Meer informatie nodig over
investeren in derde wereld
n Extra maand rente
Uitstekend!"
Nota Bouwbeleid
niet vrijblijvend
Vaste voet in Lloyds voor
Amerikaanse makelaars
Franse frank wellicht
gekoppeld aan 'slang'
Bod van 2000 procent
Jaarverslag Financierings Mij. Ontwikkelingslanden roept vragen op
Bel020-5204911
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS NV
Aantjes over visie Beelaerts van Blokland
Chr. vervoerders tegen tonnagestop
Verkeerde uitleg
ZATERDAG 1 JULI 1978
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET PS 29 - RH 33
door Nico Kussendrager
DEN HAAG Gisteren werd de jaarvergadering van de Financierings Maatschappij
Ontwikkelingslanden (FMO) gehouden en dat was een betrekkelijk tamme bijeenkomst. Toch
opent het jaarverslag van de maatschappij alle mogelijkheden tot vragen, maar ze werden
door de aandeelhouders (werkgevers, werknemers en overheid) niet gesteld.
Opzet van de FMO is Nederlandse
bedrijven te helpen, die in ontwikke
lingslanden willen investeren, en be
drijven uit de derde wereld met geld
en adviezen bijstaan. In de loop van
het vorige jaar is de opzet veranderd
en kreeg de overheid de meerderheid
van de aandelen (51 procent). De vori
ge minister voor ontwikkelingssa
menwerking had van den beginne
zijn twijfels over de FMO, zoals zij
toen was. Er mocht aanvankelijk al
leen steun worden gegeven als sprake
was van een duidelijk Nederlands be
lang. In de nieuwe snit mag de FMO
ook aanvragen uit de ontwikkelings
landen behandelen en moet zij er
vrij vertaald oppassen, dat vesti
ging van bedrijven daar aansluit bij
wat de derde wereld nodig heeft.
Tweeslachtig
Gevaar wordt dan wel, dat de FMO
een wat tweeslachtig karakter krijgt: Vddk DêtGr
aan de ene kant de behoeften van de
gewone mensen in ontwikkelingslan
den. aan de andere kant de belangen
van het bedrijfsleven. Waar die twee
elkaar overlappen kan de financie
ringsmaatschappij werkzaam zijn.
slag. Sterker nog: er zijn nogal wat
twijfels over de bezigheden. Een paar
voorbeelden: steun wordt gegeven
aan de confectie-industrie in Tunesië.
Maar in het algemeen gaat het
daar niet zelden om kleine enclaves,
waarvan de voordelen (scholing, in
komen) tot een kleine groep beperkt
blijven en zich niet verder verbreiden.
Ruim een half miljoen is bestemd
voor een hotelproject in Israël. Maar
is Israël een ontwikkelingsland, en in
hoeverre is toerisme voordelig voor
de derde wereld. De nadelen (cultu
reel en economisch) zijn vaak groter
dan de voordelen. Geholpen worden
ook bedrijven voor stalen- en kunst
stofbuizen (de Filippijnen en Indone
sië). Best nuttig misschien, maar de
„nieuwe ketters" hebben ons geleerd
dat ook bamboepijpen welkom en
goedkoper zijn.
Nu is het best mogelijk dat dat bij de
activiteiten van de FMO het geval is.
maar het blijkt niet uit het jaarver-
De geneesmiddelenindustrie in een
aantal derde wereldlanden krijgt geld
van de FMO. Hoe verhoudt zich dat
tot lokale geneeswijzen, die vaak be
ter zijn? Een visproject in Kameroen,
waarvoor de FMO een lening ver
strekt van 650.000 gulden, werd geli
quideerd, zo% vermeldt het jaarver
slag. Waarom, en wat voor lering kan
daaruit worden getrokken voor de
toekomst?
