3i
^Ontreddering bij
"de overlevenden
'Controle vervoer gevaarlijke
stoffen is hier scherper'
lach eens...
1.950
Verbranding is een
bijzondere ziekte
Antiekmart de Looier
moet 's zondags dicht
jV
Barceforia6nog3ongevee^e^gewonden In Nederland ramp als in Spanje onwaarschijnlijk
Politie houdt
chauffeur van
tankwagen aan
Echtpaar gewond
na ontploffing
van LPG-tank
Tankwagen van
de weg geraakt
lóbeïïoH
Lichamelijk en geestelijk een zware
belasting
Hercules
transportvliegtuig
in ernstige
moeilijkheden.
eerst m'n
youdlfaiHÜe
opeten
Rita
iNDERDAG 13 JULI 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
oor Willem Schrama
Ie ga
AN CARLOS DE LA RAPITA/REUS Een toestand van volslagen ontreddering bij de
intc uderen en een pijnlijke onwetendheid bij kinderen, die nog onkundig waren van het feit dat
ooi un ouders zijn omgekomen bij wat afgelopen dinsdag de grootste ramp werd in de
cschiedenis van het Spaanse kusttoerisme. Ook toen ze gisteravond met een vliegtuig van
^n. un rampzalige vakantiebestemming werden afgehaald, was er voor de overlevenden weinig
ïoet tden voor vreugde.
Of!
len m de kinderen zullen bijna allen het verband zit. Als je ergens pijn
Jm ouders niet meer terugzien, hoe- hebt. moet je proberen in een andere
lant El hun dat in Spanje nog niet is taal te spreken. Dat ls ellendig. Daar-
eegedeeld om ben ik hier naar toe gegaan. Niet
om te assisteren, maar meer om met
de aankomst op Schiphol speel- de mensen nog enigszins van gedach-
zich gisteravond smartelijke to- ten te wisselen en de balans op te
lt "^len af tussen hen en inmiddels door maken".
aart ANWB-alarmcentrale opgespoor-
familieleden. Het betrof hier
iwel alle gevallen mensen, die bij Over hun levenskansen is dokter Her-
x toeval op het ogenblik van de mans evenzeer pessimistisch. „Wij
ip niet op de camping aanwezig spreken in zo'n geval niet van ver-
„en. ol een standplaats hadden op brandingen, maar van een verbran-
;t zeer kleine gedeelte van de cam- dingsziekte omdat vrijwel alle orga-
dat wonderwel van de enorme oen hart, nieren, hersenen en lever
«.ekvlammen bespaard bleef. zijn aangetast. Het enige wat Je
zier nog kunt doen is razendsnel infecties
?gel proberen te bestrijden, shocktoestan-
n r Hans Waldeck (als Rode Kruis- den proberen te voorkomen en huid
rew^ts verbonden aan de ANWB), die transplanteren. Het is een gelukje dat
ifspi steren samen met de Beverwijkse er in Barcelona op dit gebied sprake
wek andwondenspeciallst dokter Her- jS Van een superkliniek. waar enorm
/en ans een aantal ziekenhuizen en ook veel ervaring is opgedaan met brand-'
can Plek des onheils bezocht, kon de wonden. De afgelopen dagen is er erg
Pla >a?s ter plekke moeilijk anders om- veei geconserveerde huid van andere
kor ihrijven dan een plaats „waar een personen getransplanteerd, maar na
riep irlogsramp heeft plaatsgevonden." verloop van tijd wordt dat toch weer
rem r Waldeck: „Zoiets heb ik nog nooit afgestoten. Alleen met eigen huid ge-
de eegemaakt. Het is niet te geloven beurt dat niet".
?n wfat daar is aangericht. Het feit dat er
ced°Ê steeds mensen worden vermist,
at er bij mij geen twijfel over be-
aan dat een aantal mensen gewoon
zee is ingeslingerd."
