Pertini een vitale bejaarde
Aftreden geëist van
Portugese minister
Dissidenten
Politie-optreden in
Pamplona „ongelukkig"
-nafhankelijk socialist met verzetsverleden Italiaans president
Bangladesj en
Birma eens over
vluchtelingen
Bevoorrading
ruimtelab
Saljoet gelukt
Gouverneur: ingrijpen niet nodig
BUITENLAND
ver
J. den Boef
81-jarige socialist Alessandro Pertini toch de zevende
Ijient van Italië is geworden, is vooral een gevolg van het
.at de christen-democraten niet langer een nieuwe politie-
risis wilden riskeren, die een eind zou maken aan het
van het pas in maart gevormde minderheids-kabinet
jartij genoot Giulio Andreotti.
I had begin vorige week al 492
j vereiste 506 (de helft plus één
"Idoor 1011 senatoren, kamerle-
n vertegenwoordigers van de
lit te brengen) stemmen. De
i-democraten bleven zich ech-
stemming onthouden omdat
jp nog niet hadden opgege-
£t hun kandidaat, partij-secre-
enigno Zaccagnini, tenslotte
eun van de communistische
worden gekozen. Pertini
kandidatuur toen in en
I vrijdag naar Frankrijk te ver-
n waar zijn 57-jarige vrouw
met vakantie vertoefde.
lijnlijk heeft dit kordate op-
'i van de 81-jarige zeer vitale
het verzet van de christen
raten gebroken. Zaccagnini
•volgens een beroep op zijn
fenoten, de socialistische kan-
e steunen. Een nieuwe politie-
die ongetwijfeld zou zijn
als Pertini niet zou zijn ge
werd, moest worden vermeden.
de vrees een rol hebben
dat een honderdtal tot de
van de Democrazia
e}na behorende afgevaardigden
afspraken in toch
'^em aan Pertini zouden geven.
Met de verkiezing van Pertini (die
met 832 van de 995 uitgebrachte
stemmen de grootste meerderheid
achter zich had die een Italiaanse
president kreeg, sinds in 1946 de re
publiek werd uitgeroepen, kwam een
eind aan een onsmakelijk wordende
vertoning, die bijna 10 dagen had
geduurd en 16 stemmingen nodig had
gemaakt. Toen zijn verkiezing zeker
was, werd hij zaterdagochtend als
toekomstig staatshoofd onder stren
ge bewaking van de veiligheidsdienst
van zijn appartementje bij de Trevi-
fontein in het hartje van Rome naar
het 300 meter verderop gelegen ge
bouw van de Kamer van afgevaardig
den begeleid.
Pertini. de eerste socialistische presi
dent van Italië (zijn voorgangers wa
ren de partijloze Enrico de Nicola, de
liberaal Luigi Einaudi, de christen
democraat Giovanni Gronchi, Anto
nio Segni. de sociaal-democraat Giu
seppe Saragat en de christen-demo
craat Giovanni Leone), kreeg de
steun van alle partijen, die het min
derheidskabinet van Andreotti in het
parlement steunen. Dat zijn: de chris
ten-democraten, de communisten, de
socialisten, de sociaal-democraten en
de republikeinen. Ook de kleine Ra
dicale partij steunde Pertini en alleen
neo-fascisten en andere uiterst recht-
ste groeperingen stemden tegen.
Het nieuwe staatshoofd is voor zeven
is en de ander nog jong als hij 80 jaar
is." aldus Pertini, die er voor zijn
leeftijd verrassend jeugdig uitziet. En
dat terwijl hij veertien Jaren van zijn
leven in gevangenissen heeft doorge
bracht omdat hij zich verzette tegen
het bewind van dictator Benito Mus
solini en later ook tegen de Duitsers,
die hem in 1943 ter dood veroordeel
den. Pertini wist echter te ontsnap
pen. Men zegt dat hij één van de
partlsanenlelders was. die in 1945 op
dracht gaven, Mussolini terecht te
stellen.