In Tanzania heeft de FMO een min
derheidsbelang in een cacao-planta-
ge. maar er wordt niet verhaald over
verwerking van de cacao. Toch is
uitvoer van verwerkte grondstoffen
voor ontwikkelingslanden veel aan
trekkelijker. Zes jaar geleden leende
de FMO acht miljoen gulden voor een
bierbrouwerij in Indonesië. In veel
ontwikkelingslanden bestaat een uit
gebreide huisdrankennijverheid
(over kwaliteit hebben we het niet).
Hoe verhoudt het FMO-project zich
daar toe?
Tot slot: BUD-Senegal. Daar worden
tuinbouwprodukten gekweekt voor
de uitvoer. Vaststaat dat de Senega-
lezen in hun door honger getroffen
land er weinig aan hebben, ondanks
de werkgelegenheid voor een 4000
mensen.
Lopende projecten
Toegegeven: het zijn allemaal lopen
de projecten en mogelijk is er in het
verleden best uitgebreid over ge
praat. Toch is juist een aandeelhou
dersvergadering, zoals die gisteren
plaatsvond, dè gelegenheid daar na
der over te praten, en zich op de
hoogte te stellen van de sociale en
economische gevolgen van op zijn
minst een aantal bezigheden van de
FMO. In één geval gebeurde dat
slechts: een aandeelhouder infor
meerde naar de gevolgen van hout
kap in de Kongo. Terecht stelde hij:
je kapt een boom. je werkt op zijn
best mee aan de verwerking van het
hout (dat doet de FMO ook) en daar
na is er niets meer. De man kreeg
géén bevredigend antwoord.
Overigens is wat betreft de nieuw
aangevatte projecten de informatie
in het jaarverslag uitgebreider. Er
wordt gezegd hoeveel arbeidsplaat
sen ze opleveren, in hoeverre het gaat
om vervanging van produkten die tot
dan toe moesten worden ingevoerd
(zodat het ontwikkelingsland kan
besparen op buitenlandse geldmidde
len) enzovoort. Het lijkt zinnig om
dat beknopt voor alle zaken te doen
waarmee de FMO zich bezighoudt,
die immers sinds de verandering van
opzet algemene ontwikkelingsdoel
einden hoog in haar vaandel schrijft.
En het moet toch ook mogelijk zijn
een aantal „oude" projecten zodanig
bij te sturen dat ze meer aan huidige
doelstellingen beantwoorden.
Kleine bedrijven
Houtkap in de Kongo, waar ook de FMO zit. wekte onlangs de belangstelling van de Nederlandse televisie.
Eén daarvan is, zo zei FMO-directeur
dr Y. de Wit, het meer aandacht ge
ven aan kleine bedrijven in ontwikke
lingslanden. In dezelfde zin liet on
langs UNIDO-directeur dr Abd-El
Rahman Khane zich in een gesprek
met deze krant uit. (UNIDO is de VN-
instelling die zich bezig houdt met
industrialisatie). Maar, waarschuwde
dr De Wit, wij zijn daarop niet inge
steld. „We moeten nu gaan kijken hoe
we dat kunnen veranderen", en dat
lijkt inderdaad in het huidige ontwik -
kelingsdenken een voor de FMO voor
de hand liggende zaak. En waar
schijnlijk zullen de projecten die dan
in het jaarverslag opduiken toch wat
anders geaard zijn dan nu het geval
is.
Er is een zeker streven in die richting
met projecten bijvoorbeeld in India,
maar daar staat vreemd genoeg
de regering er erg huiverig tegenover.
Het past ook in een lichte accentver
schuiving wat betreft de landen waar
wordt gewerkt. Indonesië springt
daar nu met bijna éénderde van de
uitstaande bedragen sterk (te sterk?)
uit.
Naar den vleze
Overigens gaat het de FMO zelf naar
den vleze. Steeds meer wordt zij van
uit ontwikkelingslanden benaderd
voor de financiering van bedrijven.
