Urenco akkoord met voorbehoud
Hobby
met Nieuwe Haagse Courant en Nieuwe Leidse Courant
Stilzwijgen over ruil Sjtsjaranski
Belinfante laakt
gratiebeleid van
KYP-ministers
Portugese
partijen
voor 't blok
In deze krant
Rotterdams
huwelijks
contract op
Israëlische
postzegel
Helft van
bevolking
Marokko is
werkloos
Fruitige
grapefruit
Lohengrin
volledig
op tv
Wet voor
chemisch
afval in
impasse
Weer meer
auto's verkocht
Prins Claus
opent WHC
HET WEER
Zonniger
Te mild voor oorlogsmisdadigers'
Nederlandse voorwaarden uranium-Ieverantie worden in 1981 getoetst
Mogelijk weer
nieuwe acties
op vliegvelden
Ook CDA en
VVD achter
'letter of intent'
Koningin en Prins
naar Griekenland
Indonesische
ex-kolonel Latief
krijgt levenslang
Trouw
Na melkenstijd
Welkomstvoordeel
P.C. Hooftprijs voor Kousbroek
TrotfW
Trouw
hoort bij u
Trouw
PAGINA 15:
Aan bloemen
en planten
550 miljoen
gulden besteed
36STE JAARGANG NR. 10518 - WOENSDAG 2 AUGUSTUS 1978
UITGAVE TROUW KWARTET B V. HOOFDREDACTEUR J.TAMMINGA DIRECTEUR INO.O.POSTMA POSTBUS 859 AMSTERDAM ABONNEMENT 15,47 (MAANDl ƒ46.40 (KWARTAAL) - 183.40 (JAAR)
POSTGIRO 660000 BANK NED. CRED. BANK REK. NO 23.00 12.574 - GEMEENTEGIRO X 11000 LOSSE VERKOOPPRIJS 0.60; FR ANKRIJK FRS 3.50. DUITSLAND DM 1.90, LUXEMBURG FRS 13
PAGINA 2:
PAGINA 7:
PAGINA 9:
PAGINA 4:
PAGINA 5:
PAGINA 15:
Prof. Belinfante is van oordeel dat
minister Van Maarseyeen bij de be
rechting van politieke delinquenten
geen steken heeft laten vallen. Hij
komt tot de conclusie dat:
de bijna gemeengoed geworden
opvatting dat de KVP en vooral mi
nister Van Maarseveen met diens op
vatting over „barmhartigheid" ver
antwoordelijk zouden zijn voor de te
zachtzinnige aanpak van oorlogsmis
dadigers. landverraders, collabora
teurs en NSB-ers. een misvatting is;
de ministers van justitie Wijers en
Struycken (beiden KVP) in hun gra
tiebeleid te veel begrip voor de delin
quenten aan de dag hebben gelegd.
Volgens prof. Belinfante stamt het
begrip „barmhartigheid" uit kansel-
boodschappen van de rooms-katho-
lieke. hervormde en gereformeerde
kerken. Wel hanteerde de minister de
tweede kanselboodschap, van augus-
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Het wereldhandels
centrum in Rotterdam zal op 30 au
gustus officieel worden geopend door
prins Claus. Het in het Beursgebouw
gevestigde wereldhandelscentrum
kan beschikken over 1150 vierkante
meter verdeeld over twee verdiepin
gen. Er is een informatiegedeelte en
er is beperkte kantoorruimte be
schikbaar voor bedrijven die tijdelijk
vanuit het WHC willen werken.
Mocht de idee van een wereldhan
delscentrum aanslaan dan bestaat de
kans dat op wat langere termijn een
groter gebouw zal worden betrokken.
Het WHC in het Beursgebouw vergde
een investering van 1.7 miljoen gul
den. De jaarlijkse exploitatie wordt
geschat op 700.onn -
Zonnige perioden en plaatse
lijk een bui. Zwakke tot mati
ge wind uit zuidelijke richtin
gen. Maximum-temperaturen
van 19 graden Celcius aan zee
tot circa 23 graden in bet bin
nenland.
Morgen en overmorgen:
Overwegend droog, zonnige
perioden en middagtempera-
turen van 19 tot 24 graden.
Morgen
zon op: 06.04
zon onder: 21.27
maan op: 05.38
maan onder: 20.47
WASHINGTON/TEL AVIV (Reuter,
UPI) Over een mogelijke ruil van
de Sowjetrussische dissident Anato-
ly Sjtsjaranski wordt zowel in de
Verenigde Staten als in andere wes
terse landen een diep stilzwijgen
bewaard.