Na de oorlog was Pertini één van de
oprichters van de nieuwe Socialisti
sche partij. De man die rechten en
politieke wetenschappen had gestu
deerd behoorde tot de opstellers van
de nieuwe grondwet. In 1946 werd hij
lid van de Kamer van afgevaardig
den, waarin hij sindsdien onafgebro
ken zitting heeft gehad. Pertini. die
nooit voor een ministerspost in aan
merking kwam. was geruime tijd
hoofdredacteur van het socialistische
dagblad Avantl. Ondanks zijn be
langrijke rol in de Socialistische par
tij hield hij zich altijd verre van intri
ges. Hij beschouwde zich niet als een
echte politicus, van wie een zeker
cynisme wordt verwacht.
Zijn onpartijdigheid kan van belang
zijn als hij als president in crisissitua
ties moet bemiddelen. Het Italiaanse
presidentschap is vooral van ceremo
niële betekenis, maar in de huidige
politieke situatie kan het in handen
van Pertini meer betekenis en meer
inhoud krijgen. Hij kan een belangrij-
De nieuwe Italiaanse president, Sandro Pertini, omringd door veiligheidsagenten, op weg ke roi spelen bij de vorming van nieu-
naar het parlementsgebouw.
jaar gekozen. Zelf vind Pertini. die op
25 september 1896 in Stella bij Flo
rence werd geboren, zijn hoge leeftijd
geen bezwaar. Zijn moeder, vader.
we kabinetten en het al dan niet
ontbinden van het parlement en het
uitschrijven van vervroegde verkie-
zuster en broer werden ouder dan 90 zingen. In dit verband lijkt het voor
jaar en „de één is al oud als hij 60 jaar de christen-democraten moeilijker te
zijn geworden om op zulke parle
mentsverkiezingen aan te sturen, als
zij menen dat hun kansen er goed
voor staan.
Nagedachtenis Moro
Bij de stemming over de kandidatuur
van Pertini was ook Giovanni Leone
aanwezig, de man die op 15 juni het
presidentschap neerlegde naar aan
leiding van beschuldigingen als zou
hij betrokken zijn geweest bij het ook
in Italië bestaande Lockheed-schan-
daal en zich aan andere malafide fi
nanciële praktijken schuldig hebben
gemaakt.
Gisterochtend hield Pertini bij zijn
beëdiging een korte toespraak, waar
in hij de nagedachtenis prees van de
op 9 mei door Rode Brigades ver
moorde christendemocratische par
tijvoorzitter Aldo Moro. ..Hij. niet ik.
zou nu tot u gesproken hebben, als hij
niet op zo gruwelijke wijze was omge
bracht", aldus Pertini.
De drie belangrijkste constitutionele
posten in Italië zijn nu onder de drie
belangrijkste partijen verdeeld. Een
socialist is president, een communist
voorzitter van de Kamer van afge
vaardigden en een christen-demo
craat (Amintore Fanfani) voorzitter
van de Senaat. Voor de Socialistische
Partij kan de benoeming van Pertini
van groot politiek belang zijn, nu zij
zich meer en meer wil afgrenzen van
de machtige communistische partij.
Het leveren van de president door een
kleinere partij hoeft echter niet altiid
tot politieke winst te leiden. Zo heu-
ben de sociaal-democraten nauwe
lijks geprofiteerd van het feit dat hun
leider Giuseppe Saragat zeven Jaar
lang president was.
TROUW/KWARTET
Vervolg van pagina 1
„Overwegingen van politiek en gewe
ten zouden het Vance op dit moment
onmogelijk kunnen maken Gromiko
te ontmoeten", aldus dit Invloedrijke
blad. Het merkt op dat het merk
waardig is dat zulke belangrijke in
ternationale betrekkingen op het spel
kunnen staan in één rechtzaak. Maar.
zo concludeert de Washington Post.
de Sowjet-Unie heeft het kennelijk zo
gewild.
