eïrnstige bezwaren tegen
iecumenische samenkomst
aeknipte folklore
EÜWST
Cork Marcheschi: 'Ik ben
beeldhouwer van energie'
Verdachten van moord
in Denemarken in arrest
'Bevolkingsonderzoek
naar ziekten tevoren
bij overheid melden'
eidefeest of heidens feest in Ede?
Openlucht flipperkampioenschap
gehandeling met fluoride
Set in ziekenfondspakket
Experimenten
gezondheidszorg in
IJsselmeerpolders
Sujen geld voorhanden
Suggestie raad volksgezondheid:
intoonstelling in Hoorn
Globe verhuist
naar Eindhoven
Vier jongemannen
dood bij botsing
rrpc
irgDERDAG 10 AUGUSTUS 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
nan
^raq
*4 Terwijl in Ede de 23-jarige Amolda Kok, een lerares aan een huishoudschool, zich nog Heideweek, inclusief de occumeni-
'ondhts opmaakt om tot H. M. Calluna de XXIIste te worden gekroond, zijn er rondom haar he samenkomst stemden de zes
ovjn al spanningen ontstaan. De Vereniging tot bevordering van de Zondagsrust en de van de Boerenpartij tegen. Fractie-
öedHagsheiliging heeft een scherp protest laten horen tegen de traditionele Heideweek die voorzitter b j. Soetendai van de
augustus in Ede wordt gehouden, en vooral ook tegen de oecumenische samenkomst, die sgp zei gisteren: „we zijn het volko
men eens met de brief van de Vereni
ging tot bevordering van de Zondags
rust en de Zondagsheiliging. Het is
naar ons gevoel meer een heidens
feest."
néélet kader van dit gebeuren is belegd.
/ooi
?en 1 die bijeenkomst op zondag 20 men deze dag, waarop het feestge-
istus met een reeks sprekers van weid zwijgt? Het bestuur geeft de
iflri stantsen en rooms-katholieken indruk dat het met deze dag niet goed
1M is ook minister-president Van raad wist. De heer De Nooij: „Op een
dliitgenodigd en deze heeft laten gegeven ogenblik werd toen het plan
dat hij gaarne met zijn vrouw geboren er een kerkedag van te ma-
comen. De voorzitter van de ken. Van het een kwamen we op het
.t. ting Heideweek 1978, de heer D. andere, zó werd het oecumenische
'Jooij, zegt dat hij de Vereniging samenkomst. Duizenden mensen, die
jDiJevordering van de Zondagrust nooit naar een kerk gaan, kun je zo
d fe zondagsheiliging het volgende met het evangelie bereiken. Het zal
,n 1 geantwoord: „Ik bied uw be- zich afspelen in het openlucht-
r plaatsen aan naast de heer Van theater".
U kunt dan zelf beoordelen of de' Als sprekers zijn uitgenodigd kardi-
Ti daar staat te preken". naai Willebrands, ds. Okke Jager en
luitenant-kolonel Bosshardt van het
ïeideweek biedt, zoals dat heet. Leger des Heils. die het verzoek aan-
wat wils, ten gerieve van de namen, hoewel eerstgenoemde in ver
sten maar uiteraard met minder band met zijn aanwezigheid in Rome
funste van het Edese zakenleven, voor de paus-keuze een ander zal stu-
ijn grasbaan-races, wandeltoch- ren verder treden muziekgroepen en
marktkraamversieringswedstrij- zanggezelschappen op. Een predi-
een sportdag een culturele dag, kant Ede heeft de heer De Nooij
|en stoomwals-demonstratiedag. nog gemaand 0f zo iets toch eigenlijk
de avonden staat Ede bol van niet meer op de weg van de berken
I|ek, van blaaskapellen en dixie- Ugt maar deze heeft dat met een wat
luchtig gebaar afgewimpeld: „U hebt
toch niet het alleenvertoningsrecht?"
