'Motie van antrouwen gen Begin Zuidafrikaanse politie beschuldigd van moord Tass: „Witte Huis bedreigt detente" Ibanië verloor ook verre vriend China Veranderingen op komst in Egypte Poging tot staatsgreep in Bolivia Overlevingskansen van Skylab dalen olitie in VS udt Westduitse |]rdachte aan ®jlleen nog bewondering van splintergroepen _|£RDAG22 JULI 1978 BUITENLAND TROUW/KWARTET n *%UZALEM (AP, UPI, Reuter) De Israëlische oppositie t besloten een motie van wantrouwen in te dienen tegen r Jnier Begin uit zorg over het gedrag en de politiek van de ietlnier. In het middelpunt van de politieke strijd is gisteren ive gezondheidstoestand van Begin komen te staan. an werkers van Begin keerden zich rao< en fel tegen de leiders van de om|ische Arbeiderspartij. Dezen en tijdens een gesloten bijeen zie t van hun partij verklaard dat >ed remier tekenen vertoonde van Je tyeüjke instabiliteit. Dit werd Begins medewerkers als laster hreven. iders van de Arbeiderspartij uit- un bezorgdheid over Begins ge leid naar aanleiding van opmer- enajn van de premier in de wandel- te tfcn van het parlement waarin hij n al oppositieleider Peres verwees Hafen obsceen Russisch woord. De taa derspartij Is van plan volgende Vance Optimistisch een een motie van wantrouwen te- wpMiuwwovi. kabinetsvergadering van morgen ver anderingen in het Israëlische vredes plan te zullen voorstellen. Dajan gaf niet welke veranderingen hij zou wil len aanbrengen. Het lijkt echter on waarschijnlijk dat Begin van een Is raëlische militaire aanwezigheid op de westelijke Jordaanoever of van het plan voor beperkt zelfbestuur - voor de bewoners van het bezette gebied zal afstappen. Tijdens de ka binetsvergadering zullen ook de jong ste Egyptische voorstellen, door Sa- dat aan minister van defensie Ezer Weizman overgebracht, worden be sproken. legin in te dienen. De door Begin befcikte termen zouden „sympto- zijn van lichamelijke en geeste- lgenaftakeling die de premier onge- Tterit maken zijn ambt nog langer te •t tfn uitoefenen.'" ir, Limi ,M lt€Jrngezond rt# liet gisteren zijn lijfarts op- eeninelen om te verklaren dat hij ntakezond is. De arts verklaarde dat et gemier geen zware medische be- abe eling krijgt en dat zijn gezond one toestand beter is dan ooit in de jopen achttien maanden. Begins d-partij komt maandag bijeen aar stratigie uit te stippelen. itw .onflict tussen de Arbeiderspar- eer Begin heeft een nieuw hoogte- .ro°) bereikt naar aanleiding van de igsverschillen over de ontmoe- '1 'an Sjimon Peres en de Egypti- törtpresident Sadat in Oostenrijk, ran De Amerikaanse minister van buiten landse zaken. Cyrus Vance heeft gis teren verslag uitgebracht van de con ferentie met zijn Egyptische en Israë lische collega's in het Graafschap Kent uitgebracht. Vance zou ervan overtuigd zijn dat een voortzetting van de conferentie over enkele weken mogelijk is ondanks de negatieve uit spraken van Sadat. Volgens een Ame rikaanse regeringsfunctionaris zou de conferentie over ongeveer twee we ken in het Midden-Oosten worden gehouden. Vance wordt op 3 augus tus in Egypte verwacht en zal ook bezoeken brengen aan Israël, Jorda nië en Saoedi-Arabië. Op de nieuwe ministersconferentie zou ook Ezer Weizman en zijn Egyptische collega Gamassi aanwezig zijn. Amerikaanse functionarissen zien de Israëlische kabinetszitting van morgen als van fundamentele betekenis in het vredesproces in het Midden-Oosten. ■en in een vraaggesprek met het [erllad Jediot Achranot verklaard ,feIle kansen van vrede nu groter 11ïe lan ooit. Hij kondigde aan op de al HOUSTON (UPI) Po gingen van de NASA om het oude ruimtelabora torium Skylab aan de praat te houden, zijn op nieuwe problemen ge stuit. Jammer, maar ik geloof niet dat Skylab lang genoeg blijft leven om er nog met