Hoog niveau
De Amerikaanse leiders zijn ervan
overtuigd dat over het proces-Stsja-
ranski door de Sowjet-autoriteiten op
het hoogste niveau is beslist. De 31-
jarige Joodse technicus wordt be
schuldigd van landverraad omdat hij
als agent van de Amerikaanse inlich
tingendienst CIA zou hebben ge
werkt. President Carter heeft daarop
persoonlijk verklaard dat de Ameri
kaanse regering niets bekend was
van contacten tussen de CIA en
Sjtsjaranski. Daardoor staat in feite
ook het prestige van Carter op het
spel bij de rechtzaak die vanmorgen
om negen uur in Moskou begint. De
Amerikanen hebben bij verschillende
gelegenheden gewaarschuwd dat het
doorzetten van de zaak tegen Sjitsja-
ranski de betrekkingen tussen de
Verenigde Staten en de Sowjet-Unie
ernstig zou kunnen benadelen.
Interne zaken
Tass, het officiële persbureau van de
Sowjet-Unie, heeft gisteren met een
commentaar gereageerd op opwin
ding in het westen over de dissiden
ten. Tass komt daarin weer met het
oude argument dat het westen zich
niet moet bemoeien met de interne
zaken van de Sowjet-Unie. Dat er
achter de processen politieke bedoe
lingen zitten wordt ontkend. „Het is
de rechtbank, en de rechtbank alleen
die de mate van schuld van een be
klaagde vast stelt", aldus het Russi
sche commentaar. Pogingen om in
vloed uit te oefenen op de proces
gang. worden door het persbureau
„onaanvaardbaar" genoemd.
Westerse journalisten en diplomaten
zullen vandaag proberen de proces
sen tegen Sjitsjaranski en Ginzburg
bij te wonen. Waarschijnlijk zullen zij
niet worden toegelaten, want Tass
heeft aangekondigd dat de belang
stellende correspondenten tweemaal
per dag op de hoogte zullen worden
gebracht van „de voortgang van het
proces".
Dit weekeinde werd bekend dat er
vandaag nog een derde proces tegen
een dissident in de Sowjet-Unie zal
beginnen. In de Litouwse hoofdstad
zal Viktoras Piatkus terecht moeten
staan op beschuldiging van agitatie
en propaganda tegen de Sowjet-Unie,
dezelfde beschuldiging die tegen de
41-jarige Ginzburg is ingebracht. Alle
drie beklaagden van vandaag beho
ren tot de beweging die in de Sowjet-
Unie de naleving van de akkoorden
van Helsinki (waarin eerbiediging
van de mensenrechten wordt beloofd)
wilden controleren. Ginzburg en Piat
kus kunnen tot langdurige dwangar
beid en verbanning worden veroor
deeld. Sjtsjaranski kan zelfs ter dood
worden veroordeeld.
Verscheidene westerse regering,
waaronder de Nederlandse, hebben
het afgelopen weekeinde hun be
zorgdheid geuit over de processen
tegen dissidenten in de Sowjet-Unie.
In Parijs en Washington waren de
monstraties tegen de rechtzaken. In
Israël verscheen de vrouw van Sjtsja
ranski op de televisie met een verkla
ring. waarin zij zei dat de Sowjet-
autoriteiten een „vemietigingoorlog"
gaan voeren tegen Joodse activitei
ten en dat het proces tegen haar
echtgenoot daarvan het begin Is.
listen dan proberen op het midden
van de wip te blijven.
De CAP organiseerde gisteren een
grote manifestatie tegen de „nietsnut
Saias", zoals 't op de spandoeken
heette. De ongeveer 5.000 betogers
waren van verschillende herkomst.
Grootgrondbezitters, herkenbaar aan
hun zonnebril en nette pakken en
kleine boertjes bevreesd dat de com
munisten ook hun grond af zouden
komen pakken zoals één van hen
me uit de doeken deed.
De verklaringen van Barreto leidden
intussen tot een storm van veront
waardiging in de socialistische partij.
Zijn woorden werden opgevat als een
aanval op Mario Soares, maar dat
werd door Barreto gisteren weer ont
kend. De ex-landbouwminister had
gezegd dat hij door Mario Soares bui
ten het huidige regeringskabinet ge
houden was vanwege een diepgaand
meningsverschil over de landbouw
politiek. Politieke commentatoren
zijn echter van mening dat Barreto
niet op zijn post terugkeerde omdat
zijn anti-communisme de stilzwijgen
de steun van de communisten aan
het nieuwe kabinet in de weg zou
staan.