De Stichting tot Bevordering van de
Zondagsrust en de Zondagsheiliging,
Toen de raad van Ede destijds een
krediet beschikbaar stelde voor de
itruprkestjes tot pop en rock.
re i
het een wat behoudende plaats
tedjt dit wellicht op z'n minst psy-
Ptffchni* zo verstandig aange- waarvan de oud-gereformeerde ds. M.
jd, bijvoorbeeld met een zin in
Vgijockey-jargon als „het optreden
et Long Tall Ernie wordt voorafge-
n is door veel geweld van de groep
brake, bekend in de regio door
1 allround-muziek van „easy 11ste-
tonf' tot „hard rock".
eêt dagen
ek houdt dit maal voor de 22ste
en *1 Heideweek. In de laatste Jaren
v^de die vier dagen, nu wordt het
05 het eerst weer acht dagen. Daar-
t ook een zondag. Hoe overbrugt
van Prooijen uit Rhenen voorzitter is.
maar wiens gelijknamige zoon de be
zwaarschriften pleegt te schrijven,
heeft tegen de gang van zaken gepro
testeerd bij de heer Van Agt, de spre
kers. het gemeentebestuur en de
raadsleden van Ede. Niet bij de orga
niserende stichting zelf. Gesproken
wordt van een „God-onterend Heide-
feest". Ook wordt er op gewezen dat
Satan rondgaat als een briesende
leeuw, zoekende wie hij zal kunnen
verslinden. De verzuchting wordt ge
slaakt wat er van christelijk Ede is
overgebleven.
KOPENHAGEN/ROOSENDAAL
De politie van het Deense Kopenha
gen heeft twee Chinezen gearresteerd
die door de Nederlandse politie wor
den gezocht in verband met een op 24
Juli in Roosendaal gepleegde moord.
De Deense politie zei gisteren dat de
twee binnenkort voor de rechter moe
ten verschijnen waar zij in staat van
beschuldiging zullen worden gesteld.
Het tweetal zal gevangen worden ge
houden tot uit Nederland een verzoek
om uitlevering ls gedaan.
De politie in Roosendaal verzocht
enige dagen geleden via Interpol om
opsporing van de twee Chinezen. Zij
zouden betrokken zijn geweest bij
een roofoverval op een Chinees res
taurant aan de Molenstraat in Roos
endaal. Bij de actie werd de heer
Hendrik Ebben doodgeschoten. Deze
kwam het restaurant binnen om goe
deren af te leveren. Juist op het mo
ment dat de minstens vier overvallers
wilden vertrekken. Een van de over
vallers schoot de man hierop dood.
De totale buit van de overval bedroeg
ongeveer 12.000 gulden. De politie in
Roosendaal was er al eerder in ge
slaagd twee verdachten van de actie
aan te houden.
Twee politiemensen uit Roosendaal
zullen vandaag naar Denemarken
vertrekken om bij de verhoren van de
gearresteerde Chinezen aanwezig te
zijn.
In het kader van een speciale markt zijn gisteren in Hoorn de Nederlandse kampioen
schappen flipperen gehouden. Deze vonden plaats in de open lucht, zodat de talrijke
marktgangers het spel goed konden volgen.
leen onzer verslaggevers
H HAAG Fluoridebehandeling voor het gebit van kinde-
wordt voorlopig niet in het ziekenfondspakket opgeno-
®J.a|i. Volgens staatssecretaris Veder-Smit van volksgezond-
i maken de bezuinigingsplannen van de regering de extra
[ave van 50 miljoen gulden onmogelijk, zo blijkt uit het
ilag van haar overleg met de vaste Kamercommissie.
el de Ziekenfondsraad als de or-
Batie van tandartsen had sterk
Ie maatregel aangedrongen. Een
jaarlijkse behandeling met fluori-
's. lan het ontstaan van gaatjes in
pgrijke mate tegengaan. Na de
r iieke mislukking van de me-
h gezien nog doeltreffender flu-
Ering van drinkwater, had de
ïeelkunde op deze maatregel
hoop gevestigd om uit een uit-
Uoze routine van boren-en-vullen
eraken.
touw Veder-Smit kondigde overi-
gens aan dat prioriteit gegeven zal
worden aan de jeugdtandverzorging.
