ampeerspelletje
an Werkteater
'Argentinië geen grensgeval'
KUNST
student benaderd voor politiek 'snuffelwerk'
Eerste zomerconcert
begon met een
Nederlandse première
onderd in een dozijn
'Hartchirurgie op grote
schaal alleen samen
met groot ziekenhuis'
imping
Mannen verdienen meer dan vrouwen
Ada van der Giessen bedankt voor Schaakolympiade
ABOLO MENTHE
Vocalistenconcours
Den Bosch jubileert
Breda's Ignatiusziekenhuis:
Jacht werd niet onderzocht
Motorrijder verongelukt
Vier jaar geëist
tegen overvaller
)AG 18 AUGUSTUS 1978
FILM
TROUW/KWARTET P 13 - HS 11
door Dick Ouwendijk
s Chanowski's film „Toestanden" heeft in Nederland maar een bitter korte vertonings-
r beleefd. Een lot dat de film met diverse Nederlandse produkties deelt. Met produkties
minder kwaliteit en dat is dan jammer. Maar ook met produkties van beter kwaliteit en
lijkt uitblijven van succes minder te betreuren.
het lot zal zijn van Chanowski's
ste film „Camping" blijft voorlo-
iog in het ongewisse. Kwalitatief
er produkten aan te wijzen van
irlandse herkomst, die duidelijk
erwaardig zijn en het toch bij
publiek hebben gehaald. Maar
ie andere kant zijn er ook pro
ten aan te wijzen, die beter van
t, beter van structuur, beter van
erking zijn (de befaamde „betere
en die. na een bescheiden eer
presentatie, geruisloos zijn ver-
len.
lm is aan haar roulatie begonnen
twaalf kopieën in niet minder
tien steden. Zij krijgt dus een
i kans. Het „gezicht" van de film
jt min of meer overheerst door de
oomie van Peter Faber. Hij is de
die binnen het kader van het
tteater voor het geheel de toon
eeft. Hij doet dat niet als „de
gagde filmster", een kwalificatie
tzeker in Nederlandse verhoudin-
onzinnig is. Buiten dat heeft
er beslist geen opdringerige ster-
res, maar hij heeft in het filmen
het klappen van de zweep ge
il, Werd hij in „Havelaar" door het
ipen van die zweep op een boeien-
manier in toom gehouden, (op een
r uit de hand gelopen momenten
in films die daarop volgden
bt hij persoonlijk aan de dartel
l Met het gevolg dat hij, onder
r voor persoonsvermomming ook,
ler bleef. Dat is hij ook wel geble-
iln Chanowski's film; maar omdat
hij volop heeft kunnen improviseren
is er toch meer eenheid gekomen tus
sen zijn Faber-fyslonomle en het
type, dat hij heeft willen uitbeelden.
Tafereeltjes
Willen uitbeelden klinkt misschien
wat vreemd in het verband van een
film. Want wat moet dan de rol van
regisseur Chanowski zijn geweest.
Feitelijk niet meer dan een registre
rende rol. De leden van het Werktea
ter hebben de gelegenheid gekregen
om samen het drama te bouwen van
de onderlinge verhoudingen tussen
mensen die hun vakantie-tijd in cara
van of tent op een camping-terrein
doorbrengen. Plus enkele onderlinge
familie- en echtelijke verhoudingen.
Dit moest wel leiden tot een film, die
bestaat uit tafereeltjes. Tafereeltjes
van mensen die met elkaar ruzieën,
drinken, gein trappen.
Er is één „bindend" element aanwe
zig. Dat is de geheimzinnige aanwe
zigheid van een zekere Kees, die het
voorzien schijnt te hebben op een
gehuwde televisie-presentatrice. De
man van die teevee-ster is nijdig, om
dat zijn vrouw kennelijk niet genoeg
aandacht schenkt aan zijn persoon
lijk behoefte om vakantie te houden.
Het is dan ook niet moeilijk om al
halverwege de film te raden, wie de
naarling Kees is. De film is het best zo
te typeren: dat Werkteater met ple
zier een kampeer-spelletje opzet en
speelt. Wie het leukst voor de dag
kwam mocht, met dictie en gebaren,
op de film komen. Of er zodoende een
minderwaardig produkt is ontstaan?