In een radio-interview bleek Barreto
zich ook aan de kant van de CDS te
scharen wat hun voorzichtige kritiek
op president Eanes betreft. Beter ge
zegd: wat betreft het naar voren
schuiven van Eanes of een andere
president als de sterke man.
Het idee werd vorig jaar al naar voren
gebracht door de PSD die het op haar
vorig weekeinde gehouden congres
nog eens extra benadrukte. Ook de
socialistische ex-minister Medeiros
Ferrelra, herhaalde gisteren zijn
voorkeur voor een meer presidentieel
bewind. Barreto en Ferreira worden
beschouwd als de uiterst rechtervleu
gel van de socialistische partij.
DACCA (Reuter) Bangladesj en
Birma hebben overeenstemming be
reikt over de repatriëring van alle
Birmaanse vluchtelingen in Bangla
desj. De terugkeer begint voor eind
augustus.
De naar schatting 200.000 vluchtelin
gen die Bangladesj in de laatste vier
maanden overstroomd hebben, zou
den door Birmaanse soldaten van
have en goed verdreven zijn in een
campagne tegen de Mohammedaan
se minderheid in Birma.
MOSKOU. (AP) De Sowjet Unie is
er zondagmiddag in geslaagd een on
bemand bevoorradingsschip te kop
pelen aan het Russische ruimtelabo
ratorium Saljoet-6, met aan boord de
kosmonauten Wladimir Kovalenok
en Alexander Iwantsjenkow.
Volgens een bekendmaking van het
Russische persbureau Tass vond de
koppeling plaats om vier uur plaatse
lijke tijd. Het bevoorradingsschip, de
Vooruitgang-2, werd gekoppeld aan
de tweede sluis van de Saljoet, die
vorige week woensdag werd vrijge
maakt door de twee bezoekende kos
monauten Pyotr Klimoke en de Pool
Miroslaw Hermascewskl in hun So-
joes-30. De Sojoes-30 keerde die dag
veilig terug naar de aarde.
Aan de andere sluis van de Saljoet-6
is de Sojoes-29 gekoppeld, het ruim
teschip van de kosmonauten Kowale-
nok en Ivantsjenkow. Deze twee
ruimtevaarders cirkelen nu al drie en
een halve week rond de aarde.
BANDAG 10 juli 1978
=5
uziën door
RTOEM (Reuter. UPI, AFP, DPA) De ministersconfe-
ie van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAE) is
_.i achtereenvolgende dagen onderbroken wegens menings-
rehillen. Kernpunt van de woordenstrijd was het tussen-
ie komen van westerse landen, met name Frankrijk, bij
I lieten in Afrika.
J
tL
klieden van buitenlandse zaken
-pfagd nadat de Libische delega-
_i-ioen de bijeenkomst nog maar
ras begonnen, in conflict raakte
en Mauretanië over de
Se militaire rol in Afrika. Franse
airen drukten in Zaire een op-
in de provincie Sjaba de kop in,
Ban Mauretanië bij in haar strijd
j het bevrijdingsfront van de
tSahara. De Zairese minister van
zaken Mdabe Lutte
e de opmerkingen van zijn Li-
ambtgenoot Achmed Tarika
gend en vernederend'. Maure-
;ei dat het recht heeft militaire
tMj te vragen, 'Afrikaanse, of niet-
ang voor OAE
ereoek van Togo, dat de woor-
Isseling een 'afgang' voor de
inoemde, werd vervolgens beslo-
e zitting te verdagen tot zater-
Atoe discussies laaiden toen ech-
(nieuw op, in weerwil van oproe-
ran de voorzitter, de Soedanese
El-Rasheed El Tahir
de eenheid te bewaren. 'Op een
int waarop de meningsverschil-
™er de aanvaardbaarheid van
Igndse inmenging ons dreigen
leien, terwijl de krachten en
n van deze inmenging steeds
worden'.
Deh, dat het afgelopen jaar de
voorzat, en nu door Soedan
opgevolgd, bleef er echter op
over buitenlandse en vooral
militaire activiteit te mogen
waardoor bittere discussies
bestaan.