de Space Shuttle (ruimteveer- boot) bij te kunnen ko men," verklaarde direc teur Kraft van het John son ruimtevaartcen trum tegenover de Dal las Morning News. Die operatie, die op zijn vroegst najaar 1979 kan worden uitgevoerd, 20u het gevaarte in een sta biele hogere baan kun nen brengen. Wanneer men het tuimelen van Skylab niet onder con trole krijgt, zal het door atmosferische afrem ming volgende zomer op een nog niet te voorspel len plaats neerstorten. Daar placht men zich weinig druk over te ma ken. tot het neerkomen van een Russische kunstmaan met radioac tieve onderdelen in Noord-Canada groot op zien baarde. Vorige maand werd de standcontrole van Sky lab weer geactiveerd om de atmosferische weer stand zo klein mogelijk te maken. Dat zou zeker een half jaar uitstel van executie geven. Maar deze week zwenkte Sky lab weer af en werd bij de automatische correc tiepoging ^enderde van het resterende stuurgas gebruikt. Terwijl men een beter stuurprogram ma ontwerpt, wordt de kans op succes nu offi cieel geschat als één op drie. Maar Kraft ziet het nauwelijks meer zitten: „De apparatuur was al verslechterd toen we hem in 1974 aan zijn lot overlieten. En Skylab is er niet op gebouwd om weer wakker gemaakt en tot leven gewekt te worden." rDe Egyptische minister van buiten ijs aanhangers beschouwen dit landse zaken, Kamel, deelt echter het ^ek als een Egyptisch complot optimisme niet van zijn Amerikaanse nat e Likoed-regering te ondermij- n °ï)e Israëlische minister van bui- jndse zaken Mosje Dajan heeft JOHANNESBURG (Reuter, UPI, AP) Zes Zuidafrikaanse politiemannen en twee burgers zijn aangeklaagd wegens moord na de dood van een zwarte, die vier maanden geleden overleed, zo heeft gisteren politiewoordvoerder Hennie du Plessis in Johannesburg meege deeld. ambtsgenoot, dat de besprekingen tussen Egypte en Israël binnenkort voortgezet kunnen worden. Voor Ka mel gisteren terugvloog naar Cairo verklaarde hij dat de standpunten van de beide landen lijnrecht tegen over elkaar staan. Kolonel Du Plessis, die tevens com mandant van de recherche in Bloem fontein is, zei dat zeven mannen, on der wie drie blanke brigadiers en vier zwarte agenten, samen met twee bur gers op 11 september voor het gerecht zuUen verschijnen. De zevende poli tieman is beschuldigd van het toe brengen van lichamelijk letsel. Het slachtoffer van de politiemannen is de 25-jarige Jankie Mahlomola Ma- IHINGTON, KARLSRUHE ter, AP) De Amerikaanse fede- *j recherche heeft de in Duitsland (ren Kristina Katherina Berstcr ehouden, die ervan verdacht i tot een Westduitse stadsguer- eweging te behoren. duidelijk is of West-Duitsland zal gaan tot een verzoek om nering. Wel heeft de Westduitse ale officier van justitie gisteren ipsporingsbevel aangevraagd bij looggerechtshof, omdat dit vol- een zegsman van de officier sakelijk was om het de Bondsre- g mogelijk te maken een formeel ek tot uitlevering in te dienen, er op de dag had de officier die in Kristina Berster vervolgd had, dat hij de verdachte van te belang achtte om tot uitleve- verzoeken. fouw werd aangehouden toen zij iet de Amerikaans-Canadese wilde oversteken, voorzien van als paspoort. MOSKOU (UPI, Reuter) Het officiële Russische persbureau Tass meent dat de Amerikaan se houding tegenover de Sowjet-Unie gevaarlijk is voor de vrede eri de ontspanning. Volgens Tass is de grote boosdoener de speciale adviseur voor veiligheidszaken van president Carter, Brzezinski. Tass spreekt de mening uit dat Brze zinski te vergelijken valt met de vei ligheidsadviseur van president Roos evelt, Walt Rostow, die deze functie bekleedde in de tijd dat de Verenigde Staten „zich stortten in het Vietna mese avontuur". De verklaring van Tass komt na een persconferentie van Carter waarin de Amerikaanse