Dat niet. Chanowski moet, al regis
trerend, heel veel beeldmateriaal en
dialoog hebben gekregen. Zijn per
soonlijk creatief werken heeft vooral
bestaan in snijden en monteren. En
zo is er een weinig pretentieus, vlot
ontspanningsprodukt ontstaan. Een
nurks die dan nog over „mislukt fil
men" gaat praten. Film is helemaal
niet de opzet geweest.
Amsterdam Kriterion en 9 andere
bioscopen in Nederland. A.l.
door Jac. Kort
AMSTERDAM Al maakt naar een oud gezegde „Eén
zwaluw nog geen zomer", een eerste concert in het Concertge
bouw is daarentegen wel degelijk een aanwijzing, dat het
concertseizoen weer op gang begint te komen.
Beeld uit 'Camping'
Het was het Amsterdams Philharmo-
nisch Orkest onder leiding van Anton
Kersjes, dat woensdagavond de deu
ren van het 90-jarige gebouw voor
zich deed openen en met zijn eerste
zomeravond-concert het startsein gaf
voor het concertseizoen 1978-'79.
Het begon niet alledaags met een
première van een Nederlandse com
positie: Skarabee voor orkest, dat
Rob du Bois in opdracht van het
Buma-fonds heeft geschreven. Een
werkje van vier minuten waarvan het
eind zo onverwacht kwam. dat het
publiek niet wist of het klappen
moest of niet. Maar op een wenk van
Kersjes kwam het applaus, dat de
componist in de gelegenheid stelde,
de uitvoerenden te komen bedanken.
Hierna kon worden overgegaan tot de
uitvoering van twee werken uit het
ijzeren repertoire: voor de pauze
Griegs pianoconcert en later op de
avond de Zesde Symfonie van Schu
bert. Werken, die beide ontstaan zijn
omtrent het 25e levensjaar dezer
componisten.
Grieg stond toen hij zijn Concert in a
klein componeerde nog sterk onder
de invloed van Chopin en Liszt. Schu
berts Symfonie verraadt de invloed,
die Haydn op de componist heeft
gehad. Maar bij beiden openbaart
zich op vrijwel eendere wijze het
eigen meesterschap in de verwerking
van deze invloeden.
Daniël Wayenberg vertolkte Griegs
Concert voor wat de beide Allegro's
betrof groots en met de nodige virtuo
siteit en zeer poëtisch in het Adagio.
Het orkest stond hem daarin terzijde
met een mooi uitgewerkte begelei
ding.
Schuberts Symfonie werd uitgevoerd
in kleine bezetting en kreeg een fraaie
vertolking, waarin het luchtige en
melodieuze karakter uitstekend tot
uiting kwam.
Er was voor dit eerste concert veel
belangstelling. Op 23 en 30 augustus
kan men het A'dams Philharmonisch
Orkest opnieuw horen.
ten film met een titel als „Diabolo menthe" laat door het
Boord „diabolo" vermoedelijk andere dingen verwachten dan
r geboden worden.
naam hoort echter bij een drank-
Een drankje voor volwassenen,
rdat door de dertienjarige lyceïs-
nne besteld wordt in een café,
zij met een stel klasgenoten is
igetrokken. Een uitdagende ges-
i»n een dertienjarige, die prompt
op de „schande" moet onder-
i, dat zij door een oudere zus, de
enjarige Frédérique uit het café
It weggestuurd.
deze informatie is eigenlijk vol-
nde aangeduid om wat voor film
gaat. Namelijk de beschrijving
schoolmeisjes in hun overgang
kindertijd naar puberteit, met
„dramatische" ontwikkelingen
daarbij horen of in elk geval schij-
t« horen. Er zijn legio films over
thema gemaakt, de een met na-
lljker aanpak dan de ander. De
„progressief", de ander meer be-
lend. De film van Diane Kurys
bolo menthe" hoort tot het he
lende genre. Zij het zonder bene-
ïeid, zonder prekerige fatsoens-
:erij of over-bezorgdheid voor
gevaarlijke leeftijd".
