F
Officieel staat Washington
z'n mannetje maar
toch heerst er twijfel
in het Reve schrijft vermakelijk gezeur
De Groene Baretten en het geheim van project Delta
■Ir
voor mensen met lange tenen
IAG 22 JULI 1978
BUITENLAND
TROUW/KWARTET P 13 - RHS 15
imerikanen leren van Nederland
bij optreden tegen terrorisme
ct)
linfd heeft er sinds enkele
igemerkt, een belangrijk
rtlkel bij gekregen: erva-
jet optreden tegen terro-
jlet name de Amerikanen
^jlaarvan ruim te profite-
verrichtingen van bij-
Id de Nederlandse psy-
I en ononderhandelaar
Ier en de acties van de
's bij verschillende
ukse gijzelingen zijn in
ri Ie kringen in de Vere-
Itaten tot in detail be-
,/Ktgelmatig komen Ameri-
politie-autoriteiten en
,keI|danten van speciale
„„„eenheden In Nederland
op bezoek om zich van de ken
nis van zaken hier op de hoogte
te stellen.
De Verenigde Staten zijn tot nu
toe vrijwel gespaard gebleven
voor de golf van gijzelingen en
aanslagen die Europa, het Mid
den Oosten en Japan sinds het
begin van de jaren zeventig
heeft overspoeld. De Ameri
kaanse autoriteiten houden er
echter wel rekening mee dat
deze bevoorrechte positie snel
kan veranderen. De medewer
king van president Carter aan
het, op de westerse topconfe
rentie in Bonn afgesproken, in-
ternationale beleid tegen terro- Amerikaanse federale politie) rantie biedt dat de V.S. immuum
risten getuigt daarvan. W. H. Webster waarschuwde zijn voor het internationale ter-
onlangs dat de betrekkelijke rorlsme. De FBI heeft nu al on-
De directeur van de FBI (de rust van dit moment geen ga- derzoeken wegens terroristi
sche neigingen of activiteiten
lopen tegen twaalf binnenland
se organisaties en 4f individue
le personen. Onder de nieuwe
strikte richtli|nen voor de inlich
tingendiensten worden deze on
derzoeken pas begonnen als de
betrokken organisaties een dui
delijke drempel van activiteiten
hebben overschreden. „Het
gaat niet om groepen die
slechts afwijkende politieke op
vattingen uitdragen", zegt
Webster.
Hij onderstreepte dat de FBI
zich op alle mogelijke manieren
heeft voorbereid op terroristi
sche acties. „De FBI zal zl|n
volle krachten blijven Inzetten
om terroristen op te sporen en
hen te scheiden van de burgers
die de wet gehoorzamen. Onze
maatschappij verdient niets
minder", aldus de FBI-directeur.
Ondanks zijn fiere taal en die
van andere autoriteiten wordt er
in de Amerikaanse pers regel
matig twijfel geuit over de mate
waarin de betrokken diensten
werkelijk zijn voorbereid op het
soort terrorisme dat wij In Euro
pa kennen. Onze redacteur Fer
ry Mingelen sprak op een ron
dreis door de V.S. met autoritei
ten en critici.
■'erry Mingelen
BRAGG Het menu
dag was niet onge-
[ebakken vos in barbe-
js, gegrilde kikkers,
rn en taart van noten
;n;sen, alles ter plaatse
ktijfen of geschoten. We
l (p bezoek op de cursus
ven" in het trainings
van de Amerikaanse
tie Troepen", temid-
n9ii de uitgestrekte bos
sen Noord Carolina, in
den van de Verenigde
gereigen voedsel overleven in
jgn5nde gebieden, is één van de
ïcialismen die de manschap-
i de Speciale Troepen zich in
Ve opleiding meester moeten
Taak van deze eenheden, be-
4(jd als de Groene Baretten, is
iïiri het °Pereren achter vijan-
llJuinies, optreden als militair
voor bevriende mogendhe-
e uitvoering van bijzondere
kgen, zoals de executie op gro-
1 van gevangen genomen
lKebionnen" in Vietnam in
geheim
ll'ng
Idii
jge tijd hebben de Groene
j vaer een speciale taak bij: het
tegen terroristen in eigen
',at kennis van Vietnamees
;ch of het vangen van kik-
'ij doorgaans van beperkt
ijn, is er een geheel nieuw
•rogramma van vijf maan-
irpen: project Delta. Afge-
ind juni hebben de eerste
ie Baretten, uitsluitend on-
•n en officieren, die oplei-
Port Bragg (Noord Carolina)
|ect Delta precies inhoudt,
ter streng geheim. Zo gretig
om bezoekers te laten delen
"leugten van de cursus „over
ly terughoudend is men waar
|ct Delta betreft. „Washing-
t alle voorlichting hierover
fcrd" zegt een officier veront-
jnd. Een generaal wil wel
j dat hij. in verband met
t in Nederland op bezoek is
kaanse ministerie van defensie zijn er
maar liefst achttien verschillende
eenheden, totaal ruim zesduizend
man. getraind om op te treden tegen
terroristen. ..In het begin van de jaren
zeventig was het voor iedereen duide
lijk dat hier een nieuwe uitdaging lag.