Woordvoerders van het Witte Huis
en het ministerie van buitenlandse
zaken in Washington zeiden gister
avond dat het niet verstandig was
commentaar te geven op berichten
over een mogelijke ruil.
Deze zijn in de wereld gebracht door
het Israëlische parlementslid Samu
el Flatto-Sharon, die zei dat hij
werkte aan vrijlating en hoopte dat
de dissident, die tot drie jaar gevan
genisstraf en tien jaar dwangarbeid
is veroordeeld, binnen een paar da
gen vrij zal zijn.
Flatto-Sharon wilde geen bijzonder
heden geven, maar liet doorscheme
ren dat het om een uitwisseling gtfat
tussen Sjtsjaranski en personen die
in het westen gevangen worden ge
houden op beschuldiging van spio
nage voor het oostblok.
Omstreden
Overigens is Flatto-Sharon een om
streden figuur in Israël. Door zijn
verkiezing tot parlementslid vorig
jaar wist hij uitlevering naar Frank
rijk te voorkomen, waar hij wordt
gezocht wegens fraude en belasting
ontduiking. Hij zou de hand hebben
gehad in de vrijlating van een Israë
lische piloot in Mozambique en een
Amerikaanse student in Oost-Duits-
land, in ruil voor een Oostduitser die
in de VS gevangen zat.
Een medewerker van Flatto-Sharon,
Vivienne Rubin is in Moskou ge
weest en zou daar over een ruil van
gevangenen hebben gepraat. Zij be
vindt zich op het ogenblik in Wenen
en zei alleen dat „onderhandelingen"
die zij had gevoerd („niét in deze
stad") de zaak Sjtsjaranski dichter
bij een oplossing hebben gebracht.
De afgelopen dagen heeft Vivienne
Rubin ook nog een bliksembezoek
gebracht aan Oost-Berlijn, dat sa
men met Washington, Tel Aviv bij
het overleg betrokken zou zijn.
Mevrouw Sjtsjaranski was een reis
aan het maken om de zaak van haar
man te bepleiten, maar keerde juist
dezer dagen naar Israël terug. Naar
het heette om gezondheidsredenen,
maar nu verluidt dat zij hoopt hem
daar binnenkort te kunnen begroe
ten. Zij heeft haar man niet meer
gezien sinds zij in 1974 de Sowjet-
Unie verliet.
Aanvankelijk bestonden plannen
Sjtsjaranski uit te wisselen tegen het
Oostduitse spionnenechtpaar Gün-
ter en Christel Guillaume, maar
hiertegen verzette zich de Westduit-
se regering. Guillaume is tot dertien
jaar gevangenisstraf veroordeeld
wegens spionage voor Oost-Duits-
land.
Van onze verslaggevers
AMSTERDAM De beslissing van minister van justitie mr J.
H. van Maarseveen (KVP) om in 1946 de 'lichte gevallen' onder
de politieke delinquenten naar huis te sturen, was hem
ingegeven door prof. mr A. D. Belinfante, die nu zelf de
bijzondere rechtspleging aan een oordeel heeft onderworpen.
Belifante was, ten tijde van het ministerschap van Van
Maarseveen, als ambtenaar op het departement van justitie
nauw bij het beleid inzake de bijzondere rechtpleging betrok
ken. Zijn analyse zal dit najaar worden gepubliceerd in het
boek 'In plaats van bijltjesdag'.
Van Onze parlementsredactie
DEN HAAG Het Urenco-concern kan de levering van verrijkt uranium aan Brazilië rustig
verder voorbereiden. De gisteren gepubliceerde brief, waarin de Nederlandse regering onder
bepaalde voorwaarden vergunningen toezegt voor de export van de kernbrandstof, is noch bij
de regeringsfracties van CDA en VVD, noch bij de Urencopartners Engeland en West-
Duitsland op problemen gestuit.
tus 1946, als „propaganda-dekking"
voor zijn beleid.
Weinig goede woorden heeft mr Beli
fante over voor de toenmalige Twee
de-Kamervoorzitter dr L. G. Korten-
horst (KVP), die in zijn pogingen om
het werken voor de bezetter te verde
digen zover ging, dat hij poogde van
hoofdambtenaar Belifante de gehei
me richtlijnen voor de bestraffing
van economische collaboratie (wer
ken voor de vijand) in handen te
krijgen.
