Wereldraad steunt Patriottisch Front
Conclaaf begint
op 25 augustus
.IsShelI,
gekgeworden?
Shell helpt
Uit brieven van lezers I conferenties
CJV wil Europese
grenzen overbruggen
Shell helpt
VAN DA Ai
Kritiek op
afwijzing
Houtepen
deel 8
Hoe 24 automobilisten
ruim 20% zuiniger^
leerden rijden./
VRUDAG 11 AUGUSTUS 1978
TROUW/KWARTET
Van een onzer redacteuren
GENEVE De wereldraad
van kerken heeft gisteren be
kend gemaakt 85.000 dollar
(185.000 gulden) te zullen ge
ven aan het Patriottisch
Front van Zimbabwe (Rhode-
sié) uit het speciale fonds van
de wereldraad ter bestrijding
van het racisme.
Het geld is bestemd voor voedsel,
gezondheidszorg, onderwijs, land
bouw en andere sociale voorzienin
gen voor vluchtelingen uit Rhodesië
in Botswana. Mozambique en Zam
bia Nadrukkelijk werd verklaard,
dat het naar beide vleugels van het
Patriottisch Front gaat. niet alleen
naar Nkomo's ZAPU. maar ook naar
de ZANU van Robert Moegabe
Tot de gift was in principe besloten
door het uitvoerend comité van de
wereldraad op zijn vergadering in au- Vpfnrprht
gustus 1977 Maar tegelijk droeg het cuncviu
uitvoerend comité de functionarissen
van de wereldraad op. het geld voor
lopig vast te houden en eerst een
nader onderzoek in te stellen naar de
algehele toestand in Rhodesië. Nog
vorige maand zei de Amerikaanse do
minee Dwain Epps. die verbonden is
aan de commissie voor internationale
zaken van de wereldraad, dat het geld
bevroren zou blijven, zolang de we
reldraad er geen helderheid over
heeft, aan wie de recente aanslagen
op missionarissen en zendelingen in
Rhodesië moeten worden toege
schreven
Volgens de verklaring van gisteren
heeft de wereldraad nu besloten tot
uitkering van het bedrag aan het Pa
triottisch Front, omdat de interne
regeling van Smith en Moezorewa en
Sithole „de feitelijke macht aan het
ontwettige blanke minderheidsbe
wind laat en dat een veto geeft over
echte verandering voor de komende
tien jaar."
Agressie
De interne regeling voorziet niet echt
ln het „een man, een stem", omdat de
bepalingen erop neerkomen, dat de
stem van een blanke meer dan negen
maal zo zwaar zal wegen dan die van
een zwarte. Speciaal ingebouwde
grondwettelijke voorzieningen zor
gen ervoor, dat de blanken de contro
le houden over sleutelgebieden zoals
de strijdkrachten, de rechterlijke
macht en de openbare diensten.
Verder wijst de wereldraad erop. dat
het bewind in Salisbury sinds de tot
standkoming van de interne regeling
in maart haar agressie en de onder
drukking van hen die zich tegen de
regeling verzetten, op grote schaal
heeft uitgebreid, zowel in als buiten
Rhodesië.
Daarbij herinnert de we
reldraad aan de inval van Rhodesi-
sche troepen in Mozambique op 31
juli.
Het speciale fonds ter bestrijding van
het racisme van de wereldraad van
kerken wordt voornamelijk gevoed
door bijdragen van kerken en perso
nen. Het heeft verder de steun gekre
gen van drie regeringen, van Neder
land. Noorwegen en Zweden. Bij de
laatste toewijzing uit het fonds, in
augustus 1977, verdeelde het uitvoe
rend comité van de wereldraad
530.000 dollar (1.150.000 gulden) over
35 groepen in 14 landen.
ROME (UPI/ANP) Het conclaaf ter verkiezing van een
nieuwe paus zal vrijdag 25 augustus om 17 uur (Nederlandse
tijd) beginnen. Dit heeft het college van kardinalen gisteren
bepaald.