Iedere zichzelf respecterende tak van
de gewapende macht is toen met an-
ti-terrorisme training begonnen",
zegt een commandant van de mari
niers. Zo hebben dus niet alleen de
Groene Baretten hun speciale trai
ning. maar ook de zogenaamde Zwar
te Baretten (de Rangers) en de mari
niers. Ook de Marine en de Lucht
macht zijn erbij betrokken en dat
dan nog afgezien van de FBI. de CIA.
en de SWAT (speciale wapens en tac
tiek) en onderhandelingsteams van
de grote stedelijke politiekorpsen.
Kapitein Frank Bolz is de leider van
het zeventig man tellende onderhan
delaarsteam van de politie van New
York. Tijdens een bezoek aan zijn
bureau toont hij me trots het archief:
ladenvol mappen met knipsels en do
cumenten. Bekende namen: Zuld-
Molukkers. De Punt. Assen. Beilen,
het is er allemaal. De Nederlandse
psycholoog dr. H. Mulder, de vaste Vrij CUStlQ
onderhandelaar van de Nederlandse
autoriteiten met Zuidmolukse ka
pers. is ook hier een bekende persoon.
ke eisen kan inwilligen, de indruk
moet wekken voor kapers dingen te
kunnen bereiken die ze zelf niet kun
nen. tijd winnen, omdat zelfs de
grootste fanatici na enige dagen niet
meer zó graag willen sterven etc. etc."
Meer dan honderd
Frank Bolz kan deze ervaring prima
gebruiken voor de „gewone" gijzelin
gen die hij moet oplossen, meer dan
honderd per jaar. variërend van enke
le uren tot dagen, vaak veroorzaakt
door familieproblemen of ordinaire
roofpartijen. Met het internationale
terrorisme is hij vrijwel niet in aanra
king geweest Op de vraag wie. welke
instantie in geval van een terroristi
sche aanval in New York. de leiding
zou hebben bij de oplossing van de
zaak. geeft Bolz geen duidelijk .ant
woord. „Normaal, bij ingewikkelde
zaken, vormen de betrokken diensten
een team waarin de beslissingen wor
den genomen. Als de zaak echter poli
tiek gevoelig wordt, met internatio
nale aspecten, als je hulp van het
leger nodig hebt. dan wordt het een
stuk moeilijker, ik weet niet of daar
voor blauwdrukken zijn. dan zou je in
Washington moeten informeren."
Troepen zijn overigens
ligen op dit terrein. Volgens
opgave van het Ameri-
„We hebben veel van hem kunnen
leren. Hoe je als onderhandelaar ver
trouwen moet zien te winnen, redelij
„Washington" in dit geval is het de-,
partement van buitenlandse zaken,
ambassadeur Isham. de man die ver
antwoordelijk is voor de coördinatie
van het anti-terrorisme-beleid. „De
Amerikaanse regering is in 1972. na
onder meer de aanval van Palestijnse
terroristen op het vliegveld Lod in
Israël, een bewust beleid gaan voeren
om voorbereid te zijn op terroristi
sche aanvallen. Dat het hier tot nu
toe vrij rustig is geweest, zal mede
liggen aan de grote afstand tussen
Europa en de V.S. en het feit dat het
niet zo gemakkelijk is ons land bin
nen te komen. De belangrijkste fac
tor is waarschijnlijk gewoon geluk.
We hebben hier wel terroristische
groepen, waarvan de Cubanen en
Portoricanen nog steeds actief zijn,
maar na de afloop van de oorlog in
Vietnam, is het hier politiek toch een
stuk tot rust gekomen. Het Europese
terrorisme kennen we gelukkig niet.
maar we moeten natuurlijk wel voor
bereid zijn. Dat is redelijk gebeurd,
de structuur, de bevelslijnen zijn er."