ZIE PAGINA 9
Pas in 1981, als de levetfngen daad
werkelijk beginnen, zal worden vast
gesteld of de voorwaarden werkelijk
vervuld zijn. De CDA-fractle, evenals
PvdA en D'66, wil van de regering wel
duidelijkheid over de positie van het
parlement op-dat moment. De vraag
is namelijk in hoeverre de Tweede
Kamer in 1981 de regeringsbeslissin
gen op dit punt nog kan beïnvloeden.
De PvdA wil dat de Tweede Kamer
hierin het laatste woord heeft, het
CDA echter lijkt nog niet zover te
willen gaan.
De exportvergunningen hebben be
trekking op ruim één miljoen kilo
gram verrijkt uranium te leveren tus
sen 1980 en 1990. Uranium wordt ge
bruikt als brandstof voor kerncentra
les die electriciteit opwekken. Na ge
bruik van het uranium rest als afval
stof plutonium waarmee gemakkelijk
atoombommen te maken zijn.
Taaien'
PARIJS (Reuter, ANP) De Fran
se luchtverkeersleiders van drie grote
controlecentra hebben besloten hun
langzaam-aan-actie vrijdag te hervat
ten als de autoriteiten niet voor die
dag onderhandelingen met hen be
ginnen. Het Franse ministerie van
vervoer neemt het standpunt in dat
er niet met de verkeersleiders onder
handeld zal worden zolang zij geen
einde hebben gemaakt aan hun actie.
De langzaam-aan-actie, die gezrogd
heeft voor een chaos op de Westeuro-
pesp verkeersroutes van noord naar
zuid, zou vandaag beëindigd worden.
Hoewel ook gisteren het luchtver
keer op Schiphol nog moeilijkheden
ondervond van de stiptheidsactie van
de Franse verkeersleiders, ontwikkel
de de situatie zich langzaam in gun
stige zin. Met extra vluchten probeer
den zowel KLM, Martinair als Tran-
savia alsnog de gestranden toeristen
naar de vakantiestemmingen te krij
gen, maar ook hierbij deden zich wel
vertragingen voor. met name bij
vluchtten naar Zuid-Europa.
Vooral Spanje bleef gisteren gedu
peerd door de acties van de Franse
verkeersleiders. Iberia moest 32 inter
nationale vluchten annuleren. Overi
gens is de Franse regering niet van
plan een beroep te doen op militairen
als de luchtverkeersleiders hun lang-
zaam-aan-acties het komende week
einden voortzetten.
De ANWB is van plan de door deze
acties gedupeerde Nederlandse va
kantiegangers tegemoet te komen.
Zowel zij die niet uit Nederland kun
nen vertrekken als degenen die op
luchthavens in het buitenland zijn
gestrand en bij Unlgarant verzekerd
zijn komen hiervoor in aanmerking.
De mensen die de nacht op Schiphol
hebben moeten doorbrengen, krijgen
de werkelijk gemaakte hotelkosten
vergoed tot een maximum van vijftig
gulden per dag. Dit bedrag geldt ook
voor mensen die in het buitenlsnd
overnachtingskosten hebben moeten
maken.
Pagina 3: Ingewikkelde ap
paratuur inzet van acties.
De twee Nederlandse vrouwen
Karin Sack en Saskia van Deu-
tekom (links), die op 20 juli
voor een rechtbank in de
Griekse hoofdstad Athene te
rechtstonden wegens het
smokkelen van heroïne, zijn
gisteren weer op Schiphol aan
gekomen. De twee vrouwen
werden Ieder tot vijftien jaar
veroordeeld, maar omdat zij^
hadden meegewerkt aan de ar
restatie van een roep heroïne
handelaren, werd de straf om
gezet in een voorwaardelijke
en werden ze Griekenland uit
gewezen.
DEN HAAG (ANP) Koningin Julia
na en prins Bernhard zijn dinsdag
morgen met vakantie naar Grieken
land vertrokken. Het koninklijk paar
keert eind augustus naar Nederland
terug.
Het koninklijk paar zal op het schier
eiland Chalcidice verblijven in een
hotel van de Griekse reder Ioannis
Karras. Op uitnodiging van de Griek
se president Tsatsos zal koningin Ju
liana vanaf maandag een aantal festi
viteiten bijwonen ter gelegenheid van
de herdenking van de geboorte van
Aristoteles, 2300 jaar geleden.
