Klein of groot is niet
de wezenlijke vraag
In Drachten komt ieder
aan zijn trekken
Arm hoeft niet per se
ongelukkig te betekenen
Squatters aan de Kaap (II)
W urmbrandwerk
los van ICCC
Reageerbuisbaby
zorgt voor
etische problemen
Grootste gereformeerde kerk van Nederland
VANDAj
VOORBIJGANG
beroepingsw^
DINSDAG 25 JUU 1978
KERK
door Aldert Schipper
Als Je het vliegveld D. F. Malan van Kaapstad nadert, zie je uit de lucht verschillende
gebieden met huisjes voor de kleurlingen en zwarte Inwoners van de Kaap. Het grootste is
Guguletu, waar 61.000 mensen wonen. Verder heb je Langa en Nyanga, ieder met circa 16.000
Inwoners.
De eenvormige huisjes en flatgebou
wen staan allemaal keurig In het ge
lid langs stoffige wegen. Vlakbij D. F.
Malan. als Je vliegtuig al sterker ge
daald Is. kom Je echter over een ge
bied dat er veel menselijker uitziet.
De huisjes zien er weliswaar uiterst
armelijk uit, maar ze zijn allemaal
verschillend en ze staan veel gezelli
ger door elkaar heen. Er Is Iets meer
groen. Daartussen spelen kinderen.
Dit Is Crossroads, een gebied van
ongeveer een kilomter lang en vijf
honderd meter breed. Er wonen
20.000 mensen, die er een hechte,
christelijke gemeenschap hebben
gevormd.
Volgens de blanken, die In Zuid-Afria
de baas zijn hebben deze mensen het
recht niet om er te wonen, hoewel de
historici melden dat er in de jaren
dertig van de vorige eeuw. toen de
Boeren nog aan hun Grote Trek
moesten beginnen, al vele zwarte
werkkrachten In Kaapstad woonden.
'Zuiveren'
De racisten willen de Kaap van zwar
ten „zuiveren" en de eerste slachtof
fers zijn diegenen, die geen economi
sche waarde hebben, zoals bejaarden,
moeder en kinderen. ZIJ wonen ln
squatter-kampen. zoals Crossroads.
Dit kamp bestaat nog maar kort,
sinds begin 1975, toen de bewoners
van verscheidene kleinere woonoor
den verjaagd werden en van het mi
nisterie van Bantoezaken tijdelijk
hun woning mochten bouwen op een
leeg stuk land langs de Klipfontein-
weg bij Kaapstad. Volgens recente
onderzoeken woonde elk gezinshoofd
In Crossroads eind 1977 reeds gemi-
deld 18 jaar ln Kaapstad of omge
ving.
In Crossroads heeft zich ln die drie
Jaar een echte gemeenschap ge
vormd. Er staan ruim drieduizend
krotten. Van de gezinshoofden heeft
90 percent een volledige werkkring en
een gemiddeld inkomen van 35 rand
per week. Per krot wordt maandelijks
zes rand betaald voor overheidsfacili-
telten. zoals water, vuilverwijdering
en riolering.
woonrecht heeft zou In Crossroads
wel eens tot negentig percent kunnen
oplopen. Deze mensen kunnen niet
ver wachten dat zij daar eindeloos
kunnen blijven wonen."