Verwacht wordt, dat dat dit jaar ver
der zal toenemen. Opvallend hoeft
dat niet te zijn omdat het immers
voor ontwikkelingslanden aantrekke
lijk kan zijn samen te werken meteen
financieringsmaatschappij, die niet
zoals in onze buurlanden het
belang van het eigen bedrijfsleven
bovenal stelt. Op papier tenminsU
niet en naar we voorlopig maar aan
nemen ook niet in de praktijk. Toch
blijkt dat nogmaals niet uit het
jaarverslag en ook niet uit de Jaarver
gadering. Wat meer uitgebreidere in
formatie. ook in sociaal-economische
zin, van een maatschappij waar toch
de Nederlandse overheid een meer
derheidsaandeel in heeft, zou niet
weg zijn.
(ADVERTENTIE)
VAN HOUWELINGEN:
„Dat was een hoogst interessant
gesprekje met die meneer van de
Banque de Paris, Henry. Eén tele
foontje en ik bezit een reserve-
geld-rekening, die 5 'A% rente
opbrengt. Oók als ik er wat van
opneem."
HENRY: „Zoals ik u al zei,
meneer, zonder boeteclausule en
zonder obnamekosten. Bovendien
bent u tot f 5.000,- niet aan een
opzegtermijn gebonden en..."
VAN HOUWELINGEN:
„En wanneer ik zorg dat ik minder
dan de helft van mijn gemiddelde
•Rente 5)4% i.n.o.
jaarsaldo opneem, ontvang ik
bovendien nog een 13e maand."
HENRY: „Inderdaad meneer.
Bij de jaarlijkse rente-afrekening in
januari krijgt u 1/12 van de rente
er nog eens extra bij."
VAN HOUWELINGEN:
„Als ik het goed begrijp is dat
dus vooral voor de trouwe
spaarders."
HENRY: „Inderdaad, meneer."
afdeling Tèlébanque
Amsterdam-Amhem-Breda-Dordrecht-Eindhoven-Enschedc-Groningcn-Den Haag-Haarlcm-
Heerlen-Hengelo-Maastricht-Nijmegen-Roermond-Rorterdam-Tilhurc-Urrecht-Venlo-Wecrt.
LUXEMBURG De topconferentie van de Europese Ge
meenschap, die op 6 juli in Bremen wordt gehouden, gaat zich
bezighouden met de vraag of de koers van de Franse frank
gekoppeld kan worden aan de „slang", de monetaire overeen
komst tussen West-Duitsland, Nederland, België, Luxemburg,
Noorwegen en Denemarken. Deze behelst, zoals bekend, dat
de valuta's van deze landen gezamenlijk zweven ten opzichte
van andere munten, waarbij de interne koersafwijkingen
beperkt moet blijven tot maximaal 4,5 procent.
„Die zal niet aan de kant worden
gezet om plaats te maken voor een
minder gedisciplineerde oplossing",
aldus Poos.
De ministers zijn begin vorige week
ook overeengekomen om het kapitaal
van het Europese Fonds voor Mone
taire Samenwerking (FECOM) uit te
breiden en om uiteindelijk de Euro
pese Rekeneenheid (ERE) te gebrui
ken als betaalmiddel tussen centrale
banken in de EG. Dit zou de ERE
veranderen in een echte interventie
valuta. een Europese munt die de
Europese stappen naar integratie
kan begeleiden en bekronen
UTRECHT Levensverzekeringmaatschappij
„Utrecht", onderdeel van het AMEV-concern, wil op de
aandelen van de Dordrechtsche Landbouwonderneming
een bod uitbrengen van 2000 procent, ofwel van 20.000
gulden per aandeel. Over de verdere voorwaarden van het
bod wordt nog onderhandeld. Bij de vaststelling van de
hoogte van het bod is ervan uitgegaan, dat de „Utrecht"
de Dordrechtsche Landbouwonderneming ongewijzigd
zal voortzetten.
Pierson, Heldring en Pierson
wil 60 miljoen gulden lenen. Over
gegaan zal daartoe worden tot uit
gifte van 7,5 procent obligaties
1978 per 1984-1988. De koers van
uitgifte zal op 5 juli worden be
kendgemaakt. Officiële notering
van de lening op de Amsterdamse
beurs zal worden aangevraagd.
