ortugal wacht op
|lan nieuw kabinet
Aanslagen in
Spaanse regio's
eligie is toch te sterk voor de sjah
I'
4T
sraël: Camp David
liet laatste etappe
Spanning stijgt aan
grens China-Vietnam
gemier Da Costa aan de slag met 'deskundigen'
Transplantatie van
testikel geslaagd
Jakarta pakt
uitgaansleven
militairen aan
Israëlische
marine houdt
Palestijnen aan
Bedrijfsleven
tegen Somoza
'Westen heeft
schuld aan
apartheid'
4erswijziging in Iran leidt nog geen echte democratisering in
V
lISOAG 29 AUGUSTUS 1978
BUFTENLAND
TROUW/KWARTET
ii
J i onze correspondent
on SABON De nieuwe Portugese regering van Nobre da Costa wordt vandaag geïnstal-
J d. Op 7 september zal de regering haar programma aan het parlement moeten voorleggen.
Ue irvan zal afhangen of de regering van onafhankelijken voldoende steun vindt in het
Jement om aan de macht te blijven.
eren maakte Nobre da Costa in
isonderhoud met de politieke par-
vei de namen van zijn ministers
P«nd. Nadat de premier er niet in
lagd was politieke partijen voor
eejoame aan zijn kabinet te interes-
heeft hij naar eigen zeggen een
net van deskundigen willen for-
sn. Daarbij heeft hij dan vooral
;igen kennissenkring geput. Zes
Dusters zijn afkomstig uit de olie-
iet istrie waar ook Nobre da Costa
d werkzaam was. Andere nieuwe
sters werkten met hem samen
hij minister van industrie en
enjniek was in de eerste regering-
es.
t allend is ook dat het aantal juris-
er pat in de kabinetten Soares een
rderheid vormde nu tot twee ge-
b( ken is terwijl het aantal ingeni-
navenant is gestegen. Het nleu-
kabinet telt drie militaire minis-
en nog een militair op het staats-
4etariaat van voorlichting. Deze
df|tairen zouden samen met de eer-
minister zelf, de ministers van
[tie en die van landbouw en visse-
et le vertrouwelingen van president
eP es zijn in het vijftien leden tellen-
U kabinet. Overigens zou volgens
ire da Costa alleen de minister
defensie, kolonel Firmino Miguel
ss r Eanes zelf zijn aangewezen. Fir-
o Miguel vervult die functie nu al
gebroken sinds najaar 1975.
een andere sleutelfiguur van het
Inet geldt de minister van finan-
ai Jose Silva Lopes, tot nog toe
k cteur van de bank van Portugal.
0 naam staat borg voor het voort-
g en van de economische politiek
0 tot nog toe door de socialistische
ie ringen werd gevolgd.
met deze benoemingen willen verze
keren van de nodige arbeidsrust en
goede betrekkingen met de socialis
tisch georiënteerde Portugees spre
kende gebieden in Afrika. Van de
de vorming van een socialistisch-
communistische coalitie.
Nobre da Costa zelf zegt rustig af te
wachten wat de uitslag van de parle-
andere kant kost hem dat de enthou-, mentsdebatten over zijn programma
mmunisten
o uchtmakend was de benoeming
drie vooraanstaande managers
het genationaliseerde bedrijfsle-
q De ministers van arbeid, van
id ale zaken en van buitenlandse
yten zouden nauwe banden met de
n imunistische partij of haar meer
llectuele zusterpartij de MDP on-
m louden. Nobre da Costa zou zich
siaste steun van de centrumdemocra
ten die zich nu, net als de andere
partijen, gereserveerd opstelt.