Vernietiging
Deportatie
Intussen hing sinds het moment dat
zij er zijn gaan wonen het gevaar van
deportatie en vernietiging van het
huisje boven ieders hoofd. Dat gevaar
werd plotseling acuut in februari van
dit Jaar, toen brigadier J. H. van
Westhuizen, de voorzitter van de pro
vinciale raad voor Bantoezaken zei:
„Iedereen weet dat de meeste mensen
ln het kamp op grond van de wet geen
recht hebben op een woning in de
Kaap. Het aantal mensen dat geen
Later zei de heer H. J. Kriel, de vroe
gere voorzitter van de provinciale
raad van de Kaap dat het kamp defi
nitief vernietigd zou worden voor de
winter. Dat zijn de maanden juli en
augustus. Inmiddels is bekend ge
maakt dat Crossroads' vernietiging
op 1 augustus zal beginnen. Dan zal
met de mensen van Crossroads het
zelfde gebeuren als met de inwoners
van al die andere kampen, die niet
mochten bestaan. Toevallig ls van
Crossroads meer bekend dan van die
andere, doordat Crossroads een ge
liefd onderzoekproject was voor be
oefenaren van de sociale weten-
schappen.
Begin dit jaar verscheen er een onder
zoekverslag door Sipho Fuyani, Ja-
net Graaf en Momahlubi Nabe. die ln
opdracht van de particuliere blanke
hulporganisatie Black Sash met be
hulp van vele vrouwen in Crossroads
interviews hielden.
Een van de onderzoekresultaten was
dat in slechts drie percent van de
hulshoudingen zowel de man als de
Een vertrouwd beeld. Vrouwen moeten water ver weg halen uit een van de kranen in
Crossroads.
vrouw recht hebben op permanent
verblijf in de Kaapprovincie. Dat be
tekent dat als Crossroads wordt ver
nietigd slechts ongeveer honder ge
zinnen recht op een ander huis heb
ben. Tenminste 89 percent van. de
mannelijke gezinshoofden zijn ge
huwd en leven samen met hun vrouw.
Zij geven er de voorkeur aan ln de
krotten te wonen ln plaats van in de
woonkazernes alleen voor mannen in
Langa. Nyanga of Guguletu. De vrou
wen. die doorgaans niet legaal in de
Kaap verblijven, wonen er al gemid
deld twaalf jaar. Meer dan de helft
van de mannen (54%) wonen sinds de
jaren veertig ln Kaapstad. Slechts zes
percent van de kostwinnaars hadden
geen werk. een verrassend laag per
centage, gezien de grote werkloos
heid onder zwarten in Zuid-Afrika.
Van de vrouwen had 70 percent vast
werk.
Op tijd met betalen
De gemiddelde inkomsten zijn be
scheiden, zo'n 35 rand per week (ruim
honderd gulden). Toch bleek dat 58
percent van de huishoudens op 1 Ja-
nuuri op tijd was met het betalen van
de schulden. Twintig percent was een
maand achter en 22 percent was meer
dan een maand achter.
Al met al geven deze getallen een
beeld van een maatschappij die verre
van onmaatschappelijk is. Hoe geluk
kig en ellendig Crossroads leeft, daar
over gaat het in het derde stuk van
deze serie over de bulldozers in de
Kaap.
Van een onzer verslaggevers
LEUSDEN Kernsplitsing kèn een oplossing zijn om de massaliteit van een grote kerk te
doorbreken. Maar de oorzaken van vervreemding van elkaar liggen meestal dieper.
Dat ls de mening van de heer J. G.
Pekelharing, staflid kerkopbouw van
het dienstencentrum van de gerefor
meerde kerken te Leusden. Zijn bu
reau wordt nogal eens om advies ge
vraagd als plaatselijke kerken met
structuurproblemen zitten.
Splitsen
Vandaar dat ze ln Leusden het gevoel
hebben, dat het bestaan van afzon
derlijke kerken tot een stukje blokka
de kan leiden. Hetzelfde kun Je trou
wens op het platteland zien. waar
samenwerking in streekgemeenten
(met alle pijn om het verlies van een
stuk zelfstandigheid) soms een hele
boel kan oplossen.
Twintig Jaar geleden was splitsen het
parool. Natuurlijk, een kerkeraad van
meer dan honderd mensen, daar zijn
geen zaken meer mee te doen. Zo'n
bestuursapparaat ls veel te log. Men
streefde naar overzichtelijke eenhe
den. Als het meest Ideale zagen som
migen zelfs plaatselijke kerken, die
nooit groter waren dan duizend leden
met één predikant
Zo werden Utrecht in 1956 en Gronin
gen ln 1957 in vieren gesplitst:
Utrecht-Noord. -Oost. -West en -Zuid.
