oares treedt nog niet af hili zuivert uchtmachttop Concessie Dajan voor Egypte onvoldoende Verbod VS op reizen naar Sowjet-Unie )orlog in Eritrea bedreigt positie Ethiopische leider Tito tot niet-gebondenen: - blijf één en onafhankelijk 'ortugese president moet beslissen over crisis Bonn: extremisme bedreigt orde niet Sadat weigert boodschap van Begin 'Bhoetto pleegde stembusfraude' Straatgevechten in hoofdstad Gabon DENSDAG 26 JULI 1978 BUITENLAND TROUW/KWARTET an een medewerker LISSABON De Portuge- socialistische partij heeft lals te verwachten was het itslag van de christen-de- ocratische ministers opge rekt ais een breuk van de cen- um-democraten met de re- le iringscoalitie. thl socialistische premier Mario So- de es zal echter niet eigener beweging 1W( t ontslag van zijn kabinet aanbie- ^en|n. Volgens een gisterochtend ver- len communiqué zeggen de soci- iten niet te willen zwichten voor de itrum-democratische druk. De so klisten willen trouw blijven aan het tvIlkoord tussen hen en de centrum- mocraten. Zij zijn bereid alleen rder te regeren, zonder de CDS, die haar ogen het akkoord verraden eft. De verantwoordelijkheid voor eventueel aftreden van de rege- ig moet door president Eanes ge- ®n j agen worden, vinden de socialisten. Pri Centrum-democratische woord voerders zeiden gisteren in hoge mate jrbaasd te zijn over de socialistische ictie. „Het is de socialistische par- die met dit communiqué het re- ïrakkoord verbreekt" zei de vice- Ior orzitter van het sociaal-democra- n ^ch centrum (CDS) Amaro a Costa, de socialistische reactie buiten proporties noemt. „Zij beant- ort niet aan vriendelijke en opbou- nde voorstellen die de CDS gedaan Left", aldus de CDS-leider. Het soci- a stische standpunt is inderdaad on- woon fel van toon en betekent een ledige ommekeer van de eens zo ►de verstandhouding die tussen de re de coalitie-partners bestond. 'el^ e socialistische partij gelooft in de wte it v °n O 1 n i trouw van enkele leiders van de CDS, om te beginnen de drie mi nisters die hun ontslag aanboden. Hun loyaliteit verdient lof. Maar op dit moment gaat het niet om de goe de bedoelingen van personen. Met het uitlokken van de breuk is de CDS een moeilijk onder controle te hou den proces begonnen en stelt zij zich verantwoordelijk voor een dynamiek die ze niet in de hand heeft", aldus het communiqué. De goedwillende centrum-democra ten zijn volgens de socialisten het slachtoffer geworden van een ex treemrechts komplot tegen de Portu gese democratie. Het komplot zou er op gericht zijn de PB uiteen te scheu ren en tot verdee concessies te dwin gen. Maar de socialisten voorspellen juist een scheuring binnen de CDS zelf. Dat lijkt tegelijkertijd ook de verkla ring voor de felle socialistische reac tie: „De democratische en anti-fascis tische krachten zijn de sterksten bin nen de Portugese maatschappij. De uiterst rechtse krachten voeren intri ges met hun kranten en oefenen pres sie uit in de salons. De democratische krachten daarentegen weten te sprei den, en zullen dat ook doen als het moet. Op straat desnoods". Het com muniqué suggereert ook een verband tussen de kabinetscrisis en de plotse linge terugkeer van ex-president Americo Tomas, die in 1974 de wijk nam naar Brazilië. In eentje verder Met deze standpunten stelt de socia listische partij zich naast de commu nisten die al sinds het begin van de kabinetscrisis eenzelfde analyse maakten. De socialisten zijn er blijk baar op voorbereid in hun eentje ver der te regeren. Daarmee zou dan weer de regeringsformule van het socialis tische minderheidskabinet hersteld worden, dat vorig jaar december schipbreuk leed op de gelijktijdige oppositie van communisten en recht se oppositiepartijen. In de veranderde politieke