Afrikaanse ministers hadden ge-
tojdeze zaak aan de orde te stellen
^^prekingen achter gesloten deu-
*are het niet dat Libië de lont in
itvat gooide. Na de twee stor
machtig verlopen openingsbijeen
komsten werd besloten het overleg
verder in afzondering voort te zetten.
Het dient ter voorbereiding van de
topconferentie van de OAE, waar
voor staatshoofden en regeringslei
ders vandaag over een week naar de
Soedanese hoofdstad komen.
Komoren eruit
De ministers hebben inmiddels beslo
ten de delegatie van de eilanden
groep de Komoren in de Indische
Oceaan uit te sluiten van het verdere
werk binnen de organisatie.
Eerst moeten de geloofsbrieven door
een speciale commissie van de OAE
zijn ontvangen en bestudeerd om na
te gaan of een toekomstige delegatie
van de Komoren wel „werkelijk een
regering vertegenwoordigt", zo zei
hij.
Op de Komoren vond midden mei
een staatsgreep plaats, waarbij presi
dent Ali Soilih werd gedood. De
staatsgreep werd geleid door de
Fransman Bob Denard, die eerst als
huurling in Kongo vocht en thans
minister van defensie van de Komo
ren is.
Een door de Rhodesische dominee
Sithole naar Khartoem gestuurde de
legatie is daar wel aangekomen, maar
door de Soedanese autoriteiten ver
zocht weer te vertrekken. Sithole is
één van de ondertekenaars van de
'binnenlandse regeling' in Rhodesië,
die door de OAE niet wordt erkend.
Voor haar is het Patriottisch Front
van Nkomo en Moegaba de enige
vertegenwoordiger van zwart Rhode
sië. Het Front keert zich tegen gema
tigde leiders als Sithole en verwacht
alleen door strijd een oplossing te
bereiken van het conflict in Rho
desië.
In de Filippijnse hoofdstad Manilla kwamen zaterdag bij een brand in een bioscoop
minstens twaalf mensen om het leven. Op de foto's een beeld van de bergings- en
blussingswerkzaamheden.
Van een medewerker
LISSABON De partij van het Sociaal Democratisch Centrum (CDS) in Portugal heeft
gisteren een „ministeriële herziening" van het ministerie van landbouw en visserij geëist.
Daarmee lijken de centrum-democraten aan te sturen op het ontslag van minister Luis Saias.
De CDS maakt samen met de socia- hoop tegen Saias die zij verwijt onder
listische partij deel uit van het twee- één hoedje met de communisten te
de kabinet-Soares. De CDS is ook van spelen. Dat verwijt werd door Saias'
mening dat de betrekkingen tussen voorganger Antonio Barreto beves-
president Eanes en de regering verbe- tigd, toen deze vorige week verklaar-
terd moeten worden. Van premier So- de dat de projecten die hij op zijn
ares zelf wordt geëist zijn bedoelin- ministerie klaar had liggen allemaal
gen voor de komende maanden ken- op de lange baan geschoven zijn.
baar te maken. De CDS geeft daar
mee antwoord op de verwijten van
„verraad" en „slapte" die haar de
laatste weken werden gemaakt.
Een van die beschuldigingen kwam
van de confederatie van agrariërs van
Portugal (CAP) die veel CDS-leden
onder haar aanhangers telt. De CAP
loopt al sinds enkele maanden te
Het centrale probleem is nog steeds
de regeling van de landbezettingen
die in 1975 door de landarbeiders in
Zuid-Portugal zijn doorgevoerd en nu
voor een deel weer ongedaan moeten
worden gemaakt. Bij wijze van scha
deloosstelling zouden de vroegere
grootgrondbezitters volgens de vo
rig jaar door Barreto ontworpen wet
lch<
herlPLONA (AFP, AP, UPD
:rMet politie-optreden ln de
'B Jdspaanse stad Pamplo-
-ïaafgelopen zaterdag, was
ukkig" en niet nodig".
gisteren de gouverneur van de
provincie Navarra, Ignaclo
__u Volgens hem was de politie
pTibelde gekomen door een „ver-
r(iec uiUeg van haar orders". Llano
de buitenlandse toeristen in
Jona zijn verontschuldigingen
liet weten dat tien aanhoudln-
verricht. Eerder was de
verzocht vanwege de ongre-
den, de stad te verlaten,
engevecht
isten begonnen toen Baski-
derseParatisten' 016 afscheiding
Sen^ Proirtneie van Spanje voor-
^rt, de arena binnenrenden na af-
ian het laatste stierengevecht,
btvouwden een twaalf meter
een verlaten en troosteloze aanblik.