Landbouw
Volkomen tegenstrijdig zijn de reac
ties op de nieuwe minister van land
bouw en visserij, Apolinario vaz Por
tugal. Terwijl in linkse kringen de
man uiterst rechts wordt gesitueerd
zou hij volgens ingewijden van de
centrumdemocraten juist aan de
kant van de communisten staan. No
bre da Costa zei zondag in een radio
gesprek dat hij voorstander is van
een volledige uitvoering van de wet
op de landhervorming maar in
overleg met de landbouwcollectie-
ven. De communistische partij ver
klaarde zondag op een massameeting
in Beja, dat de landbouwpolitiek de
toetssteen van de nieuwe regerings-
politiek zal zijn.
De liberale PSD is de enige partij die
haar reserves niet laat varen maar
het toch een vaderlandslievende
plicht noemt de nieuwe regering te
steunen. Een standpunt dat overi
gens weer zou kunnen veranderen
wanneer het regeringsprogramma in
hun ogen al te links blijkt te zijn. De
socialisten blijven vasthouden aan
hun principiële bezwaren tegen de
benoeming van Nobre da Costa die in
strijd met de grondwet zou zijn. Toch
zal ook het uiteindelijke standpunt
van de socialisten van het regerings
programma afhangen.
Het werkelijke probleem op de ach
tergrond lijkt eerder het alternatief
dat op een aftreden van Nobre da
Costa moet volgen. Volgens sommige
bronnen zouden de socialisten achter
de schermen onderhandelingen voe
ren met de centrumdemocraten en de
sociaaldemocraten. De communisti
sche partij heeft voor het eerst sinds
1976 een openlijke, voor geen misver
standen vatbare oproep gedaan tot
ie
tOROET, JERUZALEM (Reuter,
to?, UPI) ,De topconferentie in het
t fcrikaanse Camp David tussen de
tische president Anwar Sadat,
iraëlische premier Menachem Be-
tn president Jimmy Carter van de
tnigde Staten, hoeft niet de laat-
etappe in de onderhandelingen
hit vrede in het Midden-Oosten te
zo heeft gisteren het ministerie
Ibuitenlandse zaken in Jeruzalem
:n nota meegedeeld. Volgens het
:terie hoeven de ontwikkeling in
nfrehting van vrede en het onder-
lelingsproces niet zonder meer
een mislukking van de conferen-
Camp David afgeremd te wor-
„Belangrijk is dat de goede wil
t bestaan om naar nieuwe wegen
het doen herleven van het elan
oeken," aldus het stuk van het
Isterie.
rentegen verwacht Egypte dat
mp David" wel degelijk een be-
Tijke ommekeer in het onderhan-
ugsproces teweeg zal brengen, zo
;rde gisteren het dagblad Al
ram vooraanstaande Egyptische
ringskringen. In tegenstelling tot
het Isaëlische ministerie, dat vindt
dat de weg voor „deelakkoorden"
moet open blijven, legt de Egyptische
regering er de nadruk op dat alleen
een algehele regeling van het Midden-
Oosten-probleem aanvaardbaar is.
Het conflict in Libanon tussen chris
tenen en het door Syrië gedomineer
de Arabische vredesleger wordt
steeds meer in verband gebracht met
de .comende top in Camp David. Is
raël is er al van beschuldigd dit con
flict uit te buiten om de aandacht van
de top af te wenden, en gisteren liet
de Libanese Christeljke leider Camille
Chamoen weten dat Syrië sterk tegen
de top in Camp David gekant is en
alles zal proberen deze te doen mis
lukken. „Syrië moet in staat worden
geacht in Libanon nieuwe moeilijkhe
den te veroorzaken om de kans op-
mislukking van de ontmoeting in
Camp David te vergroten," aldus
Chamoen. Volgens christelijke bron
nen hebben de Syriërs hun militaire
operaties tegen de christenen ook gis
teren verder uitgebreid naar het noor
den van Libanon.
zal zijn. Maar als een belangrijke re
geringsopdracht noemt hij het weer
tot elkaar brengen van de politieke
partijen. Als hij voldoende steun
krijgt in het parlement dan lijkt het
hem het beste de eerste regeerperiode
tot 1980 normaal vol te maken
en geen vervroegde verkiezingen te
houden.