Andere splitsingen uit die tijd: Leeu
warden (1957), Deventer (1960), Loos
duinen (1961). Emmen (1962).
Maar er zijn genoeg problemen, die
op de hele stad betrekking hebben:
evangelisatiewerk, citypastoraat, het
deelnemen aan allerlei Interkerkelijk
werk. aan stichtingen en instellingen.
Eén gereformeerd adres is er dan niet.
Akkoord. Je kunt het oplossen door
bepaald werk te delegeren aan een
van de kerken. Zo staan b.v. ln
Utrecht de evangellsatlewerkers al
len ln dienst van de kerk van Utrecht-
West Maar het ls duidelijk, dat er alle
kansen zijn op wrijving. Je blijkt ln
een stad of ln een plaats als Drachten
elkaar toch allemaal nodig te hebben.
Mobiliteit
Daar komt de mobiliteit van de be
volking bij. Gereformeerden verhul
zen meer dan de doorsnee-Nederlan
der. een feit dat niet direct te verkla
ren ls. maar dat er wel ligt. Je komt in
een ander stadsdeel, waar Je door een
wat andere „ligging", een ander acti-
vlteltenpatroon. soms kerkelijk niet
zo gelukkig kan zijn. Voeg nog daar
bij. dat bepaalde wijken door de
doorstroming een groot deel van hun
bovenlaag en daarmee hun financiéle
draagkracht kwijtraken, maar wel al
lerlei voorzieningen ln stand moeten
houden
In Apeldoorn (met 9100 gereformeer
den) heeft men de zaak een paar jaar
geleden bekeken en besloten, wij
splitsen niet. In Emmen heeft men
het niet gemakkelijke proces meege
maakt. dat de splitsing na twaalf jaar
weer werd teruggedraaid, ln Gronin
gen in 1969 voor een deel ook. Maar je
vraagt Je natuurlijk wel af: welke
organisatievorm ls dan de meest ge
schikte. Inderdaad, het gaat lang niet
altijd zoals het zou moeten. De heer
Pekelharing pleit voor een grote flexi
biliteit. Volgens hem moet er een an-,
dere vraag gesteld worden. Niet hoe
groot of hoe klein kan/moet een ge
meente zijn. maar „hoe kunnen we
een levende gemeente worden". Split-
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rotterdam
Tel. 010-115588
(Red.)
Schledamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAO/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030.
Overleden In Aerdenhout is op 81-
jarige leeftijd overleden de cabaretier
Chiel de Boer. Hij ls na de oorlog
vooral bekend geworden door zijn
radio-programma „Gaat u even mee
met Chiel de Boer". De Boer. Amster
dammer van geboorte, studeerde in
1923 af als tandarts aan de rijksuni
versiteit van Utrecht. Tot 1945 oefen
de hij zijn praktijk uit ln Maarssen en
Amsterdam. Na de oorlog had hij
ondermeer een cabaret in het pavil
joen Vondelpark Na tijdens de Twee
de Wereldoorlog Illegale optredens te
hebben verzorgd, werd hij „beroeps"
en gaf zijn tandartsenpraktijk eraan.
Hij werd onder andere bekend door
zijn schimmenspel en door het optre
den met een bewegende pop die „an-
dere-ik" heette en die hij van achter
een scherm bediende. In 1957 hield
hij op met openbaar optreden en
sinds die tijd vervulde hij nog enige
Jaren de functie van schooltandarts.
Overleden De edelsmid en beeld
houwer Wim Harzlng (79) uit Drieber
gen ls overleden aan verwondingen
die hij een dag eerder bij een
verkeersongeluk had opgelopen. Wim
Harzlng genoot vooral bekendheid in
katholieke kring door zijn talrijke
religieuze beelden en kerstgroepen.
