particuliere schipper in onzekerheid Oosteuropese concurrentie en capaciteitsproblemen Officier: gebruik van heroïne verontrustend onder Zuidmolukkers Werk en zorg tussen wind en water (2) Vakantieplan Pais gekraakt Processen-verbaal wegens overtreding winkelsluitingswet -i rie gewonden ij explosie bloemenstal Sneker Pan snelste skütsje Botha naar VN voor discussie over Namibië -ËIENSDAG 26 JULI 1978 TROUW/KWARTET 9 Jbi iiesdTWERPEN/ROT- RDAM „Vier jaar .eden hadden we een .^jmpenaar van 531 ton. at '»en zijn we op een gro- schip overgegaan", re eet schipper G. J. Visser "crip het motor-Rijnschip lenpquenda, 1273 ton. tet valt niet mee om wj)ter te gaan, je krijgt 'iajt zoveel medewerking ,amaar je moet wel. De re- eiYijen en vooral de duw- D.ifirt drukken je er uit. iarom is organiseren rd nodig, dat is de eni- manier om tegen de da wvaart te kunnen con- ien peren." «tt Jj waren georganiseerd via Algemene Nederlandse lippersbond, later, toen die ld daarin opging, in de Fe- :atie van Nederlandse lippersbonden. En ik heb tmijd onder de vlag van de Jjlerlandse Particuliere je^nvaart-Centrale gevaren." ijs ja* stichting is een coöperatieve en sinisatie, waarin een groot aantal heöiculiere Rijnschippers zich heeft onqnigd De NPRC kan optreden als nlaérij. contracten aangaan voor gro- werlartijen massagoed om die met de 'deitesloten schepen te laten vervoe- uitTln dit geval fosfaat (kunstmest) g P9en Noors zeeschip, bestemd voor n tjwigshafen. en kwtinquenda ligt te wachten op haar Eiyt voor een lading, samen met een verltal andere NPRC-schepen. In de d. ïc behoudt een schipper zijn zelf- a Djdigheid. Kan hij eigen lading Inemen op de terugreis naar Ant- pen, dan doet hij dat vanzelfspre- d- „Maar dat is een kwestie van !en". zegt schipper Visser, „wij isten leeg terug." De Linquenda is indom van de twee broers Visser, Samen met de vrouw van de schip- de bemanning van de Liquenda men en ook van hun vader, die in ndrecht aan de wal woont. Het tweede artikel In de serie „Werk en zorg tussen wind en water" is de weerslag van een aantal gesprekken dat onze re dacteur Hans W. Ledeboer had met varende Rijnschippers en mensen uit de particuliere schippersorganisaties. In die gesprekken werden de zorgen, toekomstverwachtingen en ook toekomstdreigingen belicht, de overcapaciteit van de Rijnvaart- vloot, de rentabiliteit. Over al deze onderwerpen zijn thans besprekingen gaande tussen de organisaties, tussen organisa ties en overheid en ook op inter nationaal niveau. Misschien moet de hele Acte van Mann heim, die in 1868 werd opge steld en die al meer dan een eeuw de vrije vaart op de Rijn en haar open bijrivieren van Bazel tot de zee garandeert, op de helling, misschien moeten er tóch regels komen voor het tot nu toe vrije water, ter voorko- door Hans IV. Ledeboer ming dat Oosteuropese staats- rederijen over vijf jaar, als het Rijn-Main-Donaukanaal gereed is, door lage tariefstelling de Westeuropese Rijnvaartmarkt veroveren. Ten koste van de particuliere schipper. i. -nu a it r j - Het eind van de drukste scheepvaartroute van Europa: de Nieuwe Maas bij IJsselmonde. 