Roemenië wil oskou niet te lard aanpakken rijd in Libanon niet los van conflict Midden-Oosten Historisch gesprek van blank en zwart in Zuid-Afrika 'wee VS journalisten foor Sowjet-rechter Desnoods permanent deel-akkoord Ambassade Iran bezet Gematigde' tafelrede ?a weigering rectificatie Libanon haalt uit tegen Israël Labour ligt voor op conservatieven Prof. Viljoen en dr Motlana Israëlische premier Begin: Iraki gedood in Tripoli Verkeersleiders Frankrijk gaan onderhandelen Zuidafrikaanse politiemannen van moord beschuldigd Chirau voor conferentie over Rhodesië RIJD AG 18 AUGUSTUS 1978 BUITENLAND TROUW/KWARTET 3EKAREST (Reuter, UPI, AP) De Roemeense leiders ebben gisteren zorgvuldig getracht het bezoek van de Chine- J partijleider Hoea Kwo-feng niet te laten ontaarden ln een lire anti-Russische betoging. Hoea had zelf al enige mededo en voor de Roemenen getoond door in zijn tafelrede bij het aatsdlner duidelijk minder fel van leer te trekken tegen loskou dan Chinezen gewoonlijk tijdens officiële eetpartljen i zijn rede zei Hoea dat de super- achten proberen de wereld te be- „In Azië, Afrika, Latijns- rika en Europa strekken het im- 'Isme en het hegemonisme hun den uit om binnen te dringen en it ondermijnen, om agressie te ple- i en sommige landen te overheer- aldus de Chinese leider. sterse waarnemers zeggen dat ea zich duidelijk heeft ingehouden de Roemenen, altijd nog lid van Warschau-pact, niet in een onmo- 'Jke positie ten opzichte van de vjefc-Unie te brengen. Maar liever hij eens flink uitgehaald. Dezelf- i waarnemers menen ook dat Mos- de komende dagen alles wat enigszins anti-Russisch ruikt i een verschrikkelijke belediging op 'en vatten. De autoriteiten in Roemenië hebben niets willen meedelen over de aard en de inhoud van de besprekingen tus sen president Nicolae Ceausescoe en Hoea. Gisteren bracht Hoea ook een bezoek aan een grote onderneming, legde een krans bij een gedenkteken,, inspecteerde machinerieën en be zocht een woning. Hoea (tweede van links) en Ceausescoe (rechts) bij het bezoek aan een onderneming. Verdragen Volgens de waarnemers zullen er waarschijnlijk verdragen worden ge sloten over de bouw van machines en het feit dat de Chinese leider vandaag een bezoek zal brengen aan de olie velden van Ploiesti wekt de indruk dat er ook materiaal voor olieraffina- ge aan China zal worden geleverd. De besprekingen tussen belde leiders zullen zeker ook gaan over de wereld problemen zoals China's ruzie met de Sowjet-Unie en Vietnam en de con flicten in Afrika en het Midden-Oos ten. Hoea begon zijn programma gisteren met het leggen van een krans bij het enorme monument in Boekarest ter ere van hen die hebben gevochten voor vrijheid en socialisme. Hij ging ongeveer twee minuten het mauso leum binnen waar de belangrijke Roemeense communistische leiders begraven liggen. Ook gisteren ston den de wegen waarlangs hun auto's gingen vol jongeren en ouderen in nationale kostuums en arbeiders in werkkleding. „Ceausescoe-Hoea Kwo-feng" was de veelgehoorde kreet Joegoslavië heeft gisteren officieel bekend gemaakt dat de Chinese lei der van volgende week maandag tot 29 augustus een bezoek aan dat land zal brengen en enkele dagen zal door brengen op president Tito's vakantie eiland. De moeilijkheden tussen China en Vietnam zijn gisteren weer ver scherpt door een felle aanval van Vietnam. Het officiële dagblad van het land stelde dat Peking zijn goede wil zal moeten demonstreren met concrete daden in plaats van de on derhandelingstafel tot een forum voor propaganda te maken. Niets wees er op dat de besprekingen, die beide landen deze week plotseling afbraken spoedig zullen worden hervat. ge^oSKOU (Reuter, UPI, AP) Twee Amerikaanse journalis- moeten vanmorgen bij een Russische rechter komen naar "eiding van hun weigering om hun berichtgeving over sische dissidenten te rectificeren. In