Conclaaf begint in sfeer
van volkomen onzekerheid
Het nieuwe levensgevoel
en de vraag naar het heil
Uit brieven van lezers
Conferenties
Kerkleiding vraagt
meedenken met IKV
VANDAA(
VOORBIJGANG
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1978
KERK
TROUW/KWARTET P'
door Aldert Schipper
VATICAANSTAD Van
avond trekken de 111 kardi
nalen, die deelnemen aan de
pauskeuze zich terug in het
conclaaf in de Sixtijnse Ka
pel, een van de eeuwenoude
gebouwen in het Vaticaan. De
afgelopen dagen kregen de
talrijke buitenlandse verslag
gevers de gelegenheid de
spaarzaam gemeubileerde ka
mers, waar de prinsen van de
kerk in zullen logeren, van
binnen te bekijken.
Sommige kamers zijn zeer ruim, an
dere niet groter dan de slaapkamer
van een Nederlands middenstands
echtpaar. Er staat een wit gelakt zie
kenhuisbed. een knielbankje. een ta
fel en een aantal stoelen Aan de
muur hangt een crucifix. Van ver
scheidene kamers waren de ramen
geverfd, teneinde nieuwsgierige blik
ken te weren.
Wie welke kamer vanavond zal be
trekken is gisteren door het lot vast
gesteld. De kardinalen zullen eten in
de Borgia-appartementen. waar de
fresco's zijn afgeschermd teneinde
beschadiging te voorkomen. De fres
co's van Michel Angelo in de Sixtijn
se Kapel zijn niet beschermd. Wel
stond er een scherm voor de 35 meter
hoge schoorsteen, waar na elke stem
ming de stembriefjes worden ver
brand. Als het goed is zullen de stem
briefjes van onbeslist gebleven ver
kiezingen zwarte rook voortbrengen
en zal witte rook beduiden dat er een
paus is gekozen.
Met de kardinalen is niet te praten
over wie de nieuwe paus zal zijn. Des
te meer wordt er in de bureaus van
het Vaticaan door mindere godheden
gespeculeerd. En ook op terrasjes zijn
de namen niet van de lucht. Maar het
blijven pure speculaties. Ook de aan
kondiging van de computer van het
Genuese blad „II Lavore", die giste
ren als nieuwe paus kardinaal Baggio
aanwees, heeft niet meer betekenis
dan de Hongaarse emigrant op het
St. Pietersplein, die in de warme zon
vouwbladen uitdeelde, waarin de
kwaliteiten van kardinaal Mindszen-
ty breed werden uitgemeten.
Geen kandidaat
Een uitgemaakte kandidaat is er een
voudig niet en daarom zou. ondanks
het langdurige ..voor-conclaaf', de
werkelijke pauskeuze wel eens lang
kunnen duren en ons voor een grote
verrassing plaatsen.
Vanmiddag trekken alle kieskardina-
len in een lange rij naar de Sixtijnse
Kapel voor de openingszitting. Geko
zen wordt er vandaag niet: dat begint
pas morgenochtend. Volgens de re
gels kunnen de kardinalen tweemaal
stemmen gedurende de morgen en
tweemaal in de middag. Omdat er 111
kardinalen zijn, wordt er in Rome
getwijfeld of het lukt vier stemmin
gen op een dag te houden.
Voorconclaaf
Dit sijn de Zwitserse susters van St.Martha, die tijdens het conclaaf zullen zorgen voor het eten van de
111 kardinalen.
De afgelopen dagen hebben de kardi
nalen onderling gesproken over de
organisatie van het conclaaf en over
de situatie waarin de kerk van Rome
zich op het moment bevindt. Op basis
van deze analyse zullen de kardinalen
de man kiezen. Van hem zal ongetwij-
geld gevraagd worden, de richtlijnen
van het Vaticaans Concilie door te
zetten. Er zijn nog wel kardinalen, die
het Vaticaans Concilie verwerpen,
maar deze vormen een geringe min
derheid. De meeste weten dat er geen
weg terug meer is.