Van de 115 stemgerechtigde kardina
len hebben zich tot dusver twee afge
meld. namelijk de 78-jarige aartsbis
schop Valerian Oracias van Bombay
en de Amerikaanse curie-kardinaal
John Wright, hoofd van de congrega-
Ue voor de priesters, beiden wegens
ziekte
De kardinalen hebben ook besloten,
dat de uitvaartdienst voor paus Pau-
lus zaterdag niet in de Sint Pieterzelf
zal worden gehouden, maar op het
grote plein voor de kerk. Als redenen
zijn hiervoor aangevoerd de verwach
te zeer grote belangstelling en de zo
merhitte in Rome.
De Sint Pieter. de grootste kerk van
het christendom, kan onderdak bie
den aan 25.000 mensen De verwachte
belangstelling ls echter het achtvou
dige Vanwege de grote hitte is de
plechtigheid naar de avonduren ver
plaatst. Alle in Rome aanwezige kar
dinalen zullen samen een requiemmis
opdragen, waarna de begrafenis in de
crypt onder de Sint Pieter volgt.
De Nederlandse regering zal zich bij
de begrafenis laten vertegenwoordi
gen door een driemansdelegatie on
der leiding van minister Van der
Klaauw van buitenlandse zaken. De
oud-katholieke aartsbisschop van
Utrecht, mgr. M. Kok. zal de begrafe
nis bijwonen als voorzitter van de
Internationale oudkatholieke bis
schoppenconferentie. In de oud-ka
tholieke kerken zal zondag ook gebe
den worden voor de zielerust van de
paus.
Gisteren trok een onafgebroken
stroom mensen door de Sint-Pieter
basiliek langs het opgebaarde li
chaam van paus Paulus. in een tempo
dat varieerde van 12.000 tot 20.000 per
uur. Onder hen waren niet alleen de
vote gelovigen, maar ook massa's toe
risten. die soms moeilijkheden maak
ten. doordat zij in strijd met de voor
schriften foto's gingen maken. Van
morgen zouden de deuren van de
basiliek weer om zes uur opengaan.
Een opmerkelijke gebeurtenis was
het, dat metropoliet Nikodim van Le
ningrad gisteren gelegenheid kreeg,
de dodenliturgie van de Russische
orthodoxe kerk te zingen bij de baar
Nikodim is de op een na hoogste
geestelijke van de Russische kerk.
Als hoofd van de commissie voor oe
cumenische zaken van zijn kerk was
Nikodim nauw bevriend met de over
leden paus.
Van de 115 stemgerechtigde kardina
len zijn er 103 benoemd door de laat
ste paus. De jongste is Jaime L. Sin.
aartsbisschop van Manila (Filippij
nen). Hij is 49 jaar. De oudste is de 94-
jarige Italiaan Alberto di Jorio. maar
kardinalen boven de tachtig hebben
geen stemrecht meer.
Duizenden mensen trokken gisteren in de basiliek van Sint
Pieter in Rome langs het opgebaarde lichaam van paus
Paulus. Zwitserse gardes bewaakten de baar.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op m deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en met voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw Postbus 859.
Amsterdam Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver vermeld
Marokkanen (4)
Het is propvol in Nederland en we
kunnen niet nog eens de hele wereld
herbergen. Staatssecretaris mevrouw
A. E Haars is hiervan zo diep door
drongen evenals haar voorganger
de heer Zeevalking dat zij een
vreemdelingenbeleid ter bescher
ming én van die vreemdelingen én
van de bevolking voert. Mevrouw
Haars ls ook diep onder de indruk
van de tragiek van de al of niet
legale gastarbeiders, dat zij best
die 77 Marokkanen onderdak zou wil
len geven als het uitsluitend daarom
gaat
Het gaat echter over een massa
buitenlanders, die ter wille van het
hebben, halen en houden de vleespot
ten van Egypte opzoekt, terwijl zij in
hun eigen land van herkomst mede
verantwoordelijkheid behoren te dra
gen voor de ontwikkeling en opbouw
van dat land. Overigens zijn de kop
pelbazen de schuld van alle ellende
Informeert u maar eens bij de
arbeidsinspectie in Rotterdam! Juist
de koppelbazen moeten worden gede
porteerd. respect, vernietigd!
