]taat van beleg iWder in Iran )uba kan de krant niet missen, geen dag DELEGADOS Y PUEBLO ANOCHE EN UN FUERTI Azië verdeeld over erdrag Japan/China Tsjoe-en Lai flirtte al vroeg met VS Moezorewa kreeg escorte van guerrillastrijders m vm Elvis-fans en stakende politie bedreigen Memphis In Hanoi Vietnamezen en Chinezen slaags Geen socialisten in Portugese regering jwswmm EHMfflMUMfk Joskou: Tokio capituleert voor Peking gbladen BUITENLAND WASHINGTON (Reuter) Tsjoe- en Lai, de vorige premier van Chi na, heeft in 1949 al een verzoek gericht aan de Verenigde Staten voor economische hulp. Dit blijkt uit documenten van het Ameri kaanse ministerie van buitenland se zaken die afgelopen weekeinde zijn vrij gegeven. Het verzoek van Tsjoe dateert van vóór de communistische overwin ning in de Chinese burgeroorlog in 1949. De Chinese leider stuurde de boodschap via een Australische journalist naar de Amerikaanse consul-generaal in Peking. Tsjoe legde de Amerikaan uit dat de Chi nese communistische partij ver deeld was in een radicale en een liberale stroming. Namens de libe ralen wendde hij zich tot de Vere nigde Staten omdat daarvan veel meer was te verwachten dan de Sowjet-Unie, de bondgenoot van de radicale communisten. Uit Tsjoe's boodschap sprak een behoorlijk wantrouwen tegen de Sowjet-Unie. Moskou riskeerde volgens de Chi nese liberalen een oorlog zonder het vermogen die te kunnen win nen en voerde een „krankzinnige" binnenlandse politiek. De Chinese leider heeft nooit offi cieel antwoord gehad van de Ame rikanen. Wel werd er één ontwor pen (met goedkeuring van presi dent Truman) waarin het Chinese communistische bewind erkenning werd aangeboden als aan enkele voorwaarden was voldaan. Het antwoord is echter nooit de deur uitgegaan, waarschijnlijk omdat in die tijd in de Verenigde Staten een sterke anti-communistische bewe ging begon. De Amerikaanse rege ring voelde zich daardoor gedwon gen communistisch China volledig in de ban te doen en vast te houden aan de steun voor de nationalisten die naar het eiland Taiwan, voor het Chinese vaste land, waren uit geweken. Pas onder president Nixon werd deze starre houding doorbroken. De openbaarmaking van de China-documenten uit 1949 is ook jarenlang tegen gehouden door aanhangers van Taiwan om dat de stukken een zeer negatief beeld geven van de nationalisti sche regering (van Tsjang-kai Sjek) in die tijd. uit voor de belangen van die klasse. Op basis van dit principe ontwikkelen we onze journalistieke normen". Ze voegt daar in een adem aan toe: „Net zoals jullie pers in het westen ook in dienst staat van de verde diging van bepaalde belangen". Maar betekent dat, dat er geen enkele kri tiek mogelijk is, informeer ik. „Natuurlijk is kritiek mogelijk, die wordt zelfs gestimu leerd maar dan wel kritiek op basis van wat we gemeenschappelijk hebben", ant woordt Georgina. Puttend uit haar jaren lange ervaring bij het militaire blad Oliva Verde en haar twaalfjarig hoofdredacteur schap van het vrouwenblad Mujeres, vertelt ze van gevallen van openlijke kritiek op de gang van zaken in bepaalde bedrijven. „Wanneer arbeiders in een bepaalde onder neming ontevreden zijn over de directie en over de manier waarop er in het bedrijf gewerkt wordt, dan ga je daar als journalist op af. Zo heb lk zelf wel eens een reportage gemaakt over moeilijkheden in een bepaald bedrijf. Als zo'n artikel dan gepubliceerd is, dan krijgt ook de directie artikel dan gepu bliceerd is, dan krijgt ook de directie van zo'n onderneming door middel van ingezon den brieven de kans om op de kritiek van de arbeiders te reageren. Soms ontstaat daar uit een brede discussie". Horloge Behalve de kranten verschijnt er een groot aantal „revistas", week- of maandbladen van een bepaalde signatuur. Het bekendste weekblad is Bohemia, dat behalve