De analyse van de situatie van de
kerk is niet eenvoudig. Tijdens het
pontificaat van paus Paulus hebben
zich enkele betekenisvolle scheurin
gen voorgedaan. Naar rechts de be
weging rondom aartsbisschop Lefeb-
vre en naar links de omvangrijke ba
sisbeweging, waarvan een van de be
langrijkste vertegenwoordigers, abt
Franzoni, woont en werkt onder de
rook van het Vaticaan om zo te zeg
gen. Ook in de Derde Wereld, in het
bijzonder in Latijns Amerika bestaan
zeer omvangrijke en levendige basis
groepen, die lang niet alle even trouw
zijn aan het centrale gezag in Rome.
Het pontificaat van Paulus kende
toenemend verzet in de wereldkerk
tegen het Romeinse gezag. Dat werd
het duidelijkst aan de reactie in de
kerk op de seksuele voorschriften die
de paus gaf. Rome verbood de pil,
maar de plaatselijke pastoraal be
toonde zich daar in lang niet alle
gevallen mee ingenomen en priesters
namen in vele landen de vrijheid af te
wijken van de strenge en wereld
vreemde voorschriften. Zij legden
sterke nadruk op het persoonlijk ge
weten van de indiviuele gelovigen.
Op het hoogste officiële niveau uitte
de decentralisatie in de rooms katho
lieke kerk zich in de wereldsynodes,
die om de drie jaar gehouden werden.
Maar binnen de kerk ontstond soms
irritatie omdat de curie trachtte de
uitspraken van de bisschoppen naast
zich neer te leggen.
De paus van Rome heeft onder meer
twee belangrijke functies. Hij op op
perherder van de kerk en gewoon
bisschop van het diocees Rome. On
der de voorstanders van een sterk
centraal gezag zijn er, die gaarne zou
den zien dat de nieuwe paus niet een
Italiaan zal zijn, om daarmee te ac
centueren dat hij voor alles de opper
herder van de wereldkerk is. Andere
gezagsgetrouwe kerkvorsten zouden
als nieuwe paus bij voorkeur echter
een rechts van het midden staande
Italiaan willen zien. Sommige kardi
nalen uit de Derde Wereld zouden
Het voedsel voor de kardinalen wordt naar binnen gelaten met behulp van
deze reusachtige holle trommel met één gat. Het lag deze week nog op zijn
kant bij de Vaticaanse werkplaatsen, waar de technische hulpmiddelen
voor het conclaaf werden gemaakt.
verrassenderwijze liever geen paus
uit het buitenland willen, maar het
type van een vriendelijke Italiaanse
dorpspastoor met het charisma van
een Johannes XXIII. Veel bisschop
pen en kardinalen willen dat de nieu
we paus in de voetstappen van Pau
lus VI treedt door veelvuldig te
reizen.
Kernvragen
Punten die aan de orde zullen komen
tijdens het volgende pontificaat, zijn
de geloofsafval, de positie van de
vrouw, de gehuwde priester, de oecu
mene en de reeds genoemde sexuele
moraal. De politieke positie die paus
Paulus heeft ingenomen, zijn oproe
pen tot vrede, zijn uitspraken over de
urgentie van de verdeling van de rijk
dom in de wereld, zijn streven naar
een modus vivendi met het commu
nisme en zijn weerzin tegen pracht en
praal hebben algemeen instemming
gevonden en de nieuwe paus zal onge
twijfeld deze lijn voortzetten. Dit al
les brengt met zich mee dat de paus
keuze heel wat haken en ogen zal
hebben. Volgens ingewijden zal het
conclaaf daarom minstens een week
duren. Maandag, als er dan nog geen
paus is. zullen de stemmingen een
dag worden gestaakt. Dan is er een
dag tijd voor bezinning en gebed.
Dinsdag gaan de stemmingen dan
weer verder.
LEVEN ZONDER WAPENS, stu
diedag in vervolg op de vredesweek
en naar aanleiding van de rede, die
Gollwitzer vorig jaar hield op de
Duitse Kirchentag, zaterdag 1 okto
ber. Mozes en Aaronkerk, Amster
dam. Inl. en opg. tel. 03438-3204.
Hoe kennen wij Gods leiding en
wat is echt geestelijk leven?, L'Abri-
conferentie, spreker Renald Macau-
lay, zaterdag 9 september vanaf 10.30
uur, Huize Kortenhoeve, Eek en Wiel.
Inf. tel. 03449-1659 of 1914.
