Holuks adviesorgaan
toeft niet gemengd te zijn
'Kind moet weer in het middelpunt'
m
„Morsen
sta ik
in de krant!"
PvdA-voorstel over
reclamevliegerij
'redelijk onzinnig'
Mosselen
Minister Wiegel zwicht
Manusama
ehoudt zijn
vantrouwen
Filmscène die
Turken grieft
toch vertoond
Werkloosheid ongunstiger
Boek duurder
John Grün: Van ontwikkelingslanden kunnen we ook wat leren
Rijbewijs wordt
weer duurder
Rijbewijs niet
zonder meer
inwisselbaar
Rekenmachientje
soms gevaarlijk
Vrouw politieman
mag wellicht
'werkvrouvy' zijn
NVV-bond denkt
aan een vrije
vrijdagmiddag
IDAG 1 SEPTEMBER 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
'an onze parlementsredactie
EN HAAG De regering zal van een nieuw Moluks adviesorgaan niet verlangen dat het uit
ederlanders en Molukkers bestaat. Minister Wiegel zwichtte gisteren tijdens het debat over
e nota Molukse minderheid voor de wil van de Kamer en de wil van de Molukkers zelf.
Hm
ke
een inspraakronde, die de vice-
ünister-president in juli hield is ge
leken dat de Molukkers zelf geen
smengd orgaan willen. Zo'n in-
iraakorgaan dat uit alleen Moluk-
trs bestaat is nu al in Utrecht. Wie-
si zei dat wel jammer te vinden,
innen deze groep had de regering
ok een samenspraak tussen Neder-
nders en Molukkers op gang willen
rengen. Nu zal het Molukse advies
kaan op zijn beurt advies kunnen
ragen aan Nederlandse deskun-
igen.
ïen [et werk van de commissie Köbben-
[antouw zal worden voortgezet on
er leiding van de Nijmeegse hoogle-
lar Van der Wal voor het zover het
in een onderzoek gaat naar het ont-
aan van de Vrije Republiek der
je uid-Molukken omstreeks 1950. In de
[roep onderzoekers zitten ook weer
heren Kobben en Mantouw, de
«ree voorzitters van de commissie,
ie twee maanden geleden uit elkaar
iel. Een van de opdrachten van de
jmmissie Köbben-Mantouw was
zo'n historisch onderzoek, waarmee
zij al was begonnen.
De ministers Wiegel en Gardeniers
hebben dinsdag met prof. Van der
Wal overlegd op het ministerie van
CRM. Mevrouw Kappeyne van de
Coppello (VVD) raadde aan bij dat
onderzoek ook gebruik te maken van
de herinneringen van oud-bewinds
lieden uit Indië. Wiegel verwachtte
dat ook Willem Drees sr nog van
dienst zou kunnen zijn bij een juiste
reconstructie van de gang van zaken
in de jaren vijftig.
Op vragen van de Kamerleden waar
om er nog altijd geen Molukse pro
gramma op de radio is, antwoordde
minister Gardeniers (CRM) dat bij de
NOS het probleem ligt wie er verant
woordelijk is voor de eindredactie
van die programma's. Zij verwachtte
wel dat die moeilijkheden binnen en
kele maanden uit de wereld zijn. Er
moet ook intussen nog een oordeel
komen van de omroepraad.
iien worden er geen reisgroepen meer
toegelaten, volgens Rutumalessy.
Minister Gardeniers zegt echter dat
Indonesië alle medewerking verleent.
'Paspoort'
an onze parlementsredactie
CN HAAG Ir Manusama, de pre-
dent in ballingschap van de vrije
publiek der Zuid-Molukken blijft
introuwen hebben in de Neder-
idse regering. Manusama, die
insdag ongezouten kritiek van de
mer kreeg op zijn voorstel om een
rlementaire enquête te houden
adt het teleurstellend dat de coör-
nator van het Molukkenbeleid, vi-
5 -minister president Wiegel niet al
ist wilde zeggen hoe het wetsvoor-
el over de inspraak van de Moluk-
trs er ongeveer gaat uitzien. Ka-
eg erleden hadden Wiegel gevraagd
urover vast wat te zeggen.
inspraakronde onder ruim ze-
:ig Molukse organisaties leverde
minimale oogst op. „De uitslag
d van te voren al vast: de Moluk-
rs willen een inspraakorgaan, dat
ur uit Molukkers bestaat. „Maar,
Wiegel dan toch nog een poging
agde om er een gemengde club
or te krijgen, dat heeft wantrou-
n gewekt, veel wantrouwen," al-
s Manusama.
inusama zegt voorts dat hij ook
leurgesteld is door de zwakke ar-
imenten van de Kamerleden tegen
n voorstel een parlementaire en-
lête te houden. Manusama meent
it de regering documenten achter-
rodt die een juist inzicht van de
estand in 1950 zouden kunnen ge-
n. De nieuwe onderzoekers onder
iding van professor Van der Wal
f5 M volgens Manusama erg veel op
commissie Köbben-Mantouw, die
;en viel na het opstappen van vier
ilukse leden.