HIJ "kreeg zijn opleiding aan de door
dr Cuypers gestichte Querillinus-
school voor kunstnijverheid ln Am
sterdam. In veel kerken in binnen- en
buitenland staan beelden en altaren
van hem. Bij gelegenheid van zijn"
75ste verjaardag werd in zijn geboor
te- en woonplaats Driebergen-Rijsen-
burg een overzichtstentoonstelling
gehouden. Wim Harzlng maakte ook
verscheidene verzetsmonumenten
alsmede het sportmonument in
Amersfoort Over plaatselijke ge
schiedenis en cultuurbeleving publi
ceerde hij onder meer drie boeken.
sing kan daarvoor wel eens een oplos
sing zijn, maar in de huidige situatie
meestal eerder ongunstig werken.
Schaalvergroting
De kerken zullen volgens hem zowel
aan schaalvergroting als aan verdere
kleinschaligheid moeten doen. Ener
zijds schaalvergroting, als het gaat
om bestuurlijke zaken, financiën,
personeelsvoorziening. Tegelijk zal
men heel kleinschalig moeten gaan
denken als het gaat om gemeen
schapsvorming, veel kleiner dan de
predikantswijk, meer in secties waar
goed onderling contact ls en men
elkaar daadwerkelijk kan helpen. Te
gelijk zal die opzet weer heel flexibel
moeten zijn. Het zou verkeerd zijn. de
mensen ln kleine territoriale kringe
tjes op te sluiten. Daarom zou er
daarnaast ook b.v. een goed, gespreid
en gevarieerd aanbod van kringen-
werk moeten zijn. uiteraard weer op
groter schaal. Er zijn geen algemene
recepten. In de oude stadswijken zie
je een sterke toename van „eenper
soonshuishoudens". Het aantal leden
daalt dan wel. maar het aantal adres
sen bepaald niet. Daarom is het be
paald verkeerd, het ledental bepa
lend te doen zijn voor de grootte van
een predikantswijk. In de stad Gro
ningen varieert het gemiddeld aantal
personen per adres van 1,7 in een
.bepaalde wijk tot 2.9 in een andere.
Dat maakt een groot verschil. Verder
vindt hij. dat men de betrokkenheid
van de gemeenteleden bij het kerk
werk veel meer zou moeten stimule
ren door hen te vragen voor duidelijk
omschreven taken. Waarom is het
nooit een probleem om mensen te
krijgen voor de commissie van be
heer, in tegenstelling tot het ouder
lingschap? Omdat het beeld van het
werk duidelijk is. Wat de structuur
betreft, zou de kerkeraad algemene
zaken (KAZ) weer moeten gaan func
tioneren zoals het de oorspronkelijke
bedoeling was: voor het algemene be
leid en de financiën, niet als een soort
superkerkeraad. De wijken zouden
duidelijker profiel moeten krijgen.
Pekelharing ls er ook op tegen, dat
wijkgrenzen regelmatig verlegd wor
den om het werk tussen de predikan
ten zo goed mogelijk te verdelen.
Handhaaf de wijk zolang mogelijk als
eenheid en laat b.v. een predikant
van een teruglopende wijk in een
andere wijk bijspringen.
Van een onzer verslaggevers
ZEIST De stichting „De Onder
grondse Kerk" (de organisatie, die in
Nederland het werk van de Roemeen
se predikant Richard Wurmbrand
steunt) is organisatorisch los komen
te staan van de Internationale Raad
van Christelijke Kerken (ICCC).
De ondergrondse Kerk heeft een ei
gen bureau geopend in Zeist (Huyde-
coperweg 11) onder leiding van de
heer P. L. Groeneweg. een uit Canada
teruggekeerde Nederlander. Ook is
het eerste nummer verschenen van
een maandelijkse nieuwsbrief.