Er loopt diepgaand overleg over het
advies van de Centrale raad voor de
volksgezondheid om daarvoor een
netwerk van speciale centra op te
zetten. De staatssecretaris consta
teerde dat het een moeilijke en tijdro
vende zaak is, de bevolking te bewe
gen tot grotere zorg voor de mondhy
giëne en de eetgewoonten. Zij laat
nagaan of een oproep gunstig effect
zou kunnen hebben, om kinderen in
winkels geen snoepje meer aan te
bieden.
Max van den Berg in
Hervormd Nederland
'Nederland is lid van
een rijke band waar we
uit moeten springen'
Lees deze week:
De Praagse lente: een vluchteling vertelt wat er tien jaar
geleden gebeurde. Sindsdien is de Russische overheersing
volledig geworden/Corruptie In Nederland: oud-ambtenaar
Bouman doet een boekje open/Erfrecht: een verouderd pri
vilege. Een erfenis moet een gunst worden in plaats van een
recht/Angola: de koerswijziging van Amerika en de on
denkbare verzoening tussen Neto en Mobutu/Kerkvorst: de
angst van paus Paulus/Film: Christian Ziewer en de arbei
dersstand.
En: Marokkanen in de kerk/Oorlogsdocumentatie moet blijven.
Hervormd Nederland houdt de hoop levend
O Ik neem een proefabonnement van twee maanden
voor 5.
O Ik weet al voldoende van HN. Ik abonneer me
32.50 per half jaar)
Naam
Adrev
Plaats
Bon zonder postzegel opsturen naar Antwoordnummer 1776. Den Haag.
UTRECHT (ANP) Staatssecretaris
Veder-Smit van volksgezondheid wil
bij de opbouw van de gezondheids
zorg in de Zuidelijke IJsselmeerpol
ders gebruik maken van de mogelijk
heid voor experimenten. Zij heeft de
Centrale raad voor de volksgezond
heid gevraagd, overleg tussen alle be
trokkenen tot stand te brengen: over
heid. dienstverlenende instellingen,
zorgverleners en financiers.
Het lijkt mevrouw Veder-Smit aan
trekkelijk. gebruik te maken van de
bijzondere mogelijkheden in een situ
atie waarin de gezondheidszorg nog
van de grond af moet worden opge
bouwd. En waarin experimenten kun
nen worden opgezet die alleen maar
In dergelijke omstandigheden uit
voerbaar zijn.
Ook in andere zin is de situatie uit
zonderlijk. Omdat het gaat om gebie
den met een snel groeiende bevol
king. moeten er voorzieningen wor
den geschapen die onder normale
omstandigheden pas bij grotere aan
tallen Inwoners nodig zijn. De (onder
meer financiële) regelingen die nor
maal gelden, zijn niet altijd op derge
lijke groeisituaties berekend.
Als sectoren waarin zich knelpunten
kunnen voordoen, noemt de staatsse
cretaris de intramurale zorg (zieken
huizen e.d.), de eerstelijns gezond
heidszorg (huisartsen etc.), de tand
heelkundige zorg, de ambulante gees
telijke gezondheidszorg en de open
bare gezondheidszorg (onder andere
schoolgezondheidszorg). Mevrouw
Veder-Smit meent dat de Zuidelijke
IJsselmeerpolders, tenzij het om bij
zondei e voorzieningen gaat, niet af
hankelijk moeten zijn van het „oude
land".
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Wie van plan is een bevolkingsonderzoek te
houden naar ziekten of lichamelijke afwijkingen moet dat
melden bij de rijksoverheid. Deze (voorlopige) suggestie wil de
centrale raad voor de volksgezondheid voorleggen aan staats
secretaris mevrouw Veder-Smit.