'kleinere schepen welke men het kst ontmoèt zijn kempenaars en sen. Een kempenaar meet over algemeen rond de vijfhonderd soms iets meer, er zijn schippers een zeshonderdtonner ook nog kempenaar noemen. Deze sche- zijn gebouwd op de maten van bruggen en sluizen in de Kempen, in Noord-België, zij zijn dus bestemd voor het binnenlandse verkeer en voor de internationale vaart op Bel gië. Een spits is nóg kleiner, die kan zelfs tot Noord-Frankrijk komen. Frankrijk heeft grote vaarwegen, maar die lopen alle oost-west. Noord zuid heeft Frankrijk slechts kleine vaarwegen met ouderwetse sluizen. Hoe een spits aan deze naam komt weet niemand. Misschien een verbas tering van het Franse „péniche"? In ieder geval zijn er heel wat vooral Belgische spitsen, die beslist niet „spits" zijn. Een grote schoenendoos met afgeronde hoeken. Op beurt wachten In Antwerpen lag de Linquenda sa men met een groot aantal Rijnsche pen te wachten op haar beurt om te worden volgestort: de Cama, twee motoren, 2100 ton, die haar leven vroeger was begonnen als sleepschip. Als grootste de Hubert Holthuizen, 3600 ton met een platte voorsteven, speciaal ingericht om een duwbak te kunnen meenemen. De Hubert Holt huizen is meer dan honderd meter lang en ruim elf meter breed, steekt vol beladen vier meter diep. Nu heeft de Hubert Holthuizen geen duwbak bij zich, merkwaardig, te groot voor economische exploitatie? Maar vol- beladen met duwbak kan dit schip slechts tot het Roergebied komen, en het fosfaat uit Antwerpen moet naar Ludwigshafen. De Hubert Holthuizen is in 1973 gebouwd voor en zij vaart nog steeds onder de vlag van de Ne derlandse Particuliere Rijnvaart- Centrale, is dus gemeenschappelijk eigendom van de bij deze stichting aangesloten particuliere Rijnvaart ondernemers. Frans begin De Linquenda is in 1958 haar leven begonnen als het Franse schip Cas- sandre. Zij is in Dordrecht gebouwd, ging later over in Duitse handen. De familie Visser kon de Linquenda ko pen voor zevenhonderdduizend gul den. Een nieuw schip zou ver boven de miljoen gulden kosten. Zoals elk modern Rijnschip is de Linquenda dubbelwandig: het ruim moet gladde wanden hebben om snel te kunnen lossen en laden. Spanten in het ruim betekenen obstakels. Het beweegba re stuurhuis maakt passeren van la gere bruggen mogelijk. Op oudere schepen moet bij passeren van een lage brug het stuurhuis worden weg- geklapt, het is dan demontabel. Eer schipper Visser er mee kon varen moest er nog het nodige aan worden verbouwd. Er waren twee ruimen, die tot één groot ruim werden verbouwd, wat ook weer de los- en laadsnelheid ten goede kwam. De inhoud werd daardoor bovendien iets vergroot. re» - - "V" sfe", #8 z£mm ieuwe Rijn-Schelde-verbinding werd al direct na openstelling een heel druk vaarwater, ten hier over een jaar of vijf Oostepropese schepen de spoeling voor de particuliere chippers nóg dunner maken? De lege „Linquenda" rechts op de voorgrond, ging fosfaat ntwerpen halen, bestemd voor Ludwigshafen. Er kwamen nieuwe, moderne, lichte luiken, waardoor opening en afdich ting van het ruim konden worden versneld. De „denneboom" het luikhoofd werd verhoogd, wat we derom ruimtewinst opleverde en ook een grotere veiligheid op ruw water. „Voor echt ruw water, zoals op het IJsselmeer en de Zeeuwse stromen, is de Linquenda niet gebouwd", zegt schipper Visser, „al hebben we het voordeel, dat het schip is gelast. Een geklonken schip van deze grootte komt onmiddellijk op ruwer water in moeilijkheden door springen van de nagels." Concurreren Er zijn omstandigheden waarin de georganiseerde particuliere schippers met succes konden concurreren te gen grotere ondernemingen. „Duw bakken zijn niet altijd voordelig", zegt schipper Visser. „De NPRC had vroeger een contract met een onder neming in Mannheim. Later nam die onderneming bakken met een eigen duwboot en wij raakten er uit. Maar dat ging blijkbaar niet, de bakken werden verkocht en de NPRC kreeg het contract terug. En de NPRC heeft bakken, die worden geduwd door par ticuliere duwboten, of, bijvoorbeeld door de Hubert Holthuizen. Dat schip is genoemd naar de oud-voorzitter van de Alg. R.K. Schippersbond, wel ke bond nu ook is opgegaan in de federatie". Er