Tot nu toe was de ondergrondse kerk
in een soort personele unie verenigd
met de ICCC in de persoon van dr J.
C. Maris, die secretaris generaal van
de ICCC ls. maar ook de belangen van
Wurmbrand ln Nederland behartigde.
Deze combinatie gaf in de praktijk
aanleiding tot structurele en finan
ciële onduidelijkheden.
LONDEN (ANP) De kerk moet
spoedig komen met een officiële uit
spraak over de ethische toelaatbaar
heid van de conceptie van de „rea
geerbuis-baby", waarvan binnenkort
de geboorte wordt verwacht in het
Britse Oldham (Lancashire). Aldus
het grootste katholieke Britse week
blad ..Universe", in een commentaar
op de voorpagina. Volgens het blad
moet er snel een eind worden ge
maakt aan de tegenstrijdige menin
gen die afzonderlijke bisschoppen en
theologen ten beste geven.
Mgr. Gerard MacClean, r.k. bisschop
van Middlesbrough, zei dat de be
vruchting van een eicel buiten het
lichaam tegen de natuur ingaat en
indruist tegen de veroordeling van de
kunstmatige inseminatie, gedaan
door paus Pius XII in 1949.
Bisschop Cornelius Lucey van het
Ierse Cork liet echter een heel ander
geluid horen. „Ik kan niet inzien dat
de reageerbuismethode volkomen
verkeerd zou zijn. Als het een weg en
een methode is voor kinderloze echt
paren om kinderen te krijgen, is dit
volgens mij juist."
Ook de Britse anglikanen nemen tot
nu toe een afwaèhtende houding aan.
In een verklaring van de Anglikaanse
persdienst signaleert dr R. J. Berry,
hoogleraar in de genetica aan de uni
versiteit van Londen en lid van de
synode van de anglikaanse kerk van
Engeland, drie belangrijke ethische
problemen: het aantasten van na
tuurlijke processen, de grenzen die
aan deze verstoring moeten worden
gesteld om ontmenselijking te voor
komen, en het gebruik van hulpmid
delen. Hoeveel hulpmiddelen mag
men inschakelen bij een onvruchtba
re vrouw, als het mogelijk is om ook
langs andere wegen kinderen te
krijgen?
DRACHTEN „We vieren
hier een opgewekt christelijk
leven. Iedereen komt aan zijn
trekken. Behoudenden, pro
gressieven, ze vinden alle
maal een dominee die bij hen
past. Dat is een voordeel van
zo'n grote gemeente. Je hebt
een hele variatie in dominees.
In 't algemeen zijn de mensen
hier tamelijk tolerant. Ieder is
op zijn eigen manier duister."
Zo reilt en zeilt het in de grootste
gereformeerde kerk van ons land: die
in Drachten, waar onlangs het tien
duizendste lid werd ingeschreven. Ar
chivaris U. Wind. tevens eindredac
teur van de Drachtster editie van de
Friese Kerkbode, wil maar zeggen
'dat zo'n grote geloofsgemeenschap
geen groot en star lichaam is maar
best uit de voeten kan.
Kort na de oorlog had Drachten niet
kunnen bevroeden welke stormachti
ge groei er voor de deur stond. Van
nog geen tienduizend toen tot bijna
veertigduizend inwoners thans. Het
begon met de komst van Philips. De
heer A. Rienstra, voorzitter van de
commissie van beheer van de gerefor
meerde kerk. heeft het allemaal mee
gemaakt. Vanaf 1945 werkte hij in
Drachten, waar hij in 1957 ook kwam
wonen. De gereformeerden waren
toen 2830 in getal. Na de industriali
satie ging het hard. „Het ging met
sneltreinvaart, er kwamen honderden
per jaar bij," zegt Rienstra.
door Jan Sloothaak
Import
Het gereformeerde volksdeel groeide
in verhouding het snelst. In 1968 was
één op de vier Drachtenaren gerefor
meerd. In 1957 was dat nog één op de
vijf. Toevallig was dit niet. De indu
strialisatie trok veel nieuwe Inwoners
uit de noordelijker gelegen Friese
wouden, waar het gereformeerde le
ven rijkelijk vertegenwoordigd is.
