedankt, versleten oud mens te
worden, maar kon mezelf blijven."
Hierop hadden wij, rijke westerlingen geen tekst
meer. En dat was erg goed.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). Dé redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,
Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver vermeld
Ank hoopt voorlopig met toneelspe
len door te kunnen gaan. „Als je daar
eenmaal door bezield bent, kun je het
niet meer laten. Ik heb me dikwijls
afgevraagd waar dat nu eigenlijk
door komt. 'Toneelspelen is levende
mensen creëren' heeft directeur Sta-
nislawski er eens over gezegd. Dat is
de beste definitie die er ooit over is
gegeven. Ze zeggen wel eens: toneel
spelen is in de huid van een ander
kruipen. Dat kan zo zijn, maar je
moet het toch uit Jezelf halen. Och en
als je goed zoekt vind Je altijd wel iets
van de mens die Je moet spelen in
jezelf terug. Alles is in een mens aan
wezig. Hoe ouder ik word hoe meer ik
merk dat niets menselijks mij
vreemd is".
Nieuwe paus
Welke goede eigenschappen de nieu
we paus ook heeft (zelfs „pretlich
tjes", mevr Klompé) hij is en blijft de
magistrale exponent, de primus inter
pares van een kerksysteem dat op
essentiële punten in strijd komt met
de heilige Schrift. Schrijvende over
het conclaaf merkte Rijnsdorp op:
„De Heilige Geest is de gevangene
van het kerkinstituut' (Trouw, 26
aug.). In het licht van de geruchtma
kende manipulerende aanbeveling
van de Florentijnse kardinaal Benel-
li, krijgt de vermelde uitspraak wel,
bijzonder reliëf. De Heilige Geest"
noch de Schrift heeft weinig van doen
met het r.k. syncretistische stelsel.
Het oecumenisme dat door de verhef
fing van patriarch Luciani tot „il
papa" (gij zult op aarde niemand uw
vader noemen. Matth. 23 vers 9) nieu
we impulsen blijkt te krijgen, is veel
zeggend. Wellicht wordt de paus bin
nen korte tijd het hoofd van de gehele
christenheid. Echter: bij de m.i. op
handen zijnde terugkeer van Christus
tot oprichting van het toegezegde
Vrederijk zal, consequent gezien
het r.k. kerksysteem teniet gedaar
worden, daar het' nog teveel antici
peert op het komende Koninkrijk er.
geen ruimte biedt voor de bijzondere
uitverkiezing van het oude bondsvolk
Israël! Alle goede hoedanigheden van
Johannes Paulus I (prachtig: tiara
noch draagstoel) ten spijt.
Amsterdam
S. de Jong
Nieuwe paus (2)
Met grote verbazing gelezen dat ds. C.
Mak namens de gereformeerde syno
de Gods zegen vraagt voor het werk
van de nieuwe paus, en ook voor de
Nederlandse kerkprovincie. Ik wil wel
oecumenisch denken, maar wat doen
wij dan met Zondag 30, vraag 80? Is
ds. Mak destidjs alle goeds en sterkte
toegewenst door kardinaal Wille-
brands, toen hij gekozen werd tot
voorzitter der Gereformeerde syno
de? Dat de Rooms Katholieken een
paus kiezen, is hun zaak. Wij kiezen
voor Jezus Christus.
Maassluis C. Kloppenburg Dzn
Rechtspraak
De laatste tijd komt het steeds meer
voor, dat ook anderen dan advocaten
en verdachten kritiek uiten op het
functioneren van de rechtspraak in
Nederland. O.a. denk ik aan de af
scheidsrede van de Amsterdamse
procureur-generaal mr. Hartsuiker en
die van de Arnhemse rechter Van
Andel. Tot nu is echter geen of te
weinig aandacht geschonken aan
mensen die ten onrechte zijn veroor
deeld. Het is onweerlegbaar, dat in
Nederland mensen onschuldig gevan
gen hebben gezeten en mogelijk nog
wel zitten. Leden van het OM en de
rechterlijke macht zijn ook mensen
die kunnen falen. Een verdachte kan
tegen zijn veroordeling beroep aante
kenen. In de praktijk is het echter
meer dan eens gebleken, dat de wet
telijk vastgestelde termijn van veer
tien dagen daarvoor te kort is. Bij de
noodzakelijke herziening van het Ne
derlands strafrecht zal er ook aan dat
feit zeer veel aandacht besteed moe
ten worden. Er kan gediscussieerd
worden over de vraag of een gevange
nisstraf zinvol kan zijn. Persoonlijk
zie ik er noch het nut, noch de nood
zaak van in. Maar aan het feit, dat de
mogelijkheid bestaat, dat mensen
ten onrechte veroordeeld kunnen
worden, moet een einde komen.
