Israël waarschijnlijk ook naar top Londen Crisis in zwart verzet Rhodesië Syrisch cordon rondom de christenwijk in Beiroet Schmidt wil rust brengen op Europese geldmarkt Ginzburg 10 juli voor de rechter yr i Regering-Begin wijst plan-Sadat af Carters leven niet meer zeker Benoeming Rus bij VN uitgesteld Terug uit ruimte Nieuw kabinet in Pakistan Lid van Moskouse 'Helsinki-groep' Moskou wil meer handel met VS Falangisten: vernietiging maatschappij Top-overleg Bremen generale repetitie voor „Bonn" DONDERDAG 6 JULI 1978 JERUZALEM, CAIRO (Reuter, UPI, AP) Israël staat afwijzend tegenover de jongste vredesvoorstellen van Egypte maar zal waarschijnlijk toch naar een binnenkort in Londen te houden topconferentie over het Midden-Oosten gaan omdat op het eerste gezicht in Sadats plannen geen voorwaarden vooraf worden gesteld, die voor Israël onaanvaardbaar zijn. Definitief uitsluitsel zal echter komende maandag pas worden gegeven. BUITENLAND TROUW/KWARTET Het Egyptische vredesplan, waar van een groot deel in de loop van deze week al bekend is geworden, voorziet in een beëindiging van het Israëlische militaire bestuur van de Westelijke Jordaanoever en in de strook van Gaza aan het begin van een voorge stelde interim-periode van vijf jaar. De terugtrekking geldt ook het ooste lijke deel van Jeruzalem. De vestiging van een rechtvaardige en duurzame vrede in het Midden- Oosten vereist een rechtvaardige op lossing van het Palestijnse vraagstuk in alle aspecten op basis van de legi tieme rechten van het Palestijnse volk, waarbij de legitieme veilig heidsbelangen van alle partijen in aanmerking moeten worden geno men. Teneinde de overdracht van het gezag op een georganiseerde en ge zonde manier te verzekeren zal er een interim-periode van niet meer dan vijf jaar zijn aan het eind waarvan het Palestijnse volk over zijn toe komst beslist, aldus de voorstellen. De tekst, gistermiddag vrijgegeven via het officiële Egyptische persbu reau voor het Midden-Oosten en gis termorgen door de Amerikaanse am bassadeur Samuel Lewis in Tel Aviv aan de Israëlische minister van bui tenlandse zaken Mosje Dajan over handigd. gaat verder: „het Israëlische militaire bestuur op de westelijke oe ver en in Gaza moet beëindigd wor den aan het begin van de interim- periode en het toezicht over het be stuur van de Westelijke oever wordt de verantwoordelijkheid van Jorda nië en het toezicht over de strook van Gaza wordt de verantwoordelijkheid van Egypte." Besprekingen toepassing op de nederzettingen in het bezette gebied". Egypte en Jordanië zullen hun ver antwoordelijkheden uitvoeren in sa menwerking met vertegenwoordigers van het Palestijnse volk die in vrij heid gekozen zijn en die rechtstreeks gezag uitoefenen bij het besturen van de westelijke oever en Gaza. De Vere nigde Naties zullen toezien op de Is raëlische terugtrekking, de terugkeer van het Arabische gezag en het verge makkelijken daarvan. Egypte en Jor danië zullen waarborgen dat de vei ligheidsregelingen waarover overeen stemming zal worden bereikt op de westelijke oever en in Gaza geëerbie digd zullen blijven. Een woordvoerder van minister Da- jan zei gisteren dat het plan „een zeer zorgvuldige bestudering vereist" er wilde verder nog geen commentaai geven. Oppositieleider Sjimon Peres deelde mee dat hij volgende week met Sadat zal gaan praten maar ze ker niet onderhandelen. „Er is een regering, die officiële onderhandelin gen zal moeten voeren. Wij kunnen over zaken spreken maar er niet over onderhandelen, aldus Peres. gulden) oplevert, is afgelopen zondag door vice-president Walter Mondale aan Begin overgebracht. WASHINGTON (DPA) De Amerikaanse dienst die belast is met de bewaking van pre sident Carter en ande re hoogwaardigheids