PEKING, HONGKONG (Reuter, UPI, AP) China heeft
Vietnam er gisteren van beschuldigd dat ruim 400 Vietnamese
militairen zich het afgelopen weekeinde hebben ingegraven
op Chinees grondgebied. Hoewel de Chinese autoriteiten
tevens bekend maakten dat de Chinese troepen opdracht
hadden gekregen geen tegenaanvallen te ondernemen, menen
waarnemers uit het bericht te moeten afleiden dat China
Vietnam waarschuwt deze troepen zo snel mogelijk terug te
trekken en dat anders de troepen door Chinese militairen met
geweld verdreven zullen worden.
WASHINGTON (UPI) Amerikaan
se chirurgen hebben voor het eerst
een transplantatie van een testikel
uitgevoerd. De operatie leidde tot een
eerlijker verdeling van de vrucht
baarheid tussen overigens identieke
tweelingen van dertig jaar uit Cali-
fornië.
Dat was niet het hoofddoel van de
ingreep. Behalve zaadcellen produ
ceert een testikel ook geslachtshor
monen. die de ontvanger vóór de
transplantatie per injectie kreeg toe
gediend. Dat stelde hem in staat tot
een betrekkelijk normaal huwelijks
leven. maar leidde tot ernstige stem
mingswisselingen en depressies.
Volgens chirurg dr. Sherman J. Silber
wordt ongeveer één op de 50.000 man
nen zonder testikels geboren. Door
dat de transplantatie een identieke
tweeling betrof, waren er geen afsto
tingsverschijnselen te duchten. Sil
ber hoopt binnen een jaar of twee een
transplantatie van vader naar zoon
uit te voeren, waarbij de afstoting wel
een rol kan spelen.
Ook ethisch zal de transplantatie on
getwijfeld discussie oproepen. De
erna eventueel verwekte kinderen-
krijgen de erfelijke eigenschappen
van de donor mee, die overigens in
het nu gepubliceerde eerste geval
niet van die van de ontvanger zijn te
onderscheiden.
De Vietnamese militairen hebben
zich, aldus Peking, vrijdag op de
bergrug Boniem bij de Vriendschaps
pas, genesteld. Die dag deed zich een
serie bloedige incidenten voor bij de
grenspost in het gebied. China heeft
melding gemaakt van drie doden en
tien vermisten aan Chinese zijde.
Volgens het Chinese persbureau heb
ben de Vietnamezen prikkeldraad
versperringen aangebracht en beko
gelen ze de Chinese inwoners met
stenen.
Peking heeft op 12 juli zijn grenzen
gesloten voor vluchtelingen uit Viet
nam, behalve voor hen die beschik
ken over de nodige papieren. Sinds
die dag zijn verschillende malen dui
zenden Chinezen massaal de grens
overgestormd, volgens Peking wer
den ze opgejaagd door Vietnamese
militairen, volgens Hanoi werden ze
opgejut door Chinese infiltranten.
Aanhouding
Hanoi heeft nog niet op de laatste
beschuldigingen gereageerd. Wel
maakte radio-Hanoi gisteren bekend
dat Vietnamese grenstroepen op 13
augustus in de Vietnamese territoria
le wateren zes Chinese schepen heb
ben aangehouden. De radio beschul
digde China van schending van de
soevereiniteit en veiligheid van Viet
nam. Vietnam heeft inmiddels een
protest ingediend bij de Chinese am
bassade in Hanoi en de Chinezen ge
vraagd, maatregelen te treffen „op
dat dergelijke incidenten zich niet
meer voordoen".
Radio-Hanoi meldde gisteravond te
vens dat de Chinese hoofdonderhan
delaar in Hanoi over de positie van de
Vietnamezen van Chinese afkomst in
Vietnam, de Chinese onderminister
van buitenlandse zaken, Tsjoen Hsi-
toeng, naar Peking is teruggekeerd
om verslag uit te brengen aan zijn
regering. Er werd niet bij gezegd of de
Chinees nog terug zal keren naar Ha
noi en of de onderhandelingen zullen
worden voortgezet. Bij de tot dusver
gevoerde besprekingen in Hanoi is
geen overeenkomst bereikt over de
positie van de ongeveer een miljoen
in Vietnam wonende Chinezen.
