Meningen over de waarde van
Urenco- voorbehoud verdeeld
Vijftien jaar voor drie
bezetters provinciehuis
Couveusekinderen in de knel
maar ook uw
>unigarant
Van Agt verwacht partners te kunnen overtuigen
Zwaarste straf tot nog toe in Zuidmolukse processen
Ambtenaren zien
zaak somber in
Prijscompensatie
van 1,2 procent
voor werknemers
Drie gevallen
van polio
Rita
flatikfJiy
Dr. Ruys: „Het is fysiek niet meer op te brengen"
IK ZIE IK ZIE
WAT JIJ OOK WEL ZIET
4 ZATERDAG 1 JULI 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
ADVERTENTIE
CDA-fractieleider Aantjes schudt
nzeifs premier Van Agt de hand na de
ertje' afloop van het debat
lijn
Oppositieleider Den Uyl in de vroege uren van vrijdag in felle discussie met Van
Houwelingen (CDA, tweede van links). Geheel links (ten dele zichtbaar) de PvdA'er
Ter Beek, rechts naast Van Houwelingen de PvdA'er mr. K. G. de Vries
n?
Êen
een
een
at
n de
digd
!tS
>r watl
laar
i
irdige
;het i
je
1
ANWB
VERZEKERINGEN
door Jan Sloothaak
ASSEN De drie Zuidmolukkers die gisteren wegens de bezetting van het provinciehuis in
Assen zijn veroordeeld to* vijftien jaar, hebben de hoogste straffen gekregen die tot nu toe in
processen tegen Zuidmolukkers zijn uitgedeeld. In de eerste gijzelingszaak, die van de
treinkaping bij Wijster, kretren alle verdachten veertien jaar. Het vonnis luidde gisteren
vijftien jaar.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het kabinet Van Agt zal een exportvergunning
voor de levering van verrijkt uranium aan Brazilië slechts
onder voorbehoud verstrekken. Over de vraag of dat voorbe
houd enige waarde heeft, bleven gisteren de meningen in
politiek Den Haag verdeeld.
Dat is de uitkomst van het Urenco-
;RS Kamerdebat, waarin het niet tot een
lange tijd dreigende splitsing in de
CDA-fractie is gekomen, en waarin
het conflict tussen die fractie en het
kabinet vrij soepel werd weggewerkt,
V. var De exportvergunning zal in het voor-
E> j uitzicht worden gesteld „onder het
I voorbehoud dat ten tijde van de leve
ring van verrijkt uranium aan Brazi
lië (eind 1981, begin 1982) er voldoen-
D de zekerheid zal bestaan, dat vóór dat
het van Urenco afkomstige materiaal
Bildt aan opwerking toe is (rond 1986). er
reest* overeenstemming zal zijn bereikt
over een deugdelijk opslagregime
De
er
voor plutonium", aldus de door~Van
Agt voorgelezen letterlijke tekst van
de clausule.
Die formulering, die premier Van Agt
Boèr in het Kamerdebat in de nacht van
donderdag op vrijdag vrijwel letter-
i lijk overnam van het CDA-Kamerlid
Van Houwelingen. verpakte premier
nede- Van Agt in een uitgebreide verhande
ling over het volkenrecht, en daarbij
met name het vaststaande recht van
ieder land om bij sterk gewijzigde
omstandigheden tot een eenzijdige
verbreking van een internationale
overeenkomst over te gaan Van Agt
rekende het onverhoopt niet tot
stand komen van voldoende uitzicht
lop een plutonium opslaüregime vóór
.1981. tot dit recht.
De oppositie-partijen PvdA. D'66 en
PPR noemden dit voorbehoud een
..loos gebaar", omdat het ingepakt
Was in de verhandeling over het vol
kenrecht ..Ook zonder vermelding
iou die regeling gelden", aldus een
honende oppositie gisternacht bij de
ontknoping van het langdurige Ka
merdebat over Urenco.
Letterlijk
CDA-kamerlid Van Houwelingen zei
gisterochtend na afloop van het Ka
merdebat dat premier Van Agt letter
lijk zijn woorden uit een eerder stadi
um van het debat had overgenomen,
en dat die woorden als voorbehoud
zullen worden toegevoegd aan de in
tentieverklaring over de afgifte van
export-vergunning. Het kabinet zal
die verklaring dezer dagen afgeven.