meisjes Anne en Frédérique zijn
liters van een nog vrij jeugdige
Ider, mevrouw Weber, die van
r man gescheiden is. De meisjes
igen alle vakanties bij hun vader
door Matty Verkamman
GOUDA De schaakster
Ada van der Giessen ziet al
van deelneming aan de
Schaakolympiade die in okto
ber in de Argentijnse hoofd
stad Buenos Aires wordt ge
houden. Haar grote bezwaren
tegen het regime-Videla heb
ben haar doen besluiten om
niet met de Nederlandse
ploeg naar Argentinië te rei
zen. In een open brie! heeft zij
dit aan de Koninklijke Neder
landse Schaak Bond, de deel
nemers en -sters aan de Olym
piade en de begeleidende offi
cials laten weten.
door, maar keren dan voor de ver
plichte schoolperiode weer naar hun
moeder terug. Hun leven verloopt
gladjes. Hun zorgen bestaan, voor
°P de ^ogte van de principiële be-
lijk iets geeft om een jongen die zij 2waren Hje Ada van dpr friessen t.p-
De schaakbond was al geruime tijd
aan het strand in een zomervakantie
heeft leren kennen; voor Anne uit
wrevel, omdat zij door moeder en zus
nadrukkelijk als „de jongste" wordt
behandeld.
Een verdienste van de film is, dat,
ondanks alle overbekende gedrags
patronen, de meisjes levende typetjes
zijn geworden. Omdat ze zo dicht bij
het leven in zijn naïeve realiteit staan
(zulke perioden zijn er nog steeds in
de leeftijden van het opgroeien) volg
je hun doen en laten ook met begrip
volle aandacht. De film is volledig uit
voorvalletjes opgebouwd. De band
die alles bijeen houdt is, de waarach
tigheid. Niet over-gedramatiseerde,
zelfs ternauwernood gedramatiseer
de maar heel simpele waarachtig
heid. Het lijkt makkelijker om een
film in een dergelijke toon te maken
dan het in werkelijkheid is. Je kunt
van dit soort films zeggen, dat er
honderd in een dozijn gaan. Maar in
die honderd vallen er een paar toch
op. Zo ook „Diabolo menthe".
Amsterdam, De Uitkijk 16 jr.
zwaren die Ada van der Giessen te
gen het spelen in Argentinië had.
Vorig Jaar augustus, toen Argentinië
als organiserend land werd aangewe
zen, liet de top-schaakster uit Gouda
haar bezwaren al blijken. Op grond
van haar derde plaats bij de nationa
le titelstrijd, werd zij verleden week
nochtans in de Nederlandse ploeg op
genomen. Inmiddels is de eerste re
serve Erika Belle als haar vervang
ster aangewezen.
Nog voor Bram Vermeulen en Freek
de Jonge middels hun actie tegen
deelneming van het Nederlands voet
balelftal aan het wereldkampioen
schap de discussies over Argentinië
op ruime schaal ontketenden, stond
de beslissing van Ada van der Gies
sen al vast. Zij zegt: „Ik hoef niemand
meer te vertellen wat er in Argentinië
aan de hand is. Indertijd héb ik mij
erg betrokken gevoeld bij het drama
in Chili, de Argentijnse situatie lijkt
daar veel op."
„In het hegin heb ik nog wel eens
even gedacht: overdrijf je niet met
DEN BOSCH Het Internationale
Vocalistenconcours in Den Bosch zal
dit jaar voor de vijfentwintigste maal
gehouden worden. Het vindt plaats
van 26 augustus tot en met 2 septem
ber, met aansluitend een slotconcert
op 6 september.
Het zilveren Jubileum wordt apart
gevierd met een feestelijke herden
kingsbijeenkomst op zondag 3 sep
tember op het stadhuis van Den
Bosch en met twee uitvoeringen van
Mozarts „Cosl fan tutte" in het Bos
sche Casino op 14 en 16 september.