bekleders en hun fami lie. kampt met een acuut tekort aan per soneel. Naar het hoofd van de „Secret Servi ce", Stuart Knight, gis teren verklaarde vreest de dienst dat het staatshoofd niet langer voldoende kan worden beschermd. Behalve Carter er diens plaatsvervanger, vice-president Waltei Mondale, en hun res pectieve familieleden moeten de agenten van deze speciale geheime dienst ook buitenland se staatshoofden en re geringsleiders be schermen. Volgens Knight is de omvang van het inlich tingenmateriaal waar over de dienst nu be schikt, minder dan de helft van hetgeen vijf jaar geleden voorhan den was. De kwaliteit van de gegevens was' zelfs met 75 pet ge daald. Dit was het ge volg van twee wetten, waarvan de ene op de bescherming van de particuliere sfeer en de andere betreffende de „vrijheid van infor matie", die het parti culieren en organisa ties mogelijk maakt inzage te krijgen in ge gevens over hen waar over de overheid be schikt. JOHA.NNESBURG (DPA, AP) Vijftien leidende leden van het centrale comité van de door Robert Moegabe geleide groepering binnen het „Patriottisch Front'' in Rhodesië, zijn uit gevangenissen in Mozambique naar Swaziland gevlucht en zouden nu proberen asiel te krijgen in Rhodesië of Engeland. Vliegtuigen President Carter heeft ïsraël toe stemming gegeven 50 tot 60 Kfir- gevechtsvliegtuigen, die zijn uitge rust met Amerikaanse straalmoto ren, aan Taiwan te verkopen, een gebaar dat de betrekkingen tussen de VS en Israël kan verbeteren, zo heb ben regeringsvertegenwoordigers ge zegd. Volgens de Amerikaanse wet is toestemming vereJst, omdat de vlieg tuigen met Amerikaanse motoren zijn uitgerust. Het besluit van presi dent Carter, dat Israël zo'n 500 mil joen dollar (meer dan een miljaid Hiermee is een crisis aan het licht gekomen binnen de leiding van Moe- gabe's Zanu (de nationale Afrikaanse unie van Zimbabwe), die volgens waarnemers voor grote veranderin gen kan zorgen in het politieke beeld rond R hodesië. Het bericht werd gis teren in Johannesburg bekend ge maakt door een plaatselijke krant en tevens door bisschop Abel Moezore- wa. de voorzitter van Rhodesiës uit voerende raad, die de overgang regelt naar een zwart meerderheidsbewind in het land. Moezorewa was zeer gelukkig met de ontwikkelingen en op een persconfe rentie' in de Witwatersrand-universi- teit zei hij dat de 15 afgescheidenen bij een eventuele terugkeer naar Rho desië welkom zijn en deel kunnen nemen aan de overgang naar een zwart- meerderheidsbewind. De 15 zouden zijn gevangengezet in Mozambique na een meningsverschil met Moegabe over de betrekkingen met Joshua Nkomo, leider van de Zapu (Afrikaanse volksunie van Zim babwe) en Moegabe's compaan in het Patriottisch Front. Nkomo en zijn club opereren vanuit Zambia terwijl Moec;abe en de zijnen in Mozambique verblijven. Tot de gevluchte vrijheidsstrijders behoort „generaal" Josept Tsjlmu- renga, derde man in de militaire raad van Zanla, het bevrijdingsleger van Moe gabe's Zanu. rewa liet er geen onduidelijkheid over bestaan dat hij liever had dat de 15 meteen naar Rhodesië kwamen. „Wij willen dat alle Zimbabwianen terug keren naar huis en thuis is waar de actie plaatsvindt, waar de mensen zijn, waar de overeenkomst bestaat, waar alles is." Minder positief over het huidige bewind in Rhodesië was gisteren de Zambiaanse Kenneth Ka- oenda. die gisteren in een interview in Hamburg vertelde dat Rhodesië's in terne oplossing het geen jaar zou uit houden. GENEVE (AFP. Reuter) De secre taris-generaal van de Verenigde Na ties, Kurt Waldheim. heeft gisteren gezegd dat de benoeming van de Rus Geli Dneprowski tot hoofd van het VN-personeel in Genève. wordt uitge steld tot dat beschuldigingen in de pers als zou de