Minister Van der Klaauw vertelde dat
binnenkort het „faciliteitenpas
poort" van Molukkers wordt vervan
gen door een vreemdelingenpaspoort.
Op dat faciliteitenpaspoort wordt
vermeld: „wordt behandeld als Ne
derlander". Bij het reizen naar het
buitenland zou dat moeilijkheden op
leveren. Op het vreemdelingenpas
poort staat „Vergunning tot verblijf".
Statenlozen in ons land kunnen zo'n
paspoort krijgen. Het overigens
Nederlandse faciliteiten-paspoort
gaf vooral in de tijd van de gijzelin
gen moeilijkheden in het buitenland,
omdat daarmee het Molukkerschap
werd gekenmerkt
Ria Beckers, woordvoerdster van de
PPR. vroeg Van der Klaauw om de
problematiek van de minderheden
aan de orde te stellen in de Verenigde
Naties, maar Van der Klaauw wees
dat van de hand. Hij noemde dat een
ontoelaatbare inmenging in de zaken
van andere staten.
De gehele Kamer was voorstander
van het voortzetten van de oriëntatie
reizen naar Indonesië. Minister Gar
deniers zei dat daaruit erg waardevol
le informatie komt. Elk gezelschap
wordt verplicht verslag te doen van
die bezoeken.
Ook in de bioscoop hield de politie een oogje in het zeil.
'Op lange baan'
De Tilburgse predikant ds J. Rutu
malessy zegt dat de Indonesische re
gering overigens niet zo ingenomen is
met die oriëntatiereizen „De reizen
die op stapel staan zijn allemaal op
de lange baan geschoven," zegt Rutu
malessy. Hij was één van de de vijf uit
de reisgroep van wijlen de heer Kuhu-
wael. Die groep bezocht Djakarta en
Ambon in het begin van dit jaar.
Nadien is er geen reis meer geweest.
De medewerking van Indonesië is zo
stroef geworden sinds de arrestatie in
mei van de RMS'er Hatumena in Dja
karta na een bezoek aan Ambon. In
rijn bagage vond de politie propagan
damateriaal voor de RMS. Sedert-
ADVERTENTIE
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De zestien biosco
pen, waar gisteren de omstreden film
Midnight Express in première is ge
gaan, hebben op het laatste moment
gezamenlijk besloten de al uitgesne
den, nog geen minuut lange coupure
alsnog in de film aan te brengen. Dit
gebeurde nadat de filmmaatschappij
Columbia Pictures in Londen laai-
dend was geworden over het besluit
van Columbia Nederland om in de
film te knippen. De maatschappij gaf
alle bioscopen opdracht het fragment
weer bij de film te voegen.
„Midnight Express" gaat over de
slechte behandeling van een Ameri
kaanse hasj-smokkelaar in Turkse
gevangenissen. Volgens Turkse orga
nisaties in Nederland komen in de
film enkele scènes voor, die zeer grie
vend zijn voor het Turkse volk. Zij
eisten, dat de film niet in roulatie zou
komen. Gebeurde dit wel, dan zouden
de organisaties tot actie overgaan.
Bevreesd voor moeilijkheden in de
bioscopen besloot de importeur War
ner Bros Holland woensdagavond de
gewraakte scènes uit te snijden, maar
men moest na de opdracht van Co
lumbia in allerijl de nacht erop de
stukjes weer inlassen.
De advocaat van de Turken mr. J. J
Bertrams zal vanochtend in een kort
geding de vertoning van de film als
nog proberen te verbieden. Hij zei,
dat de Turken teleurgesteld en ver
ontwaardigd zijn over het besluit de
film toch helemaal te vertonen.
In Amsterdam verliep de première
gisteravond zonder ongeregeldheden.
Voor het begin van de voorstellingen
betoogden ongeveer honderd Turken
bij de bioscoop Bellevue Cinerama
aan de Amsterdamse Marnixstraat.
Een bespreking van de film staat
vandaag op de filmpagina.
Elfduizend méér
Van onze sociaal-economische
redactie
DEN HAAG De werkloosheid is in
augustus duidelijk erger geworden.