president verklaarde dat hij niet begonnen is aan heksen jacht tegen de Sowjet-Unie naar aan leiding van de processen tegen Russi sche dissidenten. Carter verklaarde te weten dat „wij ons niet kunnen bemoeien met de binnenlandse aan gelegenheden van de Sowjet-Unie. Ik zou graag betere betrekkingen met de Sowjet-Unie hebben". Twee dagen eerder had Carter de verkoop van computers aan de Sowjet-Unie verbo den en de levering van olieboormate- riaal aan dat land onder regerings controle gesteld. Gisteren bepleitte hij echter de uitbreiding van de Ame rikaans-Russische handel en de tot standkoming van een nieuw verdrag over de strategische kernbewapening (Salt 2). Ondertussen is in Moskou bekend geworden dat Marija Slepak, de echt genote van de veroordeelde Russi sche dissident Wladimier Slepak, vol gende week woensdag voor de recht bank zal moeten verschijnen wegens „kwaadwillige straatschenderij". Me vrouw Slepak kreeg dit te horen toen zij haar man voedsel naar de gevan genis bracht. Wladimier Slepak werd wegens „kwaadwillige straatschende rij" tot vijf jaar in ballingschap ver oordeeld. Het echtpaar Slepak werd enige tijd geleden opgepakt omdat zij op hun balkon een spandoek hadden ontvouwen waarop te lezen viel: „Laat ons naar onze zoon in Israël gaan". tobako, die op 19 maart overleed. Hij was samen met vier anderen acht dagen daarvoor gearresteerd wegens inbraak. Volgens de Zuidafrikaanse krant Rand Daily Mail vertoonde zijn lichaam talloze verwondingen. Een van de twee beschuldigde bur gers is een boer uit de Vrijstaat. Om trent de andere burger is niets meege deeld. Inmiddels heeft politiecommissaris Mike Geldenhuys in Pretoria meege deeld, dat de chef van de Zuidafri kaanse politie in Port Elizabeth, kolo nel Piet Goosen, zal worden overge plaatst naar een ander district. Dit in verband met een onderzoek naar aan leiding van de dood van de zwarte gevangene Loengili Tabalaza. Deze 20-jarige zwarte werd beschuldigd van roof. In de laatste vijftien Jaar zijn in Goosens hoofdkwartier al vier zwarten om het leven gekomen. Een van hen was de leider van de zwarte bewustzijnsbeweging. Steve Biko, die na gevangenschap aan hersenletsel overleed. Hersenletsel dat hem overi gens wel werd toegebracht tijdens het verhoor door Goosen en zijn mannen. Eerder deze week hebben Zuidafri kaanse kranten gewag gemaakt van weer een zwarte arrestant die, een week geleden, in het ziekenhuis over leed aan verwondingen die hem tij dens verhoor door de politie zouden zijn toegebracht. Begin juni viel dan Tahalaza in Port Elizabeth uit een hooggelegen venster van het hoofd commissariaat. Volgens de politie be trof het ook toen zelfmoord, maar het onderzoek heeft blijkbaar anders uit gewezen. door James Dorsey Egypte staat belangrijke politieke veranderingen te wachten Deze boodschap heeft president Anwar Sadat de afgelopen weken laten uitlekken, aldus politieke waarnemers in de Egyptische hoofdstad. Wat deze veranderingen precies zul len inhouden zal vandaag blijken tij dens Sadats toespraak ter gelegen heid van de 26ste verjaardag van de staatsgreep van de Vrije Officieren. In Cairo sluit men niet uit dat de Egyptische president zelfs wijzigin gen in zijn kabinet zal aankondigen. Op een persconferentie noemde Sa dat onlangs hetgeen hij vandaag mee te delen heeft een „verrassing daar bij in het midden latend of dit op het binnenlandse of het buitenlandse ter rein sloeg. In linkse kringen in Egypte is men ervan overtuigd dat de Egyptische president van plan is om tevens de functie van eerste minister op zich te nemen. Hoe het ook mag zijn. Sadat zal vandaag zeker proberen om een deel van de bij zijn eerder optreden aan zijn Egyptische tegenstanders toegebrachte schade weer goed te maken. Hem zou door de