situatie zou een werkelijk minderheidskabi net op de permanente steun van de communisten kunnen rekenen. De eerste regering-Soares moest het Juist vaker van de rechtse stemmen van het parlement hebben. De cen trum-democraten lijken op dit mo ment de grote verliezers te zullen worden van hun eigen strategie. Zij blijven dan ook ondanks alles nog steeds bereid tot een verzoening. De keuze is aan president Eanes die nu meer dan ooit de politieke touwtjes in handen heeft. BONN (UPI. AP) Noch het linkse noch het rechtse extremisme vormen momenteel een wezenlijke bedreiging voor de Westduitse democratische orde, zo heeft de Westduitse minister van binnenlandse zaken Gerhard Baum verklaard bij de presentatie van een rapport over het extremisme in 1977. Volgens het rapport hebben linkse extremisten vorig jaar 9 mensen om gebracht terwijl rechtse extremisten en „nieuw links" steeds meer naar geweld grijpt bij het najagen van hun doeleinden. Tot de belangrijkste ge beurtenissen van 1977 noemt het rap port de moord door leden van de Rote Armee Fraktion op bankdirecteur Jürgen Ponto, staatsaanklager Sieg fried Buback en werkgeversvoorzit ter Hanns-Martin Schleyer. Daarnaast wordt er op gewezen dat georganiseerde rechtse ex tremisten en neo-nazistische groepen vorig jaar in ledental achteruit zijn gegaan. Er waren in 1977 bijvoorbeeld 83 neo nazi-groepen (in 1976 85) met een to taal aantal leden van 17.800 (in 1976 18.200). Van de rechtse bewegingen hadden er vier meer dan 1000 leden en 26 minder dan 20 elk. Het is wel zo dat deze groeperingen sneller en op grotere schaal naar geweld grijpen dan voorheen het geval was. Orthodoxe communisten hebben nog steeds weinig invloed onder de arbei ders maar winnen wel aan aanhang op scholen en universiteiten. Diverse nieuwlinkse bewegingen zijn ertoe overgegaan bij demonstraties zo als die tegen de bouw van kerncentra les geweld te gebruiken, aldus het rapport. Er zijn vorig Jaar 31 mensen aangehouden op verdenking van spi onage. merendeel voor de DDR. 44 mensen werden veroordeeld wegens hoogverraad en staatsgevaarlijke ac tiviteiten. LNTIAGO (AFP, UPI) Met het ontslag van acht generaals vrijwel de gehele top van de Chileense luchtmacht wegge- iverd. De acht generaals, aldus een mededeling van het Du lileense ministerie van defensie werden gedwongen om hun ltslag In te dienen. CAIRO, JERUZALEM (UPI, Reuter) Egyptische regerings functionarissen hebben het Israëlische aanbod om na een overgangsperiode van vijf jaar over de soevereiniteitskwestie op de westelijke Jordaanoever te praten afgedaan als „niet het soort nieuwe idee die Egypte verwacht". Eerder had de Egyptische president Sadat geweigerd om een boodschap van Israëls premier Begin te aanvaarden. rd, t ontslag van de generaals volgt op ircj verwijdering van generaal Leigh, ko|perbevelhebber van de lucht- icht, uit de Chileense junta, vanwe- meningsverschillen over de manier ,kgjaarop Chili geleidelijk weer een de- ocratie moet worden. fgens het ministerie van defensie een decreet worden uitgevaardigd arin negen kolonels, van de lucht- cht tot generaal zullen worden be- derd om de plaatsen van de ont- jfj gen officieren in te nemen. Het lU^blad La Tercera wist gisteren te ilden dat nog eens tien generaals vrijwillig hun ontslag hebben inge diend. In een korte verklaring noemde Leigh zijn verwijdering uit de militaire jun ta een „flagrante schending" van de wet en kondigde hij aan ertegen bij de rechtbank in beroep te gaan. Toen Leigh maandagavond het ministerie van defensie verliet onder begelei ding van de politie stonden enkele honderden Chilenen buiten op straat te wachten en te applaudiseren toen hij vertrok. Over de huidige verblijf plaats van Leigh is niets bekend. De openingsceremonie