Storting moet op 31 juli ge
schieden.
Kon. Tapijtfabrieken Bergoss
heeft 6 miljoen gulden steun ont
vangen van de regering. Deze
steun, alsmede de al ontvangen 6
miljoen gulden van de Nationale
Investeringsbank worden vol
doende geacht om de dreigende
financieringsproblemen het hoofd
te kunnen bieden. Als dit jaar de
problemen worden opgelost, dan
zal het bedrijf 1979 met een posi
tief resultaat kunnen afsluiten.
Arostel Brouwerij
De bonden hebben het Heine-
ken-concern laten weten, dat zij
geen bezwaar hebben tegen de
voorgenomen sluiting van de Am-
stel Brouwerij in Amsterdam en
overbrenging van de produktie
naar de Heineken-vestiging in
Zoeterwoude. Sluiting van de Am-
stel Brouwerij zal overigens niet
vóór 1982 plaatsvinden.
Ford Nederland heeft weer een
nieuwe ondernemingsraad. De vo
rige OR stapte drie jaar geleden
op vanwege onenigheid tussen de
gekozen leden en de directeur.
Akzo Chemie is van plan de
verkoopkantoren in Amsterdam
en Deventer met resp. 60 en 50
werknemers te sluiten. Ook be
staat het voornemen het perso
neelsbestand op het hoofdkantoor
in Amersfoort terug te brengen
van 240 tot 140 man.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG „Het is terecht, dat de bouwnijverheid zich
heeft vastgeklampt aan de Nota Bouwbeleid. Minister Beel
aerts van Blokland (Volkshuisvesting) is moreel gehouden in
zijn beleid het uiterste te doen om te zorgen, dat de bouwwe
reld in het goede spoor zit. Zonder meer zeggen dat de cijfers
niet meer zijn dan een prognose, dat is mij wat tè vrijblij
vend."
RIJSWIJK De Protestantse Chris- bepaald,
telijke Beroepsgoederenvervoerders
(PCB) zijn tegen het instellen van een
tonnagefonds voor het goederenver
voer over de weg en slechts onder
bepaalde voorwaarden voorstander
van een voorlopige handhaving van
een soepel gehanteerde tonnagestop.
De PCB, die dit heeft verklaard in een
antwoord op de nota capaciteisregi-
me van staatssecretaris Smit-Kroes
van verkeer en waterstaat, meent,
dat alvorens maatregelen in welke
vorm dan ook ter discussie worden
gesteld, eerst moet worden getracht
vast te stellen hoe groot de benodigde
capaciteit zou moeten zijn. Pas dan
kan de omvang van een eventuele
overcapaciteit kunnen worden
De vervoerders wijzen er daarbij op,
dat er op het punt van overcapaciteit
groot verschil van mening bestaat
tussen de commissie vervoer vergun
ningen en de praktijkmensen. De
laatsten komen tot lagere cijfers wat
de overcapaciteit betreft dan de com
missie.
De PCB geeft in overweging, dat een
wettelijke regeling voor bevrachters
moet worden ingevoerd met eisen ten
aanzien van vakbekwaamheid, kre
dietwaardigheid en betrouwbaar
heid. Verder zouden de vergunningen
onbeperkt geldig gemaakt moeten
worden, maar zouden om de vijf jaar
moeten worden „doorgelicht".
Deze mening geeft CDA-fractievoor-
zitter Aantjes in een vraaggesprek
met het blad „Bouwbelangen", het
officieel orgaan van het Algemeen
Verbond Bouwbedrijf AVBB, van
deze week.
De heer Aantjes vindt trouwens ook.
dat de vorige minister van Volkshuis
vesting, Gruijters. in de eerste Nota
Bouwbeleid „toch wel iets te veel
verwachtingen" heeft gewekt, ten
aanzien van de haalbaarheid van het
in de meerjaren-ramingen aangege
ven niveau van de bouwproduktie.