zit in de Rijnvaart een merkwaar dige hausse. „Wij kunnen het werk vrijwel niet meer aan", constateert schipper Visser, „normaal gaat in dit jaargetijde de vracht omlaag, maar die is nu tien procent omhoog. Het eerste halfjaar van 1978 was heel gun stig. Maar laten we even afwachten". Oosteuropees Voor de Rijnvaart, voor de Westeuro pese binnenvaart in het algemeen, dreigt een nieuw probleem: schepen onder Oosteuropese vlag uit de Co- mecon-landen. Die komen nu al via Berlijn op de Westeuropese vaarwe gen. maar door de beperkingen van het vaarwater zijn het nog geen grote schepen. Over een jaar of vijf zal het Rijn-Main-Donaukanaal gereed ko men. Dan ligt de Rijn open voor Oost europese grote schepen. Dan zal het zelfs mogelijk zijn. dat bijvoorbeeld een Oostduits of zelfs Roemeens schip lading inneemt in Rotterdam,, die bestemd is voor Nijmegen! Want volgens de Acte van Mannheim is er op de Rijn en in de uitmondingen daarvan tussen Bazel en de open zee vrije vaart, heeft ieder schip van wel ke nationaliteit er toegang tot de markt. De Acte van Mannheim komt dan op losse schroeven te staan, want de Oosteuropese schepen zijn alle in handen van staatsrederijen, die met heel lage vrachtprijzen werken. Sleutel „Nu heeft West-Duitsland de sleutel in handen", zet secretaris S. Veninga van de Federatie van Schippersbon- den uiteen, „want het kanaal valt niet onder de Acte van Mannheim. Er liggen sluizen en zodra een schip de sluis passeert geldt de Acte van Mannheim niet meer. Maar aan de Duitse ingang van het kanaal ligt de grote haven van Neurenberg. Die ha ven ligt aan open vaarwater, aan de Main. De directie van deze gloednieuwe ha ven, die juist is gebouwd met het oog op het te verwachten Comecon-ver- voer, legt sterk de nadruk op wat men noemt „verkeersneutraliteit". Er zijn besprekingen gaande over de moge lijkheid van een aanvullend protocol bij de Acte van Mannheim ter regle mentering van deze kanaal-toegang tot het vrije water. De Rotterdamse Kamer van Koophandel heeft er al een studie over gemaakt. We hebben het nu al gehad, dat een l&ding van Rotterdam naar Berlijn in Nijmegen moest worden overgeladen op een Oostduits schip, omdat de vracht veel goedkoper werd!" De consequenties van Rijnvaart met Oosteuropese schepen reiken nog verder, legt de heer Veninga uit: „Het probleem speelt door alle regelingen heen. de technische voorschriften, de veiligheidsvoorschriften, de vlootca- paciteit, stilleg-regelingen en noem maar op. Wat koop je er voor als je hier capaciteitsregels opstelt en in krimpingsregelingen maakt als de Oosteuropese landen daar buiten blijven? We kunnen onszelf moeilijk gaan inperken ten behoeve van de Oosteuropese concurrentie". Al is er herstel na verleden jaar, d€ heer Veninga meent, dat een duidelij ke' teruggang merkbaar blijft: „Er is een structurele overcapaciteit. Een schip heeft een zeer lange levensduur er is modernisering; er is een grote opkomst van de continuvaart, welke de exploitatiemogelijkheden, dus weer de capaciteit van de Rijnvloot, enorm vergroot. Uit de markt geno men schepen worden gekocht door andere ondernemers, blijven varen. Industriële ondernemingen zetten ei gen vloten op met geheel eigen ver voer. Verschillende landen hebben sloopregelingen, maar je kunt niet slopen als je geen middel hebt om de capaciteitsgroei te remmen, dan helpt geen sloopregeling". „In Duitsland is tussen 1968 en 1978 anderhalf miljoen ton gesloopt, maar in die zelfde tijd is er 1.2 miljoen ton in de vaart gebracht aan moderne, snelle eenheden met hogere presta tiemogelijkheden dan tevoren. De Duitse sloopregeling leidde dus tot vlootvernieuwing inplaats