De evangelisatie-ouderling in de
kerkeraad, voor gereformeerde evan
gelisatie-ouderlingen, zaterdag 30
september. 10.15-16.30 uur, Toerus
tingscentrum. Leusden (tel.
033-43244).
Legitimeren van de catechese bin
nen de school, voor leraren met meer
dere jaren catechetische leservaring,
4-6 oktober, Mariënkroon, Nieuw
Kuijk. Inl. en inschr. kath. ped. cen
trum. tel. 073-215435.
Zorgen om u heen. gereformeerde
centrale diakonale conferentie over
de taak van de diaken in het geheel
van de geestelijke gezondheidszorg,
m.m.v. mr. J. van Viegen en Ds. A.
Klamer, zaterdag 30 september 10.30
- 15.30 uur, De Flint, Coninckstraat
60, Amersfoort. Inf. dlgemeen diako-
naal bureau (tel. 033-43244).
MONTFOORT Het breed mode-
ramen van de Nederlandse hervorm
de kerk heeft besloten in Montfoort
(Utr.) een zogenaamde deelgemeente
te vormen voor die hervormden, die
zich in de plaatselijke hervormde ge
meente (van gereformeerde-bonds-
modaliteit; red.), niet thuis voelen.
Aanstaande zondagmiddag om drie
uur zal de bevestiging van de gekozen
kerkeraadsleden plaatsvinden in een
kerkdienst, die geleid wordt door dr.
H. Bartels, sekretaris van de provinci
ale kerkvergadering van Utrecht, in
het gereformeerde kerkgebouw.
Verkenning en vergelijking van
stromingen binnen het Westeuropees
godsdienstonderwijs, voor docenten.
Inleider prof. dr. P. Roest. Zaterdag
30 september, Stiltecentrum,
Utrecht. Inl. en opg. tel. 010-851797.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op m deze krant gelezen
benchten. artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren Bneven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,
Amsterdam Bi| publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver vermeld -
Marokkanen (12)
Het dagelijks bestuur van de CHU
heeft een poging gedaan om wat meer
duidelijkheid te scheppen in de dis
cussies over de hongerstakende Ma
rokkanen. Het vrndt het beleid van
zijn staatssecretaris een goede weer
gave van de geest van Christelijke
rechtvaardigheid overeenkomstig
het CDA-program. Het waardeert dat
beleid omdat het gekenmerkt wordt
door „een groot gevoel van evenwicht
tussen rechtvaardigheid en barmhar
tigheid' Dat zal zeker goed gezien
zijn. Het is ook terzake in zoverre het
verwijst naar de weegschaal, het
tweede attribuut van Vrouwe Justitia
(naast haar blinddoek). Mij doet dit
alles te veel denken aan Pilatus. die
het ook zo moeilijk had met afwegen.
Degenen echter die het opnemen
voor onze Marokkanen doen niet zo
zeer een beroep op het Romeinse
recht, als wel op de nieuwe ..gerech
tigheid". waarin van alles meetelt dat
niet te wegen valt. en waarover Jezus,
in het openbaar, alleen maar in gelij
kenissen wilde spreken
Ruurlo
Edward B. Plooij
Marokkanen (13)
Voorop wil ik stellen, ook niet goed
-raad te weten met de 182 Marokka
nen. Uiteraard beschik ik niet over de
nodige gegevens om een juist oordeel
te kunnen vormen. Wel wil ik zeggen,
dat de wijze, zoals deze actie in „De
Duif" wordt gepresenteerd, mij tegen
de borst stuit!! Nu ook nog Jezus van
Nazareth ten tonele wordt gevoerd,
acht ik een woord van protest op z'n
plaats Als de heren theologen me
nen. dat diens rondgaan op aarde te
vergelijken is met hun doen nu. dan
zou ik graag willen stellen, dat het
tijd wordt opnieuw theologie te gaan
studeren. Jezus sprak tot zijn eigen
volk en hun oversten; hekelde o.a.
hun verworden opvattingen, waar
door zij meenden rechtvaardig voor
God te zijn. dat is wel iets anders!
Maar het vreemdste van alles vind ik.
dat men de regeling reeds getroffen
door Zeevalking) niet wiVaccepteren.
maar indirect toch wel een beroep op
de wet doet. Want godsdienstoefenin
gen mogen niet worden verstoord.