Aan deze uitvoeringen werken vroe-
gere prijswinnaars van de Bossche
in"toernooien, die door de Oostblok- concoursen mee. Daarbij staat het
landen worden georganiseerd. Zij Brabants Orkest onder leiding van
speelde daar reeds verscheidene ma- Hans Vonk. Deze produktie van de
len. „Daar ga ik gewoon naar toe, ja. Nederlandse Operastichting wordt de
En niet omdat ik het daar nou zo stad aangeboden door de Vereniging
geweldig vind, helemaal niet. Maar er Sociëteit Casino bij gelegenheid van
is een wezenlijk verschil tussen die haar 150-jarig bestaan. En in septem-
landen en Argentinië. De westerse ber zal nog een dubbel-LP verschij-
wereld houdt de situatie in stand nen met bestaande opnamen van di-
zoals die in Argentinië is. Dat geldt verse prijswinnaars,
trouwens voor heel Latijns-Amerika.
Voor het jubileumconcours hebben
De mensen in Rusland zijn er echter zich 100 vocalisten aangemeld uit 23
alleen maar bij gebaat wanneer hun verschillende landen. In de jury die
isolement wordt doorbroken. Dat ge- de prestaties moet beoordelen, zitten
beurt meer en meer. Door het toeris- vier vroegere, inmiddels beroemd ge
weest op de anderen. Overigens besef
ik dat het voor mij eenvoudiger ligt
dan voor de jongens; die zijn nu een
maal in financieel opzicht afhanke
lijk van het schaken."
Ofschoon ze deelneming aan buiten
landse schaaktoernooien in de toe
komst van geval tot geval wil bekij
ken. zijn er tot dusverre drie landen
waar Ada van der Giessen in geen
geval naar toe zou gaan: Zuid-Afrika,
Chili en Argentinië. „Ik geloof dat er
in heel Zuid-Amerika wel iets aan de
hand is, maar dan zou ik me dan
nader over moeten informeren.".
Daarentegen blijft zij wel uitkomen
me bijvoorbeeld, maar ook door mid
del van de sport. De autoriteiten in
Rusland zien dat als groot gevaar. Ik
heb duidelijk gemerkt dat men bang
is voor die toenemende contacten."
worden, prijswinnaars, te weten Eva
Bornemann (concours 1955), Halina
Lukomska (concours 1956), Bernard
Kruysen (concours 1958) en Sieg-
mund Nimsgern (concours 1965).
DEN HAAG (ANP) Nog steeds verdienen mannen beter
dan vrouwen. Het gemiddeld jaarloon van mannelijke
werknemers in de industrie ligt tien tot twintig procent
hoger dan dat van vrouwen van vergelijkbare leeftijd en
opleidingsniveau.
Het Centraal Bureau van de Sta-
Nstiek (CBS) heeft dit geconclu
deerd uit het loonstructuuronder-
^oek-1972, dat gisteren is gepubli
ceerd.
Het onderzoek bracht verder aan
net licht, dat in het algemeen de
jaarlonen van rijksambtenaren op
«gere leeftijd hoger en op hogere
leeftijd lager zijn dan die van
werknemers met een vergelijkba
re opleiding. Er zijn verder veel
meer oudere rijksambtenaren dan
werknemers. De gemiddelde leef
tijd van overheidspersoneel ligt
dan ook hoger dan die van de
employés van de nijverheid: bij de
mannen scheelt dat ongeveer zes
jaar en bij vrouwen ongeveer tien
jaar.
Een vergelijking van de situatie in
1965 met die in 1972 laat zien dat
er sprake is van een zekere nivelle
ring. De verhouding tussen het
hoogste en het laagste waargeno
men gemiddeld jaarloon naar leef
tijd en opleidingsniveau is in
het bedrijfsleven gedaald van 4.6:
1 in 1965 tot 3,9:1 in 1972. Bij de
overheid is deze daling iets min
der, van 3,5:1 tot 3,2:1.
Een minderheid van de mannelij
ke employés en ambtenaren ver
vult een functie, die lager is dan
men op grond van hun scholing
zou verwachten. Verder blijkt dat
tot aan de middelbare leeftijd een
groter percentage werknemers in
hogere functies werkzaam is naar
mate de leeftijd hoger is.
Ada van der Giessen
zo'n beslissing, dan krijg je de neiging
om je toch maar te laten overhalen.
Maar die twijfels waren weer snel
verdwenen. Argentinië is tenslotte
geen grensgeval, de grens is daar dui
delijk overschreden."