Opmerkelijk ls het overigens dat die
tendens ls blijven bestaan, hoewel
een groot deel van de „import" de
laatste jaren uit de frivolere zuidelij
ker streken komt. In Drachten ls 26,1
procent van de bevolking gerefor
meerd. tegen landelijk zeven acht
procent; zeg maar één op de vier
tegen nog geen één op de tien. Het
kerkbezoek ls zeventig procent, wat
gunstig tegen het landelijke cijfer af
steekt.
In 1968 telde de kerk zevenduizend
lidmaten. Moest de kerk gesplitst
worden? Een rapport „Kerkplanolo-
gisch perspectief voor de gerefor
meerde kerk van Drachten" van de
generale deputaten kerkopbouw, ad
viseerde van niet. „In veel gemeenten
was wel besloten tot kerksplitsing.
vooral in de jaren vijftig. Intussen
was men daar op teruggekomen."
De oude hervormde kerk van
Drachten.
vertelt de heer K. W. Gerritsma, prae-
ses van de Kerkeraad Algemene Za
ken (KAZ). Het bleek moeilijk te zijn
kerkgrenzen vast te stellen en ver
snippering van krachten was ook een
nadeel gebleken.
Verder moest er in Drachten rekening
worden gehouden met onderscheid in
sociaal-economisch opzicht. Verschil
in inkomen in de verschillend ewij-
ken zou tot financiële verschillen tus
sen de kerken kunnen leiden. De éne
kerk zou financieel moeilijk komen te
zitten, terwijl de nadere wellicht flo
reerde. Bovendien zou de uniformi
teit ln het gereformeerde leven wel
licht door verschillende beslissingen
teloor gaan en ln een toch nog betrek
kelijk kleine plaats als Drachten
werd dat als ongewenst gezien.
Besloten werd daarom de eenheid te
bewaren, zij het gedecentraliseerd in
betrekkelijk zelfstandige wijken. In
Drachten heeft men daar geen spijt
van gekregen. De snelle groei is vrij
soepel en zonder al te grote spannin
gen verlopen. Toch heeft die snelle
groei wel aanwijsbare gevolgen ge
had. Er is onderscheid blijven be
staan tussen de oud-Drachtenaren en
de nieuw ingekomenen.
„De oud-Drachtenaren kennen er el
kaar nog, maar voor het overige zijn
veel mensen vreemden voor elkaar en
dat komt toch wel door de grootte
van de kerk," zegt ds D. H. Elderman.
énén van de acht (binnenkort negen)
predikanten. Op de vraag of hij liever
een andere structuur zou zien. aarzelt
ds. Elderman. .Dat zou ik zo één.
twee drie niet weten."
De oud-Drachtenaren vormen deels
nog altijd een aparte groep. „Veel van
hen kerken nog altijd in de oudste
kerk. de Noorderkerk. Ze hebben hun
eigen zitplaatsen en zijn daar erg aan
gehecht," vertelt de heer Wind. Deze
kerkgangers hebben er graag een
kwartier extra lopen voor over en zijn
vaak vroeg om hun plaatsje te kun
nen Innemen.
