Opbrengst tabaksaccijns dit
jaar 350 miljoen gulden meer
Politie ontkent vondst
van 'Caransa-duizendjes'
De Waag van Deventer
450 jaar oud
'n Rondje fris.
)orlogsmisdadigers
'Toezegging aan Menten
heeft geen betekenis'
tichting Volksgezondheid en roken wil extra geld
Fleurop voor..
Cabinet zal gat
bcfj|an drie miljard
rllilnoeten vullen'
Wel Zuidamerikaan aangehouden
Idee ziekenhuis
'Premie voor opname in zomermaanden'
Weer vertraging
verwacht in
luchtverkeer
Hoogleraar over arrest Hoge Raad
Jubileum gevierd met een tentoonstelling
*c driehonderd
rerl Nederlanders in
leemde cel
Rita
(OENSDAG 26 JULI 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
•3-
p *an een onzer verslaggevers
EN HAAG De overheid
best meer geld uittrekken
ir het geven van voorlich-
g over de risico's, die het
sabken met zich meebrengt.
'pieker nu het ernaar uitziet,
'at lat het gebruik van tabak dit
aar minstens 350 miljoen gul-
letfen meer oplevert dan in Invloed
1,4 miljard.
In een commentaar op deze meeval
ler voor de overheid legt de stichting
de nadruk op de verantwoordelijk
heid die de overheid heeft voor de
bescherming van de gezondheid van
de burgers. Weliswaar neemt het per
centage rokers in ons land niet meer
toe. maar het gemiddelde gebruik per
roker is onrustbarend hoog.
en-D77, indien de opbrengst van
tabaksaccijns in de tweede
letielft van dit jaar op hetzelfde
eil blijft als in de eerste zes
baanden,
n r
lit is de mening van de ,8tlchting
■Volksgezondheid en roken', die zich
JDnarbij baseert op cijfers van het
ilnlsterie van financiën over de
kaanden Januari tot en met mei. Ver
bleken met vorig Jaar kon in die
eriode een opbrengst worden geno-
:enferd, die 25 procent hoger lag.
mei
Onrustbarend
;t deze tendens zich voort, dan zul- M6Cr geld
de Nederlandse rokers samen dit
maar liefst 1.8 miljard gulden
kajm tabaksaccijns in de schatkist la-
retten en shag zou de overheid dan
ook volgens de stichting volksge
zondheid en roken duidelijk blijk
moeten geven van haar verantwoor
delijkheidsbesef.
„Dat ls niet alleen een kwestie van De kinderen
een waarschuwing op de pakjes en
een aanduiding van het teer- en nico-
tine-gehalte, maar evenzeer een aan
zienlijke verhoging van het bedrag
dat aan voorlichting over de risico's
van het roken wordt besteed".
kan Je de zaken waarvoor wij als
stichting staan veel beter aanpakken.
In het bijzonder wordt dan gedacht
aan de jongeren".
Het opschroeven van de prijs heeft
weinig invloed gehad op het verbruik,
zoals ook al in andere landen is geble
ken. Door het roken tot een steeds
belangrijker bron van inkomsten
voor de overheid te maken, wordt
automatisch de afhankelijkheid van
de gemeenschap van deze ontvang
sten vergroot, aldus de stichting.
„De staat kan het niet meer zonder
die inkomsten stellen en dat terwijl
diezelfde overheid de grote risico's
van het roken voor de gezondheid
onderkent en zegt te willen be
perken".
Jongeren
i vloeien. In 1977 was dit nog ruim
In de wetenschap dat prijsverhogin
gen internationaal geen remmend ef
fect hebben op het verbruik van siga-
Directeur A. Ponfoort: ,,Als stichting
werken we op dit moment met een
begroting van rond de één miljoen
gulden. Het geld komt voor de helft
van de overheid, terwijl de drie deel
nemers in de'stichting (Koningin Wil-
helminafonds, de Hartstichting en
het Astmafonds) voor de rest zorgen.