Voorburg J. Keijzer.
Marokkanen (5)
Het wantrouwen onder de AR-jonge
ren inzake het vreemdelingenbeleid
neemt toe Ik sta eensdeels achter
hun ideaal, iedere vreemdeling te
huisvesten, maar ons landje is maar
klein en overbevolkt met een nijpend
tekort aan woningen. De grote werke
loosheid en hulsvesting betekenen
een nationale ramp. Vele jongeren
zullen misschien nooit aan de slag
komen. De vreemdeling zal aangewe
zen zijn op sociale uitkeringen. Hem
zal een woning toegewezen worden,
waar velen al jaren op wachten. Wij.
Nederlanders, zijn ook niet bereid een
stapje terug te doen. Ik geloof dat dit
kabinet noodgedwongen de juiste
koers volgt.
Wat maak ik van mijn taak als
jeugdouderling? Voor beginnende
gereformeerde ouderlingen, m.m.v.
ds H. Hogenhuis. Zaterdag 9 septem
ber. Toerustingscentrum. Leusden
(deze conferentie wordt herhaald in
..De Drieklank". Paterswolde, 29-30
september, en in ..HedenesseCad-
zand, zaterdag 18 november.) Inl. en
opg. tel. 033-43244
Zeist
Postacademisch onderwijs theo
logische faculteit Vrije Universiteit,
algemeen aanvangscollege maandag
11 september prof. dr H. M. Kuitert
en dr F. H. Kuiper „De gemeente en
de bewapeningswedloop". Inl. tel.
D. Hoekstra 020-5482653.
Van een onzer verslaggevers
LAGE VUURSCHE Christenjongeren uit tien Europese
landen zijn vorige week op de Ernst Sillem Hoeve in Lage
Vuursche voor een conferentie van het christelijk jongeren-
verbond (CJV) over de vraag „Hoe kunnen we de grenzen in
Europa overbruggen?''
Voorafgegaan door de Romeinse politie passeert de stoet
met het lichaam van de paus het colosseum in Rome.
ADVERTENTIE
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rotterdam
Tel. 010-115588
(Red.)
Schiedamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAG LEIDEN
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE ORONINGEN
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel 05200-17030
Vandaag, de laatste dag. buigen zij
zich over de vraag, welke bijdrage
hun eigen organisaties, de YMCA's
(Young Men's Christian Associati
ons). kunnen leveren in het streven
naar meer internationaal bewustzijn
en grotere Europese eenheid. De YM-
CA's in Europa (waarvan het CJV de
Nederlandse afdeling is) bereiken sa
men zes miljoen Jongeren tussen 8 en
25 jaar
Informatie
Maandag begon deze conferentie met
een tweegesprek tussen dr Cornells
Berkhouwer, vice-president van het
Europees parlement, en René Eijber-
sen, hoofdredacteur van NCRVs
„Hier en Nu". Dr Berkhouwer vond.
dat de „gewone burger" er beter over
geïnformeerd moet worden, dat tal
van vraagstukken niet langer op regi
onaal of nationaal niveau opgelost
kunnen worden Hij was het eens met
Eijbersen. dat de media daarin onvol
doende actief zijn.
Vertegenwoordigers van Finland.
Zweden en Zwitserland kregen te ho
ren. dat hun land zeker welkom is in
de Europese gemeenschap, maar
daar niet toe zal worden geprest. „Na
tuurlijk is mijn ideaal een EEG. die_
heel westelijk Europa omvat." aldus'
Berkhouwer.