Een van de helikopters met gewonden van de ramp op de
camping Los Alfaques komt aan op het terrein van het
ziekenhuis La Fe in Valencia. Het personeel van het zieken-
ik hij koestert overigens de droeve
irwachting dat het aantal doden
>g met een groot aantal zal oplopen,
loewel de medische opvang in
janje echt uitstekend is, zijn som-
ige mensen gewoon niet meer te
i j dden. Ik zie het somber in. Door een
'rgelijke gruwelijke verbranding
bben de bacterieën vrij spel in de
;Up oedbanen. Er bestaat geen enkele
oej rrière meer De nierfunctie wordt
Ttuggebracht tot nul, en ga zo maar
»r. Bij zeventig a tachtig procent
n de mensen die ik gezien heb is er
Bjfcrake van een dergelijke toestand."
[JssT
transplantaties
iet minder somber is dokter Her-
npöans uit Beverwijk. Voordat hij gis-
ravond in Reus op het vliegveld
5. ftar Nederland stapte, zei hij: ..Het
ssluieest afgrijselijke is dat je helemaal
nbt ets kunt doen als je bijna geheel in
Over zijn bezoek aan de camping Los
Alfaques. waarvan hier in Spanje be
weerd wordt dat de brandweer pas
een uur na de ontploffing ter plekke
•was, kan dokter Hermans kort zijn:
„Je trof er caravans aan die gewoon
gesmolten waren. Dat zegt genoeg".
Coördinator Müller voor de ANWB in
Barcelona (waar tien tot twaalf men
sen voortdurend in touw zijn) kon
gisteravond nog steeds geen defini
tieve cijfers geven over het aantal
Nederlanders onder de slachtoffers.
worden verzorgd, en in Valencia nog
een kleiner aantal. Hoeveel Nederlan
ders zich daaronder bevinden weet ik
niet. Wel is bekend dat de overigens
uitmuntende medische staf hier lang
niet alle gevallen onder controle
heeft. Op de camping hebben wij
weliswaar ongeveer vijftien Neder
landse auto's geïdentificeerd, maar je
moet je daarbij realiseren dat veel
auto's in het geheel niet meer te iden
tificeren zijn."
Het identificeren van doden en
zwaargewonden ls overigens nog in
volle gang. Müller: „Sommige geval
len zijn zo gruwelijk, dat identificatie
pas in de komende weken mogelijk
zal zijn".
Een hulp kan ongetwijfeld het gas
tenboek van de camping zijn. Maar in
tegenstelling tot beweringen dat dit
belangrijke document in handen Zou
zijn van-provinciale Spaanse autori
teiten, meent Müller dat het boek
nooit meer boven water zal komen.
„De hele receptie ls afgebrand, dus
het gastenboek ook. Daar kun Je don
der op zeggen".
huis vormt een ketting om de zwaar gewonde toeristen zo
snel mogelijk te vervoeren naar de operatiekamers.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Een ongeluk zoals zich dat dinsdag heeft
voorgedaan aan de Spaanse Costa Dorado, is volgens me
vrouw N. Smit Kroes, staatssecretaris van verkeer en water
staat, in Nederland zeer onwaarschijnlijk.
(ADVLRTLNTtr-i
'Adviezen commissie
ïöbben werden
vel gehonoreerd'
EN HAAG (ANP) Vice-minister-
esident Wiegel, die het Molukken-
!Jeleid coördineert, vindt niet dat re-
li enr
el n
e s
jns-
ing adviezen van de commissie
iöbben-Mantouw zonder meer in een
heeft laten verdwijnen. Met dat
irwijt zijn eind juni vier Molukse
len van de „commissie van tien"
igestapt.
een brief aan de commissie zegt
an 'tegel, dat ook al heeft de regering
iviezen niet kunnen overnemen, de
s d Jvatting van de commissie toch van
ppe B.wicht is geweest bij de besluitvor-
,jeiing. Als voorbeeld noemt Wiegel
acdet advies over de ordediensten. Hij
jec elt in de brief dat „het uniformver-
pp, oei" deze ordediensten niet toelaat.
Ur Haar", aldus Wiegel, „uw advies
liei, eeft bijgedragen tot het vaststellen
ch( in de manier waarop de politie in
lolukse wijken haar taak moet ver-
illen."
Amsterdam: Antiekmarkt de Looier, gevestigd
Looiersgracht 38, Amsterdam moet op bevel
van de rechter 's zondags dicht.
De bijzonder populaire markt is daarom vanaf heden
enkel donderdags van 10 tot 22 uur, vrijdags en zaterdags
van 10 tot 18 uur open.