De meldingsplicht is een nieuw ele
ment in het advies over bevolkings
onderzoek, waarover de raad zich vol
gende week definitief uitspreekt. In
het voorjaar bleken er ln de centrale
raad meningsverschillen te zijn over
een wettelijke regeling van bevol
kingsonderzoek. De vorige staatsse
cretaris, Hendriks, had een strakke
regeling ontworpen. Bevolkingson
derzoek zou verboden worden, tenzij
de overheid een vergunning verleent
Die aanpak ging een deel van de
centrale raad te ver. Er werd meer
heil gezien in een regeling, waarbij
het onderzoek ln beginsel vrij is,
maar wel aan voorwaarden verbon
den kan worden. Met name dr Drion,
de scheidende geneeskundig hoofdin
specteur van de volksgezondheid,
verzette zich tegen zo'n soepeler rege
ling. Om de meningen op één lijn te
krijgen is toen een discussiegroep in
het leven geroepen, waarvan ook dr
Drion deel uitmaakte. Hij heeft daar
het standpunt ingenomen, dat een
soepeler regeling zonder meldings
plicht te weinig houvast biedt om
ongewenste onderzoeken te weren.
Uiteindelijk is er een positief oordeel
over de meldingsplicht uit de bus
gekomen, dat aan de voltallige raad
wordt voorgelegd. Volgens het ont-
werp-advies moet de overheid in de
gelegenheid zijn „onderzoeken op be
paalde ziekten aan voorwaarden te
binden of te verbieden".
„Nog te vroeg"
Dr Haex, voorzitter van de gezond
heidsraad. vindt het nog te vroeg
voor een advies. De Gezondheidsraad
informeert de regering over de stand
van de wetenschap op het gebied van
volksgezondheid. Volgens dr Haex is
er over het vraagstuk van het bevol-
kings-onderzoek „nog geen gezagheb
bende betrouwbare uitspraak voor
handen". Haex zegt dat in een min
derheidsnota. die hij geschreven
heeft voor de centrale raad voor de
volksgezondheid.
Ambassadeur Binnenkort is de be
noeming te verwachten van de heer
F. J. T. J. van Agt tot Nederlands
ambassadeur in Islamabad, Pakis
tan. Tot voor kort vertegenwoordigde
hij ons land ln Abidjan. Ivoorkust.
X V 4
V N N x
B knipsel van Jantje III: „Welkom"
-f
HOORN In het prentenkabinet
van het Westfries Museum te Hoorn
wordt van 12 augustus tot 16 oktober
onder de titel „Geknipte folklore"
een tentoonstelling gehouden van
Westfriese papierknipsels van Jantje
III. Jantje III het knippseudoniem
van mevrouw J. de Jong-Brouwer
ls een geboren Westfriezin, die mo
menteel in Sneek woont. Zij ontleent
haar pseudoniem aan het feit. dat zij
de derde „in opvolging" is van twee
andere in hun tijd vermaarde knip
pers: een in de vorige eeuw in Zeeland
gewerkt hebbende landloper Jantje
de Zeeuw (Jantje I) en de Urker visser
Jan Visscher (1855-1938). die onder de
bijnaam Jantje de Knipper (Jantje II)
zijn suggestieve op het Urker vissers
leven en de bijbel geïnspireerde knip
sels heeft gemaakt. Het werk van de
beide voorgaande Jantjes behoort
nog tot de zuivere volkskunst; de
knipsels van Jantje III (meestal in
kleur op een wit fond) dragen al een
uitgesproken individueel en persoon
lijk karakter. Hoewel haar werk dus
de spontane argeloosheid van de ech
te volkskunst mist, laat zij zich in de
door haar aangewende motieven toch
vaak inspireren door de plastische en
vitale ornamentiek en vormenrijk
dom van diezelfde volkskunst. Naast
dit veelvuldig gebruik van op eigen
tijdse wijze toegepaste en vrij ge
ïnterpreteerde volkskunstmotieven
in het algemeen, verwerkt Jantje III
ln haar knipsels ook vaak onderwer
pen die in het bijzonder de Westfriese
gebruiken en folklore illustreren. Het
is met name dit aspect dat het centra
le thema vormt van deze tentoonstel
ling. De knipkunst van Jantje III is
als een rechtstreekse voortzetting te
zien van de grote traditie die Neder
land op dit gebied al vanaf de 17e
eeuw heeft en die dan doorloopt tot in
de 19e eeuw. wanneer de oorspronke
lijk kunstknipperij langzaam over
gaat ln een echte volkskunst.