de oproep aan de ee journalisten staat dat ze moeten verschijnen in verband :^tet „de beëindiging van het proces". BEIROET (UPI, Reuter) Libanon heeft Israël er gisteren van beschul digd dat het meehelpt aan het weren van eenheden van het geregelde Liba nese leger uit het zuiden van het land. Vandaag komt de Amerikaanse on- dersecretarisgeneraal van de Vere nigde Naties Brian Urquhart in Bei roet aan voor besprekingen met de Libanese president Sarkis. Urquhart bezoekt ook het zuiden van Libanon en reist daarna door naar Israël. De besprekingen tussen Urquhart en de Libanese en Israëlische autoriteiten houden verband met de recente moei lijkheden in het zuiden van Libanon en de eventuele verlenging van het mandaat van de VN-vredesmacht die in dit gebied gestationeerd is. Dit mandaat loopt op 18 semptember af. Er werd gisteren nog steeds vanuit gegaan dat Libanon op korte termijn zal vragen om een speciale zitting van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in verband met de problemen in het zuiden van het land. Van Israëlische zijde zou inmiddels zijn voorgesteld de militairen van het geregelde Libanese leger met heli kopters naar het uiterste zuiden van Libanon te brengen, zodat ze niet door de linies van de daar gelegerde en door Israël gesteunde christelijke milities behoeven te trekken. Minis ter Dajan van buitenlandse zaken heeft deze week nog eens de beteke nis bevestigd van de christelijke mili ties in het zuiden van Libanon voor de veiligheid van Israël. Dajan legde er de nadruk op dat Syrië niet in de gelegenheid moet worden gesteld om van Libanon ook een Arabische con- trontatiestaat te maken. twee journalisten, Craig Whitney de New York Times en Harold r van de Baltimore Sun, werden 18 juli van dit jaar veroordeeld tot plaatsen van een rectificatie van Ichten over dissidenten, hetzij in eigen krant, hetzij in een Russi- krant. Ze stonden terecht op racht beschuldigingen van de :iële Sowjet-radio en televisie. arL»iden hebben in totaal 1.719 dollar v»ete moeten betalen, wat zij onder cotest gedaan hebben. Maar ze heb- hun berichten niet willen rectifi- De termijn waarbinnen dit gebeuren verliep vorige week. per en Whitney verklaarden giste- n geen idee te hebben wat de Sow- l-autoriteiten in hun oproep bedoe- ,ejl met „de beëindiging van het pro- die vandaag moet plaatsvinden. t is denkbaar dat de Sowjet-autori- «n de zaak nu verder voor gezien iiden. Mogelijk willen de autoritei- van de Juridische vervolging over- ippen op anderssoortige officiële ahn hui è-en. afcest gering dan wel toestemming moet verlenen voor de uitvoer van het ap paraat. De Amerikaanse president Carter heeft de westelijke bondgeno ten gevraagd niet mee te werken aan de levering van de computer in ver band met de processen tegen de dissi denten Sjtsjaranski en Ginzburg. Mocht de Sowjet-Unie willen probe ren de computer in Japan te bestel len, dan zou dit land, zo menen poli tieke waarnemers, wel eens in ernsti ge moeilijkheden kunnen raken. Ja pan zou zich wel tweemaal bedenken om de Sowjet-Unie nog eens voor het hoofd te stoten na het recente vriend schapsverdrag met China, dat de Russen in het verkeerde keelgat is geschoten. Aan de andere kant zou Japan er ook niet veel voor voelen om de Amerikanen tegen zich in het har nas te jagen. Frans Itney en Piper zeiden gisteren dat ij het proces niet zouden bijwonen. twee vorige hoorzittingen op 24 1 en 3 augustus werden ook niet kir hen bijgewoond. Zij stelden toen het proces wegens laster tegen de wjet-staat gelijk stond aan isuur. tebmputer tBritse bedrijf International Com- rs heeft gisteren gezegd bereid te de Sowjet-Unie de omstreden ètpputer te leveren voor het persbu- tarfu Tass. De woordvoerder van het dPrijf stelde daarbij wel als noodza- xvfijke voorwaarde dat de Britse re- De Franse computermaatachappij Honeywell-Bull heeft gisteren