van de top van de niet-gebonden landen. Op het katheder staat de Joegoslavische president Tito zijn toespraak te houden. BELGRADO (Reuter, UPI, AP) De Joegoslavische president Tito heeft de niet-gebonden landen opgeroepen de eenheid en de onafhankelijkheid van de beweging te bewaren. Tito deed zijn oproep gistermorgen in Belgrado bij het begin van de topconferentie van de niet- gebonden landen. „Wij zijn momenteel getuige van een toenemende druk op de beweging", aldus de president, de enige nog le vende staatsman, die in 1965 aan de wieg heeft gestaan van de organisa tie. Er wordt geprobeerd belangrijke nto jj ijdi ASHINGTON, MOSKOU P, UPI, Reuter) Het Ame- aanse ministerie van bui- h ilandse zaken heeft giste nd 1 een verbod opgelegd aan n e! ge Amerikaanse functiona- r bi sen om naar de Sowjet- ie te reizen. Dit verbod zal kracht blijven totdat de ekklngen tussen Moskou Washington zijn verbeterd. gevolge van het verbod moest de atssecretaris van huisvesting, irrence Simons, een voorgenomen N oek aan de Sowjet-Unie afzeggen, us de woordvoerder van het Ame- lanse ministerie van buitenlandse ör®r en, Hodding Carter. Volgens Car- 1,19'worden alle dergelijke activiteiten ne tien. „Hangende de afsluiting van e hereiening zijn alle bezoeken op g niveau op basis van geval tot al uitgesteld." aan an i basis van geval tot geval betekent tot ^Washington de mogelijkheid van comstige bezoeken van de Ameri- inse minister van buitenlandse za- der Vance aan Moskou wil openlaten. P"P' bezoek van Simons is de derde reis van een Amerikaanse functiona ris naar de Sowjet-Unie dat in de afgelopen weken werd afgelast. Order voor Siemens De Sowjet-Unie heeft de firma Sie mens AG opdracht gegeven tot leve ring van elektronische apparatuur dat bij de Olympische Spelen in 1980 TêlGfiT&lIl in Moskou benodigd wordt. Een woordvoerder van Siemens ontkende echter dat de order als vervanging gezien moet worden van de oorspron kelijk door de Ruisen gewenste Ame rikaanse computers. De Amerikaanse president Jimmy Carter had ruim een week geleden verboden om de Sowjet-Unie een computer te leveren uit protest tegen de processen tegen Russische dissi denten. Westduitse kranten hadden vlak daarna melding gemaakt van Russische voornemens om de compu ters in de Bondsrepubliek te kopen. Een groep van 540 Amerikaanse we tenschappers heeft gisteren in een telegram aan de Russische president Breznjew verklaard alle persoonlijke samenwerking met de Sowjet-Unie te zullen staken totdat de Russische dissidenten Joeri Orlow en Anatoli Sjaranski zich op vrije voeten bevin den. Een telegram van dezelfde strek king werd ook gestuurd aan de voor zitter van de Sow jet-academie voor de wetenschap. Het partijblad van de communisti sche partij heeft gisteren bekendge maakt dat Mikhail G. Perowkhin, voormalig eerste plaatsvervangende premier van de Sowjet-Unie en archi tect van-de economische planning op 73-jarige leeftijd is overleden. In 1957 viel Perowkhin in ongenade omdat hij zich tijdens de twee Jaar eerder gehouden machtsstrijd tegen Chroesjtsjew had gekeerd. In 1959 werd hij gedwongen om in het open baar zijn „fouten" toe te geven. De Noorse marine heeft gisteren een Russisch schip aangehouden dat zich illegaal ophield in de Noorse wateren. Het schip, dat volgens z'n kapitein een onderzoeksvaartuig was, had hoogontwikkelde technische appara tuur aan boord. Het werd onder schept vlak in de buurt van een mili tair gebied. Het is de zevende keer binnen enkele weken dat Oosteuro- pese schepen zich illegaal in Noorse wateren ophielden. regio's van niet-gebonden landen met name in Afrika ophieuw te koloniseren of aan blokken te binden. We moeten daar tegen strijden, ver klaarde Tito in een toespraak, die duidelijk