Hij verweet de oppositie zich tegen
beter in te hebben vastgebeten in de
volkenrechtelijke verhandeling van
premier Van Agt. terwijl die verhan
deling. naar Van Houwelingen meent,
geheel los staat van de clausule die in
de door het ministerie van economi
sche zaken af te geven intentieverkla
ring zou worden ingevoegd.
Bij ambtenaren van het departement
van buitenlandse zaken op de ambte
naren-tribune was de stemming gis
ternacht over het algemeen vrij som
ber over het voorbehoud dat premier
Van Agt de Kamer beloofde in de
intentieverklaring te zullen invoegen.
Men verwacht dat de partnerlanden
in de Almelose ultra-centrifugefa-
briek. West-Duit-sland en Engeland
grote moeite zullen hebben met de
clausule, omdat deze in feite bete
kent dat er tot 1981 onzekerheid zal
blijven over de vraag of er verrijkt
Van onze soc.-economische redactie
DEN HAAG Minister Albeda heeft
de werkgevers toestemming gegeven
om aan alle werknemers, die niet on
der een CAO vallen per 1 Juli een
prijscompensatie van 1,12 procent te
geven. De niet-CAO-trekkers krijgen
daarmee dezelfde prijscompensatie,
die de meeste werknemers die wèl
onder een CAO vallen, sinds vandaag
tegemoet kunnen zien.
Voor de niet-CAO-trekkers is verder
bepaald, dat zij voorzover zij tot nu
toe niets hebben gekregen met
terugwerkende kracht tot 1 januari
een prijscompensatie van 1.94 pro
cent mogen hebben. Voor de werkne
mers. die in het laatste kwartaal van
1977een loon ontvingen van 2000
gulden per maand of minder is de
toekenning van de prijcompensatie
verplicht.
Minister Albeda heeft zijn besluiten
genomen op grond van het destijds
nogal omstreden wet op de niet-CAO-
lonen. Met deze wet wil hij bewerk
stelligen dat de loonmatiging niet al
leen wordt opgebracht door de werk
nemers die onder een CAO vallen. Op
grond van het besluit van minister
Albeda. dat gisteren in de Staatscou
rant is gepubliceerd, is het de werkge
vers toegestaan om met ingang van 1
oktober 1978 een loonsverhoging toe
te kennen van een half procent.
tievoorzitter Aantjes anderzijds. Mi
nister Van der Klaauw van buiten
landse zaken legde zich pas op het
allerlaatste moment bij de toezeggin
gen neer. Het kabinet kwam met de
toezeggingen deels terug op het har
de betoog, dat premier Van Agt
uranium aan Brazilië geleverd zal woensdag in de Tweede Kamer had
worden. Ook Brazilië zal niet blij zijn gehouden. Toen leek het kabinet van
met de nu ingebouwde onzekerheids- geen wijken te weten. De CDA-frac-
factor, waarvan premier Van Agt ove- tie. waar op het laatst in feite nog
rigens woensdag in de Tweede Kamer slechts een deel van de AR-vleugel
nog zei dat hij zo'n element van onze- voet bij stuk hield, was al eerder
kerheid niet wilde inbouwen. teruggekomen op de in de motie Van
Houwelingen (uit februari) geëiste
'Ov*krtiii<r*kn' totstandkoming van een opslag-regi-
i/vcituigcii me vóór 1981 Dat werd terugge-
Premier Van Agt zelf erkende gister- schroefd tot voldoende uitzicht op de
nacht na afloop van het Kamerdebat tijdige totstandkoming van zo'n
desgevraagd dat er in het inbouwen regime.
van de onzekerheidsfactor een risicio
zit dat de partners nu alsnog uit Geen SDEan
Urenco zullen stappen. Hij verwacht-
te echter in staat te zijn de partners PvdA-woordvoerder Ter Beek con
té overtuigen van de redelijkheid van cludeerde gisternacht dat er van de
de clausule. In het Kamerdebat had roemruchte motie-Van Houwelingen
hij even tevoren de overtuiging uitge- geen spaan meer heel was gelaten,
sproken dat die partners met het „Het demasqué is compleet" voegde
voorbehoud akkoord zullen gaan. Hij D'66-woordvoerder Brinkhorst daar-
zei dat die landen voortdurend naar aan toe.