Amerikaan se ambassadeur in Cairo, Ellts, te verstaan zijn gegeven dat de impopu laire maatregelen tegen links, de Wafd-partij en verschillende Journa listen, waaronder de hogepriester van het nasserisme, Mohammed Hassa- nin Heikal door de publieke opinie in de Verenigde 8taten niet erg gewaar deerd zijn. Overdreven Vrijwel iedereen in Egypte is het er over eens dat de bij een volksraadple ging goedgekeurde harde maatrege len die het democratiseringsproces in dat land dreigen terug te draaien wat overdreven aandoen. „Sadat wordt door niemand bedreigd, links, rechts en de strijdkrachten zijn veel te zwak. Het gevaar ligt in een wegvallen van orde en gezag als gevolg van de zich verslechterende economische situa tie", aldus een Egyptische journalist, die wegens sommige van zijn verha len verantwoording in Egypte moest gaan afleggen. Het muilkorven van de binnenlandse oppositie en het beperken van de persvrijheid zouden weieens deel kunnen uitmaken van voorbereidin gen voor impopulaire economische maatregelen. Dergelijke maatregelen het stopzetten van de voedselsub sidies en het beperken van de invoer worden door het Internationale Monetaire Fonds (IMF) en de voor malige Egyptische minister van eco nomische zaken Abdel Moeneim Kaissoeni voorgestaan. Toen Kals- soeni deze maatregelen in januari 1977 in het Egyptische parlement aankondigde gingen de Egyptische massa's de straat op. Sadat werd ge dwongen om zijn economische voor nemens weer in te slikken. Zware druk Niettemin staat de Egyptische presi dent onder zware druk van de kant van het IMF en de door Arabische ollestaten gevormde Algemene Orga nisatie voor de Ontwikkeling van Egypte. Aan deze twee organisaties heeft Sadat te danken dat zijn land verleden jaar niet de economische afgrond is ingegleden. Maar wat de IMF en de Arabische ollestaten be treft betekent uitstel geen afstel. Ondanks de maandenlange stagnatie in het Egyptische vredesinitiatief en de druk van de Arabische oliestaten en met name van Saoedi-Arabië op Sadat om terug te keren naar de conceptie van een Geneefse vredes conferentie blijven de Egyptische strijdkrachten achter hun president staan. Dit heeft Sadat te danken aan zijn minister van oorlog, generaal Ab del Ghani al Gamassi. Onlustgevoelens in sommige secto ren van de strijdkrachten over de achteruitgang in de wapenarsenalen President Sadat en het gebrek aan onderdelen en on vrede over de salarissen heeft Ga massi op handige wijze onder de duim weten te houden. Onder meer aarzelde hij verleden maand niet om veranderingen in het opperbevel van de Egyptische strijdkrachten aan te brengen. Officieel werd benadrukt dat het hier om routine-verschuivingen ging die elke vier jaar worden doorgevoerd. Sommige van de generaals zouden aan bijeenkomsten hebben deelgeno men. waar over de salariëring van de soldaten werd gemopperd, omdat de soldij sinds 1973 nauwelijks werd ver hoogd. Vlak voor de verschuivingen zouden zij de klachten bij Gamassi hebben gedeponeerd. Balans opmaken Niet uitgesloten is dat Sadat in zijn toespraak vandaag ook de balans zal opmaken van de besprekingen van deze week in het Britse graafschap Kent tussen de Egyptische en Israëli sche ministers van buitenlandse za ken. Uit de jongste berichten uit Cai ro krijgt men de indruk dat Sadat niet bereid is de dialoog voort te zetten zolang Israël niet van stand punt verandert. Op het ogenblik dat de Egyptische president meer dan ooit op een Amerikaans vredesinitia tief in het Midden-Oosten, lees druk van Washington op Jeruzalem, zit te wachten is dit een flinke stok achter de dpur. LA PAZ (AFP, UPI, Reuter) Aan hangers van de Boliviaanse generaal Juan Pereda hebben gisteren in de steden 8anta Cruz. Cochabamba en Sucra een poging tot een staatsgreep