voor politiek en economie ook plaats inruimt voor kunst en cultuur. Het uiterlijk van het blad doet wat aan de Spiegel uit de jaren vijftig denken. Internationale bekendheid geniet het tweemaandelijkse Mar y Pesca dat visserijzaken behandelt. Vrijwel alle ministeries brengen eigen periodieken uit. Ook zijn er sportbladen, waarvan LPV, dat mandelijks verschijnt wel het belangrijkste is. De meest curieuze nieuwsbron op Cuba is -NG KONG/PEKING (UPI, Reuter, AP) Het verdrag voor „vrede en vriendschap" dat Jan en China hebben gesloten, heeft in de rest van Azië zowel hartelijk welkom als grote er ontmoet. 2 akkoord werd zaterdagavond in ing ondertekend, zodat een aan- _,regeringen het weekeinde de tijd 4 hun officiële reactie voor te be- jiiet Taiwan (nationalistisch Chi- 3 De Japanse minister van buiten- zaken Soenao Sonoda en zijn lese ambtgenoot Hoeang Ha had- "7 nog niet hun ganzeveer neerge- i of de Taiwanese minister van ■enlandse zaken noemde het ver- 5 van „nul en gener waarde". „Het Sfme in Peking is een onderdruk- Kde totalitaire groep rebellen, die Bi enkel recht heeft het Chinese te vertegenwoordigen." aldus voorspelbare reactie. Andere landen in Azië maakten zich het meest bezorgd over de „anti-hege monie" bepaling in het verdrag, waar door het een sterk tegen de Sowjet- Unie gerichte inslag heeft. „Hegemo- nisme" is de Chinese uitdrukking voor interventie, en Peking stond sterk op het opnemen van deze bepa ling in het verdrag. Japan ging hier mee akkoord op voorwaarde, dat zij wat algemener zou worden gesteld, maar het woord hegemonisme bleef gehandhaafd, en wel apart, en niet als onderdeel van het punt „internatio nale betrekkingen" zoals Japan wilde. Het luidt: „De twee partijen verkla ren dat geen van hen zal streven naar fst aar hï hegemonie in het Aziatische deel van het gebied rond de Grote Oceaan of in elk ander gebied, en dat elk van de twee partijen gekant is tegen pogin gen van een ander land of groepen van landen zo'n hegemonie te ves tigen. Met name de Sowjet-Unie is dit in het verkeerde keelgat geschoten. „Het verdrag dat tegen de Sowjet-Unie ge richt is, betekent een capitulatie van Japan voor Peking", aldus het pers bureau Tass. Het zegt dat de Japanse autoriteiten pogingen doen om het Japanse volk en de wereldopinie te vertellen dat het „gevaarlijke karak ter" van het verdrag wordt goedge maakt door de vermelding dat de landen zich niet zullen bemoeien met eikaars internationale betrekkingen. De opmerking van de Chinese minis ter van buitenlandse zaken Hoeang Ha dat de „anti-hegemonie" bepaling juist de basis vormt van het verdrag in een heel andere richting. Tass heeft het over „beruchte artikel". Een woordvoerder van het Japanse ministerie van buitenlandse zaken heeft ondertussen verklaard dat Chi na april volgend jaar haar verdrag met de Sowjet-Unie voor wederzijdse hulp en vriendschap op wil zeggen. Bij de besprekingen in Peking zou den de Japanse leiders de stellige indruk hebben gekregen dat China maatregelen aan het nemen is het verdrag, dat in 1950 werd getekend, op te zeggen. Het loopt april 1980 af, en bepaalt dat de ondertekenaars een jaar voordien elkaar op de hoogste stellen van hun plannen voor verlen ging. Omsingeling ke Chinese en Japanse ministers van buitenlandse zaken ^Iselen wederzijds getekende teksten van het verdrag tus- ,k t hun twee landen uit. "HERAN (Reuter, UPI, AP) De regering van Iran heeft in laaer onrustige delen van het land de staat van beleg afgekon- ziff ovef geldt nu behalve in Isfahan ook ie pjafabad. in het midden van het ,jk i en Sjiras in het oosten, en in de tffving van deze steden. In de afge- -eten dagen zijn tientallen mensen i Jd>otsingen tussen godsdienstige daperingen en de politie om het a gekomen. De sjah betitelt de m sgers als „communisten" maar