Hoea Kwo-feng
De Chinese premier en voorzitter van
de partij, Hoea Kwo-feng heeft giste
ren zijn laatste besprekingen gevoerd
met de Joegoslavische president Jo-
sip Broz Tito. De besprekingen duur
den anderhalf uur en gingen over „de
toestand in de wereld" in het alge
meen en over de relatie tussen beide
landen in het bijzonder. Volgens het
Joegoslavische persbureau Tanjoeg
werden beide mannen het eens over
een verdieping van de relaties en
meer samenwerking tussen de Chine
se en de Joegoslavische communisti
sche partijen, ondanks ideologische
verschillen tussen belde landen. De
Chinese leider prees, zoals verwacht
mocht worden, met name de onaf
hankelijke opstelling van Joego
slavië.
Met de Sowjet-Unie vond gisteren
ook Bulgarije dat premier Hoea er
maar gevaarlijk aan deed door rond
te reizen over de Balkan. De Chinese
leider vliegt vandaag naar Teheran
om met de Iraanse sjah te gaan pra
ten. Ook dat bezoek valt bij de leiders
in het Kremlin, altijd al bevreesd
voor „omsingeling", zeker niet in goe
de aarde.
JAKARTA (Reuter) De Indonesi
sche regering heeft een decreet uitge
vaardigd dat alle ambtenaren en mili
tairen verbiedt nachtclubs, sauna's
en gokinstellingen te bezoeken. Dit
heeft een regeringswoordvoerder gis
teren in Jakarta bekendgemaakt.
De ambtenaren en militairen mogen
evenmin buitensporig veel etentjes
geven, giften geven of ontvangen of
zonder toestemming naar het buiten
land reizen.
De Chinese partijleider
Hoea Kwo-feng onder
houdt zich hier met de
Joegoslavische presi
dent Tito, die tot van
daag zijn gastheer zal
zijn. Hoea gaat vandaag
naar Iran.
TEL AVIV (DPA) Een Israëlische
marinepatrouille heeft twee gewa
pende Palestijnen op open zee aange
houden en voor een verhoor naar Is
raël gebracht, zo is gisteren in Tel
Aviv bekendgemaakt.
Het tweetal werd in een schip dat
zonder lichten voer, ontdekt in de
buurt van de grens met Libanon in de
Middellandse Zee. De twee Palestij
nen wilden zich niet identificeren. De
Israëlische autoriteiten vermoeden
dat zij een aanslag in Israël in de zin
hadden.
Wat er met het tweetal ver
der is gebeurd is niet bekend.
Een paar maanden geleden zijn Pa
lestijnse guerrillastrijders over zee
naar Israël gekomen waaizij ten
noorden van Tel Aviv een bloedbad
aanrichtten.
MANAGUA (Reuter) i De top van
het bedrijfsleven in de midden-Ame
rikaanse staat Nicaragua heeft zich
tegen president Somoza gekeerd. De
kamers van koophandel van het land
besloten in een vergadering van hun
stuurgroep met 36 tegen drie stem
men steun te geven aan een algehele
staking met als doel Somoza tot af
treden te dwingen.
Verwacht wordt dat de meeste win
kels en grootwinkelbedrijven in het
land in de navolgende dagen gesloten
zullen blijven.
De staking is uitgeroepen door het
zogenaamde brede oppositiefront
FAO nadat linkse, sandinistische
guerrillastrijders vorige week met
succes een bezetting met gijzeling
uitvoerden van het nationale paleis
in de hoofdstad Managua, waarin het
congres zetelt.