Op een vraag van een Deens meisje
zei hij. dat ook Groenland een deel
van Denemarken dat zich afzet tegen
de Europese gemeenschap kan re
kenen op hulp uit het regionale ont
wikkelingsfonds van de gemeen
schap Tegelijk verweet hij de meeste
Denen, dat zij zich wisselvallig op
stellen ten opzichte van de gemeen
schap
Woensdag hield de groep zich bezig
met de relatie tussen Europa en de
ontwikkelingslanden Dr L van de
Burg. adviseur van de interkerkelijke
coördinatiecommissie voor ontwik
kelingsprojecten (ICCO) legde het ge
vaar uit van een economisch ver
sterkt Europa voor de verhouding tot
de arme landen. Ook dat aspect moet
bij de komende Europese verkiezin
gen in ogenschouw genomen worden.
Toekomst
De conferentie valt in het kader van
de viering van het 125-jarig bestaan
van het CJV. De jongerenorganisatie
wil dit jubileum namelijk vooral ge
bruiken om naar de toekomst, en dus
naar bredere internationale verban
den. te kijken. Zo verblijven ook
tachtig andere jongeren uit negen
Europese landen tot 19 augustus in
het CJV-kamp in Hulshorst voor een
creatieve vakantie. De deelnemers
maken onder meer kennis met wonen
en werken in Nederland door bezoe
ken aan woonwijken in enkele steden
en aan een grote fabriek.
Omstreeks 1 oktober verschijnt het
boek „Herkenning en Perspectief"
van Aad Kik. hoofd programma van
het CJV. dat Ingaat op de betekenis
van 125 jaar christelijk jeugdwerk.
Prominenten als drs J. W. de Pous en
dr J. J. Buskes leveren daarin ook
hun bijdragen.
Op 4 november zal ln De Doelen in
Rotterdam een Jubileumdag worden
gehouden onder het motto „Inspelen
op de toekomst". Daarin wordt een
spelproject van plaatselijke CJV-
groepen afgerond, waarin een relatie
gelegd wordt tussen de bijbel en he
dendaagse problemen als milieu, ar
beid. vrede en rechtvaardigheid
Het jubilerende CJV wil dit Jaar een
speciaal fonds starten vooral om
nieuwe educatieve en internationale
activiteiten te financieren. Oud-leden
van het CJV kunnen daarvoor hun
adres doorgeven aan CJV. Postbus
115. Driebergen
Volgende week valt er in heel
Nederland een boekje in de bus,
waarin Shell (jawel: Shell) uitlegt
hoe u het benzineverbruik van
uw auto met zo'n 20".'. omlaag
kunt brengen.Oftewel: de
bakker adviseert u minder brood
te etenLogisch is, dat je dan
toch even aan het verstand van
de bakker gaat twijfelen.
De bakker vertelt u er bij
deze echter bij.dat het meel.de
benzine, aan het opraken is.
Hoe je het ook wendt of keert,
zeker is dat we binnen enkele
tientallen jaren olie tekort
komen.
Gelukkig wordt er overal,
ook door ons. hard gewerkt aan
alternatieven. Alleen, voordat er
op grote schaal auto's op een
andere brandstof rijden, zijn we
vele jaren verder. In de tussen
tijd zullen we zuinig moeten zijn
op wat we hebben. Dat is in
ieders belang;ook in het onze.
Vandaar dit boekje.
In totaal is er uit dit fonds ln de tien
jaar van haar bestaan 5.7 miljoen
gulden uitgekeerd. Hiervan ging 3,2
miljoen naar bevrijdingsbewegingen
in zuidelijk Afrika en 2.5 miljoen gul
den naar anti-racistische organisaties
elders in de wereld.
BREDA (ANP) De werkgroep pas
toraat. waarin alle staffunctionaris
sen van het r.k. bisdom Breda samen
werken. is het niet eens met het be
sluit van de bisschoppen, dr A. W. J.
Houtepen te weigeren als lector theo
logie aan de katholieke universiteit te
Nijmegen. De werkgroep dringt aan
op een gesprek.
Dr Houtepen, eveneens lid van de
Bredase werkgroep, was door de fa
culteitsraad van de theologische fa
culteit en door het stichtingsbestuur
van de Nijmeegse universiteit voorge
dragen. De bisschoppen aanvaard
den de voordracht niet. omdat zij zich
gebonden achten aan de Romeinse
bepalingen voor het functioneren van
gehuwde priesters.