HAAFTEN. Gelderland (ANP) De
negentienjarige A. P. Kruk uit het
Groningse Wagenborgen is omgeko
men toen hij op een camping in de
omgeving van Haaften probeerde
achterop een fiets te springen maar
kwam te vallen.
LISSABON (UPI) De Portugese
president Ramalho Eanes heeft de
politieke partijen in zijn land voor
het blok gezet: óf zij lossen de rege
ringscrisis zelf uiterlijk in het week
einde op, of ze accepteren een rege
ring gevormd door de president. Deze
zal dan aan de macht blijven totdat
vervroegde verkiezingen zullen wor
den gehouden
Als ze het onderling niet eens kunnen
worden betekent dat de partijen de
verantwoording voor vervroegde ver
kiezingen, onder onwenselijke om
standigheden, op zich durven nemen,
aldus de Portugese president.
In een toespraak voor radio en televi
sie zei Eanes dat de stembusstrijd
zou moeten worden gehouden met
achterhaalde keizerslijsten. Boven
dien zou Portugal een tijdlang gere
geerd worden door een regering met
weinig zeggenschap en dat in een tijd
dat belangrijke economische beslis
singen moeten worden genomen.
De president sprak de hoop uit dat
socialisten en centrum-democrèten
elkaar weer zouden kunnen vinden,
en waarnemers in Portugal achten dit
ook niet uitgesloten. Eanes wees
plannen van de socialisten voor een
minderheidsregering zonder meer
van de hand.
Probleem in de hele Urenco-discussit
is, hoe te voorkomen valt dat de Bra
zilianen het plutonium voor atoom
bommen zouden misbruiken? De Ka
mermeerderheid (CDA linkse frac
ties) eiste eerst dat vóór het begin van
de leveringen van 1981 een opslagre
gime met Brazilië overeengekomen
zou moeten zijn, waardoor dat land
niet de vrije beschikking over het
gevaarlijke plutonium zou hebben.
Toen dat niet lukte, legde het CDA.
samen met de nieuwe regeringspart
ner de VVD. zich noodgedwongen
neer bij een minder vérgaand voorbe
houd. namelijk dat in 1981 voldoende
zekerheid zal bestaan en dat in 1986
over een dergelijk plutonium-opsla-
gregime overeenstemming zou zijn
bereikt. „De zekerheid over een rege
ling in 1981 is ingeruild voor de onze
kere verwachtingen over een regeling
in 1986. Het CDA heeft zich hiermee
door het kabinet laten paaien." con
stateerde het PvdA-Kamerlid Ter
Beek gisteren
Er is in politieke kring met enige
spanning op de door minister Van
Aardenne ondertekende brief betref
fende de export-vergunningen ge
wacht. De vraag was. of het door
premier Van Agt in het laatste Uren-
co-debat. eind juli in de Tweede Ka
mer geformuleerde voorbehoud over
het plutonium-opslagregime, ook zo
letterlijk in de brief zou worden over
genomen. Dit temeér daar het betref
fende voorbehoud wellicht bij Enge
land en West-Duitsland opnieuw op
problemen zou kunnen stuiten. Beide
landen hadden al vele malen ge
dreigd de samenwerking met Neder
land verder maar te laten zitten, ge
zien alle problemen die rond de leve
ringen aan Brazilië waren gerezen
In de brief blijkt nu het door Van Agt
beloofde voorbehoud precies over te
zijn genomen. Het CDA toonde zich
daarover gisteren zeer tevreden. „Het
voorbehoud is helder, er staat geen
woord Frans of Latijn in, constateer
de vice-fractie-voorzitter Lubbers.
Ook West-Duitsland en Engeland
hebben het voorbehoud geslikt. Zij
waren sinds 5 juli al op de hoogte van
de inhoud van de brief.
Op 14 juli is de zogenaamde Gemeng
de commissie van Urenco. waarin ver
tegenwoordigers van de drie landen
zitten, bijeen geweest en daar is, al
dus een woordvoerder van economi
sche zaken, niet gebleken dat de an
dere landen bezwaren hebben. Had
den die landen wel bezwaren gehad,
dan was de commissie-zitting volgens
ingewijden de aangewezen gelegen
heid geweest om die te uiten.