rsnétaat dat het met name om be- ïtwiende moslems gaat. aar ^uwenemancipatie een strikt islamitische rege- Iran, en Vërzetten zich tegen tbrmingen die de regering heeft ng kondigd. De móSlems hebben Je t gekeerd tegen vrouwenemanci- (in Iran o.a. bestaande uit het Sen meer dragen van sluiers en toela- in.";tot universiteiten) en landverde- •ruolen eisen het naleven van islami te gedragsregels, die bioscopen. drankwinkels, nachtclubs en amuse ment op televisie verbieden. In de steden waar nu de staat van beleg van kracht is, was het gisteren rustig, maar vanuit de heilige stad Koem. 120 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Teheran, werden nieu we ongeregeldheden gemeld. Voordat de staat van beleg van kracht werd, speelden zich in Sjiras heftige rellen af. Honderden betogers richtten zich vooral tegen banken en openbare instellingen. Aanleiding voor de onrust daar was het jaarlijkse kunstfestival, dat volgens de vrome moslems veel te „vrijgevochten" is. Vrijdag beleefden de ongeregeldhe den in het staal- en industriecentrum Isfahan hun hoogtepunt. In alle ste den waar het onrustig is geweest pa trouilleren nu tanks, en militairen met de bajonet op het geweer. Verzoening SALISBURY (Reuter. UPI, AP) De gematigde zwarte Rhodesische leider bisschop Abel Moezorewa was zaterdag aanwezig op een bijeenkomst op het platteland, met een gevolg van wat nationalistische guerrillastrijders werden genoemd. In Seoel schreef Zuid-Korea's groot ste krant, Tsoeson Ilbo, dat de „stra tegie van de omsingeling van de Sow jet-Unie door de Verenigde Staten, Japan en China, de betrekkingen tus sen de Verenigde Staten en de Sow jet-Unie verder verslechtert, waar door de kansen op een nieuwe koude oorlog groter worden. Het Zuidkore- aanse dagblad zinspeelde erop dat het verdrag de „langgezochte" here niging van Noord- en Zuid-Korea dichtbij brengt. De Verenigde Staten zouden nu via China en Japan beide, druk kunnen uitoefenen op China, een ontwikkeling waarbij, in de ziens wijze van de krant, de Sowjet-Unie niet kan blijven toekijken. In de hoofdstad van Thailand, Bang kok, verwelkomde een hoge rege ringswoordvoerder het akkoord. Als de ideeën van ooit werkelijkheid wor den, zal Azië pas een zone van vrede zijn. Kranten in Singapore en op de Filippijnen, die doorgaans een afspie geling vormen van de houding van de regeringen daar, brachten het nieuws over het verdrag zeer magertjes, en onthielden zich van achtergronden en toelichting. Regeringswoordvoer ders volstonden met: „geen commen taar". MEMPHIS (UPI) De grote meerderheid van de politie in de Amerikaanse stad Memphis Is het afgelopen weekeinde in staking gegaan. Hun actie heeft het stadsbestuur in grote verlegenheid gebracht, want juist deze dagen stroomt Mem phis vol met fans van wijlen Elvis Presley, die vorig jaar 16 augustus in Memphis stierf en daar begraven ligt. Zaterdag nog kregen de stakende po litiemannen opdracht van een rech ter om die avond weer aan het werk te gaan. Rechter George Lewis meende dat van een noodsituatie sprake was die gerechtelijk ingrijpen in het ar beidsconflict nodig maakte. Of de stakers gehoor gaven aan het gerech telijk bevel was gisteren nog niet dui delijk. Op een rumoerige bijeen komst verklaarde de vakbondsleider David Baker niet anders te kunnen dan zijn leden te adviseren het bevel van de rechter op te volgen. Een politie-agent die het daar niet mee eens was, ontnam Baker het woord en riep: „Degenen die thans staken blij ven staken." Hij kreeg aanmerkelijk meer bijval dan de vakbondsleider. De burgemeester van Memphis heeft daarop de politiemensen nog eens 24 uur de tijd gegeven zich te bezinnen. Overigens is de orde in Memphis het eerste actieweekeinde redelijk goed gehandhaafd. Even dreigden er moei lijkheden bij het politiebureau waar