Drie politie-mensen gedood
MADRID (UPI, Reuter) Binnen een half uur zijn gisteren op
drie verschillende plaatsen in Spanje drie politiemensen dood
geschoten. Alle drie moorden vonden plaats in Spaanse
streken waar sterke bewegingen voor zelfbeschikkingsrecht
actief zijn.
Om ongeveer elf uur in de morgen
schoten twee mannen een Md van de
Guardia Civil neer op een plein in de
stad Santiago de Compostela. De
stad ligt in Galicië in het noordwes
ten van Spanje. Praktisch op het zelf
de moment werd in Barcelona, de
hoofdstad van Catalonië een politie
man gedood door drie mannen die
het vuur openden op een geparkeerde
politlejeep. Het derde slachtoffer,
weer een lid van de Guardia Civil, viel
in de Baskische plaats Mondragon.
Hier waren vermoedelijk twee
daders.
De verantwoordelijken voor de aan
slag in Barcelona zijn volgens de poli
tie van de stad gearresteerd. Zij zijn
na een achtervolging en een korte
schietpartij in een park ingerekend.
Eé van de daders werd daarbij door
een kogel getroffen in de benen. Over
de identiteit van de gearresteerden
heeft de politie nog niets bekend
gemaakt.
Officieel is niets bekend gemaakt
over onderlinge contacten tussen de
groepen die verantwoordelijk voor de
drie aanslagen. De Spaanse radio zei
wel dat de aanslagen „duidelijk op
elkaar waren afgestemd". In Basken
land, Galicië en Catalonië leeft het
verlangen naar grotere zelfstandig
heid tegenover de centrale Spaanse
regering sterk. In Baskenland is de
Guardia Civil ook voortdurend doel
wit geweest van aanslagen van de
radicale afscheidsbeweging ETA. De
ETA wordt ook verdacht van de aan
slag in Mondragon.
Telefoontje
Een radiostation in Galicië kreeg gis
teren een anoniem telefoontje met de
mededeling dat de aanslag het werk
was van de Bewapende Galiclsche
Liga. De man aan de telefoon zei dat
de Liga deelnam aan de „nationale
coördinatie" die in het hele land on
dermijnende acties organiseerde voor
de bevrijding van „de gekoloniseerde
volkeren". De Liga, namens wie hij
zei te spreken is een organisatie die
nog maar kort bij de politie bekend
is.
De aanslagen van gisteren waren de
eerste ernstige terreur-daden in
Spanje sinds de moord op twee hoge
officieren 21 juli in Madrid. De nieu
we Spaanse grondwet, die momenteel
door de Senaat wordt behandeld,
voorziet in een vergaande vorm van
zelfbestuur voor de verschillende re
gio's. met een eigen identiteit.
GENêVE (Reuter) Grote mogend
heden in het westen en multinationa
le ondernemingen zijn voornamelijk
verantwoordelijk voor het verzet in
Zuid-Afrika tegen verandering van
zijn politiek van gescheiden ontwik
keling. Dit verklaarde maandag in
Genève de voorzitter van het anti-
aparthcidscomité van de Verenigde
Naties Leslie O. Harriman. Hij sprak
in de openingsvergadering van een
anti-apartheidscongres dat is georga
niseerd door niet aan regeringen ge
bonden bewegingen voor de mensen
rechten. De Nigeriaan Harriman riep
de wereld op een strategie tegen sa
menwerking met het „misdadige en
racistische regime" van premier John
.Vorster te ontweroen
Grote geïndustrialiseerde landen
hebben volgens Harriman de eer op
geëist voor het arrangeren van een
vreedzame onafhankelijkheidsrege--
ling voor Namibië, tot op heden be
stuurd door Zuid-Afrika, in strijd met
resoluties van de Verenigde Naties.
„Maar," voegde hij eraan toe, „het
zijn de gwapende strijd en internatio
nale actie die Vorster en de westerse
mogendheden hebben gedwongen tot
onderhandelen over Namibië. Wij zijn
de westerse mogendheden geen dank
verschuldigd. Zij zijn de oorzaak ge
weest van het langdurig lijden van
het Namibische volk."