Hij heeft namelijk gesuggereerd, dat
de overheid garant daarvoor zou
staan.
Daarom, vindt Aantjes. mag zijn op
volger Beelaerts van Blokland het
recht niet worden ontzegd om te stel
len dat het prognoses zijn. waarop de
overheid nooit een garantie kan ge
ven. „Deze uitspraak moest onherroe
pelijk een keer worden gedaan, want
die zekerheid zal er gewoon nooit
zijn."
De CDA-fractievoorzitter is echter
niet tevreden met de stellingname
van Beelarts van Blokland. Het uit
spreken van een verwachting, zegt
hij, houdt toch zeker meer verplich
tingen in, dan de minister onlangs in
de redevoering op de NVOB-leden-
vergadering in Utrecht heeft erkend.
Stadsvernieuwing
Op de vraag of het niet een onrustba
rende gedachte is dat de stadsver
nieuwing voor een belangrijk deel
komt te vallen onder aanvullende
werken van het ministerie van Socia
le Zaken zegt Aantjes. daar voor de
bouw niet zo zwaar aan te tillen. „Wat
kan het de bouw nu schelen onder
welk departement het valt, als er
maar wordt gewerkt," zo voegt hij
hieraan toe.
Aantjes ziet de bouw als een typische
investeringsindustrie, die erg afhan
kelijk is van de gang van zaken in hei
bedrijfsleven. Wordt daar uitgebreid,
dan gaat het de bouw goed; als er
verdiend wordt, dan wordt er uitge
breid.
Zodra het echter slecht gaat, dan is
het eerste wat men zegt: „Laten we
maar even wachten met de uitbrei
ding of met de restauratie." Dan .s de
bouw de eerste, die een klap «krijst.
Golfbeweging
Hij noemt het heel frappant, hoe de
bouwsector in versterkte mate de
golfbeweging van de conjunctuur on
dervindt. Volgens Aantjes kan die
golfbeweging wel een beetje worden
afgevlakt, maar nooit helemaal wor
den bestreden. Hoopvol laat hij door
schemeren dat, als de regering erin
slaagt het bedrijfsleven weer op te
peppen, dit een extra gunstig effect
op de bouw zal hebben.
Tenslotte wil hij nog kwijt dat het
minister Van Aardenne (Economi
sche Zaken) niet kwalijk mag worden
genomen, als er niet snel een natio
naai warmte-isolatieplan komt. ,,D»
minister zit er geweldig achterheer
en vecht er hard voor. Maar je kunt
natuurlijk niet roepen om geweldige
ombuigingen, en tegelijkertijd aller
lei nieuwe dingen doen," aldus
Aantjes.
LONDEN voor het eerst sinds Lloyds of Londen de
grootste verzekeringsgroep ter wereld driehonderd jaar
geleden met haar activiteiten begon, heeft een Amerikaanse
makelaarsfirma toegang verkregen tot wat tot nu toe een
exclusieve Britse club is geweest. De op twee na grootste
firma van verzekeringsmakelaars in de Verenigde Staten.
Frank B. Hall en Company heeft nl. de instemming van
Lloyds verworven voor de overneming van één van de oudste
leden van de bevoorrechte Londense broederschap, de firma
Leslie and Godwin.
winst maakt maar een fractie uit van
de zaken die er omgaan. In 1974
over latere jaren zijn geen cijfers be
schikbaar maakte het concern een
winst van 81 miljoen pond sterling.
Lloyds verdient voor Engeland echter
ongeveer 800 miljoen dollar aan de
viezen per jaar en draagt zo in belang
rijke mate bij aan de Britse betalings
balans.
Reputatie
Volgens de Luxemburgse minister
van financiën. Jacques Poos. ziet het
ernaar uit dat de Franse frank in de
slang kan worden opgenomen, met de
mogelijkheid dat de koersafwijking
groter mag zijn dan 2.25 procent naar
boven of naar beneden van de mid
denkoers in de slang. De premier van
Luxemburg. Gaston Thorn, krijgt
maandag bezoek van de president
directeur van de Franse centrale
bank, Bernard Clappier. Clappler be
zocht eerder Italië om het Franse
standpunt voor de topconferentie in
Bremen toe te lichten
De Europese ministers van financiën
die bij de slang betrokken zijn heb
ben zich op hun jongste vergadering
op 19 juni nog eens uitgesproken voor
het principe van de huidige slang.