veiligheidswaarborgen hebben willen Aan het eind van het Kamerdebat,
streven, en dat dus te verwachten dat gisterochtend vroeg omstreeks
valt. dat deze nieuwe, naar zijn oor- zes uur werd afgerond, werden alle
deel voor de hand liggende, waarborg moties van de oppositie verworpen,
wordt toegevoegd. CDA. VVD. SGP. GPV en DS'70
steunden ze niet. De moties vroegen
Ook liepen gisteren de meningen uit- onder meer om het niet verlenen van
een over de vraag in hoeverre premier de intentieverklaring voor de export-
Van Agt gisternacht de Tweede Ka- vergunning, zolang niet duidelijk was
mer toezegde dat het parlement be- dat er een opslag-regime zou zijn vóór
trokken zal blijven bij het toetsen (in dat het eerste verrijkt uranium Ne-
1981) of er inderdaad voldoende uit- derland zou verlaten,
zicht op een tijdig totstandkomen
van plutonium-opslag-regime zal
zijn. Van Agt beloofde de Tweede
Kamer regelmatig te zullen informe
ren over de voortgang bij de bespre
kingen voor de totstandkoming van
het regime, en in het bijzonder in 1981
vlak vóór het nemen van de definitie
ve beslissing tot verlening van de
export-vergunning. De oppositie con
cludeerde dat met die toezegging niet
het laatste woord aan de Tweede Ka
mer gelaten wordt, terwijl Van Hou
welingen juist betoogde dat de Ka
mer door deze toezegging alle kans
krijgt om. voorafgaande aan de defi
nitieve beslissing van het kabinet,
mee te denken over de vraag of er
voldoende uitzicht is op een opslag
regime.
Draaiboek
Met de toezeggingen die de regering
deed werd gisternacht in de Tweede
Kamer het draaiboek uitgevoerd, dat
in de nacht van woensdag op donder
dag in moeizame onderhandelingen
voor elkaar was gebracht tussen pre
mier Van Agt enerzijds en CDA-frac-
Volgens de president van de recht
bank. mr. F. C. Fliek. zou de toepas
sing van de hoogst mogelijke straf
(levenslang of twintig jaar) overwo
gen kunnen worden, gezien de ernst
van de zaak. De persoonlijke omstan
digheden van de daders gaf echter
aanleiding tot lagere straffen. Het
gaat volgens de rechtbank om eenza
me en gedesoriënteerde jonge men
sen, die uit de behoefte om een „be
langrijk iemand" te zijn. hebben ge
handeld.
Opmerkelijk is dat de rechtbank
géén politieke gedrevenheid erkende.
Er zijn tijdens de acties geen politie
ke eisen gesteld, maar er werd slechts
om vrijlating van gevangen Zuidmo
lukkers. vrije aftocht en geld ge
vraagd. Uit het vragen van een los
geld van dertien miljoen dollar blijkt
het oogmerk om het aangewende ge
weld tevens te benutten om gemeen-
ADVERTENTIES
schapsgeld te krijgen voor eigen par
ticulier gebruik, aldus de rechtbank.
Ook al zou het RMS-ideaal wel de
drijfveer zijn geweest, dan nog kan
het onevenredig zware geweld redelij
kerwijs niet in rechtstreeks verband
worden gebracht met het politieke
einddoel.
Mr. Fliek herhaalde als in de vorige
rechtzaken dat de rechtbank er
zich van bewust is dat bij veel Zuid
molukkers de overtuiging leeft dat ze
moeten blijven streven naar een onaf
hankelijke staat. Een eigen vrije
staat kan de Nederlandse overheid
hun echter niet verschaffen en Neder
landse burgers zijn niet de tegenstan
ders. op wie de vrijheid bevochten
moet worden.
Het is misplaatst om te spreken van
vrijheidsstrijders als de geweldsda
den zich richten tegen de Nederland
se overheid of willekeurige Neder
landse burgers. „Daardoor wordt aan
die geweldsdaden een schijn van
rechtvaardiging gegeven die het voor
de samenleving gevaarlijke en drei
gende effect verdoezelt en de daders
maakt tot navolgenswaardige voor
beelden. Het gevaar dat daarin
schuilt voor daarvoor ont"ankelijke
jonge Zuidmolukkers is in de desbe
treffende psychiatrische rapporten
duidelijk in het licht gesteld."