De markt heeft grootse uitbrei
dingsplannen. Zaterdag 2 septem
ber a.s. wordt tegenover het
hoofdburo van politie een tweede
gebouw in gebruik genomen. Hier
in worden 67 stands, 12 winkels en
een koffiehuis gevestigd. Deze
tweede markt zal voorlopig enkel
op zaterdag geopend worden. De
markt biedt In de er schuin tegen
over gelegen parkeergarage Euro
parking gratis parkeerruimte aan.
Terwijl men nog met de verbou
wing bezig is, is al meer dan de
helft van de standruimte ver
huurd.
Ook voor enkele winkels zijn reeds
gegadigden. Het projekt vormt
een flinke economische impuls
voor Jordaan-Zuid. Initiatiefne
mer van dit alles de heer Becker,
heeft dit punt genomen, vanwege
de nabijgelegen parkeergarage.
Hierdoor is er voor automobilisten
zelfs op zaterdag parkeerruimte te
over. Zaterdagmiddag a.s. om 2
uur organiseert de heer Becker
een rondleiding door het gebouw.
Klanten en geïnteresseerden moe
ten zich om 2 uur bij de Ingang
Lijnbaansgracht 187 vervoegen
waar de heer Becker de rondlei
ding persoonlijk zal verzorgen.
„In Nederland is de controle op het
vervoer van gevaarlijke stoffen over
de weg scherper dan in andere landen
van Europa", aldus een woordvoerder
van het ministerie. De EVO, de Eigen
Vervoerders- en Verladers Organisa
tie, verklaarde gisteren desgevraagd
dat een ongeluk als in Spanje on
denkbaar is met een in Nederland
gekeurde tankwagen.
De Vereniging Milieudefensie liet
daarentegen weten, in een reactie op
de ramp. dat een soortgelijke ontplof
fing als in Spanje ook in Nederland
had kunnen gebeuren. Milieudefensie
wees erop dat dagelijks tankwagens
met verschillende ladingen op weg
zijn om de 1350 Nederlandse tanksta
tions te bevoorraden. „Gezien de
steeds toenemende verkeersdrukte
zijn de risico's niet te onderschatten.
Bovendien is ook al menig ongeluk
veroorzaakt doOr onervarenheid bij
zelf tanken, gas morsen en dergelij
ke", aldus Milieudefensie. De vereni
ging vindt dat de regering snel met
landelijke maatregelen moet komen
voor vervoer en opslag van vloeibaar
gas.
controle en bij ongelukken van tank
auto's door de politie te hulp kunnen
worden geroepen.
Volgens het ministerie van verkeer en
waterstaat verlangt het bedrijfsleven
over het algemeen ook een vakbe
kwaamheidsdiploma van de chauf
feurs op de tankwagens. „Weliswaar
is dit nog niet verplicht, maar het zal
een verplichting worden. Er is in Ne
derland ook een scherpe controle op
verpakking en etikettering van ge
vaarlijke stoffen en gassen, terwijl de
tankauto's onder voortdurende con
trole staan.
Al het mogelijke wordt gedaan om
ongelukken als deze te voorkomen;
totaal uitsluiten zou slechts mogelijk
zijn door een verbod van het vervoer
van gevaarlijke stoffen als zodanig en
dat zou een wijziging van ons leefpa
troon betekenen", besloot de woord
voerder van het ministerie.
Rampenplan
In een commentaar op de reactie van
Milieudefensie zei gisteren een
woordvoerder van het ministerie yan
verkeer en waterstaat, dat de ver
langde landelijke maatregelen er al
zijn. „Er ls ook een rampenplan voor
dit soort zaken. BIJ Milieudefensie
weten ze kennelijk niet waarover ze
het hebben."
De woordvoerder benadrukte dat er
In Nederland een nationale routering
is voor het vervoer van gevaarlijke
stoffen en dat gemeenten wettelijke
bevoegdheden hebben om zo'n route
ring toe te passen. Op de vraag, waar
om dat in sommige gemeenten niet
gebeurt was het antwoord: „Er zijn
gemeenten die dat niet doen, omdat
er misschien eenmaal per jaar zo'n
tankauto passeert."