Gelet op de ontwikkeling van de ta
baksaccijns zijn we van mening, dat
die overheid best flink wat meer geld
op tafel kan leggen voor voorlich
tingsactiviteiten. In februari van dit
jaar heeft de stichting een beleidsno
ta uitgebracht, waarin gepleit wordt
voor een gulden per roker per jaar.
Dat zou neerkomen op zo'n vieren
eenhalf miljoen en met dat bedrag
De stichting laat verder aan de hand
van een NIPO-onderzoek zien, hoe
het is gesteld met het roken door
schoolgaande kinderen. Daaruit
blijkt, dat zestien procent van de
kinderen tussen de tien en twaalf jaar
al rookt.
Bij kinderen van dertien en veertièn
Jaar is dat percentage veertig. Ook
het type onderwijs en het milieu waar
de kinderen vandaan komen is van
invloed. Zo bleek 46 procent van leer
lingen op huishoudscholen te roken
tegen 33 procent op de HAVO, Athe
neum en Gymnasium en 30 procent
op de Mavo.
Verder keurt negentien procent van
de ouders van huishoud-leerlingen
het roken van hun kinderen af. terwijl
28 procent van de ouders van leerlin
gen aan HAVO en VWO dat niet
goedvonden, aldus de stichting. Ze
noemt deze gegevens en verbanden
belangrijke aanknopingspunten voor
de aanpak van het beïnvloeden van
het rookgedrag in ons land.
ADVERTENTIE
Vervolg van pagina 1
ederland kent geen apparaat dat
1 hich uitsluitend met de opsporing van
feochte oorlogsmisdadigers in het
ütenland bezighoudt. Buiten de
ndsgrenzen heeft het Nederlandse
«poringsapparaat geen bevoegd
lid tot optreden. Wordt de verblijf
plaats van een gezochte in het buiten
land bekend, dan wordt een verzoek
tot aanhouding gedaan, met het oog
op de indiening van een uitleverings
verzoek. De rijksrecherche in Amster
dam is belast met het nagaan van
tips en het vaststellen van de verblijf
plaats van gezochte oorlogsmisdadi
gers in het buitenland.
ADVERTENTIE
I'
Nieuw geval
JW
t? Van onze Haagse redactie
aap£N HAAG Het kabinet Van Agt
bij het invullen van het staats-
i huishoudboekje voor het volgend
°mSar een gat van drie miljard moeten
ïllen, veroorzaakt door een sterke
■^jging van de sociale uitkeringen.
C|nt voorspelt het Nederlands Chris-
ülijk Werkgeversverbond.
Dlgens berekeningen van het NCW
1 het bedrag van de sociale uitke-
Ingen volgend Jaar met zes miljard
J-üden stijgen. Slechts drie miljard
Waarvan zal kunnen worden bekos-
ed uit verwachte meeropbrengsten
ijk n de sociale premies zonder dat
roo ze verhoogd worden. Daardoor res-
ert een bedrag van drie miljard
jilden waarvoor de regering een op-
Hpsing zal moeten vinden.
Dlgens de berekeningen van het
DW zal vooral het aantal trekkers
n een uitkering ingevolge de Wet
Fr beidsongeschiktheid (WAO) stij-
iol n. Maar daarnaast zullen de Alge-
ma ene wet bijzondere ziektekosten en
Zee t ziekenfonds meer geld gaan
rd i rgen.
as
n, ilgens de christelijke werkgevers
itie ut Nederland voor een zeer moei-
t tke keus bij het oplossen van het
lit e obleem. Men kan ofwel de premies
p R nzienlijk verhogen, ofwel uit de
iss hatkist het benodigde geld bij leg
end n, maar door dat laatste zal het
In iderlandse financieringstekort
netfcer oplopen,
var
tie. ilgens het NCW, dat heeft becijferd
d out er geen enkele meevaller in de
dale totaal-cijfers zal zitten, komt
oort ombuigingsoperatie door deze pro-
te (ematiek onder grote druk te staan.
Fi
irt
log
hi
De officier van Justitie in Assen,, mr.