gepleegd om Pereda als nieuwe presi dent te installeren. Zij noemden hun actie een nationalistische opstand, gericht tegen het internationale com munisme. De regering van Hugo Ban- zer reageerde onmiddellijk op de ge beurtenissen door de staat van beleg in het land af te kondigen en door de burgerrechten op te schorten. Gepantserde voertuigen en tanks werden onmiddellijk naar strategi sche plaatsen in de hoofdstad La Paz gestuurd. Er waren echter geen be richten van gevechten. ir J. Den Boef Jzich in haar zelfisolement te kunnen handhaven, heeft Albanië alle lekkingen met China verbroken. Eerder had Peking al besloten om (economische, technische en militaire hulp aan het kleine Balkan- 1 stop te zetten. Het is echter de vraag, hoe lang Albaniës partijleider 'er Hoxha zich nog kan veroorloven om zijn land van de buitenwereld Isloten te houden. KJterde sinds de zomer van vorig jaar al ine(meer tussen beide landen. Albaanse l Jk op opvolgers van de in 1976 gestor- L viChinese leider Mao Tse-toeng leidde dat Peking zijn belangrijke hulp voor baanse zware industrie ging verminde- n de hoofstad Tirana nam men deze slag op de koop toe, want de tot okla dpartijen uitgegroeide aanmerkingen m- 1 tt Chinese beleid ten aanzien van de c€fkapitalistische landen namen daarna jin hevigheid af. hti0 51 brak Albanië al met de Sowjet-Unie Cost ege de „revisionistische" politiek van KeI supermogendheid en nu verbrak het erPa Ie „broederlijke band" met China, dat in„opportunisme" wordt beschuldigd. n 11 )unt is de Chinese theorie van de „drie val den": de Derde Wereld, waartoe het !lf ook rekent als ontwikkelingsland. Ca reede Wereld, waarbij de geindustriali- e landen behoren en de Eerste Wereld, w* 11 de Sowjet-Unie en de Verenigde n zich bewegen. r r an^elljk werd verondersteld dat Alba- 1S. c elf al een maand geleden voor verdere se hulp had bedankt. Uit een verkla- uide van het Albaanse persbureau ATA echter dat Peking „eenzijdig en wille- ook g heeft gehandeld" en dat de stopzet- 'ek: ran economische en militaire steun en rugtrekking van specialisten „bedoeld is om de economie en de verdedigingsmoge lijkheden van Albanië te schaden". Tot een formele verbreking van de diplomatieke betrekkingen lijkt het nog niet te zijn gekomen. Merkwaardig Volgens de ATA-verklaring heeft het volk van Albanië steeds gevoelens van liefde en achting voor het Chinese volk gehad. „De Chinese leiding heeft echter met de arro-' gantie van een grote mogenheid de overeen komst tussen beide landen geschonden en de vriendschap bewust verstoord". Volgens het persbureau heeft de Chinese regering haar beslissing op 7 juli in een nota meege deeld. Zij zou daarbij „verzonnen argumen ten" hebben gebruikt en Albanië van on dankbaarheid hebben beschuldigd". In werkelijkheid" aldus de verklaring „heeft China gehandeld als een grote mo gendheid. Het heeft zich „van het marxis- me-leninisme afgekeerd om te gaan samen werken met imperialistische en reactionaire krachten". De Chinese leiding zou hebben verlangd dat Albanië eveneens met deze „krachten" zou samenwerken. „Het uitoefe nen van druk op de Albaanse leiding kon echter geen succes hebben." Een jaar nadat Albanië in hét orgaan van de communisti sche partij „Zeri i Popullit" de Chinese Een moment uit gelukkiger tijden. Toen konden Albaanse leiders nog breeduit schateren om een grap van voorzitter Mao, nu schelden China en Albanië elkaar nog slechts voor rotte vis uit. theorie van de „drie werelden" voor net eerst had aangevallen, maakte Peking de breuk tot een feit. Merkwaardig is de Albaanse reactie op de in praktijk gebrachte Drie Werelden-theorie van Peking wel. omdat deze uit de nalaten schap van Mao zelf stamt. Het onderscheid tussen de supermogendheden die de wereld proberen te