In haar open brief vraagt Ada van der
Giessen het bestuur van de KNSB
om bij de organisatie van de Olympi
ade bedenkingen tegen het Argen
tijnse regime uit te spreken; af te zien
van officiële manifestaties; uiting te
geven aan de solidariteit met de
slachtoffers van het regime, bijvoor
beeld door een bezoek aan het Plaza
de Mayo (waar de zogenaamde „dwa
ze moeders" elke donderdag in een
stille omgang aandacht vragen voor
hun verdwenen kinderen); mee te de
len dat zij vanwege haar bezwaren
tegen de huidige Argentijnse politiek
van deelneming heeft afgezien.
Zij heeft niet om een boycot van het
evenement gevraagd. „Want", ver
klaart zij. „dat kan een bestuur nooit
beslissen. Dat zou alleen kunnen
wanneer bijvoorbeeld de helft van de
deelnemers een boycot zou voor
staan. Dat is dus niet het geval."
Omdat de discussie over deelneming
nauwelijks is gevoerd binnen het
schaakwereldje (wat dat betreft is er
nauwelijks verschil met de voetbal
ploeg). verwacht Ada van der Giessen
niet direct dat er van bestuurszijde al
te zeer op haar vragen zal worden
ingegaan. Over de betrokkenheid van
de schakers en schaaksters ten aan
zien van Argentinië, stelt zij: „Cathy
van der Meijde, een ex-Roemeense,
heeft wel even getwijfeld, maar gaat
toch.
Hans Böhm heeft verder in „Schaak
bulletin" verklaard dat hij zou schrij
ven wat hij ziet in Argentinië. Donner
pleitte voor een gezamenlijk stand
punt ten aanzien van een boycot,
hoewel het naar mijn idee om een
puur individuele beslissing gaat.
Wanneer Donner nu eens had gezegd
dat hij zich achter Bram en Freek zou
plaatsen, dan was dat, gezien zijn rol
van „big brother" in de Nederlandse
schaakwereld zeker van invloed ge-
Van een onzer verslaggevers
BREDA Bestuur, directie en medische staf van het Ignati
usziekenhuls in Breda zijn van mening dat hartchirurgie op
gTote schaal (zo'n duizend operaties per Jaar) in het Bredase
ziekenhuis De Klokkenberg onverantwoord is zonder verre
gaande samenwerking met een groot algemeen ziekenhuis.
ttECHT (ANP) Het rommelt in het bestuur van de
™tmg studenten Huisvesting (SSH) in Utrecht. Dit stelt
Wad van de Utrechtse studentenvakbond USF, Troof.
[Sens het blad is het droevig gesteld met de bescherming
a® Persoonlijke vrijheid van de huurders bij de SSH.
weiding is de klacht van een student tegen een personeels-
n de SSH dle hem benaderd zou hebben om politiek
'Wielwerk" in studenkringen te doen voor de politie.
kas Trooi hebben zowel het. be- Daarom zijn in Juni de vier studen-
van de SSH als het college van tenleden uit het SSH-bestuur
van rijksuniversiteit zich het gestapt.
half jaar onttrokken aan
voor een Zij willen pas terugkeren in het be-
onderzoek naar deze klacht, stuur, dat verder bestaat uit vier
mensen die benoemd worden door
het college van bestuur van de RU,
als er een goede klachtenprocedure
bij de SSH komt, die Inbreuken op de
persoonlijke vrijheid van de huurder
losser. Hij heeft bij de studenten niet
zo'n beste naam vanwege de wijze
waarop hij eerdere conflicten van de
RU heeft opgelost. Wij zullen zijn
onderzoekplannen zeer kritisch on
beter de kop in kan drukken dan nuder de loep nemen".
het geval is.
Inmiddels is een nieuwe voorzitter
voor de SSH gevonden, universiteits-
vooriichter Koos Kormelink. Hij zou
de toezegging hebben gedaan de zaak
van de „splonage-klacht" uit te plui-
'.sen. „Wij hebben de indruk", zo zei
'Wlm Kuijt, voorzitter van de studen
tenvakbond SUF en ex-bestuurslid
van de SSH in een reactie op die
benoeming, „dat Karmelink weer
eens wordt ingezet als conflictenop-
De nieuwe voorzitter, die per 18 sep
tember in functie zal treden, was gis
teren niet voor commentaar bereik
baar. Overigens ontkent de Utrechtse
politie dat zij zich zou bezighouden
met het werven van Informanten on
der de Utrechtse studentenbevol
king.