C. J. van Oldenbeek, heeft gisteren
bekendgemaakt dat Nederland weer
een oorlogsmisdadiger, Jan Hajo
Klimp, op het spoor is, en dat hij
overweegt aan Duitsland diens uitle
vering te Vragen. Volgens de officier
weet hij overigens nog weinig meer
dan dat de man in het plaatsje Vöilen
bij Papenburg woont (vlak over de
grens, ter hoogte van Stadskanaal).
Klimp is op 12 Januari 1951 uit gevan
genschap in Veenhuizen gevlucht, na
dat hij al vier jaar van zijn elf jaar
gevangenisstraf had uitgezeten. Hij
was veroordeeld wegens hulp aan de
vijand.
Naar aanleiding van de recente ont
dekking van Bos en Klimp heeft dr.
L. de Jong, directeur van het Rijksin
stituut voor oorlogsdocumentatie,
gisteren verklaard dat het uiterste
moet worden gedaan om ervoor te
zorgen dat mensen die zich in de,
oorlog schuldig hebben gemaakt aan
mishandeling en executie alsnog hun
straf krijgen. Volgens hem is dat pri
mair een zaak van de Nederlandse
justitie.
wie het spoor bijster b
Doel 'n mens goed: een bloemengroet.
V'iV Uw Fleuropbloemisl a^tepleert
'n VW geschenkbon
als bloemcncheque.
Fleurop Inlerflora staal er
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Amster
damse politie ontkent dat in
het Zwitserse Lugano sporen
zijn gevonden die mogelijk
kunnen leiden tot het aan
houden van de ontvoerders
van de Amsterdamse zaken
man Maup Caransa. Wel Is
sinds zijn ontvoering in okto
ber vorig jaar een kwart van
TOERISTENMARKT De Kat-
wijkse toeristenmarkt, die elke don
derdag tussen 14 en 21 uur gehouden
wordt op de Princestraat, staat deze
deze week in het teken van zuivel en
zuivelprodukten. Het Nederlands
Zuivelbureau verleent medewerking.
ENSCHEDE Het ziekenhuis „De
Stadsmaten" in Enschede zou vol
gens de directie economischer wer
ken wanneer patiënten die het voor
het uitzoeken hebben, met een pre
mie overreed zouden worden om in de
zomermaanden te komen. In veel zie
kenhuizen staan 's zomers veel te veel
bedden leeg, aldus de directie, terwijl
er-'s winters topdrukte heerst.
Economisch directeur drs. T. Let-
schert denkt aan een premie in de
orde van 25 tot 50 gulden per dag voor
mensen die hun vakantie uit- of af
stellen wanneer zij worden opgeroe
pen voor een behandeling die me
disch gezien enig uitstel kan lijden
en waarvoor zij dan ook op een
wachtlijst staan. De ziekenfondsen
worden daar zeker niet minder van,
aldus Letschert, want leegstaande
bedden kosten ook geld. Bovendien
kan bij een gelijkmatiger bezetting
een betere verzorging worden gele
verd. „Als de regels het niet toestaan,
dan zijn die regels niet goed," aldus
Letschert.
Op dat punt kon een woordvoerder
van het Centraal orgaan ziekenhuis
tarieven hem wel moeilijkheden voor
spellen. Volgens het COZ, dat in prin
cipe elke gulden die in een ziekenhuis
wordt omgekeerd, moet goedkeuren,
is de zomerpremie een slecht idee.
Het is nog maar de vraag of de gemid
delde bezettingsgraad van een zie
kenhuis er beter door wordt, aldus de
woordvoerder. En afgezien daarvan,
de toegestane tarieven worden vast
gesteld op basis van de kosten. En
premies voor patiënten zijn, wat het
COZ betreft, geen kosten.
het losgeld van tien miljoen
achterhaald.
Maandag meldden verschillende
persbureaus dat in een bank in Luga
no een belangrijk deel van de tiendui
zend bankbiljetten van duizend Ne
derlandse guldens zou zijn terugge
vonden in de kluizen van vier Zuid
amerikanen. De plaatselijke politie
zou het geld in beslag hebben geno
men. Om welk bedrag het precies
gaat werd niet bekend gemaakt. Een
van de Zuidamerikanen, Luis Alvarez
zou enkele dagen geleden in Los An
geles zijn aangehouden. Tegen de an
dere drie zouden inmiddels arresta
tiebevelen zijn uitgevaardigd.