laten weten dat zij van de Russen geen verzoek hadden gekregen voor de le vering van de computer die hen door de Amerikanen is geweigerd. De Franse maatschappij deelde dit mee na berichten uit Moskou dat de Fran se maatschappij wel bereid zou zijn het apparaat te leveren. De Russen hebben de computer nodig bij de Olympische Spelen die in 1980 in Moskou worden gehouden. Uit dissidente kringen in Moskou is vernomen dat een 30-jarige man, die onlangs een zelfmoordpoging deed door zichzelf op het Rode Plein in brand te steken uit protest tegen de veroordeling van de dissident Joeri Orlow in een psychiatrische inrich ting is opgenomen. De Israëlische premier bevestigde daarmee het standpunt dat hij eerder innam tijdens een parlementair de bat over een vredesregeling in het Midden-Oosten. Begin onderstreepte echter wel dat Israël in eerste instan tie zal streven naar een volledige vre desregeling. „Maar als dat niet on middellijk mogelijk is, dan is Israël bereid om normaal met zijn buren samen te leven totdat het juiste uur is aangebroken voor het ondertekenen van een vredesakkoord," aldus de premier. Zo'n voorlopige regeling zou wel open grenzen en normale han delsbetrekkingen moeten inhouden. De Israëlische premier zei wel, niet geïnteresseerd te zijn in een interim regeling die na een paar jaar verloopt. Alleen permanente interimregelingen zijn aanvaardbaar. De Israëlische minister van buiten landse zaken Dajan heeft gezegd dat de vredesvoorstellen van Sadat in houden dat de Israëlische militairen zich uit alle sedert 1967 bezette gebie den moeten terugtrekken. Daar kan, aldus de minister, echter geen sprake van zijn. De minister gaf toe dat men de Palestijnen op de Westbank niet permanent tegen hun wil onder Israë lisch bestuur kan houden, maar dat Israë wel enig militaire aanwezigheid in de bezette gebieden moet handha ven met het oog op de eigen veilig heid. Klein BRUSSEL (Reuter, UPI, AFP) Een groep van ongeveer 15 Iraanse studenten heeft gisteren enige tijd de gebouwen van de ambassade van Iran in Brussel bezet om te protesteren tegen wat zij noemen „de gewelddadige onderdrukking" in hun land. Na anderhalf uur heeft de Belgische politie al een einde gemaakt aan de bezetting door de gebouwen te ontruimen. De Iraanse regering heeft gisteren voor het eerst het Palestijnse verzet ervan beschuldigd „nauwe contacten met subversieve elementen" in het land te onderhouden. Deze elementen zitten volgens de Iraanse regering achter de ongeregeldheden, die zich de afgelopen tijd in een aantal grote steden hebben voorgedaan. Het is voor het eerst dat Iran de Palestijnen beschuldigt van inmenging in de binnenlandse aangelegenheden. Een woordvoerder van het Israëlische ministerie van binnenlandse zaken heeft gezegd dat niemand met de naam Hans-Joachim Klein, een voor malig lid van de Westduitse stads- guerrilla-organisatie Rote Armee Fraktion, in Israël is aangekomen. Hij sloot echter niet uit dat hij op een paspoort met een andere naam het land was binnengekomen. Volgens kranteberichten zou Klein in Israël bescherming genieten in ruil voor in formatie over terroristische activitei ten. Kleins moeder was een Jodin en dat zou het voor hem gemakkelijk maken te voldoen aan de Israëlische immigratiebepalingen. LONDEN (Reuter) De jongste opi niepeiling van het Britse dagblad de Daily Telegraph geeft aan dat Labour met 47,5 procent een voorsprong van 4 procent heeft op de conservatieve oppositie. Volgens de iedere maand gepubliceerde Gallup-peiling, JOHANNESBURG (AP) - In Zuid-Afrika hebben blank en zwart een gesprek gevoerd, dat belangrijk en historisch ge noemd wordt. De blanke voorzitter van het geheime genootschap de Broederbond, prof. Viljoen. heeft vier uur lang gesproken met dr Nthato Motlana, de zwarte voorzitter van het Comité van Tien uit Soweto, waarin tien vooraan staande zwarten