De controle op het vervoer van ge
vaarlijke stoffen wordt in Nederland
uitgeoefend door het Korps Contro
leurs Gevaarlijke Stoffen, dat uniek
is in Europa. Aan dit korps zijn 27
deskundigen verbonden, die in ray
ons over het land zijn verdeeld en bij
Staal dikker
De EVO, de Eigen Vervoerders- en
Verladers Organisatie, onderstreepte
eveneeas dat Nederland zwaardere
eisen stelt aan het vervoer van gassen
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM In het Rotterdam
se Botlekgebied is gistermorgen een
tankcombinatie aangehouden, waar
van de chauffeur 52 uur bleek te
hebben gereden, zonder voldoende
rusttijden. De wagen was geladen
met ruim 23 ton butaangas. Hij was
maandagmiddag met de combinatie
uit Hengelo vertrokken en had in
Rotterdam nog verscheidene ritten
gemaakt om te laden en te lossen. De
rijksverkeersinspectie legde hem een
rijverbod van acht uur op. De man
verklaarde in opdracht van zijn werk
gever. een Brabantse firma waarvan
de politie de naam niet wilde vrijge
ven, te hebben gehandeld.
en andere gevaarlijke stoffen over de
weg dan internationaal vereist ls. De
internationale normen zijn geregeld
in het AER (Accord Europeen pour le
transport des marchandises dange
reuses par route). In grote lijnen zijn
die hetzelfde als in Nederland, maar
de interpretatie van de sterkte-eisen
aan het materiaal liggen lager, aldus
de EVO. Zo moet hoogwaardig staal,
waarvan tanks worden gemaakt,
naar de Nederlandse normen dikker
zijn dan de internationale.
In Nederland vallen gastransporten
over de weg onder de wet gevaarlijke
stoffen. Daarin is bepaald, dat eeh
tankauto voor ingebruikneming een
keuring moet ondergaan door het
stoomwezen-. Die keurt de tank op
druk. Deze keuring wordt elke zes
jaar herhaald. Na goedkeuring door
het stoomwezen gaat elke tankwagen
er is geen sprake van seriekeuring
naar de rijksdienst voor het weg
verkeer. Die gaat de bevestiging van
de tank aan de wagen na en de con
structie van het geheel. Dit gebeurt
elk jaar opnieuw Brandweerdeskun
digen in Amsterdam vertelden giste
ren ondanks alle veiligheidsvoor
schriften voor het vervoer van ge
vaarlijke stoffen doodsbenauwd te
.zijn voor een ramp als in Spanje. „De
gevolgen van een explosie met bij
voorbeeld propaangas zijn rampzalig
Een goede preventie is gewenst."
Rechterlijke macht
Mr C. P. Brlët is benoemd tot rechter
in de rechtbank te Rotterdam (hij
was daar al rechter-plaatsvervanger».
Mr F. C. Berserik is benoemd tot
officier van justitie in Breda, in de
rang van subsituut-officier van justi
tie. HIJ was daar gerechtssecretaris.
Mr P. F. Oosterhof is op zijn verzoek
ontslag verleend als rechter in Assen,
onder dankbetuiging voor bewezen
diensten. Mr J. J. Woltman is op zijn
verzoek eervol ontslag verleend als
president van het gerechtshof te
Leeuwarden, onder dankbetuiging
voor bewezen diensten. Mr Woltman
verlaat het hof 1 februari 1979.
TILBURG (ANP) Na een ontplof
fing van een LPG-tank in hun auto is
het echtpaar Van Raak-Diercx uit
Tilburg ernstig gewond geraakt. De
heer Van Raak had de tank ver
moedelijk voor reparatie naar de ach
terplaats van zijn woning gebracht
Volgens de politie is toen gas ont
snapt dat met vuur in aanraking
kwam.
Van een onzer verslaggevers
FIJN AART Het was gisteravond
nog niet bekend wat de oorzaak is
geweest van het stranden van een
tankwagen met 5000 liter butaangas
in het Westbrabantse Fijnaart De
rijkspolitie vermoedde dat er een de
fect aan de remmen was. De tankauto
raakte gistermorgen bij het Indraaien
van de inrit van een boerderij op de
Kerkring (in het centrum) naast de
weg.
De wagen zakte weg en eerst werd
geprobeerd het gevaarte met een ta
kelwagen weer op de weg te krijgen.