Het aantal werklozen steeg bijna
11.000, en dat is vierduizend meer dan
op grond van het ongunstiger worden
'seizoen kan worden verklaard. De
werkloosheid is nu op vrijwel hetzelf
de niveau terecht gekomen als eind
augustus vorig jaar, nadat de cijfers
sinds maart steeds wat beneden die
van vorig jaar in dezelfde maand wa
ren gebleven.
Gisteren heeft het ministerie van So
ciale Zaken de voorlopige cijfers van
de werkloosheid per eind augustus
bekend gemaakt. Het voor het sei
zoen gecorrigeerde cijfer bedraagt
thans 210.500. Als feitelijk zonder
werk het ongecorrigeerde cijfer
stonden eind augustus 213.900 perso
nen geregistreerd bij de arbeidsbu-
reau's. De stijging van de werkloos
heid deed zich de afgelopen maand
ongeveer in gelijke mate voor bij
mannen en vrouwen.
De vraag naar personeel daalde ook
in augustus. Daarmee wordt de da
lende lijn van de afgelopen drie
maanden voortgezet, nadat daarvoor
de lijn van de vraag een jaar lang een
langzame gemiddelde stijging te zien
had gegeven. Eind augustus stonden
65.500 open banen te boek bij de
arbeidsbureau's. Gecorrigeerd voor
seizoen is dat cijfer 56.200, en dat is
1300 minder dan eind juli.
DEN HAAG (ANP) Boeken worden
duurder. In het algemeen mag de
prijs met 3'/j procent verhoogd wor
den. heeft het ministerie van econo
mische zaken meegedeeld. De kos
tenstijgingen hebben voor iets meer
dan de helft betrekking op papier,
drukken, zetten en binden.
vers, gebakken, gemarineerd,
diepgevroren.
Vraag recepten bij uw vishandelaar of bij het Produktschap
voor Vis en Visprodukten,
Javastraat 2b, 2565 AM Oen Haag.
Van een onzer
verslaggevers
AMSTERDAM Bij de
bedrijven die zich bezig
houden met het reclame-
vliegen, heeft de mening
van de PvdA-fractie in de
Tweede Kamer, dat deze
vorm van vliegerij moet
worden verboden, nogal be
vreemding gewekt.
„Redelijk onzinnig" noemde een
woordvoerder van een van de be
drijven het voorstel zelfs. Men ver
wijst daarbij naar een drie jaar
geleden door TNO uitgevoerd on
derzoek, waaruit blijkt dat een
vliegtuig op vierhonderd meter
hoogte (dat is het laagste niveau,
waar mag worden gevlogen) maar
49 decibel aan geluid produceert:
dat is ongeveer een achtste van
het geluid van een middenklasse
auto.
Bovendien zijn er. volgens de be
drijven, al geruime tijd bepalin
gen. die de overlast tot een mini
mum beperken. Zo moeten stilte-
gebieden worden vermeden, moet
met een constant toerental wor
den gevlogen en mogen de forma
ties niet groter zijn dan vijf vlieg
tuigen. Als vijf vliegtuigen samen
vliegen, produceren ze overigens
nog niet meer dan ruim zeventig
decibel, minder nog dan één voor
bijrijdende auto.
Dergelijke bepalingen kent men
ook in de sportvliegerij. ..Geluids
overlast is daar," aldus de woord
voerder van een van de bedrijven,
..een vast punt op het lesprogram
ma. Van iedere vlieger wordt ver
wacht. dat hij weet waar hij wel en
niet mag vliegen. Voor starten en
landen zijn vaste procedures."
..De overlast is zo gering, dat als
je hierover gaat praten je netzo
goed de mensen kunt gaan ver
plichten geluidsdempers op de pe
dalen van hun fiets aan te
brengen."
Er opereren in Nederland drie gro
tere luchtreclamebedrijven (Re-
clamair in Lelystad. Air Adverti
sing Holland op Teuge en Skylight
in Hilversum), die samen met en
kele kleinere bedrijfjes dertig
vliegtuigen in de lucht hebben. Zij
bieden aan ruim honderd mensen
werk.
Van een onzer verslaggevers
RIJSWIJK Met ingang van 1 janu
ari gaat de prijs van het rijbewijs
weer omhoog. Een volledig examen
categorie BE (personenauto's) kost
dan 60,50 (was 58,50). Het prak
tisch herexamen in deze categorie
gaat ƒ56,75 (ƒ54,75) kosten. Ook in
de andere categorieën worden de exa
mens twee gulden duurder.
In verband met de looptijd van de
examen-aanvragen dienén de nieuwe
examentarieven met ingang van 15
september te worden voldaan.