uit die plaats zitting hebben. Na afloop zei dr Motlana dat het een „hartelijke en eerlijke discus sie" was. „We hebben een groot aan tal onderwerpen besproken. We heb ben besloten volgende week een geza menlijke verklaring uit te geven," al dus dr Motlana. Prof. Viljoen, die tevens rector is van de Rand Universiteit, heeft zich al eerder uitgesproken voor een ver zachting van het apartheidsbeleid in zijn land. Onlangs zei hij nog dat de Zuidafrlkaanse regering er beter aan zou doen eerst overleg te plegen met de zwarte bevolking in plaats van hen alles op te leggen. „We moeten leren van onze fouten," zo had hij gezegd. TEL AVIV (UPI, AP) De Israëlische premier Menachem Begin wil ook genoegen nemen met een permanent gedeeltelijk akkoord als er op Camp David met de Egyptische president Sadat geen totale vredesregeling overeen te komen is. ROMI (UPI) Een Iraakse diplo maat is gisteren in de Libische hoofd stad Tripoli doodgeschoten op het moment dat hij voor de Iraakse am bassade uit zijn auto stapte. Dit werd gisteren gemeld door het Italiaanse persbureau Ansa. Het slachtoffer, de 50-jarige Hoessein Mohammed Ali, is het zoveelste in een reeks van moord aanslagen in de strijd tussen de ge matigde Palestijnen van Jasser Ara fat en de milittmten, gesteund door Irak. De dader van de aanslag is, aldus een mededeling uit Bagdad, door de staf van de ambassade en voorbijgangers gepakt en aan de Li bische autoriteiten uitgeleverd. De Palestijnse organisatie Al Fatach heeft, volgens berichten ln Beiroet een plan in voorbereiding om de een heid onder de Palestijnen weer te herstellen en op die manier een einde te maken aan de onderlinge schiet partijen. Het plan zou details bevat ten met betrekking tot de positie van de Palestijnse leider Jasser Arafat. Vooral van radicale zijde wordt ge pleit voor een meer collectief leider schap, omdat deze fractie niets moet hebben van het gematigde beleid van Arafat. Volgens een in Madrid uitgegeven communiqué van de PLO zijn de Pa lestijnse gevangenen ln Israël ln hon gerstaking gegaan om op die manier de status van krijgsgevangene af te dwingen. PARIJ8 (UPI, Reuter) De Franse luchtverkeersleiders zullen vandaag weer met de regering aan de onder handelingstafel gaan zitten. Aanvan kelijk waren de 2500 verkeersleiders van plan het komend weekeinde weer een langzaam-aan-actie te houden. Vier achtereenvolgende weekeindes is op deze wijze het Europese lucht verkeer in de war gestuurd. Een woordvoerder van de vakbond van de verkeersleiders verklaarde dat van daag weer zal worden gepraat met minister Joel Le Theule. De verkeers leiders eisen een hogere beloning, mo derne apparatuur en een 32-urige werkweek. Nu werken ze 38 uur per week. Dr Motlana heeft zich altijd een voor stander van overleg getoond. Hij heeft vorig jaar nog vijf maanden gevangen gezeten en mag in het openbaar geen „ophitsende" toespra ken houden. Het „historische" gesprek was geor ganiseerd door de hoofdredacteur van het Zuidafrlkaanse dagblad „Die Transvaler", Willem de Klerk. Bij het gesprek waren naast een vertegen woordiger van dit blad en van de Engelstalige Randy Daily Mail, pro minente zwarten en blanken aan wezig. Kritiek op kerken De Zuidafrlkaanse minister van justi tie Kruger heeft ernstige kritiek gele verd op de kerken. Hij verweet de zwarte organisaties de kerk te mis bruiken. „Zij zijn druk bezig zich zo dicht mogelijk aan te sluiten bij de kerken, zodat wanneer de regering acties tegen hem onderneemt, deze kan worden beschuldigd van inmen ging ln kerkelijke zaken," aldus Kruger. Kruger zei verder dat er op het ogen blik 55 processen gaande zijn tegen 151 „terroristen". Bovendien werden volgens hem nog 144 mensen gevan gen gehouden op beschuldiging van terrorisme. JOHANNESBURG (Reuter. AP) Drie Zuidafrikaanse politiemannen zullen zich voor de rechtbank voor de dood van de