urnalisten
gen' over
kentenis
Minstens 180 kinderen
in Zuid-Afrika gevangen
paanse grondwet is een moeizaam compromis
Olie-arabieren over
Zuid-Jemen bezorgd
Mondale privé naar
Oost-Jeruzalem
fchuldiging voor rechtbank Moskou
«Z
delingen
d in
Oiodesië
naanslagen in
issel en Keulen
Rapport Internationale Commissie Juristen
Journalist in Spanje vermoord
Minister gispt
premier India
Abie Nathan
beëindigt
hongerstaking
IADVERTENTIE
Onderzoek naar
steun bedrijven
aan Duitse CDU
Ecologische miskleunen markeren
het ontwikkelingswerk Nederlandse
biologen adviseren de minister.
Verder in „Natuur en milieu"?^-»
nlitieke besluitvorming gebaseerd op term 'overeenstemming'
ter h< fee belangrijkste beloften, een nieuwe
moto wet en gemeenteraadsverkiezingen,
te le oor democratische gemeentebesturen
)orde sn zorgen, zijn nog geen werkelijkheid
te va den. Het parlement blijft tot nu toe
va emocratisch eiland in een verouderde
nakkjeke structuur.
RDAG 29 JUNI 1978
BUriENLAND
TROUW/KWARTET
7
lg VOOljd
t in I
Vlaatscj
ondhei
isaties
uiti
die bet
va;
t infoii
p-
i over
hulpvfc
irming
;ing.
van
g van
gscoi
H. Rl
n ont'
e Mus!
?fkade
ge gel
g uit
Floors,
bei
Na
ejKOU (AP, Reuter) De
westerse journalisten
fierder deze week in Mos-
:ijn gearresteerd hadden
ld dat de 'bekentenis*
de Russische dissident
Gamsachoerdia vals
Dit nu is hen komen te
op een aanklacht we
iaster waarvoor zij tot
aar gevangenisstraf kun-
irorden veroordeeld.
jk morgen moet het tweetal
a gereageerd op de aanklacht
;en hen is Ingebracht. Gisteren
lenen zij voor de rechtbank in
waar zij van de beschuldi-
kennis werden gesteld,
eerspiegelt overigen de steeds
gespannen verhouding tussen
enigde Staten en Sowjet-Unie.
|1 de twee correspondenten ach-
t hekje stonden, verbleven ze
den van de Pinkstergemeente
5owjet-Unie in de Amerikaanse
iade, waar zij de nacht door
in leunstoelen. Zij willen
Tmming de Sowjet-Unie te ver
een bezoek gebracht aan de Sowjet-
republieken Georgië en Armenië. Na
afloop van dit bezoek schreven zij in
dissidente kringen vernomen te heb
ben dat een bekentenis, die op 19 mei
voor de televisie was afgelegd door
dissident Gamsachoerdia, niet echt
was. Volgens de verslaggevers was de
uitzending een montage van periodes
uit het verhoor van de dissident. De
Russische televisie bracht de beken
tenis als een rechtstreekse reportage.
Met hun verhalen die de echtheid van
de uitzending in twijfel trokken, heb
ben de journalisten volgens het pers
bureau Tass „de functionarissen van
het staatscomité voor de televisie en
radio belasterd, die het vraaggesprek
hadden voorbereid". Daarmee beves
tigde het bureau dat het inderdaad
dit verhaal was, waarvoor Whitney en
Piper zich nu moeten verantwoorden.
Whitney zei overigens voor de recht
bank niet van plan te zijn de eerstvol
gende zitting, op 5 juli bij te wonen.
De president van de rechtbank ant
woordde de Amerikaan daar niet toe
te kunnen verplichten, maar dat zijn
aanwezigheid wel wenselijk was.
Ü>ek
100 «j
gehouden verslaggevers zijn
Whitney van de New Vork
en Harold Piper van de Balti-
Sun. Zij hebben vorige maand
wij
JSBURY (Reuter, AP) In
isië zouden opnieuw twee Euro
zendelingen zijn gedood. Vol-
ooms-katholieke kringen in de
itad Salisbury gaat het om
6 naai Westduitse Jezuïeten die dins-
van iond zouden zijn omgebracht in
■aad v'dingspost St. Ruperstein in het
ïooi v 1 van het Iand. 120 kilometer
js aane hoofdstad Salisbury,
en op eekeinde werden op een missie-
ntal 1 in het oosten van Rhodesië
mee: f Britten op een missiepost ver-
zop. Zwarte guerrillastrijders zijn
op n beschuldigd, maar dit Is door
den gs>atriottisch Front van de hand
in de week zouden vier aanhan-
/an de gematigde bisschop Abel
opewa om het leven zijn ge-
t. Deze werkt mee aan de „bin-
or Jidse regeling" in Rhodesië,
wr egen het Patriottisch Front
!enoei 'er2et
enten
VD-er""'
ijn ba
ter
ka
op
irtefei
moetfesEL (Reuter) In de Universi-
van z an Luik zijn dinsdagavond twee
van 1 ,en ontploft. Persoonlijke onge-
Gr°ei»n hebben zich niet voorgedaan
werd weinig schade aangericht,
ot nu toe niet bekende groepe-
- het „Volksleger van Zairese
rdrukten (APOZA)" eiste in
elefoontje naar het persbureau
t de verantwoordelijkheid op.