Minister Tuijnman heeft over deze
wachttijden gezegd deze zo spoedig
mogelijk te willen verkorten en naar
een betere aansluiting tussen de rij
opleiding en het examen te streven.
Ook onderzoekt hij de mogelijkheid
het examen te laten afnemen door
een rij-instructeur.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Minister Tuijnman wil
excessen bij de omwisseling van bui
tenlandse in Nederlandse rijbewijzen
bestrijden door de inwisselbaarheid
te beperken tot landen, die ge
lijkwaardige rijvaardigheidseisen
stellen. Hij is het niet eens met de
suggestie van de commissaris van de
Koningin in Noord-Holland de om
wisseling te beperken tot rijbewijzen,
die langer dan een half jaar geleden
werden afgegeven en waarvan de
houder teninste een half jaar in het
land van afgifte moet hebben ver
toefd.
Tuijnman vindt dat die beperking
bonafide houders van buitenlandse
rijbewijzen zou duperen.
AMSTERDAM Bij onderzoekin
gen in Duitsland is gebleken, dat
elektronische rekenmachientjes als
ontstekingsbron kunnen fungeren en
dus niet gebruikt mogen worden in
explosiegevaarlijke ruimten.
Het Westduitse Physikalisch-Techni-
sche Bundesanstalt waarschuwt
eveneens tegen het gebruik van
kwartshorloges in deze ruimten, al is
tot nu toe niet duidelijk aangetoond,
dat ze explosies teweeg kunnen bren
gen.
UTRECHT (ANP) Het ziet er
naar uit. dat de echtgenote van
een politieman binnenkort
weer werkvrouw in een politie
bureau mag worden, al zal dat
niet worden aangemoedigd.
Dit blijkt uit een verslag in het
blad van de Nederlandse Poli
tiebond van overleg van de
bonden met de directeur-gene
raal politie van het ministerie
van justitie. Het is de echtge
note van een uitvoerend poli-
tie-ambtenaar nu op grond van
een uit 1951 daterende brief
verboden, „te functioneren als
werkvrouw in een groeps-,
post- en of rayonbureau.'' De
bonden vinden het hoog tijd,
dat deze brief wordt ingetrok
ken. Van de kant van justitie is
beloofd, dat dit zal gebeuren.
Maar de directie politie is er
nog steeds niet vóór. dat de
vrouw van een politieman vloe
ren gaan boenen in het politie
bureau. Het genoemde blad
meldt dat het verbod zal wor
den vervangen door een indivi
duele beoordeling.
Van onze sociaal-economische
redactie
AMSTERDAM De Industriebond
NW wil nagaan, of al bij de komende
CAO-onderhandelingen mogelijk is.
een vrije middag op te eisen. Een
dergelijke maatregel zou tien procent
meer werk opleveren.
De bond wijst erop, dat de regering
met behulp van de al gereserveerde
steungelden voor het bedrijfsleven
(WIR) een bijdrage zou kunnen leve
ren. Bovendien zou er ook geld vrijko
men. doordat er minder werknemers
een beroep hoeven te doen op de
sociale uitkeringen. De bond wil aan
de leden de vraag voorleggen, of zij
bereid zijn anderhalf procent van het
salaris in te leveren voor één vrije
middag. De Industriebond vindt een
vrije middag verkieslijker dan een
kortere werkdag.
ADVERTENTIE
„Zijn alle ramen en deuren dicht? Ik
laat mijn witte muizen de kruimels
opeten".
is voor kinderen. Die ontwik
kelingsplannen zullen niet in
eens anders worden, maar er
komen nieuwe deskundigen
in ontwikkelingslanden, die
wel meer rekening willen hou
den met kinderen Tot nu toe
gebeurde dat misschien ook
te weinig uit een angst senti
menteel genoemd te worden."
..Worden kinderen in ontwik
kelingslanden fysiek verwaar
loosd er is bijvoorbeeld te
weinig eten hier worden
kinderen emotioneel vaak
verwaarloosd. Ze krijgen te
weinig aandacht omdat we
veel te veel met ons zelf bezig
zijn. We verwennen het met
dure geschenken, maar hou
den ons niet écht met het kind
bezig. Dat geldt in het gezin,
in het onderwijs, maar bij
voorbeeld ook in de kerk.
Daarom is er hier en dan
zeg ik het zwaar een inner
lijke vernieuwing nodig, waar
bij we ons meer richten op
kinderen."
„Wat dat betreft kunnen we
inderdaad npg wat van ont
wikkelingslanden leren. Daar
heb je bijvoorbeeld de uitge
breide familie, van de groot
ouders tot het jongste kind in
één groot gezin, waar de kin
deren worden opgevangen.