de stakers zich hadden verzameld om hun handjevol werkwillige collega's uit te Jouwen. Tot incidenten kwam het niet. Op de foto: fans van Elvis Presley op pelgrimage in Memphis. Het verdrag tussen Japan en China betekent een volledige verzoening tussen de twee landen, en kwam tot stand na zes jaar moeizaam onder handelen. De ondertekening vond za terdagavond vroeg plaats in de Grote Zaal van het Volk aan het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. Zij werd door miljoenen mensen in Japan rechtstreeks op de televisie gevolgd. Het belang dat de Chinezen eraan hechten bleek uit de aanwezigheid van de Chinese partijleider Hoea Kwo-feng en eerste vice-premier Teng Hsia-ping. HONG KONG (Reuter) Volgens het Chinese persbureau Nieuw-China hebben Vietnamese soldaten in Ha noi gevochten met Chinese vluchte lingen. De gevechten, waarbij de Vietname zen volgens Nieuw-China gebruik maakten van traangas en 'n waterka non, braken uit toen eerstgenoemden een overval uitvoerden op ruim hon derd Chinese vluchtelingen in het stationshotel van Hanoi. De soldaten namen veel Chinezen mee, aldus Nieuw-China. De laatste weken hebben ruim 160.000 etnische Chinezen in Vietnam dit land verla ten als vluchtelingen. China zegt dat de etnische Chinezen werden ver volgd, wat door Vietnam wordt ontkend. Moezorewa sprak, volgens officiële bronnen, in het zwarte stamgebied Moesana. 65 kilometer ten noordoos ten van de hoofdstad Salisbury, zo'n 3000 mensen toe. Hij zelf had het over een „belangrijke" bijeenkomst, om dat het voor het eerst was dat gewone burgers samen waren met „onze held haftige kinderen (de guerillastrij- ders), die officieel hier zijn ais onder deel van het leger, en belast met handhaving van rust en orde". Er waren zo'n 200 bewapende mannen en vrouwen aanwezig, waarvan een stuk of dertig Moezorewa's ere-escor- te vormden, aldus deze bronnen. Van de kant van de Rhodesische re gering, waarin blank en zwart sinds kort in het kader van een zgn. „bin nenlandse regeling" samenwerken, is de laatste tijd herhaaldelijk gezegd dat guerrillastrijders, die deze rege ring steunen, de controle hebben in een aantal gebieden. Volgens een woordvoerder van de Rhodesische veiligheidstroepen is sinds guerrilla strijders het Moesana-gebied onder beheer hebben, het aantal incidenten daar sterk gedaald. Aanvallen op blanke boeren in dit district zouden sindsdien niet meer zijn voorge komen. Vertrouwen Een congres van Moezorewa's Ver enigde Afrikaanse Nationale Raad (UANC) heeft haar vertrouwen uitge sproken in de bisschop, nadat vier vooraanstaande leden hadden aange drongen op zijn aftreden. Moezorewa zou tekort schieten in politiek leider schap. Tevens wilden zij dat de Vere nigde Raad zich zou terugtrekken uit de binnenlandse regering, die door Moezorewa is ondertekend samen met de blanke leider Ian Smith en gematigde mede-standers als domi nee Ndabaningi Sithole en stam hoofd Jeremiah Chirau. De dwarslig gende UANC leden waren van me ning dat de regeling te langzaam wordt uitgevoerd, en dat stappen van Smith om een einde te maken aan de rassenongelijkheid in Rhodesië on voldoende zijn. De regering heeft beëindiging van ongelijkheid in bij voorbeeld restaurants aangekondigd (waar in de praktijk blank en zwart al toegang hadden), maar zwijgt over discriminatie bij volkshuisvesting, en in het onderwijs en in de gezond heidszorg. Bij stemmingen tijdens het congres van de Verenigde Afri kaanse Nationale Raad kreeg Moezo rewa unaniem steun voor zijn beleid, en werd een voorstel voor een bijzon der congres met 196 stemmen tegen 12 verworpen. Ook werden voorstellen voor een con ferentie van alle betrokken partijen over de toekomst van Rhodesië (guer rillagroepen, de gematigde leiders, de blanke minderheid in het land, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten) van