Vraag is wel hoe nu precies de proce
dure wordt ten tijde van de eerste
levering van het uranium aan Brazilië
in 1981. Dan moet er dus voldoende
uitzicht op overeenstemming (in 1986
over een opslagregime) bestaan, an
ders gaat de transactie alsnog niet
door. De kwestie is echter wie bepaalt
of er wel of niet voldoende uitzicht
bestaat.
Op de hoogte houden
éigens Lubbers is dat in eerste in
stantie de verantwoordelijkheid van
de regering zelf, omdat die ook de
export-vergunning moet afgeven.
Vervolg op pagina 9
JAKARTA (AFP) De Indonesische
ex-kolonel Abdoel Latief is gisteren
tot levenslange gevangenisstraf ver
oordeeld wegens deelneming aan de
mislukte staatsgreep van september
1965. Latief. die toen bevelhebber was
van het eerste bataljon infanterie ih
Jakarta, werd schuldig bevonden aan
samenzwering ter omverwerping van
de regering en deelneming aan d(f
staatsgreep
Het proces tegen Latief die al ruim
twaalf jaar gevangen heeft gezeten,
heeft met name in het buitenland
nogal wat stof doen opwaaien. Latief
wilde dat president Soeharto en zijn
vrouw als getuigen optraden in het
proces. In de schriftelijke verdedi
ging van de ex-kolonel is gezegd dat
hij Soeharto. toen commandant van
de Indonesische strategische reserve
(Kostrad) op de hoogte had gesteld
van de aanstaande coup waarbij zes
hoge generaals werden vermoord.
Soeharto slaagde er de daarop vol
gende dagen in de coup effectief neer
te slaan.
De kiezer had er toch al niet veel van overgelaten,
maar nu is de Boerenpartij toch echt in verval.
Leider Koekoek wordt een bouwvergunning gewei
gerd op land waar ze een echte boer willen hebben.
Politiek is een hard vak.
De nieuwe abonnee krijgt een welkomstvoordeel.
Hij hoiaall (na twee weken de Krant gratis ter kennismaking
te nebben ontvangen) 16.55 minder voor de eerste termijn.
Schrijf op de envelop: TYouw-Kwartel, antwoordnummer 2792.
Amsterdam. Ken postzegel is niet nodig, die betalen wij. Hellen kan ook:
020-913456. afdeling service.
DEN HAAG (ANP) De schrijver
Rudy Kousbroek heeft de P C.
Hooftprijs. de staatsprijs voor letter
kunde. toegekend gekregen voor het
jaar 1975. "Hij krijgt deze onderschei
ding en een bedrag van tienduizend
gulden uit handen van minister Gar
denier (CRM) voor zijn gehele oeuvre.
De prijs geldt voor de afdeling be
schouwend proza. De schrijver heeft
de prijs Inmiddels aanvaard.
De P. C. Hooftprijs ls onderverdeeld
in drie categorieën: proza, beschou
wend proza en poëzie. Elk Jaar wordt
in een van deze afdelingen een prijs
toegekend, mits de Jury een geschikte
kandidaat weet voor te dragen. De
P.C. Hooftprijs voor de afdeling be
schouwend proza werd in de jaren
zeventig toegekend aan Abel J. Her-
zberg (1972) en nu dus aan Rudy
Kousbroek (1975).
De prijzen voor 1976 en 1977 zijn nog
niet toegekend. Er is een achterstand
ontstaan bij het toekennen van deze
onderscheidingen. De Jury voor de
staatsprijs van 1976 is bijna gefor
meerd. de jury die moet beslissen
over de prijs van 1977 is reeds samen
gesteld en zal binnenkort de eerste
bijeenkomst hebben.
De Jury. die de prijs toekende aan
Rudy Kousbroek bestond uit prof. dr
S. Dresden. H. J A. Hofland. J Kruit
hof. Wam de Moor en Renate Rubin
stein.
nieuwe abonnee:
naam:
adres:
plaats:
giro:
betaalt per kwartaal
opgegeven door:
naam:
adres:
iplaats:
tel: j
Ik ontvang graag naar keuze:
Een degelijke mini-index klapper voor telefoonnummers
en adresgegevens. Handzaam formaat. Geschikt om mee
te nemen in elke jas of tas.
A Drie kleine gekleurde klosjes garen en naalden in een
- fraaie balpen. Een handig hulpmiddel voor de vakantie.
A Twee verschillende Ot en Sten afbeeldingen.Te gebruiken
l w als sierplaat of pjgce-mat In originele kleuren en afwaabaar j
i
i
a*