Afkeuring
Volgens de rechtbank ware het daar
om te wensen dat in de gesprekken
die in Zuidmolukse kring op gang zijn
gekomen, het afkeurenswaardige van
geweldsdaden duidelijk aan de orde
zou worden gesteld. „Aldus kan hope
lijk voorkomen worden dat daden
van gisteren de daders van morgen
inspireren."
De rechtbank overwoog dat voor de
actie in het provinciehuis in feite
geen aanleiding was geweest, omdat
juist nu de problematiek van de Zuid
molukkers bij de Politiek-verant-
woordelijke organen in Nederland de
volle aandacht heeft. Aan het geweld
kan dan ook geen ..signaal-functie"
worden toegekend, in die zin dat het
noodzakelijk was of een laatste mo
gelijkheid om een in gebreke blijven
de Nederlandse overheid te activeren.
De rechtbank vindt dat alle aange
voerde beschuldigingen weder
rechtelijke vrijheidsberoving, dood
door schuld (slachtoffer gedeputeer
de J. Trip), moord op de planoloog drs
K. de Groot en verboden vuurwapen
bezit bewezen zijn. Tevens vond de
rechtbank dat alle drie verdachten
even schuldig waren en derhalve ge
lijke straffen moeten hebben. De offi
cier van justitie had tegen Frans L.
(Nunu) en Dick H. (20) elk achttien
jaar geëist en tegen Eli K. (20) een
lagere straf van vijftien jaar, omdat
hij de laatste iets minder toereke
ningsvatbaar achtte.
AMSTERDAM Gisteren en eergis
teren zijn drie nieuwe gevallen van
polio gemeld. De slachtoffers zijn een
26-jarige vrouw uit Bennckom. die
geen verlammingsverschijnselen ver
toont. een dertienjarig meisje uit
Nieuw Lekkerland en een achtjarige
jongen uit Opheusden. Het totaal
aantal gevallen is nu 72.
Intussen heeft het ministerie van
volksgezondheid een raadgeving be
kendgemaakt. Het is niet gewenst,
aldus het ministerie dat mensen be
neden de 26 jaar die niet zijn ingeënt,
aan izomenkampen deelnemen. Het
ministerie herinnert er aan dat geen
polio-gevallen bekend zijn van kinde
ren die werden ingeënt.
Overigens is de ervaring van de kam-
peerraad. dat mensen die om gods
dienstige redenen hun kinderen niet
lieten inenten, die kinderen ook niet
gauw naar algemene kampen sturen.
Pa en ma op bezoek.
We zullen ze 'ns helemaal
in de watten leggen.
We halen ze op.
Maken er 'n feest van. t
En brengen ze
weer thuis.
Met ons autootje.
Hoe anders?
„Ik zal zorgen, dat u zo aan de beurt
bent."
ADVERTENTIE
door Willem Schrama
Verschenen:
Arend van Dam
144 blz12,90
150 satirische tekeningen. Als cartoonist
geniet Arend van Dam grote bekendheid.
Regelmatig verschijnen zijn tekeningen in
Trouw. Voorlopig. Hervormd Nederland.
Bestuursforum, Intermediair, Groene
Amsterdammer en vele andere bladen. Zijn
licht satirische reacties op gebeurtenissen
en verhoudingen in onze moderne
samenleving spreken vele lezers aan. Door
een groot aantal van deze trefzekere, de
kern rakende cartoons in boekvorm bijeen
te brengen kunnen zij hun boodschap
blijven zeggen.
Een cartoon-boek dat u niet los laat. U zult er telkens weer door
geboeid worden. Bert van Duijn (hoofdredacteur Hervormd
Nederland) schreef een Woord vooraf.
Verkrijgbaar in de boekhandel
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ
J. H. KOK KAMPEN
LEIDEN Er dreigt een noodsituatie te ont
staan bij de behandeling van couveuse-baby's
in Nederland. Door ernstige personeelstekorten
blijken de ziekenhuizen niet meer in staat om
de ongeveer tienduizend te vroeg geboren kin
deren per jaar op te nemen. In Leiden (Acade
misch Ziekenhuis) en Rotterdam (Sophia Kin
derziekenhuis) hebben drastische opnamebe
perkingen er al toe geleid dat men nee moet
zeggen als om een couveuse wordt gevraagd.