Een probleem, volgens Isham, vor
men wel de strenge regels die tegen
woordig gelden voor de activiteiten
van de Amerikaanse inlichtingen
diensten FBI en CIA. Het Ameri
kaanse congres heeft met nieuwe in
structies willen voorkomen dat deze
diensten hun bevoegdheden ooit nog
eens zo kunnen misbruiken als zij in
het verleden hebben gedaan. De
vraag is echter, volgens Isham. of
men daarmee niet te ver dreigt te
gaan. „De inlichtingendienst kan pas
een onderzoek beginnen als er werke
lijke aanwijzingen zijn dat er iets mis
is. Mededelingen uit de tweede hand
zijn niet meer voldoende om in actie
te komen. Veel politiechefs vrezen
dat ze te weinig bewegingsvrijheid
overhouden om hun werk goed te
doen." zegt de ambassadeur.
Als voorbeeld van de problemen
waarop ambassadeur Isham doelde:
Eind mei werd bekend dat de CIA een
verzoek om bijstand van de Italiaan
se justitie in de zaak van de ontvoer
de politicus Moro, had geweigerd. De
CIA-directeur was bang vanuit het
Amerikaanse Congres weer het ver
wijt te krijgen zich te mengen in
zaken die de V.S. als zodanig niet
aangaan.
Voorbereid
De FBI is er niet op uit met kritiek op
de nieuwe regels de toch al zo gevoeli
ge relaties met de Amerikaanse
volksvertegenwoordiging extra te be
lasten. De chef van de anti-terroris-
me-afdeling van de FBI, S. Mignosa.
benadrukte tegenover ons dat de re
gels echt niet zoveel problemen geven
als Isham wel denkt. „We kunnen
ermee uit de voeten" zegt hij. De FBI
heeft zich sinds 1972 voorbereid op
het terrorisme.
Op de FBI-academy in Quantico. Vir
ginia. zijn de FBI-agenten getraind in
anti-terrorisme-technieken, gedrags
wetenschappen. het gebruik van spe
ciale wapens, onderzoek etc., en dit
alles in contact met overeenkomstige
diensten in andere landen (waaron
der ook Nederland). „Ten aanzien van
de inlichtingen over terroristen is de
samenwerking over de hele wereld
beter dan in enig ander veld. Op dit
punt bestaan er werkelijk geen gren
zen meer," aldus Mignosa.
Zonder succes
Geruststellende taal dus. maar is het
werkelijk allemaal zo mooi? Wat te
denken bijvoorbeeld van de recente
uitlatingen van FBI-directeur Web
ster zelf? Hij gaf toe dat de FBI en
andere Amerikaanse diensten groten
deels zonder succes zijn gebleven bij
het pakken van terroristen, omdat:
deze terroristische groepen klein zijn,
moeilijk voorspelbare activiteiten
ontwikkelen en de betrokken dien
sten over weinig inlichtingen vooraf
beschikken als zo'n groepje ineens
optreedt.
Volgens Webster zijn op het Witte
Huis de discussies nog steeds gaande
over de beste manier waarop het be
leid tegen terroristen kan worden
aangepakt. De bevelslijnen vormen
daarbij een probleem, met name als
het erom gaat eenheden van het leger
in te zetten, wanneer gebeurt dat. wie
beslist. Een andere vraag is of er een
nationaal crisiscentrum moet worden
ingericht. Beslissingen zijn tot nu toe
niet genomen. „Het is als met het
weer. iedereen praat erover, maar nie
mand doet er wat aan," aldus een
Insider.
Training
de verschillende eenheden die tegen
terroristen moeten optreden, bestaat
twijfel. Volgens de gezaghebbende
New York Times, is het Amerikaanse
departement van defensie veel te op
timistisch over de training van de
genoemde zesduizend man anti-terro
risme-eenheden. Feitelijk zouden al
leen de 180 man Groene Baretten een
gespecialiseerde training hebben ge
kregen.
Volgens het blad hebben de officie
ren. die belast zijn met de leiding in
verschillende anti-terrorisme-pro-
gramma's. veelal geen enkele erva
ring op dit speciale terrein. Zo is
luitenant-generaal C. J. Leven, de an-
ti-terrorisme-man in het Amerikaan
se militaire opperbevel een voormali
ge luchtafweerdeskundige. terwijl
zijn directe medewerker brigade-ge
neraal A. W. Atkinson een vroegere
piloot is. Toen Levan onlangs door
een andere autoriteit werd gevraagd
wat precies de bevoegdheden van het
leger zijn op dit gebied, antwoordde
de generaal: „De enigen die dat be
hoeven te weten op dit moment zijn
ondergetekende en de president van
de Verenigde Staten. U zult op het
gelegen tijdstip wel worden inge
licht."