tot doel had de acties van Cuba en op de achtergrond de Sow jet-Unie ter verdeling van de bewe ging te kritiseren. Evenwicht De Joegoslavische president trachtte echter een evenwicht aan te brengen in zijn kritiek en noemde niet alleen het oostblok maar ook het westen. Hij sprak over de gevaren van imperi alisme een woord dat altijd verbon den is met westerse activiteiten en van hegemonie een term, die voor de Sowjet-Unie en haar bondgenoten wordt gebruikt. Hij deed een beroep op de VS en Moskou om het proces van ontspanning weer op gang te brengen. Tito toonde zijn bezorgd heid over het voortduren van de „af schuwelijke bewapeningswedloop" en de politiek van geweld en militaire interventie, die de wereldvrede in ge vaar brengen en steeds nieuwe brand haarden en crises scheppen. Aan de ministersconferentie nemen 85 lidstaten, een land met een specia le status, twintig waarnemers en ze ven gasten deel. Vandaag beginnen de algemene debatten. Hiermee lijken de kansen op een nieuwe Egyptisch-Israëlische minis tersconferentie wanneer de Ameri kaanse minister van buitenlandse za ken volgende week naar het Midden- Oosten komt weer kleiner geworden te zijn. Israëlische regeringsfunctio narissen hadden gisteren het door minister van buitenlandse zaken Da- Jan gedane aanbod om over de soeve reiniteit op de westelijke Jordaanoe ver te praten als een belangrijke stap voorwaarts omschreven. Tot nu toe heeft Israël altijd geweigerd om over deze kwestie te praten. In het Israëli sche vredesplan staat dat de soeve- relnlteltsvraag maar open moet blij ven. Israëlische regeringsfunctiona rissen wijzen daarop dat Jeruzalem nog maar vijf weken geleden gewei gerd had om op een Amerikaans ver zoek in te gaan om te beloven dat het op een gegeven moment bereid zou zijn over de permanente status van de westelijke Jordaanoever te praten. Niets nieuws Egypte eist van Israël dat het met nieuwe Ideeën voor de dag komt alvo- rens de rechtstreekse besprekingen hervat kunnen worden. De Egypti sche president Sadat weigerde een boodschap van premier Begin te aan vaarden waarin het besluit van het Israëlische kabinet stond om zich niet zomaar uit gebieden in de Sinai- woestijn terug te trekken. Volgens het Egyptische dagblad Al Achram had Sadat de boodschap geweigerd „omdat er niets anders in stond dan een herhaling van het Israëlische standpunt en het derhalve geen boodschap in de ware zin van het woord betrof." Sadat heeft voor vandaag zijn Natio nale Veiligheidsraad bijeen geroepen ter bespreking van de jongste ontwik kelingen in het Midden-Oosten. Deze raad die bestaat uit topmedewerkers van de Egyptische president komt meestal bijeen om belangrijke zaken van het nationale beleid te beoorde len. Volgens het Egyptische dagblad Al Gomhoeria „maakte Israëls onver zoenlijke houding het nodig om de raad bijeen te roepen". Al Achram lanceerde een felle aanval op Begin door te verklaren dat „hij met zijn expansionistische, fascistische men taliteit droomt". „Angst voor crisis" Israëlische kranten wisten gisteren te melden dat Begin gekozen heeft voor een harde opstelling in het vredespro ces met Egypte vanwege ziekte en uit angst voor een kabinetscrisis. De kranten citeren David Glass, een lid van de Nationale Religieuze Partij, die deel uitmaakt van Begins kabinet als bron voor deze mededeling. Glass zou tegen zijn partij hebben gezegd dat Begin in antwoord op de vraag waarom hij nu bereid was over de soevereiniteit over de westelijke Jor daanoever te praten zou hebben ver klaard: „Ik heb altijd de gedachte aangehangen dat wij de soevereini teitskwestie in beschouwing moeten nemen. Maar wanneer ik dat vijf we ken geleden zou hebben gezegd zou dat een kabinetscrisis hebben veroor zaakt. Ik voelde mij