Volgens de Amsterdamse recherche
is er geen sprake van dat „Caransa-
duizendjes", waarvan de nummers
bekend zijn, in Lugano zijn terugge
vonden. De aanhouding van Alvarez
is in de hoofdstad wel bekend, maar
zou al in maart van dit jaar hebben
plaatsgevonden. Hij wordt verdacht
van drugssmokkel naar Italië. De Ita
liaanse autoriteiten hebben inmid
dels om zijn uitlevering gevraagd. De
politie acht het wel mogelijk dat de
Zuidaraerikaan betrokken zou zijn
bij het „schoonwassen" van het los
geld: het inwisselen van de briefjes
van duizend om het geld zonder risico
te kunnen uitgeven.
Al eerder meldde het Franse persbu
reau AFP dat in Rome gedeelten van
het losgeld zouden zijn teruggevon
den en dat de ontknoping van de
zaak nabij was. Maar deze berichten
bleken niet op waarheid te berusten.
Caransa werd op 28 oktober van het
vorig jaar ontvoerd in Amsterdam en
vier dagen vastgehouden op een on
bekende plaats. Hij werd vrijgelaten
na betaling van tien miljoen gulden.
Sinds die tijd zijn er op verschillende
plaatsen op de wereld „Caransa-dui
zendjes" bij pogingen om ze in te
wisselen opgedoken. De politie houdt
serieus rekening met de mogelijkheid
dat de daders uit Italië komen omdat
in dat land verschillende duizendjes
zijn opgespoord.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Ook het komende
weekeinde kunnen er in het vliegver
keer van en naar Spanje grote vertra
gingen optreden door stipthelditc-
ties van Franse verkeersleiders. Er
worden nieuwe acties overwogen, om
dat de eisen nog steeds niet zijn inge
willigd. Deze eisen betreffen betere
betaling en werkomstandigheden,
alsmede betere beveiliging. Als tot de
stiptheidsacties wordt besloten, zou
den die vrijdagavond beginnen. Otik
de afgelopen twee weekeinden zijn er
door toedoen van de Franse verkeers
leiders vertragingen ontstaan.
Woordvoerders van de luchthaven
Schiphol en van de KLM zeiden gis
teravond nog niet op de hoogte te zijn
van nieuwe acties.
DEN HAAG (ANP) Als zou blijken dat de toenmalige
minister van justitie, Donker, in 1952 Pleter Menten Inder
daad heeft toegezegd dat deze niet verder vervolgd zou
worden, dan zou daaraan geen juridische betekenis kunnen
worden toegekend. De minister van Justitie kan wel een
officier van justitie opdracht geven niet te vervolgen, maar hij
mag die beslissing niet zelf meedelen aan een verdachte
Dit schrijft de Groningse hoogleraar
ln het strafrecht en strafprocesrecht
mr. Th. W. van Veen ln de annotaUe
bij het arrest van de Hoge Raad in de
zaak-Menten. Arrest en annotaUe
Vervolg van pagina 1
DEVENTER Kannibalen zijn de Nederlanders, voorzover wij weten,
nooit geweest. Ze bezondigen zich, door elkaar genomen, niet aan het eten
van mensenvlees. Halve kannibalen waren ze ln 't verleden misschien wel.