Geweldige slag
Ook in het delen van inlichtingen
over terrorisme zijn de verschillende
Amerikaanse diensten niet erg coöpe
ratief Een hooggeplaatste specialist
op dit terrein zegt: „De verschillende
diensten delen niet al hun informatie,
de inlichtingensystemen zijn niet op
elkaar aangesloten. Dat heeft natuur
lijk wel zijn redenen. Iedere dienst
krijgt uit hoofde van zijn speciale
opdracht, informatie die moeilijk met
andere diensten gedeeld kan worden.
De geheime dienst is verantwoorde
lijk voor de veiligheid van de Ameri
kaanse president en ontvangt in ver
band daarmee informatie die ze niet
zomaar met andere diensten wil de
len. Buitenlandse zaken heeft inlich
tingen uit andere landen, gevoelige
stof. waarover herrie ontstaat als het
uitlekt. En als de Amerikaanse dien
sten elkaar al niet het achterste van
hun tong laten zien, zal dat evenmin
wel tussen verschillende landen ge
beuren. Washington heeft veel te veel
zelfvertrouwen, concludeert deze in
lichtingenspecialist.
Twijfel
Maar niet alleen de samenwerking en
bevoegdheden van de betrokken or
ganisaties staan ter discussie, ook
over de werkelijke geoefendheid van
Het is dus allemaal niet zo koek en el
als men wil doen geloven. Binnen en
buiten het overheidsapparaat heerst
twijfel, maar officieel staat Washing
ton zijn mannetje En overigens: „Je
moet de dreiging van het terrorisme
niet te zeer opblazen, het is niet ons
probleem nummer één", zegt FBI-
bureauchef Mignosa geruststellend.
G. van Zweden
an het Reve heeft een boekje geschreven waarin commentaar wordt geleverd op een
ertig vrij algemeen gangbare gemeenplaatsen. Het is met vaart geschreven, leuk om
maar dat laatste misschien niet voor iedereen. Van het Reve weet namelijk
'Ind lange tenen te vinden, en gaat daar nadrukkelijk op staan. Maar wie z'n tenen
boord houdt, heeft een bundel vermakelijke lectuur voor zich. Ik heb er vrolijke uren
prgebracht.
hdere van dit boekje is dat
(dagend is geschreven. Daar-
ii zich vast wel eens meesle-
[aat diep onder de indruk
4 met de wat onwennige ge
lat u blijkbaar levenslang
J dingen hebt gemeend
I komt het. Dan ligt u vijf
k«jia te peinzen, en dan zit u
,ht overeind ..Wacht eens
tgt u dan in het duister half
heen.
het Reve pakt allerlei be-
heenplaatsen aan en laat er
op het eerste gezicht
niet veel van heel Bijvoorbeeld de
gemeenplaats dat schrijvers de taal
verrijken, of dat de gedragingen van"
romanfiguren „psychologisch verant
woord" moeten zijn. of dat de mensen
door ervaringen wijs zouden worden,
of dat je feiten niet kunt begrijpen als
je de achtergronden niet kent, enz
Een hele mooie gemeenplaats is ook
dat „bijna iedereen denkt dat Philips
best gloeilampen zou kunnen maken
die niet stukbranden. maar dat niet
doet. omdat Philips dan failliet zou
gaan." Dat is inderdaad een alge
meen verbreide opvatting, die ik na
de vinnige tirade van Karei trouwens
nog steeds onderschrijf.
Ik zal uitleggen waarom.
Bandrecorders
Ik herinner me een gesprek tussen
Margaret Mead en James Baldwin
Margaret zegt tegen James ..We le
ven hier in een land (de V'Si waarin je
niet eens een bandrecorder kunt ko
pen die het ook doet. Opvallend is
dat James Baldwin dit beaamt
althans niet bestrijdt, terwijl de uit
spraak toch overduidelijke onzin is.
Denk maar eens aan een mevrouw die
de proef op de som neemt en honderd
Amerikaanse bandrecorders koopt
Wat gebeurt er?
Negenennegentig bandrecorders blij
ken het te doen! Ze geven geluid
als je tenminste de geadviseerde han
delingen in de juiste volgorde ver
richt. En van die ene die het niet doet.
maakt de leverancier geen punt. Hij
levert ogenblikkelijk een vervangend
apparaat dat het wel doet.
Conclusie. Nagenoeg alle Amerikaan
se bandrecorders doen wat de fabri
kant heeft beloofd. (Althans geduren
de de proeftijd).
Maar wat bedoelde Margaret Mead
dan? Waar haalde die waarlijk wel
ontwikkelde dame de onzin van
daan? En hoe komt het dat Baldwin
er direct mee instemde? Hebben die
mensen geen ervaring (met hi fii?