van tot vlootinkrimping. wat de bedoeling was; het zo gewenste evenwicht tus sen vraag en aanbod aangaande- scheepsruimte bleef uit". Als nodig ziet de heer Veninga een inzicht in de vlootbehoefte in de toe komst. „Dat inzicht is er niet", con stateert hij, „noch naar eenheden, noch naar grootte. Zo zijn duwbak ken goed in een continue vervoers stroom tussen twee punten. Als die regelmatige en continue stroom weg valt, heeft duwtransport geen zin. Een investeringsstop zou kunnen werken, maar die leidt onmiddellijk tot vlootveroudering. Er is binnen de EG een gedachte om investering te binden aan duur te betalen vergun ningen. Daar zijn wij scherp tegen: het betekent dat de industriële on derneming kan bouwen, de particu liere ondernemer niet! Wij willen naar een nieuw-voor-oud-regeling. Als je oude capaciteit sloopt, mag je over eenkomstige nieuwe capaciteit bou wen. Twee oude schepen kunnen op die manier tot één nieuw schip wor den. Maar hoe kan dit ten opzichte van Zwitserland of Oost-Europa? En op korte termijn is er het probleem van de rentabiliteit. Hier moet blij ken of de Nederlandse particuliere schipper zijn marktaandeel kan be houden". Berekening Schipper Visser heeft een berekening gemaakt. Een reis met de Linquenda van Antwerpen tot Mannheim kost aan brandstof, smeerolie, loodsgel den, havengeld, loonkosten, bevrach- tingskosten en verzekering ongeveer zevenduizend gulden. De vracht le vert op zo'n reis ruim elfduizend gul den op, vierduizend gulden profijt, ruim genomen. Maar daarbij is nog geen rekening gehouden met repara ties, belasting, rente, aflossing, af schrijving, gezinskosten als dokters kosten, schoolgelden en noem maar op. Op een vorige reis heeft de Lin quenda bij Neckarsulm een schroef verspeeld, die was indertijd door een werf onvoldoende geborgd. Elk schip heeft een reserveschroef, die reserve schroef zit nu op de schroefas, ge raakte op de vaart naar Antwerpen beschadigd door een stuk hout. dat er tijdens vliegend weer doorheen is ge draald. Een nieuwe schroef kost tien duizend gulden, daarvoor moet wor den gespaard. De Linquenda kon niet anders dan de beschadigde schroef laten repareren eer de reis verder kon. een spoedreparatie, die natuurlijk heel wat duurder is dan een reparatie, die kan wachten als het schip verder vaart op de reserveschroef. Vrachtprijs Een propvolle Volkeraksluis in de nieuwe vaarweg tussen Rijn en Schelde. „Een oplossing is alleen mogelijk uit de vrachtprijs", meent de heer Venin ga. „daarom proberen wij nu via in perking van de vrijheid tot een rede lijke vrachtprijs te komen. Het beste zou zijn een vrijwillige inperking. NPRC en een andere coöperatieve combinatie, het IMT Internatio naal Motor-transportbedrijf stre ven er al jaren naar in het besef, dat vrijwillige inperking alleen in samen werkingsverband mogelijk is Het blijkt echter dat ondanks de onvol doende rentabiliteit van de vaart een onvoldoende bundeling tot stand komt. Moet nu de overheid ingrijpen? Ook daarover is nu discussie gaande". Verder denkt de heer Veninga aan marktverdeling: er is een deel van de markt waar de rederijen sterk zijn, er is een deel waar particuliere schip pers sterk zijn. Daarvan kan men gebruik maken. „Deze zaak is even eens volop in discussie", zegt hij, „maar dat heeft óók te maken met de Acte van Mannheim. Volgens deze acte heeft een overheid niet het recht regelend op te treden. Maar in het noord-zuid-verkeer, het verkeer op Belgiè dus. is het door een toerbeurt regeling wèl tot ordening op vrijwilli ge basis gekomen." 