De dertien collega's van dr Houtepen
in de werkgroep vragen zich af, of de
bisschoppen zich niet harder te weer
moeten stellen tegen de Romeinse
eisen, te meer omdat zij in het verle
den gekozen hebben voor een beleid,
waarin aan gehuwde priesters min
stens de rechten van leken toekomen.
De werkgroep zegt zich zorgen te ma
ken ornaat da kerkelijke ieiding tel
kens opnieuw aan de op zich belang
rijke waarde van het priestercelibaat
de allerhoogste prioriteit toekent. De
werkgroep meent, dat dispensaties
hiervan en vooral de mensen, die ge
dispenseerd zijn. veel ernstiger geno
men dienen te worden.
Ds. J.J.C. Karres
Op 91-jarige leeftijd is overleden ds.
J.J.C. Karres. die jarenlang een be
langrijke plaats in het Apeldoorns
kerkelijk leven heeft ingenomen. Ds.
Karres werd in 1912 predikant. Hij
diende eerst de hervormde gemeen
ten te Oudemirdum, Hazerswoude en
Oosthem. In 1928 kwam hij in Apel
doorn. waar hij vervolgens 25 jaar
stond en ook na zijn emeritaat nog
bijstand in het (ziekenhuis-)pastoraat
bleef verlenen. Ds. Karres was zowel
lid van de algemene synode (vóór de
nieuwe kerkorde) als van de generale
synode. Hij maakte ook deel uit van
de algemene synodale commissie. In
Gelderland is hij president van het
provinciaal kerkbestuur geweest en
voorzitter van het college van kerkvi-
sitatoren. Ook is hij voorzitter ge
weest van de afdeling Overijssel-Gel
derland van de confessionele vereni
ging. Naar aanleiding van een preek
die hij 19 april 1942 hield ln de her
vormde kapel te Apeldoorn, werd hij
op 8 mei door de Duitsers gearres
teerd. Hij bleef zes weken in arrest.
Drie weken na zijn vrijlating werd hij
op 13 juli opnieuw opgepakt, om toen
vijf maanden als gijzelaar te verkeren
in kampen in Haren (Gr.) en Sint
Michielsgestel. De begrafenis is zater
dagmiddag op Heidehof in Ugchelen.
DE BUURMAN
Onze buurman heeft 't vorig j:
vrouw verloren. Dat heeft hem)
meer gedaan dan je oorspronk»
zou verwacht hebben. Hij maal
altijd een wat „stoere" indruk.)
hem leefde zijn aanmerkelijk nPJ
grote vrouw, in de schaduw. ho(ti
ijverig in haar aandeel van de
boerenbedoenlng. Al lang hadii
zoon het bedrijf in handen gen?
Vader deed nog mee. En voor zi,
leeftijd „als een jonge kerel." r
Zo stond hij ook aan de straat
buren en soms met ons te prate*1
een lulde stem verkondigde hijg
niet al te genuanceerde meninfii
Als je hem hoorde, kwam er vav
it. Alles w.
wereld niet veel terecht,
anders en niet beter. Daaruit pi
hij waarschijnlijk ook de kractyfl
te laten zien hoe je nog kunt wejl
Z'n gezondheid liet hem daarbij
in de steek. Toen hij op advies
dokter 't toch wat minder aan
ging hij fietsen met Toon de Si
zag ze zo tegen de middag de
zwaaien en dan maakten ze hel
tochten. Ik hoor ze in gedachl
praten, met veel ja-ja's en och-
Eigenlijk hoor ik meer hun geli
dan wat ze zeggen.
En toen kwam ineens die slag. 1
enige aankondiging was zijn vrr
uit 't leven. Een slag, zeiden de
mensen. En dat was 't voor Bert:
Aanvankelijk sloeg hij zich er iC
aardig doorheen, maar nu is 't rJL
Hij laat z'n hoofd hangen en ik u.
z'n stem niet meer in 't buurtjefr
bij hem komt, stelt hij vragen \ti
moeilijk een antwoord te gevetfL
Wat heb ik nog aan m'n leven, r
moeder? We waren nog zo gezel^
samen en zo ineens sta ik alleen-
moet ik? Voor mij is de koffie orv
heb 't gehad. Iedereen zegt uite..
tegen hem, dat hij nog blij maa.
met z'n gezondheid en dat hij zL
kinderen en kleinkinderen om i„
heen heeft.