Rus een KGB-spion zijn, zijn onderzocht. Waldheim heeft eveneens verklaard soortgelijke be schuldigingen aan het adres van Wla-i dimir Lobatsjew nauwgezet te zullen onderzoeken. Deze is directeur van de afdeling conferenties en algemene za ken van de VN in Genève. Op het ogenblik is hij in Moskou om tolken aan te werven. Genoegen Ook in Salisbury is het bericht over de aischeiding met duidelijk genoe gen ontvangen. Men hoopt dat de crisLs in het zwarte militante verzet de regeling van premier Ian Smith met de gematigde zwarten in Rhode sië ten goede zal komen Een nationa listische zegsman in Salisbury zei dat de inroep vermoedeijk naar Qroot- Brittannië zou gaan om vandaar uit de ontwikkelingen te volgen. Moezo- MOSKOU (Reuter) De Russische ruimtevaarder kolonel PJotr Kly- moek en zijn Poolse collega majoor Miroslaw Hermaszewski landden gis teren in Kazachstan na een bezoek van een week aan het ruimtelabora torium Saljoet 6 waarin de heren Ko- waljonok en Iwantsjenkow (beiden Sowjet-Unie) sinds 17 Juni aan het werk zijn. Egypte stelt vooi dat besprekingen zullen worden gevoerd tussen Egyp te, Jordanië, Israël en vertegenwoor digers van de Palestijnen over: bij zonderheden van het interim-stelsel, het schema voor de Israëlische terug trekking; wederzijdse veiligheidsre gelingen voor alle betrokken partijen gedurende en na de interim-periode; regelingen ter uitvoering van de VN- resoluties over de Palestijnse vluch telingen; andere punten, die alle par tijen nodig achten. Volgens het plan is „de Israëlische terugtrekking van ISLAMABAD (Reuter, AP) Gene raal Mohammad Zia UI Haq, hoofd van de militaire regering in Pakistan, heeft een kabinet van 22 ministers samengesteld met als doel, aldus al thans de generaal, burgers meer in vloed te geven in staatszaken. De aankondiging kwam op de eerste ver jaardag van de militaire regering die vorig Jaar aan de macht kwam toen premier Zoelfikar All Bhoetto in een staatsgreep werd afgezet. Sinds vorig Jaar heeft Zia het land bestuurd door middel van een raad van adviseurs, die was samengesteld uit ambtena ren en technocraten. Zia, die een be lofte om vorig jaar verkiezingen te houden niet na kwam blijft ook nu aan het hoofd van de regering. Vol gens hem zijn er geen radicale koers wijzigingen te verwachten van de nieuwe regering. MOSKOU (Reuter, AP) De Russische andersdenkende Alexander Ginzburg zal op maandag 10 juli terecht moeten staan op beschuldigingen van „anti-Sowjet-agitatie en propa ganda", zo is gisteren door zijn vrouw Irina aan westerse correspondenten in Moskou meededeeld. Mevrouw Ginzburg had het nieuws ontvangen van de advocate van haar man, Yelena Reznikowa, die er offici eel van in kennis was gesteld. Het proces zal hoogstwaarschijnlijk plaatsvinden in de stad Kaluga. 150 kilometer ten westen van Moskou, waar Ginzburg sinds zijn arrestatie in februari 1977 wordt vastgehouden. De 41-jarige Ginzburg was een goede vriend van de inmiddels naar het westen uitgewezen schrijver Alexan der Solsjenitsyn. Ginzburg beheerde een speciaal fonds, dat de schrijver had opgericht ten behoeve van de families van gevangen gezette dissi denten. Hij was bovendien een van de vooraanstaande leden van de „Hel sinki-groep". die toezicht probeert te houden op de naleving van de rech ten van de mens in de Sowjet-Unie. Ginzburg mocht alleen zijn advocate ontmoeten, zijn vrouw en andere fa milieleden mochten niet bij hem op bezoek. Het proces tegen Ginzburg zal het tweede zijn van deze soort tegen vooraanstaande leden van de „Hel- sinki-groep".De oprichter van deze beweging. Yoeri Orlow, werd op 18 mei veroordeeld tot zeven jaar werk-, kamp en vijf jaar binnenlandse ver banning. Ook Orlow zou zich schul dig hebben gemaakt aan „anti-Sow- jet agitatie en propaganda." Inmiddels heeft een groep van vijftig Franse wetenschappers in de kernfy sica er bij de Franse autoriteiten op aangedrongen al het mogelijke te doen om Orlow aan een baan in Frankrijk te helpen. De wetenschap pers willen op die manier proberen Orlow vrij te krijgen. Deze tactiek is in het verleden wel eens succesvol gebleken. Breznjew, Kosygin (midden-rechts) en andere poli-buro-leden worden op de vergadering van de Opperste Sowjet in het zonnetje gezel. MOSKOU (Reuter, UPI) Premier Alexej Kosygin heeft gisteren in de Opperste Sowjet (de Russische vari ant op een parlement) gezegd dat de Sowjet-Unie de handelsbetrekkingen met de westelijke wereld en vooral met de Verenigde Staten wil uitbrei den. De premier zei dat momenteel slechts twee procent van de Ameri kaanse handel met de Sowjet-Unie wordt gedreven. „Dat betekent dat de samenwerking nog in een voorbe reidende fase verkeert. Er zijn grote mogelijkheden voor uitbreiding, maar aan Amerikaanse zijde wordt geaarzeld om deze weg in te slaan", aldus de premier, die de eerste rede hield tot de vergadering van de Op perste Sowjet, die twee dagen duurt. Kosygin diende een wetsontwerp in waaronder de functies van de minis terraad. of kabinet, waarvan hij het hoofd is, moeten worden gewijzigd. Bij de opening van de vergadering waren partijsecretaris en president Leonid Breznjew en alle andere leden van het 14 man tellende politburo aanwezig. BEIROET (UPI, Reuter, AP) Syrische troepen van de Arabische vredesmacht in Libanon hebben gisteren een ijzeren cordon gelegd rond het oosten van de hoofdstad Beiroet in een poging de rechtse christelijke militie op de knieën te brengen. Er deden zich in de twee stadsdelen sporadische ontploffingen voor en het verkeer bleef onmogelijk door hevig geweervuur. De radio van de rechtse falangisten was gistermiddag weer in de ether nadat het station dinsdag na hevige beschietingen tot zwijgen was ge bracht. Volgens de radio zijn bij de acties van de afgelopen vier dagen 167 mensen om het leven gekomen en raakten meer dan 500 mensen ge wond. Het dodental van de afgelopen dag zou 35 bedragen, terwijl 62 men sen gewond raakten. Ziekenhuis- woordvoerders en politiemensen noemden de cijfers van de falangisti- sche radio echter tamelijk over dreven. De Syrische troepen hielden gisteren alle wegen en bruggen naar het chris telijke stadsdeel onder controle. Woordvoerders van de troepenmacht deelden mee dat zij de christelijke militie met „een ijzeren vuist" zouden bewerken. De rechtse voormalige pre sident Camille Chamoen beschuldig de Syrië er gisteren van de vernieti ging van een vrije maatschappij na te streven en eiste een terugtrekking van de Syrische troepen uit Libanon. Zowel geestelijke moslemleiders als de Libanese eerste minister Selim al Hoss laakten Chamoens uitlatingen. Nieuw bestand President Elias Sar kis was gisteren inmiddels druk bezig met overleg over een nieuw staakt-het-vuren. Zijn minister van buitenlandse zaken Foe- ad Boetros reisde naar de Syrische hoofdstad Damascus om daar met leiders te praten over de beëindiging van de gevechten. Volgens onbeves tigde berichten zou over een nieuw bestand een akkourd zijn bereikt. Pro-Syrische politieke kringen in Li banon vertelde gisteren dat Damas cus van harte instemt met een staakt- het-vuren maar dat daarbij wel eerst een aantal sleutelkwesties moeten worden geregeld. Dit is onder meer toegang van Syri sche troepen tot ïüle delen van het land, met inbegrip van die waar de christenen de baas zijn. Daarnaast zou het Libanese Leger opnieuw moe ten worden opgezet met een verster king van het aantal moslems en zou den officieren, die in zuid-Libanon samenwerking met Israël moeten