niet goed en was er toen niet tegen opgewassen". De Israëlische minister van handel, Jigal Horowitz, heeft gisteren zijn ontslagaanvraag ingetrokken. Maan dag liet hij premier Begin weten geen prijs meer op zijn functie te stellen omdat hij het niet eens was met de begroting, die volgens hem de inflatie in de hand zou werken. Doch toen het parlement een aantal besnoeiingen in de begroting aanbracht kwam de mi nister van zijn besluit terug. RAWALPINDI (AFP, UPI) - De Pa klstaanse regering van generaal Zia- oel Haq heeft in een witboek de rege ring van oud-premier Zoelfikar Ali Bhoetto beschuldigd van „fraude op grote schaal" tijdensde verkiezingen van maart 1977. Volgens het witboek, dat 405 pagina's telt, zou Bhoetto de verkiezingen hebben „gekocht" met financiële hulp (3 tot 4 miljoen dollar) die hij van een buitenlands staats hoofd ontving. De naam van het staatshoofd wordt niet genoemd, doch het geld zou zijn afgeleverd door een mevrouw die in Pakistan bekend stond als „generaal Rani." LIBREVILLE (Reuter) In de West- afrikaanse staat Gabon zijn gisteren straatgevechten uitgebroken tussen inwoners en immigranten uit Benin. De spanningen tussen deze twee lan den is gestegen nadat Benin vorige week Gabon ervan had beschuldigd hulp verleend te hebben bij een po ging tot invasie en staatsgreep door huurlingen vorig Jaar. De gevechten breidden zich nu ook uit tot Port Gentll en andere streken. President Bongo van Gabon heeft deze week gezegd dat de ongeveer 10.000 immi granten uit Benin het land zullen worden uitgezet, Benin heeft een linkse regering terwijl president Bon go een centrumfiguur is. a een medewerker IARTOEM Bij het ingaan van de tweede maand van de aanval van liopië op Eritrea, met zijn strategische ligging aan de Rode Zee, is het arschijnlijk dat het nog wel enkele maanden kan duren voor dat er ilissende militaire resultaten zijn bereikt. huidige Ethiopische aanval kan bepa- tijdi zijn voor de afloop van de nu al zeven- bezj jaar durende Eritrese onafhankelijk- maar tevens voor de toekomst van opië zelf. Het gaat niet alleen om grond- ed, een militaire overwinning betekent beide partijen hun politieke bestaans- t. ijd begunstigt zoals altijd de opstande- be in en er zijn steeds meer tekenen die 2, t wijzen dat er binnen de heersende q opische militaire dergue grote conflic- bestaan over de vraag hoe de oorlog te en. Volgens diplomatieke kringen in de dstad Addis Abeba wordt de leider van ergue bedreigd door pogingen van an- militairen hem aan de kant te zetten, tgd wordt dat de Russen daar achter alleen de dergue. ook de onafhankelijk- sbewegingen kampen met verdeeld- in eigen gelederen ngersnood ani ssen gaan de opbrengsten van de land bouw en industrie in Ethiopië langzaam maar zeker achteruit. Deskundigen voor spellen een hongersnood die even erg kan zijn als die welke de val van keizer Haile Selassie bespoedigde. Door de onderbre king van de handel tussen het platteland en de stedelijke gebieden, heerst er ook honger in de steden, hetgeen de politieke stabiliteit bepaald niet ten goede komt. Een Ethiopi sche commissie heeft in een studie laten weten dat door de eenzijdige betrokkenheid van de regering bij de oorlog de import van voedsel stagneert. Moeilijkheden zijn er ook met de 150.000 tot 200.000 man tellende bóeren-militie, die evenveel soldij eisen als het „geregelde" leger. Deserterende boeren zeggen dat ze slechts 25 gulden per maand ontvingen en dat vaak nog twee of drie maanden te laat. Nu ook de arbeiders en ambtenaren meer loon eisen, om de inflatie te kunnen bijbe nen, begint het er op te lijken dat de rege ring van Mengistoe mag kiezen tussen bankroet gaan of een nieuwe binnenlandse opstand. Mengistoe Haile Mariam Diplomatieke kringen in