Daar hebben moeders nog
warmte en gevoel voor kinde
ren. De vaders misschien min
der? Dat is inderdaad een
punt. Voor het kind is de va
der daar belangrijk als het
prototype man. De vader is
vaak meer zichzelf dan hier
En dat is het beste wat je kunt
doen tegenover kinderen je
zelf blijven In ontwikkelings
landen valt mij ook vaak de
spontane creativiteit van het
kind op. Het kind kan daar
nog spelen, maakt en zoekt
zelf speelgoed. Dat hebben de
kinderen hier verleerd. Net zo
goed als mensen in ontwikke
lingslanden vaak veel sponta
ner. en ook edelmoediger zijn
Mensen kunnen daar nog echt
liefhebben. Maar ook nog echt
haten. Wij in de westerse lan
den zijn het uiten van gevoe
lens vergeten, we moeten nog
heel wat opnieuw leren."
Conferentie?
„Nee, er komt geen grote in
ternationale conferentie over
het kind. zoals bijvoorbeeld
die over de vrouw een paar
Jaar geleden, of een internati-i
onaal plan van actie. Daar
schiet je niets mee op. Als er
maar een beginnend nieuw
bewustzijn komt. dan is dat al
heel wat Ik blijf geloven in
een innerlijke hernieuwing,
zodat wij in de welvaartswe
reld én de mensen in de derde
wereld behoorlijk mens kun
nen zijn Mensen moeten zich
zelf weer terugvinden. En dafi
wil ik nog één uitspraak aan
halen van ik weet niet meer
zeker wie van één tot vijf
jaar is een heel leven. De rest
is maar een stap. Voel je wat'
ik bedoel?"
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG „Ze zeggen wel tegen me: je bent een onverbeterijke idealist.
Je wilt een publieke bekering, een biecht van de mensen dat kinderen
verwaarloosd worden, en dat dat moet veranderen. Nee, dat ik een idealist
ben, die geen oog meer zou hebben voor de werkelijkheid, geloof ik niet."
John Grün, Nederlander met dertig jaar internationale ervaring bij UNICEF
(het kinderfonds van de Verenigde Naties) was een paar dagen in het land. Hij
is de internationale directeur van het Jaar van het kind, dat in 1979 valt.
„Ik weet bijna zeker dat men
sen steeds meer gaan inzien
dat kinderen verwaarloosd
worden door zelfzucht, door
gebrek aan belangstelling. Je
hoeft daar maar heel weinig
over te zeggen om mensen dat
te laten beseffen. Het kind
moet weer terug in het mid
delpunt. Het belangrijkste is
dat er domweg weer over ge
praat wordt, het kan me niet
schelen hoe. Of het nu gaat
over het gehandicapte kind.
het mishandelde kind. het on
dervoede kind of het kind dat
niet naar school kan. dat
maakt niet uit."
Geen aandacht
„Dan wordt er ook gezegd: je
kunt mensen niet voor de voe
ten gooien dat kinderen te
weinig aandacht krijgen. Dat
doe ik niet. Dat doen ze zelf.
en ze moeten ook zelf uitma
ken hoe kinderen weer in de
belangstelling kunnen ko
men. Als ik landen afreis om
het Jaar van het kind voor te
bereiden kan ik regeringen en
instellingen daar ook niet ver
tellen wét ze nu moeten doen.
Dat is bijna voor iedereen en
voor ieder land verschillend
Voor Nederland zijn dat voor
mijn part de kinderen van de
Molukkers. of kinderen van
buitenlandse werknemers
Maar we moeten ook niet de
fout maken aan regeringen te
denken om stappen te doen.
Het gaat vooral ook om de
ouders, de opvoeders, die zul
len het moeten doen. Er moet
een hernieuwd bewustzijn ko
men van het belang van het
kind. op wat voor manier dan
ook. En natuurlijk gebeurt
dat niet van vandaag op mor
gen. Ik zit lang genoeg in het
ontwikkelingswerk om wat
dat betreft niet te optimis
tisch te zijn. Ontwikkeling is
een kwestie van generaties,
maar er komt wel voordurend
een generatie bij. waarmee je
kunt beginnen."
„Ik meen dat in de derde we
reld dat inzicht begint door te
breken. Kinderen zijn een in
vestering voor de toekomst
En natuurlijk zijn er nog
steeds veel ontwikkelings
plannen in de derde wereld,
die zelfs in het nadeel van het
kind werken. Door trek naar
de stad waardoor kinderen in
krottenwijken terecht komen,
door zwaarder werk voor ou
ders waardoor er minder tijd