Als een groot voordeel wordt het er
varen dat dank zij het bijeenhouden
van de kerk het verschijnsel van het
„nalopen van de dominee" zich niet
voordoet. Weliswaar hebben alle do
minees hun eigen wijk, maar ze pre
ken volgens een bepaald rouleersys
teem in alle zeven kerken (inclusief
aula en chr. LTS). De dominees ko
men dus vanzelf, zodat niemand naar
een ander kerkgebouw hoeft om zijn
of haar favoriete dominee te beluiste
ren. Bovendien zijn de kerkdiensten
over de gehele dag verspreid, zowel
's ochtends als 's middags en
's avonds. De predikantsvrouw me
vrouw N. v.d. Veere-Lagemaat, zegt:
„Een nadeel van dat rouleersysteem
is wel een geringere betrokkenheid
van de dominee bij zijn eigen wijk".
Overigens kerkt die wijk toch al niet
altijd in het eigen kerkgebouw. Het
hangt er maar net vanaf waar men
het dichtste bij woont.
De mensen worden vrij gelaten in de
keus van hun kerk. De organisatie ls
echter zo opgezet dat de wijken des
ondanks wel hun eigen interne ver
bondenheid hebben en ook zelfstan
dig kunnen functioneren, met eigen
ouderlingen en diakenen (in totaal
zo'n 350). De pastorale zorg ls door
gaans een wijkaangelegenheid. De
Kerkeraad Algemene Zaken (KAZ)
en het Diakonaat Algemene Zaken
(DAZ) nemen de financiën en organi
satie meer voor hun rekening. De
catechisatie is ook per wijk geregeld
en er zijn regelmatig wijkgespreks-
avonden. Ook het jeugdwerk is gede
centraliseerd, maar sinds 1 januari
1976 fungeert een Overleg-Orgaan-
Jeugd. De contacten met andere ker
ken zijn ook grotendeels wijkaangele-
genheden. Andere kerken (hervorm
den en crhistelijke gereformeerden)
maken gebruik van enkele gerefor
meerde kerken.
Eenheid
Aan de andere kant zijn er ook een
aantal zaken waarin de vrijheid van
de wijken beknot is. Het beroepen
van een nieuwe predikant is een zaak
voor de gehele kerk en niet voorbe
houden aan de lidmaten in de wijk
waar hij komt. De heer Rienstra: „De
eenheid van de kerk komt ook op
andere wijze tot uiting. Als er een
nieuwe kerk moet komen, zoals nu in
de nieuwe wijk de Drait. blijkt dat de
wijken zich verantwoordelijk voor el
kaar voelen. Alle wijken doen mee
aan het geld inzamelen en je kunt
niet merken dat de verder weg gele
gen wijken minder opbrengen. Dat is
het leuke. Je ziet dan dat dè kerk niet
als los zand aan elkaar zit maar toch
een eenheid vormt."
Financieel komt er ook heel wat om
de hoek kijken. Al met al moet er
twee en een half miljoen gulden wor
den opgebracht. Zeker een half mil
joen daarvan ls niet voor de eigen
kerk, maar voor zaken als evangelisa
tie, zending en diakonie. Om al die
zaken te kunnen runnen is er een
kerkelijk bureau met twee vaste
werkkrachten.
MENSEN
Opnieuw is een oorlogsmisdat
ontmaskerd. Dit keer geldt hei
Wilhelm Aloys Bos, een man <j
1949 door het bijzonder gerecli
te Assen ter dood veroordeeld
Navrante bijzonderheid is daè
die intussen al lang veilig en \f
Duitsland woonde de moed ga
heeft om AOW-uitkering aan
vragen en die ook prompt gek
heeft. Het antwoord dat socid
op de desbetreffende vragen vl
pers gegeven heeft roept opnil
vragen op. Bijvoorbeeld deze*
controleert men bij sociale zata
of iemand werkelijk Nederland-
En is er geen bijzondere aanlel
tot deze controle wanneer iemj c.