MADRID De Franse president Gis-
card d'Estaing heeft hier gisteren te
gengesproken. dat de Franse frank
weer tot de „slang" zou toetreden. Hij Dnminprpnrl
noemde dit een verkeerde uitleg van
het streven van Frankrijk en zijn EG-
partners naar een nieuw mechanisme
om een „zone van monetaire stabili-
tiet" in Europa te creëren.
De Amerikaanse firma had in april
van dit jaar al eens bij Lloyds aange
klopt in gezelschap van de grootste
Amerikaanse makelaarsfirma, Marsh
en McLennan, maar werd beleefd
weggestuurd. Deze afwijzing door het
almachtige comité van Lloyds lokte
toen een heftige controverse uit en
werd door sommigen veroordeeld als
chauvinistisch.
Lloyds domineert het verzekerings
wezen in de wereld, waarin nu voor
miljarden dollars per jaar omgaat De
enige typen verzekering waarin
Lloyds niet handelt zijn de langlopen
de levensverzekering en de verzeke
ring tegen faillissement Het is vrij
wel onvermijdelijk dat Lloyds moet
betalen als er vandaag de dag ergens
in de wereld een ramp gebeurt. Voor
de grootste klap tot nu toe heeft de
wervelstorm Betsy gezorgd, die in
1965 de zuidoostkust van de Verenig
de Staten teisterde en Lloyds hon
derd miljoen dollar kostte in één
nacht
Lloyds int jaarlijks meer dan vier
miljard dollar aan verzekeringspre
mies. maar betaalt bijna net zoveel
uit aan schadevergoeding Haar
Ongeveer de helft van de zaken van
Lloyds komt uit de Verenigde Staten
de grootste verzekeringsmarkt ter
wereld en het lijkt dan ook onver
mijdelijk dat Amerikaanse verzeke
ringsmakelaars hebben geprobeerd
een groter stuk van hun eigen koek te
pakken te krijgen. De reden dat de
Amerikaanse makelaars er zoveel
aan gelegen Is het Lloyds-concern
binnen te komen is zijn flexibiliteit
en de reputatie, die Lloyds in drie
honderd jaar heeft opgebouwd. Het is
vrijwel de enige centrale markt voor
herverzekering waar ook „moeilijk
onder te brengen risico's" worden ge
accepteerd.
Met de overneming van Leslie and
Godwin heeft Frank B Hall #nr!
Company zich rechtstreeks toegang
verschaft tot de verzekeringsmsrkt
van Lloyds. Leslie and Godwin is één
van de 270 makelaarsfirma's die dooi
het comité van Lloyds zijn erkend
Alleen van deze firma's neemt het
Lloyds syndicaat van assuradeuren
verzekeringszaken aan. Buitenlan
ders werden voor het eerst in 1961 tot
Lloyds toegelaten, maar alleen "als
individuele leden van assuradeurs-
syndicaten. Van de 14 297 leden tl ie
Lloyds nu heeft zijn er 1220 bulten
lander.
De overheersende positie die Lloyds
in de verzekeringswereld inneemt
was eerder deze maand voor het be
stuur van de staat New York aanlei
ding wetswijzigingen goed te keuren
die het mogelijk maken in de atad
New York een verzekeringsbeqrs te
vestigen naar het voorbeeld van Lon
den. De Amerikaanse tegenhanger
van Lloyds of London heeft echter
nog niet veel te doen. Volgens een
woordvoerder van Lloyds heeft de
Newyorkse verzekeringsbeurs geen
invloed gehad op het besluit van Half
and Company om een bod op Leslie
and Godwin uit te brengen.