worden ontslagen. Paus Paulus heeft gisteren een be roep gedaan op alle partijen om hun strijd te staken. De kerkvorst zei met name bedroefd te zijn door de acties van de christenen. „We vragen ons iedere dag af wanneer er een einde zal komen aan het lijden van het Libane se volk, aldus de paus. door Bert van Panhuis BREMEN Het geld en de slang gelden nog steeds als personificaties van het kwaad. Het is voor de negen regeringsleiders van de Europese Gemeenschap te hopen dat zij de komende dagen niet in deze hoedanig heid een stempel zullen drukken op de topconferentie in het Noordduitse Bremen. Want het geld en de slang zullen moeten worden gebruikt om een beetje licht te brengen in de donkere economische situatie van Europa en de rest van de wereld. West-Duitsland is deze maand het podium voor het topoverleg van de leiders van de geïndustrialiseerde westerse landen. Daar de bondsrepubliek dit tweede halfjaar van 1978 voorzitter is van de Europese Gemeen schap mag kanselier Helmut Schmidt als gastheer optreden voor het overleg van van daag en morgen in Bremen. Het is geen toevalligheid dat hij over tien dagen in Bonn dezelfde positie vervult maar dan voor de grote Europese landen aangevuld met de Verenigde Staten. Japan en Canada. Beide conferenties zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Bremen is als het ware de generale repetitie voor Bonn. Sleutelfiguur Schmidt zal niet alleen formeel voorzitter van beide gebeurtenissen zijn, hij is ook stellig van plan naar de inhoud de leiding te nemen. Het gaat namelijk om de monetaire wereldsituatie en het is West-Duitsland dat met zijn sterke economische positie daarin een sleutelfiguur is. Al tijdens het vorige overleg in april in het Deense Kopenha gen— probeerde Schmidt zijn opvatting te slijten dat het blijven kwakkelen van de wereldeconomie in niet geringe mate is te wijten aan de onstandvastigheid van de wisselkoersen van de gangbare munteenhe den. Hij pleitte toen al voor het opstellen van een instrumentarium om daarmee te komen tot een zogeheten „zone van mone taire stabiliteit". Er bestaat in West-Europa al een middel om de wisselkoersen van een aantal landen in de hand te houden: de slang. Dat is een in april 1972 gesloten overeenkomst om de wisselkoersen ten opzichte van eikaars munten te laten schommelen met een maxi male marge van 2,25 procent. Die slang is in de loop der jaren echter flink vermagerd. In de zomer van 1972 moest Engeland er al uitstappen, als spoedig gevolgd door Italië en Frankrijk. Weliswaar deed Parijs een nieuwe poging maar na een Jaar in de loop van 1976 moest Frankrijk er weer uitstappen. Als laatste trad verleden jaar Zweden uit de muntslang. Zodoende maken alleen West-Duitsland. de Beneluxlanden, Denemarken en het niet EG-land Noorwe gen nog deel uit van het monetaire kruipsel. Verkiezingen. Gezien de zwakke positie van de Ameri kaanse dollar en de belasting van de Duitse mark. die daaruit voorvloeit, zou Schmidt graag het Britse pond nog altijd één van de sleutelvaluta's in de monetaire wereld in de slang terug zien en hetzelfde geldt bij het ondernemen van een nieuwe poging. Daarnaast moet president Valéry Giscard d'Estaing terdege rekening houden met de „onafhankelijkheidstrauma's", die ook op economisch gebied binnen en buiten zijn regering^combinatie een grote rol spelen. Vandaar Giscards stellige uitspraken dat Frankrijk er niet over denkt om weer in de slang terug te keren. Daarom schijnt de president in Bremen te willen komen met een voorstel om een nieuwe soort slang te maken. Het principe zou er op neer komen dat de wisselkoersen gaan schommelen ten opzichte van de zogenaamde Europese re keneenheid. een kunstmatige voor het mo netaire verkeer