geruime tijd in het buitenlan<r*-
geval in Duitsland woont? Hej
antwoord: We hebben niets te
met het opsporingsregister va|
justitie bevreemdt al evenzee(k
algemeen voldoet dit, maar is;
dan niet eerder op de gedacht)
gekomen om hier wel een kopt
tot stand te brengen wat betr^
gevallen waarin iemand om p(%
misdaden gezocht wordt? Ooi
z'n minst gesproken bevreem{
dat de journalisten van de
Winschoter Courant op hun vi
betreffende deze Bos bij het k
ministerie van justitie nul op w
rekest kregen. Dit gelegd tegq 1
handelwijze inzake het
vreemdelingenbeleid van gei
ministerie zullen steeds meer
zich gaan afvragen of dit mi
wel de goede beslissingen net
Handelen volgens de wetsret
toch in bepaalde gevallen fori
worden? Er zijn toch voorbeekn
dat het ministerie afzag van
gerechtelijke vervolging uit
motieven dan dié de wet aani
denken alleen maar aan de
onverkwikkelijke gebei
rondom de Lockhee^affaire: Lix
heeft niets te maken niét»"
rancune-gevoelens, maar mei
toch wel degelijk er rekenlni
houden dat de verhalen rondt
misdaden van Bruyns en Bosj
groot aantal mensen die voor)
oorlogsmidaden destijds opi
wild zijn geweest het een en
losmaakt dat alleen door een
handelwijze volgens het rechl
verder aangewakkerd zal woi
Een beroep op de leeftijd vanl
heeft geen zin. Deze man gaai
met handelingen, waarbij hijj^f
naaste de dupe laat worden. l?;"
kan je afvragen, wanneer hetbb
„apparaat" waardoor hij mar
zijn uitkering ontvangt gest
wordt.
NED. HERV. KERK ujs'
Beroepen te Arum-Kinswei
time) J. J. v. d. Wal pastora
werker te Arum.
Bedankt voor Alblasserdai
Bezemer te Scheveningen.
ag
r
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Draelf,
Pluim te Ridderkerk, die
voor Nordhorn (WDld).
GEREF. KERKEN VRIJG.
Aangenomen naar Haulerwil
van Egmond, kand. te Kan
bedankte voor Buitenpost,
Langedijk, Kornhorn ln~c<
met Marum, Langerak in co
met Gorinchem, Loenen-Ab
combinatie met Weesp. b
Vrouwenpolder en Zaandan
Bedankt voor Schildwolde:
te Houwerzijl.
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Ontwedd
Atten kand. te Apeldoorn,
dankte voor Biezelingen, D
Leiden, Meppel en Wormerv
Dokkum: H. J. T. Velema,
Apeldoorn, die bedankte v<
dijk, Gorinchem, Kerkw
Woerden.
Bedankt voor IJmuiden: P.
Harderwijk.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Nunspeet e
monde: A. Hoogerland te
dijke; voor Nijkerk: E. Ve
Drachten.
Ds Poelstra
Gisteren is de sinds 1971 geë
de ds J. A. Poelstra uit Wa
gecremeerd. Ds Poelstra wa!
het onderwijs en studeerde
de universiteit Groningen
Hij stond achtereenvolgens
vormde gemeentes van
Surhuisterveen. Havelte,
Eext en Tolbert. Hij overlei
week donderdag te Oudkerl
Mgr. J. Kraakman
overleden
Gisteren is te Wervershoof ra
M. Kraakman onder grote bi
ling begraven. Mgr. Kraakm
jaar is geworden, genoot ln
vijftig grote bekendheid al
lijk adviseur van de Kabo. d
de R.K.-centrale van overhe
neel. Van 1946 tot 1957 was
teur van de Katholieke Akti
meen adviseur van de socia
gingen in het bisdom HaarW
na is hij tot zijn emeritaa
deken geweest van Alkmaa
toor van de Laurentluspai
daar. Tijdens de oorlog
enige tijd onderduiken van
onverbloemde commentare
bisschoppelijke vastenbriev
als pastoor van de Haag
straatparochie ten beste gaf
de Duitse bezetter in het
keelgat schoten.