Dus van deze bepaling maak je dan
wel gebruik om continu-kerkdiensten
te houden. Hoe de uitslag ook zal zijn.
ik ben ervan overtuigd, dat mevr.
Haars haar uiterste best doet. maar
als zij hier toegeeft, wat staat haar
dan te wachten, het zijn heus de
laatsten niet. waarom deze groep niet
en een andere groep wel uitgewezen?
Men spreekt van 15.000 20.000
zwart-arbeiders
DEN HAAG (Herv. Persbureau) In
verband met de Vredesweek. die van
24-31 september wordt gehouden,
heeft het moderamen van de her
vormde synode een brief aan kerkera
den en predikanten gezonden, waarin
het met klem erop aandringt de gele
genheid van de Vredeskerk te baat te
nemen om de gemeenten opnieuw bij
het denken over vrede en veiligheid
te betrekken. De redenen om deze
week niet ongebruikt te laten voorbij
gaan. aldus het moderamen. zijn in
de laatste tijd alleen maar dringender
geworden. Over de hele breedte van
het Nederlandse volk is de discussie
over deze problematiek opnieuw ur
gent geworden door een aantal beslis
singen. die de regering heeft genomen
of nog zal nemen.
In alle politieke partijen, in de vakbe
weging. bij levensbeschouwelijke or
ganisatie en vooral in de vele honder
den acties die ons land rijk is, zoeken
mensen naar nieuwe wegen om de
vrede te dienen en de heilloze bewa-
pingswedloop te stuiten. Het modera
men wijst er tevens op, dat ook in de
internationale oecumene ontwape
ning. bestrijding van het militarisme
en nieuwe vormen van vredesdienst
hoog op de agenda staan.
Het moderamen betreurt, dat in een
aantal gemeenten de Vredesweek
niet wordt gehouden, omdat het IKV
of het IKV-materiaal als eenzijdig
wordt ervaren. Het gaat er echter om.
dat het IKV geen antwoord wil geven
maar juist de discussie wil stimule
ren. Wanneer men zich niet in het
materiaal herkent is er, naar het oor
deel van het moderamen. des te meer
reden om zich kritisch met het mate
riaal bezig te houden. Tenslotte
wordt meegedeeld, dat de synode in
overleg met het IKV de bespreking
van de actie „Help de kernwapens de
wereld uit: om te beginnen uit Neder
land" voor een latere vergadering op
de synode-agenda wil plaatsen om zo
het grondvlak van de kerk de gele
genheid te geven zich in de discussie
te mengen.
De gereformeerde deputaten voor de
begeleiding van het IKV hebben in
hun brief aan de kerkeraden, waarin
zij de Vredeskrant ter lezing aanbeve
len, aandacht gevraagd voor de open
brief die in de Vredeskrant staat. Het
deputaatschap zegt niet unaniem te
denken over de oproep tegen de kern
wapens. maar stelt met voldoening
vast dat het IKV niets wil opleggen,
doch vraagt om een discussie.
door Dr. C. Rijnsdorp
Lochem
D. Nieveld
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rotterdam
Tel 010-115588
(Red.)
Schiedamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAG'LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030.
Ziektekosten
Het lijkt me bijzonder onjuist dat
men een voorstel zou aannemen dat
behelst, dat ziekenhuispatiënten
straks per dag tien gulden zouden
moeten gaan betalen, omdat ze thuis
geen kosten maken Welke kosten
zou men eigenlijk bedoelen? Voe
ding? Eten zieken zoveel? Ik vraag
me af. van-welke welstandsgroep uit
men heeft geredeneerd. De thuiskos-
ten van huur. verwarming etc. gaan
gewoon door. Er ontstaan bovehdien
andere kosten, die later onvoldoende
door belastingaftrek worden gecom
penseerd Een voorbeeld: een moe
der. ongeneeslijk ziek. lag ver van
huis landurig in een ziekenhuis. Va
der en de kinderen bezochten haar
dagelijks en gaven o.a. achttien gul
den per dag aan reis-(benzine (kosten
uit Daar kwam bij de post gezinsver
zorging. Zo n nieuwe heffing zou de
bijzondere kosten bij ziekte aanzien
lijk verhogen. Dat er zo weinig reactie
op het vreemdsoortige voorstel komt
ligt m i. aan het feit. dat. zolang er
nog geen ziekenhuis-realiteit bestaat,
er geen mens is die zich daarin ver
diept Van harte hoop ik dat dat plan
niet zal worden uitgevoerd
Drachten
E. A. H. H. Groeneveld-
Jamoél
In mijn artikel van 12 augustus. Leven met Cate
chismussen. werd geconstateerd dat de heilsvraag
heeft moeten plaatsmaken voor de zinvraag. Als
dit waar is. zo stelt een theologisch geschoolde
lezer in Epe vast. zou dat enorme consequenties in
zich sluiten voor de evangelieopvatting en predi
king. Krijgt Christus dan niet een andere plaats in
ons geloof? Zonder zin is geen heil mogelijk. Maar
..zin" alleen werpt toch de vraag op: wélke zin en is
dan de zin niet leeg zonder het heil?