Het congres wordt mede bijgewoond
door vertegenwoordigers van ver
scheidene Afrikaanse nationalisti
sche bewegingen. Er zijn ongeveer
honderd afgevaardigden.
D onze redactie buitenland
-sjah van Iran heeft bakzeil moeten halen in zijn confrontatie met de
itelljke leiders die hem durfden uitdagen. Bijna negen maanden
It de alleenheerser met harde hand geprobeerd het relegieuze verzet
;n zijn regime te breken. Met de benoeming van de 67-jarige Jaafar
rif-Emami tot premier lijkt de sjah nu voor een verzoenende koers te
ifben gekozen.
voor de sjlïtische moslems, waartoe negen
tig procent van de Iraanse bevolking wordt
gerekend. De sjiïtische leiders hebben ern
stige bezwaren tegen de verwesterlijking
van de Iraanse samenleving. De vrije ver
koop van alcohol, de gokhuizen, de geleide
lijke emancipatie van de vrouw en de af
schaffing van de islamitische tijdsrekening
waren de orthodoxe moslems even zovele
doornen in het oog. Tot voor kort deed de
sjah dit soort bezwaren nog af als naïef,
maar hij is nu bereid op alle punten zijn
beleid aan te passen aan de wensen van de
traditionele geestelijken.
De sjah, die al 37 jaar over Iran regeert,
heeft wel meer te stellen gehad met tegen
standers van zijn regime. De laatste jaren
leek het verzet vooral te komen van een
betreklijk kleine maar actieve radicale
links georiënteerde groep. De sjah trad te
gen deze groep meedogenloos op. Zijn ge
heime politie, de SAVAK, behoort volgens
Amnesty International tot één van de
wreedste in haar soort. Dit radicale verzet
trad zo nu en dan vrij spectaculair naar
buiten maar leek toch geen partij te zijn
voor de sjah en diens SAVAK. Van geheel
andere aard was de oppositie binnen de
hogere kringen van Iran. Hier werd niet
geroepen om een radicale hervorming van
de Iraanse samenleving, maar gold de kri-
[koerswijziging werd afgelopen week al
ereid. Dinsdag ontving de sjah Jaafar
f-Emami voor een eerste gesprek. De
Jende dag circuleerden er onmiddellijk
ïchten dat de sjah van plan zou zijn
'nier Jamshld Amoezegar te vervangen
Sharif-Emami. Deze laatste belegde
)rhaast een persconferentie, waarin hij
geruchten tegensprak.
tweede aanwijzing voor een komende
/ijziging was het feit dat de Iraanse
iren donderdag en vrijdag uit de voor-
iste steden werden teruggetrokken in
mnelijke hoop dat er op die manier een
1 zou komen aan de voortdurende bloe
botsingen tussen militairen en beto-
Van de inmiddels weer geluwde publi-
om zijn persoon, maakte Jaafar Sha-
lami gebruik om besprekingen te voe-
[met de belangrijkste leider van het
ige verzet tegen de sjah, de geestelijke
er van de sjiïtische moslims, Ajatollah
)em Sjariat Madari. Tijdens dit gesprek
%en de voornaamste maatregelen van
afgelopen dagen voorgebakken zijn.
jiebuigingen
eerste bekendmakingen van premier
if-Emami verraden dat de sjah bereid
I n flink aantal kniebuigingen te maken
De nieuwe premier van Iran, Jaafar Sjarif-Emami (tweede van rechts)
stelt zijn nieuwe kabinet voor aan de sjah (rechts).
tiek het ondemocratische karakter van het
bewind van de sjah. Een parlementaire de
mocratie met een meer-partijenstelsel werd
geëist door deze over het algemeen goed
opgeleide en pro-westerse opposanten. Dat
deze groep ooit nog eens de krachten zou
bundelen met de radicalen was erg onwaar
schijnlijk en daarom was de positie van de
sjah niet echt bedreigd.