1^5 HAAG (ANP) De stichting featie heeft ernstige kritiek op lksklpian van minister Pais om de lolvakanties in de zomer te bekor- r da#n in de winter langer te maken. ljoe ens de stichting heeft het plan te maken met vakantiesprei- In veel gevallen zullen de door voorgestelde maatregelen leiden 'Villekeur of chaos, aldus de stich- 24 J 3K. rMI iichting meent dat een langere xvakantie alleen "ëen uitkomst t voor gezinnen, die zich een va ie in die periode kunnen veroor- Stichting Recreatie: chaos of willekeur loven. Voor de kinderen zelf ziet de stichting geen voordelen. Vermindering van de vakantiepiek in de zomer kan volgens de stichting alleen bereikt worden door regionale spreiding in voortgezet en lager on derwijs in de maanden juni, juli, au gustus en september, invoering van een wettelijke schoolvakantierege ling en regionale spreiding van de bouwvakvakantie. De stichting is wel voor kortere zo mervakanties indien de ouders in overleg met de schoolleiding zelf kun nen bepalen, wanneer de rest van de vakantie wordt besteed. Daarnaast bepleit de stichting Europees overleg om te voorkomen dat vakanties in Nederland en bijvoorbeeld grote de len van West-Duitsland samenvallen. ÏDINXVEEN (ANP) De politie addinxveen is processen verbaal uitdelen aan pompstationhou- die, als de winkels dicht zijn, m doorgaan met het verkopen bij-artikelen. Een benzine- oneigenaar heeft intussen al bekeuringen opgelopen. idant M.A. Ruissen, die deze poli- ctie op touw heeft gezet, schrijft rieven aan vier Waddinxveense pstationhouders dat zij 's avonds es uur en op zondag niets anders r mogen verkopen dan benzine en irmiddelen. Artikel twee van de winkelsluitingswet regelt dat name lijk. In Waddinxveen hebben de pompsta tionhouders, evenals overal elders in het land het geval is, van hun ver kooppunten mini-supermarkten ge maakt. Daar kan het publiek bij on verwachte visite, of als men iets ver geten is te kopen, terecht voor siga retten en ijs, maar ook voor bloemen, tijdschriften, snoep, frisdranken, bier, versnaperingen, blikken dop erwten en zelfs diepvrieskippen. En dat op uren wanneer de winkels wet telijk gesloten moeten zijn. Het publiek heeft inmiddels veront waardigd gereageerd op de politie actie in WaddinxveeiT. De politie zegt echter strenger te zijn gaan optreden, na zelf te hebben geconstateerd dat de verkoop de „spuigaten uitliep". Eerder waren al klachten van winke liers binnengekomen. UTRECHT (ANP) Het heroïnegebruik onder de jonge Zuidmolukkers en de daarmee gepaard gaande criminaliteit nemen verontrustende vormen aan. Dat zei president mr. K. S. Bieger van de rechtbank in Utrecht bij dé behandeling van de zaak tegen de 22-jarige Zuidmolukker D. H. uit Vaassen. AMSTERDAM Drie mensen zijn gistermorgen vroeg gewond geraaxt toen aan de Amsterdamse Marnix- straat een bloemenstal ontplofte. On der de gewonden is een 20-jarige poli tieman. die op weg naar zijn werk rook uit de bloemenkraam zag ko men. Vlak voordat de assistentie die hij had ingeroepen arriveerde, explo deerde het stalletje.- Behalve de agent, liepen ook twee voorbijgangers ernstige brandwon den op aan gezicht, handen en rug. De onploffing, die werd veroorzaakt door een jerrycan met bezine en buta- gasflessen die in het stalletje lagen, ging gepaard met een steekvlam van vier verdiepingen hoog. De restanten van de bloemenstal kwamen tot vier honderd meter verderop terecht. Ver scheidene ruiten, daken en auto's lie pen schade op. De recherche stelt een nader onderzoek in. De verdachte hoorde een jaar en zes maanden met aftrek tegen zich eisen voor het plegen van een gewapende roofoverval op de filiaalchef van een wegrestaurant in Stroe. Geld om aan heroïne te komen. Dat was voor H. en een tot nog toe onbe kende mededader het belangrijkste