de hand gewezen. Over weging was dat zo'n conferentie de plannen voor onafhankelijkheid voor Rhodesië en voorgenomen verkiezin gen in de weg zou staan. De guerrillabewegingen zijn tegen deze plannen omdat zij niet neerko men op een zwart meerderheidsbe- stuur. Londen en Washington hebben- een aantal keren aangedrongen op. een meerpartijen conferentie over Rhodesië, om te proberen radicalen en gematigden op é£n lijn te brengen en een regeling voor de toekomst van Rhodesië te ontwerpen die iedere goedkeuring kan wegdragen. Opstand Ondertussen vragen waarnemers zich af in hoeverre door de UANC-bijeen- komst een einde is gekomen aan de opstand in de raad. Ook hoge mede werkers van Moezorewa zouden van mening zijn dat een werkbare rege ling voor Rhodesië niet mogelijk is, zonder de medewerking van de guer rillabewegingen. Gekeken wordt dan in de richting van guerrillaleider Jos hua Nkomo, die eerder dan zijn kom paan Robert Moegabe, onder zekere voorwaarden tot medewerking bereid zou zijn. De vier dissidenten die zich tegen Moezorewa hebben verzet zullen uit de UANC worden gezet, samen met de voormalige co-minister van justi tie Byron Hove, die hun kritiek deel de. Hij verdween uit de blank'zwarte regering na zijn weigering een oproep tot „omgekeerde discriminatie" (be voordeling van zwarten bij benoe mingen) terug te nemen. LISSABON (AP. Reuter) De Portu gese ex-premier Mario Soares heeft verklaard dat de leden van zijn socia listische partij zal worden afgeraden zitting te nemen in het nieuwe kabi net. dat moet worden bijeengebracht door formateur Alfredo Nobre da Costa. „Het is aan hen om een beslissing te nemen of wij wel of niet zullen deelne men aan de nieuwe regering, maar de geest van de partij staat daar nega tief tegenover." aldus Soares in een vraaggesprek met de Portugese radio. De aftredende socialistische minister van Financiën. Vitor Constancio, heeft al geweigerd in te gaan op het aanbod van de kabinetsformateur, een portefeuille te aanvaarden. Door de uitspraak van de socialisti sche leider lijken de kansen van Da Costa om een nieuwe regering te vor men nog kleiner te zijn geworden. Soares werd op 27 juli door president Antonio Ramalho Eanes ontslagen nadat zijn coalitie met de conserva tieven door een geschil over de land bouwpolitiek was ineengestort. tr Herman Amelink inten lezen is een frusterende bezigheid op Cuba, zeker voor een malist uit het kapitalistische westen die dagelijks zeil uitkiest wat hij lezen. De voorselectie die het in de media gepubliceerde materiaal It ondergaan, ontneemt je al na een paar dagen het heldere gezicht op wereldgebeuren. pubanen worden via de media van die In op de hoogte gebracht, waarvan par- n regering vinden dat ze op de hoogte ten zijn. Zo kun je bij voorbeeld een Ibreid verslag tegen komen van de ope- van een of andere fabriek in Buiten- bolië, die daar met steun van de Sow- fnie werd gebouwd. Dagelijks kost zijn ide redevoeringen van de voormannen de revolutie, die van de eerste tot de Ite letter worden afgedrukt met cursie- «nduidingen van de plaatsen waarop toespraken door applaus dan wel een ie werden onderbroken. Maar echt lormeerd raak je er niet van. belangrijkste krant van Cuba is Granma 4- tye"), genoemd naar het schip waarmee Castro en de zijnen naar Cuba voeren 1 diln de Sierra Maestra op het oostelijk 'lleiovan het eiland de strijd tegen de recht en «tator Batista te voeren. Granma is een sbldendblad, dat alleen zondagsmorgens verschijnt. Dagelijks worden er drie 'lillende edities gemaakt die gezamen- :n oplaag van zo'n 600.000 kranten itten. Bij de redactie en administratie ~ranma werken ongeveer 400 mensen, >k verantwoordelijk zijn voor de weke- Engelse, Franse en Spaanse samen- ig en voor de uitgave van de eveneens 'ijks