Antwoord: Mijn artikel was in eerste instanatie de
weergave van een nummer van „Concilium", sa
mengesteld door vijftien theologen van naam uit
elf landen, t.w. Australië. China. West-Duitsland.
Frankrijk. Nederland. Nicaraqua. Polen, Roeme
nië. Verenigde Staten. Zweden en Zwitserland.
Men kan zeggen dat hier een wereldstem aan het
woord was. zij het dan een overwegend r.k. stem.
Vervolgens dient men te bedenken dat het ging
over een onderwijskundig, didactisch thema:
..Waar ligt het aanknopingspunt tussen de kerk
leer enerzijds en de gemiddelde hedenhaadagse
mens aan de andere kant?" Een kwestie dus van
methode.
Veranderd
Maar het feit alleen al dat de „catechisant" mee
telt bij het bepalen van de methode, terwijl hij
vroeger een figurant was. die op het juiste mo
ment de Juiste vragen stelde, verwijst naar een
ingrijpend veranderde situatie. Die verandering
wordt dan vanuit de didactische overpeinzing
aldus geformuleerd de heilsvraag heeft moeten
plaatsmaken voor de zinvraag. Het komt er diens
volgens voor de kerk op aan. haar onderwijs zo in
te kleden, dat als zin van het leven het heil
tevoorschijn komt Zo zou dus alleen van een
andere aanpak sprake zijn
Maar mijn vraagsteller ziet terecht dat hier méér
aan de hand is dan alleen maar een methodische
kwestie Zo voelde ook een Rotterdamse predi
kant het aan. die mij opbelde en nadrukkelijk
stelde dat het heil de zin is. Velen zullen trouwens
verwijzen naar Berkhofs „Christus de zin der
geschiedenis" (Nijkerk 1958).
Blijft evenwel de vraag: vanwaar die veranderde
situatie? Men kan verscheidene factoren opnoe
men: de hoge vlucht van de technologie met
toenemende angst voor de gevolgen; het ongeloof
waardig worden van gezag en autoriteit, in kerk
en maatschappij, bij oorlog en vrede; het verbre
ken van het isolement bij voorheen gesloten leef-
en geloofsgemeenschappen; de aantasting van de
traditionele geloofsopvattingen door de resulta
ten der bijbelwetenschap en de verwoestende
nawerking van alles wat er sinds 1914 in Europa
en op de wereld gebeurd is.
Klimaat
Dit verklaart veel. maar niet alles. Er blijft een
ietwat geheimzinnige rest, die men kan aanduiden
met „gewijzigd levensgevoel". Dit onttrekt zich
aan een afdoende analyse, mede omdat het on
grijpbaar en algemeen is. Niettemin is het zeer
effectief. Jonge mensen die in dit klimaat op
groeien en daarin ademen, worden een kloof ge
vaar. die hen van de oudere generaties scheidt. Dit
behoeft nog niet te betekenen dat het nieuwe
levensgevoel helemaal klopt met dat van hen
persoonlijk. Maar het bepaalt hun denken en doen
meer dank zij beseffen en misschien willen. Het is
voor hen nu eenmaal een gegeven, waarmee ze in
het reine moeten zien te komen. Dit verklaart ook
de uiteenlopende stemmingen onder de jeugd:
van fel opstandig tot conformistisch, onverschillig
of nostalgisch.