Dit werd. met de explosie in 8panje
in gedachten, toch niet veilig geacht
Daarom werd gistermiddag begon
nen met het overpompen van het gas
in een andere autp. wat geen proble
men opleverde. Brandweerautoritei-
ten tot op provinciaal niveau, functi
onarissen van de Bescherming Bevol
king en van het Korps Controleurs
Gevaarlijke Stoffen uit Den Haag.
waren hierbij aanwezig.
ADVERTENTIE
hrale, gesprongi
)en. Labello hou
/I* I Inderdaad. Met schrale, gesprongen lippen
AAA» kan lachen zéér doen. Labello houdt uw lippen
zacht en soepel. Labello,
de stick die verzorgt,
verzacht en beschermt
Zotner& Winter.
(Met Labello als ondergrond, blijft lipstick langer mooi.
zijn brief wijst Wiegel er verder op
it Molukkers zich via het in de
ondwet verankerde recht van peti-
ke altijd rechtstreeks tot de regering
mnen blijven wenden. Ook al komt dOOr KeeS de LeeUW
een gemengd orgaan van overleg.
dus de bewindsman. Zoals bekend
de regering een gemengd orgaan
zijn de Molukkers en een meerder-
van de Tweede Kamer daar
ADVERTENTIE
AMSTERDAM Een verbranding of het oplopen van brandwonden is een
bijzondere ziekte te noemen, die niet alleen lichamelijk maar ook geestelijk
een enorme aanslag op een patiënt kan plegen. Het begint met de verwonding
van de huid, maar binnen enkele uren raken in ernstige gevallen vrijwel alle
organen van het lichaam, zoals lever en nieren, bij de ziekte betrokken en
ontstaat het beeld van de zogenaamde verbrandingsziekte.
/ADVERTENTIE)
Ernstige ongerustheid
bestaat over het lot van een
Hercules transportvliegtuig
dat zich met onbekende be-
/an stemming boven Afrika be-
aüf vindt. Het toestel, zwaar
beladen met explosieven,
wordt gevolgd via een Rus-
>ok sische spionage-sateliet.
°ioJ Gevreesd moet worden dat
de Russen Amerika zullen
beschuldigen van geheime
wapenleveranties aan Rode-
sië. Lees het hele verhaal in
"Verloren Hercules". Een
oi adembenemende thriller ge
schreven door Denis Pitts.
Uitgegeven door SijthofT en
verkrijgbaar voor 14.50 in
elke boekhandel.
Alleen al in Nederland moeten
per jaar zo'n vierduizend men
sen met ernstige brandwon
den worden opgenomen in zie
kenhuizen. Van hen overlij
den er jaarlijks enkele hon
derden. terwijl van degenen
die het overleven een groot
aantal voor het leven ver
minkt of gehandicapt is
Bij brandwonden of thermi
sche letsels, zoals de officiële
term heet. is er overigens wel
verschil wat betreft de graad
van verbranding. Eerste
graads verbrandingen zijn op
pervlakkig en veroorzaken
rode plekken, tweede-graads
gaan tot de bodem van de
huidcellen en bij derde-graads
verbrandingen zijn alle huid-
lagen vernietigd.
„Ik vergelijk het altijd met
een gazon." vertelde dr. R. P.
Hermans, destijds in een
vraaggesprek met Trouw. Dr.
Hermans, die als lid van een
Nederlands medisch team een
bezoek bracht aan enkele zie
kenhuizen. waar zwaargewon
den zijn opgenomen van de
ramp op de camping Los Alfa
ques in San Carlos de Rapita,
is brandwondenspecialist.
Hij is verbonden aan het
brandwondencentrum van
het Rode Kruis-Ziekenhuis in
Beverwijk en daarnaast direc
teur van de Nederlandse
Brandwondenstichting. Deze
houdt zich bezig met voorlich
ting op het gebied van brand
wonden en biedt steun bij het
.oprichten van brandwonden
centra met speciaal opgeleid
personeel, zoals dat in Bever
wijk. Daarnaast zijn er in Ne
derland ook dergelijke centra
in Rotterdam en Groningen.
Gazon
Dr. Hermans: „Om even die
vergelijking met het gazon
aan te houden. Dat kan bij
eerste-graads brandwonden
gewoon worden gemaaid; bij
tweede-graads heel kort wor
den gemaaid, waarbij de wor
tels intact blijven en bij der
de-graads zijn de graspollen
er met wortel en al uit. Op die
plaatsen groeit dan geen gras
meer en moet opnieuw wor
den gezaaid, want alles is
weg."