verschijnende Granma Campesi- ;n blad voor de boeren. Granma werd 15 opgericht na een fusie van de bladen lucion en Hoy. eede landelijke dagblad is Juventud Rebelde (rebelse jeugd), het officiële blad van de communistische jeugdorganisatie. Deze krant is een middagblad met een oplaag van 300.000 exemplaren dat elke dag, behalve zaterdags vanaf een uur of vier op straat te krijgen is. De derde krant van Cuba is het op maandag en donderdag verschijnende blad Trabaja- dores, het blad van de Cubaanse vakbewe ging. Trabajadores heeft momenteel een oplage van 100.000 exemplaren, maar dat zal waarschijnlijk oplopen als deze krant eind van deze maand of begin volgende maand een volledig dagblad wordt. Naast de landelijke dagbladen zijn er ook provinciale kranten. In negen van de veer tien provincies die Cuba telt en op het ten zuiden van Cuba gelegen Isla de Pin as. dat tijdens het wereldjeugdfestival twee weken geleden tot het wereldjeugdfestival twee weken geleden tot het Jeugdeiland werd omgedoopt, verschijnen deze bladen elke dag. In de overige provincies een of enkele malen per week. maar ook hier wordt ge werkt aan een dagelijkse uitgave. Klassepers Georgina Duvalon Pen a. secretaris-organi satie en financiën van de Nationale Unie van Journalisten op Cuba. maakt er geen geheim van dat de pers van bovenaf wordt geleid en gecontroleerd. Ze vertelt dat Fidel Castro steeds heeft onderstreept dat de Cubaanse pers een partij en een klasse pers is. „De pers staat in dienst van de werkende klasse. We komen steeds openlijk Radio Reloje (horloge), dat van zeven uur 's morgens tot drie uur 's nachts continu nieuws geeft en elke minuut de tijd meldt. De timing van de verschilleude onderwer pen is vaak verrassend precies, al hoor je de presentatoren van dit programma, dat live wordt uitgezonden, vaak heel snel praten om het allemaal precies binnen de minuut te zeggen. Al te lang kun je niet naar Rdio Reloje luisteren, want op de achtergrond tikt voortdurend een klok, waarvan je na verloop van tijd simpel wordt. Radio Reloje bestaat al 31 jaar en dateert van voor de revolutie. In die tijd werden er op deze zender ook veel reclamespots uitgezonden. Maar die zijn sedert de revolutie overbodig geworden. Voor materiële zaken wordt in Cuba geen reclame gemaakt voor de revolutie des te meer. Maar dan heeft recla me propaganda. Geen concurrentie Ook bestaat er geen competitie tussen de kranten. Georgina Duvalon hierover: „In de kapitalistische landen bestaat een voortdu rende rivaliteit tussen de kranten en de andere media. Daardoor moet men zijn toe vlucht nemen tot sensatie. Onze kranten staan niet tegenover elkaar en hoeven daar om geen sensatie in hun kolommen te stop pen. Alle bladen op Cuba moeten bijdragen aan de vorming van de massa. Dat betekent dat, als een blad financieel te kort komt, deze gesteund wordt door andere bladen die meer opbrengen. De krant is bij ons geen produkt dat verkocht moet worden, maar is een middel dat bijdraagt aan de opvoeding van ons volk". Deze filosofie beheerst het hele doen en laten van de pers. In de praktijk komt het neer op een verdeling van de wereld in een wit en een zwart, een socialistisch en een kapitalistisch deel. Over het eerste deel vindt men vooral, zo niet uitsluitend, posi tieve berichten. Over het laatste voorname- j lijk negatieve. Zo bestuurt Cuba het denken en het doen van de mensen. En het werkt. I LLIGA MANAMA R OIARIO OE LA JUVENTUD CUBANA CUDA'76 r ORCANO DE LA CENTRAL DE TRABA|ADORES DE CUBA SL-!;-C.,£'-"lïi'.'/'j La Habana. martes 1-8-78. Ano VII. No. 83. 5 centavos LA HABANA HIFVES 27 DE JULIO DE 1978 ANO DEL XI FESTIVAL ANO 14 No. TROUW/KWARTET 5 OAG 14 AUGUSTUS 1978 ORGANO OFICIAL DEL COMITÉ CENTRAL DEl PARIIDO CCMiMIJ 01 CUBA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5