zwarte timmerman Nca- ne moeten verantwoorden. De drie mannen worden beschuldigd van moord en ernstige mishandeling. Ncane had vlak voor zijn dood ver teld dat hij aan zijn polsen was opge hangen en daarna was geslagen. Hij was opgepakt wegens diefstaL SALISBURY (Reuter, UPI) - Het stamhoofd Chirau, één van de drie zwarte leiders in het overgansbewind vanRhodesië, heeft zijn instemming betuigd met een ronde tafelconferen tie, waaraan ook de leiders van het Patriottisch Front meedoen. Het Rhodesisch overgangsbewind heeft zich tot dusverre zeer koel op gesteld tegenover het denkbeeld van een conferentie waaraan alle partijen in Rhodesië deelnemen. „Of we het nu willen of niet, de meerderheid van ons vilk wil een conferentie waaraan alle partijen deelnemen," zo verklaar de Chirau gisteren. Zoals bekend doen Engeland en de Verenigde Sta ten alle moeite om alle partijen rond een tafel te krijgen. Een van de topmannen uit de partij van bisschop Moezorewa, Nyanshoe, heeft zich teruggetrokken uit protest tegen het optreden van de bisschop afgelopen zondag. Deze heeft vier dis sidenten uit zijn partij gestoten. Heb- son Nyanshoe zei in een verklaring dat Moezorewa de partij misleidde. Nyanshoe wil zich nu voegen bij de partij van Nkomo, één van de leiders van het Patriottisch Front. De stakende mijnwerkers ln de ko permijn van Mangoela zijn weer aan het werk gegaan. Dinsdag werden vier van hen doodgeschoten door de politie. ar James Dorsey Ijwel dagelijks beschieten opstandige rechtse Libanese sluipschutters in Beiroet gestationeerde Syrische eenheden van de Arabische desmacht. Deze herhaalde botsingen tussen rechtse christenen in let name het oostelijke deel van Beiroet en de Syriërs kunnen tot een feuwe ronde in de Libanese burgeroorlog uitgroeien. Een ronde die niet )een het conflict tussen Israël en de Arabische staten zal raken, maar ook weieens Syrië, in een Vietnam-achtige situatie zou kunnen ikkelen. .de afgelopen twee Jaar heeft Syrië door ^schillende keren van standpunt in het banese conflict te veranderen handig ge- pioeuvreerd. Tijdens het eerste jaar van Libanese burgeroorlog poogde Damas- b te bemiddelen tussen de rechtse christe- i en de linkse moslems. Hierbij werd de lsche sympathie voor de door de linkse hten geëiste politieke en sociale hervor- :en ln het land niet onder stoelen of iken gestoken. Maar toen in juni 1976 de t Libanezen in samenwerking met de ïstijnen een overwinning op rechts Igden te behalen aarzelde men in Da- icus niet om dit letterlijk met grof ge- hut te voorkomen. Onder Syrische super- fie werd de maronietische bankier Elias Bkis tot president gekozen met als taak het gezag van de staat in het land te ptellen. Formeel werd Sarkis opperbe- üiebber van de Arabische vredesmacht I voornamelijk uit Syriërs is samenges- legerde christenen gang van zaken moest vrijwel onver- lijk tot botsingen leiden. Vijf dagen t Syrische eenheden verleden maand het voornamelijk door christenen beheerste oost-Beiroet zwaar hadden bestookt ver schenen zeven Israëlische straaljagers bo ven de Libanese hoofdstad. Op dezelfde dag werden de Israëlische troepen langs de Li banese grens versterkt. De boodschap was duidelijk en werd nog eens in een oproep van Israëls premier Begin aan de wereld vervat: de belegerde christenen in Libanon dienden door de „vrije wereld" te worden gered. In de woorden van de Syrische minister van informatie Achmad Iskander Achmad „be tekent een Israëlische interventie oorlog". Ook kon zijn waarschuwing aan de christe lijke militialeiders in Beiroet niet worden misverstaan: „Zij kunnen zich beter aan het gezag van president Sarkis onderwerpen of zij zullen worden vernietigd." Het Midden- Oosten dreigde weer aan de rand van een oorlog te raken. Met als gevolg dat zulke uiteenlopende lan den als Israël, Egypte en Algerije een terug trekking van de 25.000 