Troosteloos
lang spandoenk waarop zij vrijlating
eisten voor alle Baskische vrijheids
strijders die nog gevangen zitten.
Aanvankelijk gingen alleen de toe
schouwers met hen op de vuist, maar
later greep de politie in.
Daarop keerde de meerderheid van
de rond 17.000 aanwezigen zich tegen
haar. Er werd met flessen en stenen
geworpen, en verscheidene agenten
kregen messteken. De politie, die
aanvankelijk met rubberkogels en
rookgranaten schoot, begon plotse
ling met echte kogels te schieten en
trof een 27 Jarige man ln het hoofd.
Hij overleed later in het ziekenhuis.
Zeker 150 mensen werden gewond.
De rellen in en rond de arena duurde
nuren, en breidden zich later uit naar
het bureau van de gouverneur. Een
grote menigte wilde het gebouw be
stormen uit protest tegen het optre
den van de politie. Deze dreef de
betogers uiteen met opnieuw rubber
kogels en rookgranaten.
Gisteren was de rust ift Pamplona
weergekeerd, maar het centrum bood
Van de meer dan 100.000 toeristen die
ter gelegenheid van het feest van San
Firmin, de stadsheilige, naar Pamplo
na waren gekomen, was niets te be
speuren. In de straten lagen de uitge
brande wrakken van auto's, dikwijs
op elkaar gestapeld, waardoor alle
verkeer onmogelijk was. Het wegdek
lag bezaaid met stenen, terwijl van
het gebouw van de gouverneur en van
veel winkels de ruiten in dlggels la
gen. De radio speelde alleen „ernstige
muziek".
Het traditionele loslaten van stieren
in de straten van Pamplona werd
gisteren afgelast.
in totaal tweederde van de grond
terug moeten krijgen. Barreto beoog
de daarmee de invloed van de door de
landarbeiders opgerichte collectieve
boerderijen en coöperaties af te bre
ken en tevens de aanpassing van de
gemiddelde grootte van het boeren
bedrijf aan de normen van de EG.
De collectieve boerderijen èn de com
munistische partij zijn daartegen.
Een groot aantal landarbeiders zou
opnieuw werkloos worden. Boven
dien zouden de collectieven en de
coöperaties de greep op hun eigen
landbouwbeleid verliezen. Minister
Saias gaf vorige week als reactie op
de verklaring van Barreto dat alleen
het gebruik van polltiegeweld bij de
uitvoering van de wet, op de lange
baan geschoven was. Volgens het
staatssecretariaat van de landhervor
ming zijn er een aanzienlijk aantal
gevallen van landteruggave in onder
ling overleg geregeld.
Tegengesproken
Die verklaring werd tegengesproken
door de CAP die er tevens op blijft
wijzen dat de EG-norm moet blijven
gelden. Bovendien zou „toepassing
van geweld niet nodig zijn, als de
regering er maar voor zorgde dat ze
voldoende gezag heeft om haar eigen
wetten uit te voeren", zei mij gisteren
de voorzitter van de CAP, José Manu
el Casqueiro. Het probleem is echter
dat de regering dat gezag niet heeft
zolang ze niet via de communistische
partij de landarbeiders aan haar kant
heeft.
Minister van binnenlandse zaken Ro-
dolfo Martin Villa heeft om een offi
cieel onderzoek gevraagd, waarvoor De landhervorming blijft zodoende
de vice-directeur voor de veiligheid
Jose Sainz vanuit Madrid naar Pam
plona vertrokken, is
inzet van een spel om de macht tus
sen de communisten enerzijds en
„rechts" anderzijds, waarbij de socia-