Bioscoopbrand
Dat is veranderd sinds de geestelijke leiders
hun aanhang gingen mobiliseren tegen de
sjah. Deze traditionele leiders hebben ken
nelijk Invloed genoeg om de sjah aan het
wankelen te brengen. De spanningen tussen
de sjah en de geestelijke leiders is de afgelo
pen maanden langzaam opgelopen. Tot een
keerpunt kwam het door de brand die
19 augustus in de havenstad Abadan uit
brak in een bioscoop. De brand, die was
gesticht, kostte aan meer dan 400 mensen
het leven. De regering gaf onmiddellijk de
orthodoxe moslems de schuld. Die beschul
digden op hun beurt de regering van een
welbewuste provocatie. De sjiïtische leider
Ajatollah Kasem Sjariat Madari verklaarde
strijdlustig dat zijn volgelingen de strijd
zouden voortzetten totdat een einde was
gemaakt aan de Pahlavi-dynastie.
De sjah heeft nu maar afgezien van een
verdere krachtmeting met de moslems en
met een nieuwe regering een nieuwe fase in
zijn regeringsperiode Ingeluid.
Overbruggen
De voornaamste taak van de nieuwe pre
mier zal bestaan in het creëren van een
gunstige politieke atmosfeer voor de alge
mene verkiezingen die de sjah voor Juni
volgend Jaar in het vooruitzicht heeft ge
steld. Daarvoor is nodig dat hij de tegen
stellingen die in het land bestaan over
brugt.
De nieuwe regering zal met dat doel een
aantal democratiseringsmaatregelen door
voeren. De door de sjah enige jaren geleden
opgezette Rastakhizpartij, een eenheids
partij waarvan alle Iraanse gezinnen lid
zouden moeten zijn, is een fiasco gebleken.
Uit de eerste varklaringen van premier Sha-
rif-Emami viel op te maken dat hij de
Rastakhiz-partlj slechts zal beschouwen als
een van de vele partijen. De premier ver
klaarde zelf met deze partij niets uitstaande
te hebben. Op die manier legde hij er de
nadruk op dat zijn regering boven de partij
en wil staan.
De premier heeft gezegd dat alle partijen
volgend Jaar aan de verkiezingen zullen
kunnen meedoen, op voorwaarde dat ze
binnen de constitutie blijven. Dat houdt in
dat alleen de pro-Russische communisti
sche partij van deelname wordt uitgesloten.
Dit vindt zijn oorzaak vooral in geo-polltie-
ke overwegingen. Iran onderhoudt goede
betrekkingen met de Verenigde Staten, Sa-
oedi-Arabië en China. Vooral de laatste
twee landen hechten aan een sterke anti-
Russische staat aan de zuidgrens van de
Sowjet-Unie. De Saoedi's hebben onlangs
hun trouw aan de vorst van Iran bevestigd
en de Chinese leider Hoea Kwo-feng. die
vandaag in Teheran aankomt, zal zich in
niet minder positieve bewoordingen over de
politieke koers van de sjah uitlaten. In dat
kader past geen sterke pro-Sowjet partij.
Niet ingrijpend
Met de aangekondigde hervormingen mikt
de sjah niet alleen op verzoening met de
sjiïtische leiders, maar ook op de steun van
de beter opgeleide middenklasse, die de
afgelopen Jaren heeft geprofiteerd van de
stijging van de olieprijzen. Een ingrijpende
wijziging van zijn sociaal beleid heeft de
sjah daarvoor niet nodig. Zelfs de politieke
liberalisering kan beperkt blijven. De sjah
is gedwongen een stapje terug te doen. Of
hij werkelijk zijn ijzeren greep op de Iraan
se politiek en economie wil opgeven is on
waarschijnlijk. Eerder lijkt hij er op uit het
verzet terug te brengen tot een kleine, over
zichtelijke groepering die met de geheime
politie wel in bedwang is te houden.