Maar de jeugd is niet de hele samenleving en de
kerk dient zich op de samenleving te richten. Hier
is niet enkele een jeugdprobleem aan de orde.
Mijn vraagsteller had het dan ook over ..enorme
consequenties voor de evangelieopvatting en -
prediking. Krijgt Christus dan niet een andere
plaats in ons geloof?"
De mens Jezus
Het is voor ieder duidelijk, dat de aandacht van
Christus verschoven is naar Jezus De mens Jezus
krijgt een zwaar accent; om dat te constateren
behoeft men geen theoloog te zijn. Wat Jezus tot
Christus maakt is de opstanding Deze wordt
verzwegen, ontkend of tot gemeente-theologie
verklaard. De conreet denkende discipelen van
Jezus, antieke palestijnse Joden, worden herscha
pen naar het beeld van de hedendaagse intellectu
eel met zijn gecompliceerd bewustzijn.
Vervolgens krijgen ze een flinke scheut hysterie
toebedeeld met gemeenschappelijke hallucinaties
als gevolg, resulterend in waandenkbeelden van
een opgestane heer. Voor deze fantasieën laten
zich dan enkele eeuwen lang mensen van allerlei
leeftijd en klasse voor de leeuwen werpen, wat ze
voor Boeddha. Krishnamurti of Lou de Paling
boer zeker niet zouden hebben gedaan.
De consequenties waarop onze lezer in Epe doelt
zijn al getrokken, trouwens al heel lang. tot in de
oudchristelijke gemeente Korinthe toe. Toen wa
ren het nog „sommigen" (1 Kor. 15 vs 12) enkele
eeuwen geleden al velen, maar vandaag tallozen.
Er is evenwel een graadverschil. Voor de primitie
ve mens spreekt het vanzelf dat de natuur tevens
bovennatuurlijk is. Het behoort tot het mens-zijn
dat hij openstaat voor het transcendente. Maar
het moderne bewustzijn heeft het orgaan voor het
transcendente veelszins verloren. Veelszins, want
er is óók wat wijlen Han Fortmann de „Oosterse
Renaissance" heeft genoemd. Maar de algemene
strekking is toch horizontaal; de mens vult het
gehele blikveld.
Correctie
De kerk dien dit in de eerste plaats op te vatten
als een correctief. Ze heeft de mens te zeer eenzij
dig theologisch bezien, met verwaarlozing op
enkele gunstige uitzonderingen na van de
maatschappelijk consequenties. De t v. film van
zondagavond 20 augustus over de kerk van Enge
land deed dit nog eens duidelijk uitkomen. Com
munisme en socialisme hebben zich juist op de
praktijk gericht en dat heeft ook heel wat christe
nen aangetrokken. Bij gebrek aan beter aanvaar
den ze dan ook. naast hun geloof, een flinke hap
marxistische ideologie.
De kerk kan erop wijzen, dat velen aan de eigenlij
ke zinvraag niet toekomen, omdat ze te zeer in
beslag zijn genomen door de bestrijding van aller
lei vormen van onrecht hier en nu Ook al heeft dit
laatste prioriteit, de zinvraag blijft gewettigd. Uit
dieper graven naar de zin van de zin onspringt
vanzelf de vernieuwde vraag naar het heil.
KEPONE pn
De naam doet denken aan di H
(Al) Capone, een berucht AmLa
gangster uit de jaren dertig,
ook iets van de geur van de rtfV(
aan deze naam. Hij staat van® I
voor „een arsenicumhouden< yg
plantenverdelgingsmiddel".