Amsterdam René G. E. Mensink
psychotherapeut N.V.P.A.
Linkse clan
Volgens EO-directeur Dorenbos
(Trouw 31 augustus) bepaalt een link
se clan, wat er op radio en t.v. komt.
Maar voor mij is die „linkse clan" een
rechtse clan wegens het gehanteerde
verdringingsmechanisme (zie pag. 5.
van de I.K.V.-vredeskrant). De grote
partijen wensen niet over de bewape-
nings (atoom) dreiging te praten en
de rechtse clan zorgt dat de kiezers
die grote partijen trouw blijven. Het
I.K.V., de actiegroepen de wereldwin
kels en de kleine linkse partijen heb
ben de zware, maar dankbare taak
tegen het rechtse verdringingsme
chanisme op te boksen.
Dirk Veens tra
Vragen uitsluitend In envelop sturen naar postbus 507, 2270 AM
Voorburg. Per vraag een gulden In postzegels, het liefst in waarden
van 55 en 45 cent bijvoegen. Beslist niet aan de buitenkant opplakken.
Geheimhouding verzekerd. Briefkaarten worden terzijde gelegd.
Hartelijk dank voor de prentbrief
kaarten „uit alle streken", die we bij
Jhuiskomt na onze vakantie vonden.
rHet is natuurlijk niet mogelijk, de in
deze drie weken binnengekomen post
pinnen één week te behandelen en de
peur uit te krijgen. Ook liggen er nog
peel wat moeilijke gevallen van voor
Sle vakantie op bewerking te wach-
en. In de zomermaanden zijn er heel
/at instanties en hulpvaardige men
den niet te bereiken, zodat we niet
net een schone tafel vertrokken zijn.
vlocht u al te ongeduldig worden,
fcchrijf ons dan s.v.p. nog een klein
Triefje (uiteraard zonder bijgevoegde
'kegels, als die in uw eerste brief waren
'bij gevoegd), waarin u uw vraag zeer
a syoncreet herhaalt.
lulp van lezeres: Inderdaad was er
lelaas) een mooie particuliere verza-
ieling van strijkijzers, namelijk die
-an mevrouw Bleeker te Amsterdam:
angezien het niet mogelijk was deze
:ostbare verzameling onder te bren-
;en in een museum, werd alles bij
'ak van Waay openbaar geveild.
Stallammer! Nu is er gelukkig een vereni-
10.r'
3 ui
ging van strijkijzerverzamelaars in
oprichting. Men noemde ons de da
tum 8 oktober in Pulchri Studio te
Den Haag. Contactman: J. P. Blok,
Frankenslag 76 Den Haag 070-556485.
Het was ons (nog) niet mogelijk tele
fonisch contact op te nemen met de
héér Blok.
Reactie van notenexpert Van 't West
einde te 's Heer Arendskerke: Her
haalde malen vroegen onze abonnees
of er een middel was om onsmakelijk
uitziende noten blank te maken
zoals ze in de winkels verkocht wor
den. Wij nemen een gedeelte over van
een brief, verzonden door „de" man,
die volgens autoriteiten het meest
van noten weet in ons land. „De ok
kernoten die men hier in de winkel
koopt, komen hoofdzakelijk uit Cali-
fornië. Het klimaat is daar anders.
Meestal worden ze mechanisch ge
raapt en geschoond. Vroeger gebeur
de dat met zwavel, maar dat mag niet
meer. Wie zelf het grote geluk van een
mooie noteboom in zijn tuin kent,
moet die noten rustig laten vallen; de
bolsters moeten uit zichzelf open
springen. De noot blijft daar dan af
hankelijk van het weer nog wel een
paar dagen inzitten, droogt wat, maar
wordt in de zon ook blank. Dus niet
de noten uit de bolsters gaan halen,
maar rustig laten vallen en oprapen.