binnen de EG gecreëerde munt. waarvan de koers wordt bepaald door die van de negen EG valuta's. Hoe zo n slang nieuwe stijl moet gaan werken is nog een groot vraagteken. Een Nederlandse monetaire deskundige had er deze week al weinig vertrouwen in en kenschetste het instrument als „een zwalkend ruimte schip". Nederland is in iedere geval niet van plan zijn volle vertrouwen te schenken aan de Franse vinding en zal er aan vasthouden dat de slang wordt gehandhaafd zolang de deugdelijkheid van iets nieuws nog niet duidelijk vaststaat. In Bremen werd deze week het stadhuis in orde gebracht om de horden politici, ambtenaren, journalisten en fotografen te kunnen ontvangen. EllfOpeeS FOflÖS De hier nog verzamelde borden zullen voor een soepel „verkeer" moeten zorgen. voor de Franse frank, waarvan de positie sterker is geworden door de duidelijke over winning van centrumrechts bij de Jongste algemene verkiezingen in Frankrijk. Maar zo gemakkelijk kan dat niet in zijn werk gaan. Groot-Brittannië staat aan de voor avond van algemene verkiezingen vrijwel zeker in oktober en tot premier Calla- ghan deze. naar hij zelf zal hopen, heeft gewonnen zijn diens handen gebonden en kan hij dus onmogelijk grote toezeggingen doen. Voor Frankrijk liggen de problemen meer op het politiek-psychologlsche vlak. Tot tweemaal toe heeft de Franse regering het toch wel vernederende besluit moeten ne men dat men de franc uit de slang terugtrok en in Parijs is men dan ook zeer voorzichtig komen als West-Duitsland er zijn medewer king aan zou geven want het is in feite Bonn. dat de hand op de Europese knip heeft. Het lijkt er echter op dat Schmnldt en zijn minister van financiën Matthöfer zo'n EMF een kans willen geven als zij bij andere Europese landen de bereidheid vin den iets te doen aan wat dc Westduitsers belangrijk vinden En dat ls weer de eerder genoemd»» wi.sselkoersproblematiek De EMF ldeëen zijn nog nauwelijks aan de breinen ontsproten dus hoe de zaak zal worden uitgebouwd is nog een grote vraag. .Bijzaken" Frankrijk heeft over deze monetaire mate rie al uitgebreid overlegd met het bevriende West-Duitsland en met name in de kleine EG-landen met Nederland voorop is er al boos gereageerd op deze poging tot de vor ming van een directoraat, een officieus lei derschap Tijdens de besprekingen tussen Schmidt en Giscard is ook het idee geboren om te komen tot de vorming van „een" Europees Monetair Fonds, een Europese zus dus van het IMF. Zo'n EMF zou ook de mogelijkheid krijgen om kredieten te ver strekken. Zo'n EMF met krediet-mogelijk heden zou alleen maar van de grond kunnen De overige onderwerpen, die in Bremen aan de orde komen verdienen, terecht of ten onrechte, de kwalificatie „bijzakenHet vraagstuk van de werkloosheid en dan voor al die onder de Jongeren zal omdat Frank rijk dwars lig nauwelijks aan de orde ko men. Hetzelfde geldt voor het energiepro bleem, waar men kennelijk wil wachten op het pakketje dat de Amerikaanse president Jimmy Carter volgend weekeinde mee zal brengen. „Bremen" zal voorts geringe aandacht wij den aan de betrekkingen met Japan en de Noord-Zuld-verhouding. In het overleg van de ministers van buitenlandse zaken zullen zeker actuele zaken als het Midden-oosten en Afrika worden besproken. In het algemeen kan men over het topover leg in Bremen zeggen dat de verwachtingen weer eens hoog gespannen zijn zeker gezien tegen het licht van de top in Bonn. De Westduitse bondskanselier heeft het gevaar daarvan al onderkend en gewaarschuwd tegen teveel optimisme, tegen een sfeer van „wat kan ons nu nog gebeuren". Het verle den heeft bewezen dat zulke conferenties vaak op een bittere teleurstelling uit draaien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7