tijd worden er regelmatig
afvalstoffen van dit middel. s
uiterst giftig zijn, per vaten ii ,g
schip, via Rotterdam, naar D
vervoerd om daar in de buuri
Kassei, aan de DDR-grens in [s
zoutlagen weggeborgen te wflge]
De opslag van dit vuil is in de>f0f
Verenigde Staten zelf verbod Dj£
sedert het bedrijf Allied Chei
veertig miljoen gulden aan
schadevergoeding heeft moe n
uitbetalen aan personeel dat
ernstig lichamelijk letsel hac l£ir
opgelopen. lte
Er is het een en ander aan de
met de immense gif-opslag iito v
genoemde Duitse plaats. Me ,nt
het uit zorg en verantwoorde
zo verklaart de betreffende iam
En dat is best aan te nemen. 1
weet eenvoudig geen raad mt
die hoeveelheden dodelijk m i
Wat moeten we ermee? We kif 1
nog een tijdlang blijven twist) I
het moet blijven, maar het zot
meer gezond verstand getuig
wanneer dezelfde instanties 3
groter zorg gingen maken omL
bronnen van dit soort gevaar®
mensheid. Vandaag of morgejl 1
dit geweldig uit de hand lopei*
in Amerika, b.v. in Michigan j
gebleken is. Mensen en dierer
misvormd. En wat gaat er lat
gebeuren? Niemand die het
het niet verstandiger zijn eei
strenger toezicht te gaan uit-
op al die chemische bedrijveJJ^,]
slechts in uiterste noodgeval
vergunningen af te geven vo<
vervaardigen van wat voor
chemische samenstellingen <Jx|
Want daar komt al die ellendjj-^
vandaan. Mensen maken hetjbvj
maken er reclame mee, boerei
moeten geloven dat ze nietz
kunnen, mensen in de steden|
vooral overtuigd raken dat a
spuitbussenrommel voor huifc
noodzakelijk is. Ik denk dat
radicaal mee moeten ophouc)
alle verstand bijeenharken oti
andere oplossingen te zoeke®
je dan opnieuw op tegen grow
internationals die nu eenmaf
moeten blijven verdienen?
(Capone) is onder ons.
-Ie
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Ederveen (r
Voordijk te Oldebroek; teJL
dam-IJsselmonde J. Kortlew't
bergen.
Afscheid: op 27 aug. van (Oj
Gramsbergen ber. te Haf
streekgem. Maas en Waal (sf
chen) R. Kuijlenburg ber. tL
van Oudewater B. Oosterof,
Maarsen; van Geleen-West
Röhling ber. te Zaandam; i
naar J. K. Vlasbom ber. te S
nesga; van Steenwijkerwo£
venbergen ber. te Graven'
Deventer D. Zinkstok, tef
ziekemh. pred. te Deventer.
Intrede: te Nieuwleusen J.
uit Leeuwarden; te Rossumj-p
C. van Dongen uit Wagende
Uithoorn W. Hoekstra uiti
dam; te Sneek A. P. J. van l
Molwerum; te Heinkenszanc
J. J. Radstake uit AmstrfT£
Veenendaal P. Vermaat uitD
gen; op 30 aug. te Scherpen
D. J. Budding uit Drieberg]
Bevestiging: te Vlaardingerf
let voorh. hulppred. te Vla|
te Klooster Ter Apel H.
voorh. hulppred. te Kl(^
Apel.
GEREF. KERKEN
Afscheid: van Emmeloord 1
ber. te Deventer; van Weespf
der Kruk ber. te Leeuwaï
maassluis H. Lenters ber.Ê
doorn; van Emmercompascl
Verhoog ber. te Terneuzenx
wijk aan Zee R. de Vries w«
van Alteveer H. J. J. Witte if
deburen.
Intrede: te Middelburg DJ
dorp uit Dronten; te Broek i
dijk J. Groenevelt uit WesT
Een-Norg Veenhuizen (t.b^j
verz. gevangenen te Veen*
den Kate uit Vleuten te Ni]
Ridderbos uit 's-GravelandT
keker J. van Verseveld uil
dam-Noord; te Veldhoven J
ter uit Overveen te Leidsclf
P. van Stam uit Koudekerl
GEREF. KERKEN (VRIJÖ
Beroepen: te MusselkanaZW£
Sneek. Koudum H. R. van (te
kand. te Warnsveld. hstri
|onn
Intrede: te Enschede-Zuf*
Slotman uit Dalfsen. *®en
de
CHR. GEREF. KERKEN *fte«
Afscheid: op 28 aug. van ©uit
Bijkerk ber. te Putten (Globed
gaa:
GEREF. GEMEENTEN fP t
Beroepen: te Groningen rf Di
te Rotterdam-Zuid. tobo
hek
GEREF. GEM. IN NED. tótsL
Beroepen: te Bruinisse J d©rt
Rijssen.
p kr
EVANG. LUTH. KERK toinj
Intrede: te Zwammerdanfrere
verz. Hooge Burch) A. Sta het
Schiedam. ©of