Het beste is ze in bakjes met niet
gesloten bodem in de zon en op de
wind te zetten. Op „Westhof", het
bedrijf van onze expert, worden de
kistjes van boven en onder met een
grote ventilator behandeld, dikwijls
omgeschud, soms omgeroerd. Zijn de
noten diep gegroefd en haalt men die
uit de bolster, dan is het schoonma
ken moeilijker." De vragensteller, die
ons deze brief toezond, vraagt zich
echter nog af, op welke manier hij nu
zijn eigen noten zonwarm en wind-
droog kan krijgen. Nu is winddroog
niet zo moeilijk in ons klimaat. De
slang van een stafzuiger aan de ach
terkant van het apparaat geplaatst,
kan de grote ventilator wel een beetje
vervangen. Zonnewarmte is helaas
niet te bestellen, maar misschien
heieft u nog wel een ventilatorkachel
tje op de vliering staan. Het valt ons
op,dat de heer van 't Westeinde niet
schrijft over het „slaan" van de note-
boknen (u weet wel: volgens een oud
gezegde zouden* vrouwen en notebo-
meia van een goed pak rammel op zijn
tijd geweldig opknappen!); „hoog
stens de takken wat schudden, maar
zo clat de ongeopende bolsters er niet
afvullen".
VRAAG: Wij hebben een appel
boompje, waar dit jaar heel veel aan
zit Odus ook veel afvalt). Alles op de
grond vindt zijn weg wel bij de rupsen
en torretjes en verdwijnt op den duur,
maar weet u een goed middel om
gebruik te maken van de goede ap
peltjes?
ANTWOORD: In de eerste plaats ge
niet zelf zo veel mogelijk van uw
appelboom. Zet een grote schaal op
tafel voor de gaande en de komende
man, geef uw vrienden en kennissen
een zakje mee, maak appelmoes, ap
pelsap. gelei enz. enz., zoals dat in elk
kookboekje wordt aangegeven, denk
eens over cider (inlichting vragen bij
het Brouwhuys, Thorbeckelaan 1 in
Lochetn, waar allerlei utensilia voor
het maken van wijn te koop zijn).
Toen wij een dezer dagen door de
Betuwe reden, zagen we iets heel ou
derwets: In schijven gesneden en ge
boorde appelen, aan touw geregen
hingen daar in de wind te drogen, als
geurige slingers. Ik herinner me van
vroeger, dat er een afspraak gemaakt
werd met de bakker om die schijven
te drogen. De hele winter werd er
appelmoes van gemaakt.
VRAAG: Een kleindochter bracht uit
Engeland een aardigheidje voor ons
mee: een soort rammelaartje, van ste
vig stro gevlochten. Dit grappige ding
zal heus wel een plaatsje ergens vin
den, maar wat is de bedoeling van
zo'n „Corndolly (deze naam stond
erop).
ANTWOORD: In oude tijden meende
men dat er in het tarweveld een vrien
delijke geest woonde. Als het koren
was geoogst, maakte men van stro
kleine kooltjes, zoals dat van u, waar
in de geest zich prettig zou kunnen
voelen, tot het weer lente zou zijn. Die
dolly's werden dan op daarvoor ge
schikte plaatsen opgehangen. Tegen
woordig worden deze voorwerpjes
weer gemaakt, soms in heel bijzonder
mooie vorm. Bij gebrek aan geesten
worden ze gevuld met lavendel of
andere geurige blaadjes. Een heel
leuk cadeautje, mooi om naar te kij
ken en (vanwege het lichte gewicht)
sympathiek om mee te nemen.
LANGE BRIEF uit Torshavn van
Pater Jan van Westerhoven. De vraag
is deze: In onze kleine toren hebben
we twee klokken hangen. De grootste
is een geschenk van de Lutherse kerk
te Vigerslev, Kopenhagen. Het „in
schrift" aan de binnenkant luidt:
BVG 1912-3008. De kleinste kwam uit
Nederland en heeft als inschrift: I
Borchard fudit Enchusae 1766-klok-
kengieterij, Heiligerlee. U begrijpt de
vraag al: Hoe zou dat zitten met Heili
gerlee en Enkhuizen?