Addis menen dat de Sowjet-Unie het vertrouwen verloren heeft in het leiderschap over de dergue van Mengistoe en dat Moskou hem liever ver vangen zou zien door een burger. De strijd om de macht zal zich richten op de vraag wie er aan het hoofd komt te staan van een officiële Ethiopische politieke par tij en wie de regering zal moeten leiden. De aankondiging van de formatie van zo'n par- UJ en de uitroeping van een Democratische Ethiopische Republiek wordt in september verwacht. In Addis wordt gefluisterd dat Mengistoe of opzij gezet of gedood zal worden om zo doende de overdracht van de macht te vergemakkelijken. Onderhandelingen De toekomstige regering zou dan formele onderhandelingen met de Eritreeërs kun nen beginnen om de vroegere Italiaanse kolonie autonomie te geven, mogelijk in een federaal verband met Ethiopië, zoals de Verenigde Naties dat in 1952 voor ogen hadden. Verder zou er in Addis weer een oud voor stel van de Sowjet-Unie circuleren om een regionale federatie in het leven te roepen. Daarin zouden moeten worden opgenomen Ethiopië, Eritrea, Zuid-Jemen en 8omallë. Eritrese zegslieden verworpen het en zeg gen dat het een teken is van de zwakte van Ethiopië. Verder geloven ze in geen geval in de oprechtheid van Ethiopië, gezien de hui dige totale mobilisatie van het Ethiopische volk in de oorlog. Mengistoe lijkt zich ervan bewust te zijn dat hij het bi) Moskou verkorven heeft. Hij zou in het geheim proberen relaties aan te gaan met Westerse landen om de Sowjet- drieging te weren. Diplomaten zeggen dat hij een aantal gesprekken heeft gevoerd met Europ.ese ambassadeurs in Addis Abe ba. Frankrijk zou de belangrijkste gesprekspartner zijn geweest en zich zelfs bereid hebben getoond tot steun op korte termijn. In kringen rondom de Franse am bassade in Addis wordt gezegd dat Mengis toe de laatste twee maanden zijn besprekin gen in het Engels heeft gevoerd om lekken naar de kant van de dergue te voorkomen. Deze kringen menen dat er een aantal ont moetingen plaatshebben gevonden met een vertegenwoordiger van de Europese Ge meenschap, die Mengistoe tegen de 250 miljoen gulden hulp zou hebben beloofd om de ergste economische problemen van het land te lijf te gaan. Amerikaanse functionarissen zeggen dat de Ethiopische leider het Westen hoop geeft op een verdrijving van de Russen uit Ethiopië en ze verwachten dat hij pogingen om hem te wippen zal kunnen verijdelen. Politieke waarnemers menen dat de toekomst van Mengistoe afhankelijk is van de afloop van de strijd in Eritrea, waar de drie bèvrij- dingsbewegingen zware verliezen hebben toegebracht aan de Ethiopische strijd krachten. Na een maand van herhaalde aanvallen op guerrilla's in de provincie Tigre, ten zuiden van Eritrea, lijken de regeringstroepen op twee plaatsen te zijn doorgebroken en zou den zij nu de controle hebben over een dunbevolkt deel van zuidwest-Eritrea. Dit gebied wordt verdedigd door de Eritrese bevrijdingsbeweging (ELF), de oudste en jarenlang de grootste Eritrese onafhanke lijkheidsbeweging. Het Volksfront voor de Bevrijding van Eri trea (EPLF), dat in april een overeenkomst tekende met de nu kleinere ELF, heeft zich geconcentreerd rondom Ethiopische bases in centraal Eritrea, langs de kust met de Rode Zee en aan de zuidoost-grens met Tigre. Terwijl het EPLF beweert de laatste maand een aantal belangrijke overwinningen in deze gebieden behaald te hebben, loopt het ELF gevaar grote verliezen te lijden in het zuidwesten. Hoe dat ook zij. vast staat dat de EPLF steeds meer gaat domineren in de Eritrese onafhankelijkheidsbewegingen. Dit bete kent voor Eritrea een verdere verandering in de richting van een van Moskou onafhan kelijke linkse koers.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7