Wat denkt u van de wijze waarop ze, bijvoorbeeld, met valse munsters
omsprongen? Aan de Waag ln Deventer hangt een pot waarin ze eertijds
werden gekookt. Men at ze nog net niet op. maar overigensIn de
Noordelijke Nederlanden is deze vorm van executie in 1598 vervangen door de
gewone doodstraf, wat dat dan ook geweest mag zijn. Maar tot die tijd gold
het Ommelander regt: „Men salse sleden in eenen ketel of-te men salse
bernen".
jk Nederlandse nudisten moeten
aJ Igens het ministerie van buiten-
1.eK idse zaken ln den vreemde voor-
htig zijn. Dit ln het bijzonder in
.j>ef leken!and. In Kreta hebben een
L,J.J derlandse man en een vrouw een
j vangenisstraf van twee weken ge-
r fgen omdat zij naakt aan het
emmen waren, terwijl op Korfu
Nederlands paar een boete van
11 eehonderd gulden voor hetzelfde
t kreeg. Dit laatste paar had aan-
i'nkelijk ook ln de cel gemoeten,
tar dank zij de inspanningen van
Nederlandse consul op Korfu werd
te straf gewijzigd ln een geldboete.
"Verdovende middelen
8 le Nederlanders komen verder tij-
de os hun vakantie met de Justitie in
fd nraklng omdat zij verdovende mid-
j en smokkelen. Volgens bulten-
Klse zaken werden alleen ln de peri-
t van 8 tot 10 Juli al vier Nederlan-
ictll^ ••^gehouden op de route Ma-
in fco-8panje. Zij hadden meer dan
nderd kilo hasj bij zich.
er de hele wereld zitten op het
tnbllk driehonderd Nederlanders
buitenlandse gevangenissen, ruim
helft wegens smokkel van verdo-
Dde middelen
nderd kilo hasj bij zich.
De Deventer Waag, gelegen
aan de Brink, het plein waar
op de glooiende straatjes van
het historische Bergkwartier
uitkomen, werd in het jaar
1528 gebouwd en bestaat nu
dus 450 jaar. Het jubileum
wordt gevierd met een ten
toonstelling die waarschijn
lijk tot het einde van 1978
voortduurt. De Waag. die wat
later van een bordes werd
voorzien en met een torentje
bekroond, ls eigenlijk een der
aardigste laat-Middeleeuwse
gebouwen van Oost-Neder
land. Het gebouw hangt wat
uit het lood. maar dat maakt
de charme nog wat groter.
Als we het over de Waag van
Deventer hebben, dan kunnen
we aan hertog Karei van Gel-
re niet voorbij. Er waren ln het
verleden vaak twisten tussen
de Gelderse hertogen en de
bisschoppen van Utrecht. De
venter viel onder het bestuur
van de bisschop, die af en toe
ln de stad verbleef en waar
naar later nog enkele straten
zijn genoemd.
Hanzestad Deventer was ook
door Jac. Lelsz
internationaal van betekenis.
Op de markten werden wijn,
graan, hop, wol en vooral ook
eikehout verhandeld. Ook
stokvis, die men uit Bergen
(Noorwegen) haalde. Voor
stokvis was de stad zelfs sta
pelplaats van West-Europa.
Deventenaren heten nu nog
stokvissen, zoals Zwollenaren
blauwvingers worden ge
noemd en Kampenaren
steuren.
Rivaliteit
Ook vroeger was het niet alle
maal koek en ei, wat de inter
menselijke verhoudingen be
treft. Alierwege rivaliteit. Ka-
rel van Gelre, bijvoorbeeld,
zinde het niet dat Deventer zo
goed boerde. Hij bouwde aan
de overzijde van de IJssel en
kele forten, of blokhuizen. Op
die manier beheerste hij de
rivier. Alle handelsschepen
werden aangehouden.
Totdat in 1528 bisschop
Hendrik n zijn wereldlijke
macht afstond aan Karei V.
Op 12 juni van dat jaar vero
verden Bourgondische ruiters
het stedeke Hattem op de
Geldersen. Toen een afdeling
Bourgondiërs een ochtendlijk
ritje langs de IJssel maakte,
dachten de Geldersen bij De
venter dat een heel leger ln
aantocht was. ZIJ vluchtten in
paniek, „alzo, dat ze het ge
braad aan 't spit lieten, nau
welijks de tijd nemende om
haar wapenen en knapzakken
mede te nemen".