Jawel, ze hebben wel ervaring Om
die ervaring gaat het Juist. Want ze
wonen in een flat laten we dat even
aannemen waarin elke dag wel iets
loos is. Het broodrooster doet het te
hard. of te zacht, of je moet het om
kieperen om Je ontbijt ei uit te halen,
er lekt een verwarmingsbuis, er don
dert een schilderij van de muur. de
strijkbout begeeft het de radio
brengt het geluid van een scheerap-
paraat ten gehore, en als Je weg wilt.
staat Je fiets lek. of de clignoteur van
je auto knippert te snel. of juist te
langzaam, of helemaal niet, enz.
En wat doen die mensen? Die kunnen
geen huispersoneel betalen, zelfs
geen klusjesman, (die je zwart betaalt
om de BTW uit te sparen», en deswege
groeit het arsenaal aan eigen gereed
schap, waarmee ook weer van alles
aan de hand is. Want de lijm laat los.
de schroevedraaier past niet in de
kop van de schroef, en als hij wel
past. gaat de plug meedraaien omdat
de muur uit pulp bestaat, de hamer
moet een behandeling ondergaan om
dat de kop los gaat zitten, de zaag is
te bot voor die knoest, en tenslotte
slaan de stoppen door als ze een elek
trische boor gebruiken. Toestanden!
Niet verzonnen
Nou. dat bedoelde Margaret Mead
En wij zijn het met haar eens De
term „afvalmakers" komt werkelijk
ergens vandaan. Die is niet verzon
nen door iemand die niets om handen
had. Want we worden door bergen
tinnef omringd.
Dus ram ik overal spijkers in. of ik
werk kwistig met „vulpasta". „vloei
baar metaal", „kneedbaar hout" en
meer van die dure onzin. Ik twijfel er
niet aan. of die eigenaardige zwerm
van klusjes (er zijn er altijd die je
maanden blijven achtervolgen», heb
ik gemeen met de meeste bewuste
Nederlanders. Vandaar dat ik met zo
geïnteresseerd ben in de vraag of dat
verhaal over Philips waar is of niet
waar Dat verhaal over de bandrecor
ders was ook niet waar Desondanks
was de strekking van die opmerking
van Margaret Mead mij duidelijk Zo
is ook de strekking van dat verhaal
over Philips mij duidelijk, ofschoon
Van het Reve zijn best doet aan te
tonen dat het verhaal niet klopt
Maar hoe I istig hij ook redeneert, ik
blijf wél met m'n klusjes zitten. M n
nieuwe grammofoonplaat heeft een
spotter, de centrale antenne doet op
papier meer dan in m'n kamer, en dan
zwijg ik maar over de wasmachine
«die duizend gulden heeft gekosti.
Toegegeven, de genoemde produkten
zijn niet van Philips, maar toch
En het argument dat we steeds meer
apparaten in huls halen, dus dat de
kans op defecte onderdelen verveel
voudigt. mag niet kloppen, vanwege
het benauwende vooruitzicht voor
ons nageslacht.
Leest lekker
Dat boekje van Karei van het Reve
kan ik toch aanbevelen hoewel dat
in elkaar gelijmde bundeltje in een
centraal verwarmde kamer over drie
Jaar wel uit elkaar zal vallen. Maar
het leest zo lekker Trouwens. Van
het Reve geeft zelf het recept Hij
zegt dat de literatuur stampvol on
waarschijnlijkheden staat ook psy
chologische maar dat de lezer dit
pikt. omdat een goede schrijver wit
zwart kan maken, zonder dat de ge
middelde lezer dat in de gaten heeft:
daar is hij een goede schrijver voor.
Nu. dat geldt in zekere zin ook voor
Van het Reve zelf. Die man schrijft zo
goed, die kan ons élles vertellen, en
we zullen het nog geloven ook (nee.
niet altijd, o.k.i.
Maar Karei van het Reve schrijft op
z'n minst vermakelijk gezeur.
Nog één prozaïsche mededeling Ka-
rel van het Reve «de broer van ver
moeide Gerard» heeft deze commen
taren op gemeenplaatsen in '77 en '78
successievelijk gepubliceerd in het
cultureel supplement van NRC Han
delsblad. onder de schuilnaam Henk
Broeknuls Vandaar de titel „Uren
met Henk Broekhuis
Karei van het Reve: „Uren met
Henk Broekhuis Uitgave G A van
Oorschot. Amsterdam. Omvang 140
pag. Prijs 17.90