De noodsituatie is ironisch afdeling is. Van artsen en
genoeg een rechtstreeks ge- verpleegkundigen wordt ei-
volg van de grote vorderin- genlijk gevragd dat ze 24 uur
gen die de afgelopen vljfen- per dag in touw zijn En dat
twintig jaar op dit gebied is fysiek niet op te brengen."
zijn gemaakt. De behande
ling van te vroeg geborenen Illustratief is de situatie in
(ook wel prematuren ge- het Leidse AZ, waar onder
noemd) is te vergelijken met leiding van dr. Ruys een
die op een willekeurige inten- team van vijf kinderartsen,
sive care afdeling. Beade- twee assistenten en negen-
ming, voeding, hartslag en tien verpleegkundigen de
lichaamstemperatuur staan zorg heeft over slechts twaalf
onder voortdurende controle couveuses (ook wel isolettes
van kinderartsen en ver- genoemd). Volgens een rap-
pleegkundigen. die in aantal port van de Vereniging Kin-
niet zijn opgewassen tegen dergeneeskunde. dat binnen
liet steeds groeiende aanbod. kort aan minister Ginjaar
van volksgezondheid zal wor
den aangeboden, vereist dat
aantal couveuses niet min
der dan vijfendertig ver
pleegkundigen. wil het ni-
Intensief
De Leidse neonatoloog (kin
derarts voor vroeggebore-
nen) dr. J. H. Ruys zegt hiero- veau vaP de zorg gehand-
ver: „Zelfs collega's hebben haafd blijven,
er vaak geen idee van hoe
enorm arbeidsintensief zo'n Van de oneeveer 170.000 ba
by's die per jaar in Nederland
worden geboren, heeft 2.5
procent zonder meer inten
sieve zorg nodig. Het gaat
hier in bijna alle gevallen om
kinderen die als gevolg van
een vroegtijdige geboorte
slechts twee drie pond we
gen. Vaak gaat een dergelijk
lichaamsgewicht samen met
te weinig ontwikkelde long
functies. dus ademhalings
problemen. Maar ook zijn er
gevallen met aangeboren af
wijkingen of ernstige geboor
tebeschadigingen.
Beter leven
Een goede opvang van deze
baby's mist zijn effect niet.
Dr. Ruys: „Ondenoekingc.:
hebben zonder meer aange
toond dat het aantal kinde
ren met zogenaamde restver-
schijnselen meestal spasti-
citeit zeer aanzienlijk is
gedaald. Het komt steeds
minder voor dat kinderen er
een levenslange handicap
aan overhouden. Spasticlteit
is bij voorbeeld altijd toege
schreven aan zuurstofgebrek
tijdens en kort na de beval
ling. En dat is nu heel duide
lijk iets dat door een verbe
terde verloskundige en neo-
natale zorg is teruggedron
gen. Daarnaast zijn ook de
overlevingskansen in het al
gemeen aanzienlijk verbe
terd. Het overlevingspercen-
tage van kinderen van twee a
drie pond is de laatste vijf-
Een groot uur U
Het VARA-televislepro-
gramma „Een groot uur U",
dat zondagavond (20.15 Ne
derland 1) wordt uitgezon
den. is geheel gewijd aan
couveusekinderen. Koos
Postema praat daarin met
kinderartsen, verpleegkun
digen en ouders van couveu
sekinderen. Het programma
is vóór een deel opgenomen
in het YVilhelmina Gasthuis
te Amsterdam.
entwintig jaar van veertig tot
bijna tachtig procent geste
gen. Zijn dat dan geen kneus
jes. vraagt men dan. Nee.
want van de overlevenden
blijkt het aantal gehandicap
ten tot maar liefst een kwart
gedaald. Je kunt dus spreken
van een verbeterde levens
kwaliteit. Daarom is ook
dringend een oplossing voor
het personeelsprobleem ge
boden. anders gaan we een
stap terug op de weg die we
gedurende vijfentwintig Jaar
moeizaam hebben afgelegd.
Er ontstaat nu een situatie
dat kinderartsen in algeme
ne ziekenhuizen, die het
voorheen nodig vonden een
beroep op ons te doen. nu zelf
met het probleem worden op
gescheept. Dat betekent bij
na altijd een minder intensie
ve en u zegt het mis
schien ook wel een minder
deskundige behandeling."