Maar dat helpt niet, het 3tuit Ie
allemaal af op een muur van
uitzichtloosheid. Bert is een gej21
man. En nog zie ik hem voor mPd
we hier voor 't eerst kwamen, aÉn
een jaar of veertien geleden. Hi^1
toen nog maar één tand, waarvP1
elk ogenblik het einde moest vr
Maar wat maakte hij niet klaar d(
z'n stoere hartelijkheid. En darf^1
't je toch aan je hart, als je een f
zo ziet zitten uitkijken naar z'n"
Maar misschien moet hij daar 4
mee klaar komen.
VOORBIJGAN<
Beroepingswerk .n
NED. HERV. KERK
Afscheid: op 13 aug. van Leeu^
J. de Bruijn bor. te Nieuwleusi
■vegei
te ll
n Oy
Bruijn t
Oosterzee, B.J. Geerling wegei
van Almelo H. Lofvers ber. t
ven; van Haren (Gr) J. Van
te Valkenburg-Meerssen (L)
Vlaardingen P. Vermaat ber. t<
endaal.
Intrede: te Temeuzen C. H
doorn uit Twello; te Veere ki
Kalis uit Amsterdam; te Zuil
en Noordwolde (Gr) (parttime)
Keijzer uit Yaoundé Kamerc
Nederlangbroek kand. J.N.
Ede; te Groningen K.H. Reaj
Rotterdam te Sprang W.Jl
Rennes uit Onstwedde; op 16Je
Zegveld kand. H. Verheul uit #t
16 aug te Elspeet. )n<
J.P. Verkade uit Montfoort;^*.
aug. te Katwijk aan Zee S. er
uit Ouddorp.
irt
GEREF. KERKEN
Afscheid: van Winschoten T.
ber. te Hoofddorp; van Dronl
Dondorp ber. te Middelburg;
lenhove-kraggenburg F.H. F-:
ber. te Curagao (Ned. AntilleLjM
Koudekerke F.P. van Stam
Leidschendam; van Birdaard P"
man ber. te Grijpskerk (Gr). Dp
INTREDE: te Appingedam
uit Nes en Wierum; te Berlici
P. van Dijk uit Nijeveen; te
hout kand. P.H. OverholzPgÉ
Haarlem.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen: te Anna Paulown
huizen H.R. van de Kamp. kr°
Warnsveld. F
Afscheid: van Dalfsen J. Sr v
ber. te Enschede-Zuid/West. ®ee
Intrede: te Helpman: W. Wierir
Berkel en Rodenrijs; te Mep97
Klamer uit Zaandam; op 17 I
Groningen-Noord; J.A. van dr26
den uit Rouveen. 20
en
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Veenendaal F?1
Butter te Toronto (Canada).
ia,
BAF. GEMEENTEN J"'
Afscheid: van Eindhoven R.r
haar ber. te Utrecht. r0.1
tab
EVANG. LUTH. KERK
Afscheid: van Schiedam A. SüDe
wegens ben. geest. verz. Johria
ting te Nieuwveen. tnd
fe te
ALG. DOOPGEZ. SOC. md<
Afscheid: van Roden J.H. HJe
ber. te Den Burg (Texel).
REMONSTR. BROEDERSCfl
Afscheid: van Lochem H.J.J, i
veren ber. te Haarlem
Molukkers, weekendcursif
name bedoeld als ontmoetin
Nederlanders, die meedoen L
bewegingen, en Molukkers. i
seerd door de Informatieg
lukkenreferendum. Sprekers]'
Tatipikalawan. ds G. Boer, 1
lissa en drs Huisman, 25-27 ai]
Volkshogeschool Overcinge,
(tel. 05214-1541).