Hierop staken de Deventena
ren de IJssel over, sloopten de
forten van Karei van Gelre en
een deel van de brokken ge
bruikten ze voor het bouwen
van de Waag. De functie van
een dergelijk gebouw was din
gen, die meer dan 25 pond
wogen, af te wegen. Een parti
culier mocht dat niet doen,
het was een taak voor de over
heid. Er moest voor betaald
worden. Het betekende een
flinke bron van inkomsten.
Daar de Waag vrijstond van
andere gebouwen konden goe
deren gemakkelijk worden
aan- en afgevoerd.
Boven dit bedrijf hielden zich
de hoofdlieden van de acht
vendels uit Deventer op. Iede
re burger tussen achttien en
zestig jaar was dienstplichtig
en bij een van die vendels
ingedeeld. De leden van die
vendels hadden wachtdien
sten en in tijden van nood
moesten allen paraat zijn. De
rechthoekige plattegrond, het
ontbreken van ramen op de
begane grond, de achtkantige
toren, de spietorentjes en de
borstwering gaven het een
weerbaar uiterlijk.
In 1883 is er een einde geko
men aan de functié van de
Stadswaag op de Brink. Daar
na heeft het gebouw allerlei
bestemmingen gehad: behui
zing voor lantaarnopstekers,
brandspuithuis, tekenschool,
meisjes-hbs, gymnasium, tele
graafkantoor. tabaksdrogerij.
In 1912 werd het museum. Na
ernstige beschadiging tijdens
een bombardement ln 1944 is
het gerestaureerd. Het neemt
in het oude stadshart van De
venter een markante plaats
in. Het wordt veel bezocht. En
het ls veel geschilderd.
Enkele kunstenaars, die de
Deventer Waag hebben ge
schilderd. zijn A. Beerstraten
(midden zeventiende eeuw) en
C. 8pringer (1869). Opvallend
is dat de mensen op het doek
van laatstgenoemde, hoewel
negentiende eeuw, rondwan
delen ln zeventiende eeuwse
toiletten Belde stukken zijn
op de Jubileumtentoonstel
ling te zien. Naast veel ander
materiaal dat direct of indl-
zijn dezer dagen gepubliceerd in de
Nederlandse Jurisprudentie. Blijkens
het arrest "Van de Hoge Raad h&d
Menten ln redelijkheid mogen ver
trouwen op een ministeriële toezeg
ging. zo die was gedaan. Menten zelf
heeft zich tijdens het proces op die
toezegging beroepen.
Prof. Van Veen is het met deze ziens
wijze van de Hoge Raad niet eens. Hij
is van mening dat de toezegging van
minister Donker geen rechtskracht
zou kunnen worden toegekend, om
dat krachtens de wet alleen het open
baar ministerie zo'n toezegging kan
doen. Overigens merkt hij daarbij op
dat het niet ln de aard van minister
Donker lag zo onvoorzichtig te zijn de
verdachte enige toezegging te doen.
Wonderlijke zaak
Prof. Van Veen schrijft dat het metde
(beweerde) toezegging van de minis
ter een wonderlijke zaak is. Deze toe
zegging zou berusten op de gedachte
dat Menten voor wat hij in de oorlog
had misdreven, terecht had gestaan.
In zijn annotaUe wijst prof. Van Veen
erop dat „hier volstaan kan en moet
worden met de simpele constatering
dat de moorden ln 1949 niet zijn ver
volgd en berecht en dat daarom te
recht een beroep opfertikel 68 van hf t
wetboek van strafrecht ls afgewe
zen." Het genoemde artikel zegt d$t
iemand niet tweemaal berecht kan
worden voor hetzelfde feit
De Waag in Deventer
reet met de Waag te maken
heeft. Kaarten, prenten, fo
to's. boeken. Voorts munten
uit vele plaatsen en gebieden.
die vroeger als betaalmiddel
golden. Tenslotte is er een dia
serie te bekijken, die betrek
king heeft op vroegere bouw
methoden. en van UJd tot UJd
een hoorspel te beluisteren
van C. Wilkeshuls ,.8tenen
voor de Waag" dat destijds
ai eens door de radio is uitge
zonden.
„Pap, het cetnentpad la nog niet
droog