man aan Syrische troepen uit Libanon eisen. In betrouwbare kringen in Beiroet verluidt dat de Algerijn se president Boumedienne vlak voor en vlak na de topconferentie van de Organisa tie van Arabische Eenheid in Khartoem in Damascus besprekingen met de Syrische president Assad voerde. Na met de Egypti sche president Sadat te hebben gesproken adviseerde Boumedienne collega Assad om zijn troepen uit Libanon weg te halen. Sa dat zou Boumedienne op de mogelijkheid hebben gewezen dat Israël weieens de chris tenen in het door oorlog geteisterde land te hulp kon snellen. Sadat waarschuwde tege lijkertijd dat zijn land niet in staat zou zijn om Syrië tijdens een confrontatie met Israël ter zijde te staan. Ook Libië, meent dat Assad z'n handen van Libanon moet aftrek ken omdat de Syriërs de bewegingsvrijheid van de Palestijnse Bevrijdingsbeweging (PLO) in haar strijd tegen Israël hebben beperkt. Eigen ondergang De rechtse christenen in Libanon hebben de ontwikkelingen fout voorspeld. In de afge lopen drie jaar is steeds openlijker gede monstreerd dat rechtse christenen en Israë li's nauw met elkaar samenwerken. Deze gang van zaken, aldus de gedachtengang van de christenen, zou geleidelijk aan een in Libanon en Syrië aanvaard feit worden. Maar hiermee hebben zij de weg geopend voor hun eigen ondergang. Noch Syrië noch de Palestijnen kunnen een autonome poli tieke en militaire christelijke macht in Li banon dulden die nauw met de „zionisti sche vijand" samenwerkt. Deze macht dien de derhalve te worden vernietigd. te maken met de oplossing van de funda mentele meningsverschillen die aan de bur geroorlog ten grondslag lagen. Maar de technocratische maronietische bankier bleek hiertoe niet in staat te zijn. Niet alleen is hij voor deze taak ongeschikt omdat hij niet over de nodige creativiteit en moed beschikt, ook blijken sommige van de fun damentele problemen in het land vrijwel onoplosbaar te zijn. Met de christenen valt niet te praten over hun opvatting dat Liba non als hun veilige haven in het Midden- Oosten beschouwd dient te worden, een veilige haven waarin zij in regering en leger de toon moeten aangeven. Dit brengt met zich mee dat Libanon in hun ogen nooit en te nimmer een confrontatiestaat lil de strijd tegen Israël mag worden. Wanneer aan deze voorwaarden niet wordt voldaan schrikken de christenen er niet voor terug om zich ln te zetten voor de stichting van een eigen staat in een deel van Libanon. Verdeling Hiertegenover staan de opvattingen van de linkse moslems, die een eerlijke verdeling van de macht in Libanon eisen en een afschaffing van het systeem van verdeling van regeringsposten en militaire functies op basis van godsdienstige afkomst. Boven dien staan de strijd van de Palestijnen en de Libanese verantwoordelijkheid in de strijd tegen Israël bij hen hoog in het vaandel. Wanneer de rechtse christenen, althans ge deeltelijk, aan deze wensen niet tegemoet komen, moeten zij hiertoe worden gedwon gen. Met dat doel openden Syrische troepen het vuur op de christelijke wijken van Bei- De Libanese president Elias Sarkis. Aan president Sarkis was het om een begin roet. Er diende een wig te worden gedreven tussen de leiders van de christelijke militi a's en hun volgelingen. Sarkis moest op nieuw in een situatie worden gemanoeu vreerd waarin hij zijn taak met succes zou kunnen beëindigen. Om dit te kunnen be werkstelligen dreigde de door de 8yrische bombardementen ln verlegenheid gebrach te Libanese president met aftreden. Hij eiste volledige bewegingsvrijheid en steun van alle betrokken partijen. Maar zelfs wan neer Sarkis de vrije hand krijgt zijn zijn problemen nog lang niet opgelost. Normali satie van de situatie in Libanon staat nu eenmaal niet los van een normalisatie ln het conflict tussen Israël en de Arabische staten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7