motief om gewapend met een revol ver en een grote klewang re*taurant- chef J van Nunspeet de stuipen op het lijf te jagen. Toen Van Nunspeet op 23 april tegen middernacht het restaurant wilde afsluiten, stond hij plotseling oog in oog met de twee gemaskerde overvallers. Volgens Van Nunspeet schoot H.. nadat hij had laten weten dat hij geld wou zien. op hem „Ik dacht dat hij me dood schoot. Hij richtte meteen op mij en ik dacht: daar ga ik", zei hij dinsdag voor de rechtbank. Later werd er nog een schot op Van Nunspeet afge vuurd toen bleek dat de restaurant- kluis niet open kon omdat er een tijdslot op zat. Tenslotte dwongen de twee overyallers Van Nunspeet op de grond te gaan liggen en nadat ze hem de klewang letterlijk op de keel had den gezet, gaf hij het duo uiteindelijk zijn portemonnee met 65 gulden. On der het lossen van een afscheids- schot' blies het tweetal de aftocht. Een dag later werd H. al gearresteerd. H„ die gedurende de hele zitting geen woord wilde zeggen, heeft tot nu toe ook niet willen zeggen wie zijn mede dader was. Alleen aan het einde van de zitting verbrak hij even het stil zwijgen en riep met gebalde vuist iets in het Maleis naar zijn vrienden op de publieke tribune Uitspraak dinsdag 8 augustus. WOUDSEND - De Sneker Pan. het skütsje van schipper Jan van Akker, was gisteren op het Heegermeer bij Woudsend het snelste schip van de skütsjevloot. De Sneekers reikten Juist verder dan Tjitte Brouwer uit Heerenveen. die niettemin wederom in de top eindigde. De Zuidwesthoek van Rlenk Zwaga, de winnaar van maandag, legde beslag op de derde plaats vóór Sytse Hobma (Lemmer), de gebroeders Slete en Lodewijk Mee- ter (Bolsward, respectievelijk Hui- zum) en Lammert Zwaga (Langweer). In de algemene ranglijst staat Brou wer vooraan met 11.7 punten, gevolgd door Rienk Zwaga (19.0), Slete Mee- ter(22.9). Lammert Zwaga (24.9) en Lodewijk Meeter (25). Voor het eerst moest de protestcom missie gisteren in actie komen: Chris Brouwer van de Halve Maan uit Drachten voelde zich tekort gedaan door collega Keimpe van der Meulen (Woudsend), omdat die zich ten on rechte tussen wal en schip zou heb- befi gedrongen. De protestcommissie gaf Brouwer na afloop gelijk, maar Woudsend gaat in hoger beroep. Van daag en morgen wordt er om twee uur gezeild op het IJsselmeer bij Lemmer. EINDHOVEN (ANP) - Zestienjarige M Kothuis uit Nuenen is bij een verkeersongeval omgekomen. De Jon gen reed als passagier mee in een personenauto die op de kruising Ei- senhowerlaan-Wolvendijk in botsing kwam met een vrachtwagen PRETORIA (AFP) - De Zuldafri- kaanse minister van buitenlandse za ken Botha heeft besloten naar New York te gaan om het debat van de veiligheidsraad van de Verenigde Na ties over de kwestie-Namibië bij te wonen. Dit is uit goede bron in Preto ria vernomen. Botha zelf verklaarde tegenover Journalisten dat hij maan dag een boodschap van de westerse vijf heeft ontvangen. „Dit document brengt een klein beetje verandering in de situatie," aldus de Zuidafri- kaanse minister. Botha had eerder verklaard niet naar New York te gaan omdat de Veilig heidsraad zich zou beraden over een resolutie met betrekking tot Walvis baai. Zuid-Afrika wil pas praten over Walvisbaai als Namibië onafhanke lijk ls De SWAPO, de bevrijdingsor ganisatie van Namibië, wil dat Wal visbaai meteen met geheel Namibië onafhankelijk wordt. Volgens de regeringsgezinde pers en radio van Zuid-Afrika hebben de vijf westelijke landen die naar een oplos sing voor Namibië zoeken (Amerika. Canada. Frankrijk, Engeland en West-Duitsland) hun belofte in de kwestie Walvisbaai gebroken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 9