Een van de constructies van Marcheschi
EINDHOVEN - In de werken van de
Amerikaanse kunstenaar Cork Mar
cheschi. die van 12 augustus tot 10
september in het Van Abbemuseum,
Eindhoven, gehouden wordt, staat de
elektriciteit centraal. Hij gebruikt
deze energie niet als middel tot bewe
ging of als een aandrijfkracht zoals
de kinetische kunst maar als mate
riaal. „Mijn kunst ls eenvoudig en
brengt licht en geluid voort, gebruikt
de zwaartekracht en heeft geen gehei
men". zegt Marcheschi.
Zijn kunst wordt aangeduid als
„Electric Art" en bestaat uit assem
blages en constructies waarin elektri
citeit verschijnt door middel van
neon. tl. gloeilampen en oversprin
gende vonken en vlammen. Hij be
handelt de elektriciteit volgens de
eigen wetten van dit natuurkundig
fenomeen en zoekt van daaruit naar
beeldende vormen en constructies.
Hij tracht met de meest eenvoudige
middelen elektriciteit zichtbaar te
maken.
De laatste jaren maakt Marcheschi
veel gebruik van neon. Marcheschi
„Mijn werk heeft met werkelijkheid
te maken. Wat Je ziet is geen effect.
Het gebeurt werkelijk. Het is beschik
baar, eenvoudig door ernaar te kijken
en over na te denken. Er is geen
vakkenis over elektriciteit voor no
dig. Je hoeft er ook geen natuurkun
dige voor te zijn Elektriciteit is een
materiaal dat kan worden gemanipu
leerd. zoals elk ander materiaal. Ik
ben geen kinetisch kunstenaar. Ik
ben een beeldhouwer van energie."
Marcheschi is in 1945 in San Metao.
Californië geboren Sinds 1970 ls hij
docent aan het Minneapolis College
of Art. De tentoonstelling wordt be
geleid door een catalogus met tek
sten van Ralner Wanzelius en Cork
Marcheschi.
EINDHOVEN Het nu nog ln Am
sterdam gevestigde toneelgezelschap
Zuidelijk Toneel Globe verhuist naar
Eindhoven. Zakelijk leider Frits
Bloemkolk verwacht dat het een en
ander in maart of april van het vol
gend jaar zijn beslag zal krijgen. De
zuidelijke subsidiënten, de provincie
Noord-Brabant en enkele grote ste
den in deze provincie, hebben vesti
ging in Eindhoven al geruime tijd
geleden als voorwaarde gesteld voor
een verdere financiering van het to
neelgezelschap. Die verhuizing stuit
te onder meer bij een aantal acteurs
en actrices op bezwaren Ze wilden
liever ln Amsterdam blijven. Inmid
dels hebben alle leden van het gezel
schap. voorzover zij gecontracteerd
zijn voor het nieuwe seizoen, zich ln
principe bereid verklaard naar Eind
hoven te verhuizen. ZIJ die dat niet
wilden, hebben het gezelschap verla
ten. Het Zuidelijk Toneel Globe on
derhandelt momenteel met de ge
meente Eindhoven over de huur van
een pand. dat gebruikt kan worden
als kantoor, repetitie- en opslag
ruimte.
HAZERSWOUDE (ANP) - Vier
Jongemannen zijn om het leven geko
men en één werd gevaarlijk gewond
toen op de provinciale weg 22 in het
Zuidhollandse Hazerswoude een ver
moedelljk beschonken man de macht
over het stuur verloor en op een ande
re auto Inreed. Drie Inzittenden van
die laatste auto waren op slag dood;
het zijn de 24-jarige A J van Kam
pen en de 23-jarige J Schakelbos uit
Hazerswoude en de 21-jarige J. Meijei
uit Zoeterwoude. Levensgevaarlijk
gewond werd de 23-jarige J Ooozen
uit Hazerswoude. De auto die de fata
le botsing veroorzaakte werd be
stuurd door een 23-jarige man uit
Alphen a d. Rijn; ook hij kwam om
het leven.
WISCH De negentienjarige J
Westerade uit Doetinchem kwam om
het leven toen hij op zijn brommer
tegen een fietser reed en vervolgens
tegen een boom botste. Het ongeluk
gebeurde ln 8llvolde. gemeente
Wisch