VRIEZENVEEN (ANP) In Vrlezen-
veen is gisteren de 24-jarige A. H.
Quentemeijer uit Almelo met zijn
motorfiets verongelukt. Het ongeval
gebeurde doordat een man op een
fiets met een aanhangwagentje de
weg overstak en geen voorrang ver
leende. De motorrijder schepte de
fietser eft kwam te vallen.
Zoals wij gisteren meldden, wil De
Klokkenberg na stukgelopen onder
handelingen met het Ignatiuszieken
huis nu een hartcentrum tot stand
brengen met het St. Laurenszieken-
huis te Breda.
Het Ignatiusziekenhuis, aldus be
stuur en directie gisteren in een ver
klaring, heeft nee gezegd toen in de
besprekingen met De Klokkenberg
duidelijk bleek dat dit laatste zieken
huis de hartchirurgie volledig naar
zich toe wilde trekken en slechts on
dersteuning van het Ignatiuszieken
huis wenste. Het Ignatius stelde zich
op het standpunt dat in de gegeven
omstandigheden maximaal 250 open
hartoperaties per Jaar in De Klokken
berg zouden kunnen worden uitge
voerd en dat vergroting van dit aan
tal tot duizend per Jaar pas mogelijk
zou zijn in een nieuw te bouwen Igna
tiusziekenhuis.
„Wij wensten geen verantwoordelijk
heid te accepteren als wij ook geen
bevoegdheden zouden krijgen," aldus
directeur-geneesheer F. Mol. Volgens
de verklaring van het Ignatiuszieken
huis heeft De Klokkenberg zich niet
aan de opdracht van de staatssecre
taris van volksgezondheid gehouden,
namelijk dat een samenwerking met
het Ignatiusziekenhuis moest worden
aangegaan. De Klokkenberg wilde de
bevoegdheden aan zichzelf houden
en wenste ook niet in te gaan op een
voorstel van het Ignatiusziekenhuis
om een gezamenlijke stichting in het
leven te roepen voor de hartchirurgie,
aldus de verklaring. De Klokkenberg
bleek alleen met een dergelijke stich
ting te willen Instemmen, ais men de
meerderheid van het bestuur zou krij
gen. „Met andere woorden: de auto
nomie van De Klokkenberg moest
onaangetast blijven," aldus de ver
klaring waaruit overigens blijkt dat
staatssecretaris Veder-Smit van
volksgezondheid hoewel daarom
gevraagd door burgemeester Merkx
van Breda geen uitspraak heeft
willen doen over vestiging te zijner
tijd van het hartchirurgisch centrum
in de nieuwbouw van het Ignatiuszie
kenhuis. Om deze reden voorzag het
Ignatiusziekenhuis een kliniek met
een capaciteit van 1000 open hartope
raties in De Klokkenberg. Dit heeft
tot het besluit van dit ziekenhuis
geleid om af te haken. Men wenste
daar geen verantwoordelijkheid voor
te dragen. De begeleidingscommissie
Hartchirurgie Nederland is het met
het Ignatlusstandpunt eens.
BREDA (ANP) De officier van Jus
titie bij de rechtbank ln Breda. mr. K.
Thyssen, heeft gisteren tegen de 22-
jarlge A. F. uit Breda een gevangenis
straf geëist van vier Jaar met aftrek
van voorarrest. F. stond terecht we
gens het plegen van drie gewapende
roofovervallen op postagentschap
pen in Breda en Den Haag en elf
inbraken, onder andere in Breda,
Harderwijk en Best.
Tegen vier kameraden van F., die
hem tijdens enkele van zijn activitei
ten hadden geassisteerd eiste de offi
cier gevangenisstraffen variërend
van zes maanden tot een Jaar met
aftrek van voorarrest. Een zesde ver
dachte komt niet voor de rechter,
omdat hij inmiddels kranzinnig is
verklaard en is opgenomen in een
psychiatrische inrichting. De politie
kon de bende oprollen dank zij een
getuige van een van de overvallen.
Uitspraak 21 augustus.