ANTWOORD: De klok van Borchard
(die overigens te Enkhuizen woonde
en werkte) was hoogstwaarschijnlijk
een onderdeel van het klokkenspel
van Enkhuizen en werd, eveneens
hoogstwaarschijnlijk, in de dertiger
jaren door Van Bergen-te Heiligerlee
hergoten. Wat de grote klok betreft
kon mijn zegsman, de heer A. Lehr
(de „man" van Asten) mij niet direct
een antwoord geven, zoals dat met de
voorgaande van Borchard het geval
was. Hij raadt u aan (een brief in het
Deens zal voor Pater Jan geen be
zwaar zijn) contact op te nemen met
Bent Gammelthoff Hansen, Svend-
borg, Danmark. Deze keer zal óf zelf
meer weten over deze klok óf weten,
wie wél de aangewezen persoon is.
VRAAG: Al een Jaar heb ik moeite
met mijn nieuwe frituurpan met ther
mostaat. Wat we hebben geprobeerd,
met deze pan is niet te pruimen, want
alles druipt van het vet, hoewel ik me
strikt houd aan alle voorschriften,
zoals die op de verpakking staat van
patates frites, frikandellen, kroketten
enz., en goede merken van olie en
frituurvet gebruik. Hoe komt dat
nqu?
6
ANTWOORD: Er zijn tegenwoordilg
heel wat verschillende merken fri
tuurpannen. Om te beoordelen waar
in precies de fout zit, zou ik het zelf
moeten proberen en daarvoor wonen
we erg ver van elkaar verwijderd. Ik
zou u aanraden eerst eens naar de
zaak te gaan waar deze pan werd
gekocht. Ik houd het er op, dat de olie
of het vet niet heet genoeg is en dat
de spullen er min of meer in liggen te
sudderen of te koken. Het is ook
mogelijk dat de aangegeven tempera
turen niet kloppen met de door de
thermostaat aangegeven tempera
tuur. Waarschijnlijk heeft u het ga
rantiebewijs nog wel en als de pan
totaal onbruikbaar is, zou u de consu
mentenbond (u is toch lid?) kunnen
consulteren.
VRAAG: Van een kennis hoorde ik
dat er in Trouw iets stond over een
kinderdorp ln Italië: villa Er
werken buitenlandse groepsleidsters
en leiders, die elke dag les in het
Italiaans krijgen. Wat voor kinderen
worden daar geplaatst en welke stich
ting organiseert dit werk
ANTWOORD: Veel heeft uw kennis u
niet verteld: uit ons lijvige dossier,
Casa Materna, naar aanleiding van
de actie van Trouw, enkele Jaren gele
den voor het huls van Emanuele en
Teofllo 8antl te Napels, lichten we
een handjevol knipsels: 23/7/76: Zoe-
terwoudse groep gaat Casa Materna
opknappen; 30/12/77: Rudolphstlch-
ting geeft helft Gouden JubileumblJ-
drage van Casa Materna; 8/2/78: Uit
Dichtbij Verder van Loes Smit:
Ouders van 200 kinderen; 16/5/78: Jan
Roelfs: Weerzien met Casa Materna
te Napels Marisa en Ria als moeders
ln protestants kinderdorp Casa Ma
terna. Het artikel van Jan Roelfs is
voor u het belangrijkst. WIJ vroegen
de archivaris, de heer Jong, u dit
artikel toe te zenden. Het spreekt
voor zichzelf en het documentatie
centrum van CM te Badhoevedorp
(02968-5127) doet de rest. Het giro
nummer: 655777, Rotterdam noemen
we graag hierbij. U ziet dat er ln
Trouw (lees die krant) meer dan
„iets" over deze goede zaak heeft
gestaan.
VRAAG: Hoe verhuls ik een vastge
plakt wollen vloerkleed?
ANTWOORD: Meestal is de achter
kant stevig gevoerd en als men een
maal een hoekje losgepeuterd heeft,
bij voorbeeld door met een Stanley-
mes door de plaklaag heen te snijden
kan het kleed gemakkelijk (het liefst
met zijn tweeën) losgetrokken wor
den. Oplossen van het plakmiddel
lijkt me nogal gevaarlijk.