beheersen en de kleinere kapi talistische landen zoals Engeland, Frank rijk, West-Duitsland en Japan, is in Peking in 1974. jaren vóór de dood van Mao ont staan. En de opvatting dat van de zijde van de Sowjet-Unie (nog) meer gevaar valt te duchten dan van de Verenigde 8taten. is evenmin van recente datum. Albanië Joegoslavië Niettemin beschouwt Albanië de theorie van de „drie werelden" als verraad aan de permanente revolutie, omdat zij in strijd zou zijn tussen met de tegenstelling tussen kapitalisme en socialisme. Zonder het over igens voor de Sowjet-Unie op te nemen, veroordeelt Albanië de houding van China tegenover „de vijanden" van deze super macht, waaronder het behalve de Verenigde Staten ook de landen van de zgn. Tweede wereld rekent. De Albaanse leiders zijn ech ter vrij laat tot dit oordeel gekomen, omdat China al in 1970 begonnen is om zich open te stellen voor uitgebreide contacten met de westerse landen. Het is al weer een flink aantal jaren geleden dat Henry Kissinger als speciale adviseur van president Richard Nixon (lang voordat de Watergate-affaire zich voordeed) in het geheim in Peking werd ontvangen om de basis te kunnen leggen voor een normalise ring van de betrekkingen tussen China en de Verenigde Staten. En het is eerder de toenadering tussen China en Joegoslavië (en in mindere mate ook tussen Peking en Roemenië) geweest, die de Albaanse leiders tenslotte in het verkeerde keelgat is ge schoten. President Tito van Joegoslavië, die nog niet zo heel lang geleden in de ogen van de Chinese leiders een verrader van de zaak van het socialisme was. werd vorig Jaar bijzonder hartelijk in Peking ontvangen. Ook de Roemeense partijleider Nicolae Ceaucescoe was een welkome gast in de Chinese hoofdstad. En of dat nog niet erg genoeg was voor Albanië, besloot de opvol ger van Mao Tse-toeng. Hoea Kwo-feng, ook nog om dit Jaar een tegenbezoek aan Joe goslavië en Roemenië te brengen. Albanië dat ruim 2.5 miljoen inwoners telt (elk Jaar komen er ongeveer 55.000 bij), onderhoudt wel relaties met Joegoslavië. Het doet dat echter vrijwel uitsluitend om zich te kunnen opwerpen als verdediger van de belangen van de in de Joegoslavische regio Kossowo wonende Albaanse bevol kingsgroep. Daar werd onlangs evenals in Tirana het feit herdacht dat 100 Jaar geleden vertegenwoordigers van alle „Al baanse gebieden" besloten om gezamenlijk de strijd voor onafhankelijkheid te voeren De herdenking verliep harmonisch omdat de Albaanse minderheid een behoorlijk be staan heeft en niet naar inlijving bij Alba nië verlangt Parijs en Athene Consequent is Albanië overigens ook niet wat haar kritiek betreft op samenwerking met zgn. kapitalistische landen. Het heeft in de afgelopen maanden toenadering ge zocht tot Frankrijk en Griekenland, klaar blijkelijk met het doel om via deze landen economsiche en andere contacten met „de buitenwereld" te kunnen onderhouden, als China deze mogelijkheid niet meer zou bie den. Griekenland werd zelfs toegestaan, een wekelijkse lijndienst van Olympic Airways op Tirana te openen. Partijleider Hoxha hield bij de opening ervan een welkomstre de. die overliep van vriendelijkheid. Het arme Albanl. dat ondanks de Chinese hulp (spoorwegen, stuwdammen, fabrieken en militaire installaties) toch al grote econo mische moeilijkheden ook op landbouw gebied had. kan haar isolement onmoge lijk lang handhaven, al wordt het door binnenlandse politieke spanningen wel ge noodzaakt het te proberen. Voorlopig moet het land het voornamelijk hebben van de bewondering van communistische splinter groeperingen. die teleurgesteld zijn over de nieuwe pragmatische instelling van China Maar deze morele steun brengt nu eenmaal geen brood op de plank.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7