Datzelfde geldt voor een der
de-graads verbranding. De
huid geneest niet meer uit
zichzelf en er moet transplan
tatie aan te pas komen. Het
transplanteren probeert men
zo snel mogelijk te doen,
waardoor de kans dat er infec
tie optreedt de ergste vij
and kleiner is en het gene
zingsproces wordt bevorderd.
Om enigszins te kunnen voor
zien in de vraag naar huid
werd najaar 1976 in Beverwijk
de eerste huidbank in Neder
land geopend. Hierdoor werd
het mogelijk om huid van do
nors „in voorraad" te houden,
zodat in noodgevallen en
daarom gaat het vrijwel
steeds bij ernstige verbran
dingen onmiddellijk be
schermende huid kan worden
aangebracht. Feit is echter
dat er op dit moment voor
ernstige brandwonden niet
genoeg huid vla de huidbank
beschikbaar is. Er is echter
ziekenhuizen van Barcelona
en Valencia het geval zijn.
Slechts tien tot twaalf patiën
ten zouden een kans hebben
op overleven. Overigens zijn
in deze plaatsen brandwon
dencentra aanwezig bij de zie
kenhuizen. Het verplegen van
mensen met ernstige brand
wonden is vrij intensief. De
patiënten moeten gemiddeld
drie maanden in een dergelijk
centrum blijven en er gaat
vaak een jaar of drie over
heen. voordat men geheel ge
nezen is verklaard. In die tus
sentijd staat men onder voort
durende controle.
vaar verkeren en daarbij ko
men dan nog alle pijnlijke ver
band-wisselingen elke dag en
het vooruitzicht min of meer
verminkt in de maatschappij
te moeten terugkeren".
Moeilijk
Psychisch
Dr. R. P. Hermans
een mogelijkheid om huid uit
Amerika te laten overkomen,
terwijl er ook kunsthuid kan
worden gebruikt.
De zogeheten verbrandings
ziekte kan de dood tot gevolg
hebben, met name als een pa
tiënt voor tachtig procent of
meer is verbrand. Dat zou. al
dus het Spaanse ministerie
van volksgezondheid, gisteren
bij 123 zwaargewonden in de
Zoals al opgemerkt is een ver
branding een bijzondere ziek
te te noemen, die ook geeste
lijk erg op een patiënt kan
inwerken. „Een brandwon
denpatiënt krijgt psychisch
vaak een enorme klap te ver
werken, omdat hij het onge
luk bijna altijd bewust mee
maakt." aldus dr Hermans.
Zo'n ongeluk kan een uit de
hand gelopen barbecue zijn of
zo iets ergs als nu een ontplof
fende tankauto met propaan
gas op de Spaanse camping.
De Beverwljkse chirurg: „Zo n
patiënt heeft het vuur recht
op zich zien afkomen en zich
zelf in brand zien staan. We
kenlang kan hij in levensge-
Vooral die terugkeer naar de
maatschappij is voor velen
erg moeilijk, omdat men bang
ls door zijn omgeving te wor
den afgewezen, wat ook regel
matig gebeurt. Veel mensen
durven zich in het openbaar
niet of nauwelijks meer te ver
tonen. laat staan ln een zwem
bad of aan het strand Om
daar de helpende hand bij te
bieden is ln Nederland een
vereniging voo.- ex-brandwon-
den-petiënten opgericht, be
staande uit oud-patiënten en
een voormalige hoofdver
pleegkundige van het cen
trum in Beverwijk.
ZIJ weten uit ervaring dat tal
loze mensen die van verbran
ding zijn hersteld, ln een uit
zonderingspositie zijn te
rechtgekomen waardoor ze ln
hun contacten met de omge
ving worden gehinderd en zo
op een eilandje leven. Doel
van deze vereniging is hen in
contact te brengen met ande
re ex-patiënten en vla onder
meer gesprekken te proberen
dat Isolement te doorbreken
het vers gebraden HDmmuten haantje
van Herman Kramer. Joure
de enige echte
„Deie film is niet geschikt voor jeug
dige kijkers. Vandaar