„„wJilerde bom werd ontmanteld.
>p bijkantoren van de bank van
;as en de Belgische Bank in
i zijn dinsdagnacht bomaan-
gepleegd. De ontploffing bij de
bank veroorzaakte maar wei-
ihade en de ontsteking van de
ïij de Belgische bank weigerde.
Van een onzer redacteuren
GENEVE Grote aantallen Zuidafrikaanse schoolkinderen worden al geruime tijd gevangen
gehouden, vaak in eenzame opsluiting, zonder dat ouders en familieleden ze een bezoek*
kunnen brengen. De gevangen kinderen zijn onderworpen aan het brute optreden van de
politie. De Internationale Commissie van Juristen in Genève schrijft dit in een raport over de
detentie van kinderen in Zuid-Afrika.
De Franse president Gis-
card d'Estaing is gisteren
begonnen aan een offi
cieel bezoek aan Spanje.
Na zijn aankomst op het
vliegveld van Madrid in
specteerde hij samen met
de Spaanse koning Juan
Carlos (links vooraan) de
erewacht.
De commissie dringt in haar rapport
aan op een onderzoek naar de behan
deling van de kinderen en de omstan
digheden, waaronder ze gevangen
worden gehouden. Ze bepleit de be
noeming van een onafhankelijke
commissie van onderzoek om alle as
pecten van gevangenhouding zonder
proces in Zuid-Afrika na te gaan.
Hiermee wordt de eis van het Zuidaf
rikaanse Instituut voor Rassenver
houdingen ondersteund. Volgens dit
instituut waren 180 van de personen
die eind november 1977 gevangen ge
houden werden, schoolkinderen.
De Internationale Commissie van Ju
risten wijst er op dat kinderen jonger
dan dertien jaar in eenzame opslui
ting werden gehouden en dat „ten
minste sommigen van hen" op wrede
manier behandeld werden door de
politie. „Dit onmenselijke gedrag van
de Zuidafrikaanse autoriteiten is mo
gelijk gemaakt door, en is misschien
het onvermijdelijk gevolg van, de rui
me bevoegdheden voor detentie in de
Zuidafrikaanse veiligheidswetten,"
meent de commissie uit Genève. Zij
noemt eenzame opsluiting een „ern
stige vorm van psychologische mar
teling", die „blijvende schade voor de
persoonlijkheid kan veroorzaken".
„Het gebruik hiervan voor jonge kin
deren kan zeker worden omschreven
als een stuitende misdaad," aldus de
internationale juristen.
Leeftijden
Over de leeftijden van de gevangen
kinderen zijn geen exacte cijfers be
kend. De Zuidafrikaanse minister
van justitie, Jimmy Kruger, weigerde
in februari van dit Jaar daar iets over
te zeggen. In antwoord op vragen van
het parlementslid van de Progressie
ve Federale Partij, Helen Suzman zei
Kruger, dat dit „tegen het publiek
belang" zou zijn.
Een werkgroep van de Verenigde Na
ties, die een onderzoek heeft inge
steld naar inbreuk op de mensenrech
ten in zuidelijk Afrika weet van getui
genverklaringen dat tenminste 150
kinderen jonger dan zestien jaar van
november '76 tot mei '77 werden ge
vangen gehouden en dat velen van
hen, gedurende vele maanden vast
zaten. Daar waren kinderen bij van
nog geen twaalf jaar. Volgens deze
getuigenverklaringen zaten tiental
len in eenzame opsluiting en was een
van de aangeklaagden bij een proces
in Port Elisabeth pas zeven jaar. Ook
had een jurist zaken behandeld,
waarbij 91 kinderen, jonger dan zes
tien jaar, waren betrokken. Hier wa
ren kinderen van tien, twaalf en der
tien jaar bij die vijf maanden in een
zame opsluiting hadden doorge
bracht
Schrijnend is dat ouders van gedeti
neerde kinderen vaak geen informa
tie over de toestand van hun kinde
ren krijgen. De werkgroep van de
Verenigde Naties vertelt van een
moeder die nog steeds geen nieuws
had ontvangen over haar dochters
van dertien en vijftien die „op een.
zondagmiddag in november" verdwe
nen. Veel Zuidafrikanen zijn bang dat
zij zelf gevangen genomen worden,
als zij navraag gaan doen bij de
politie.
De Internationale Commissie van Ju
risten in Genève maakt verder in
haar rapport melding van wrede be
handeling van kinderen door de poli
tie. In mei '77 diende een groep ver
ontwaardigde ouders van leerlingen
van een middelbare school in een
wijk van Johannesburg een aan
klacht in, omdat sommigen van de
leerlingen bij ondervraging door de
politie zo hevig waren geslagen dat ze
zich onder doktersbehandeling moes
ten stellen. Een arts die verscheidene
leerlingen behandelde verklaarde dat
zijn eigen zoon herhaalde malen op
zijn hoofd en in zijn maag was ge
stompt, en dat hij met zijn hoofd
tegen de muur was geslagen. Studen
ten in de leeftijd van achttien tot
twintig jaar beschreven de VN-werk-
groep dat zij zich hadden moeten
ontkleden, dat een natte zak over hun
hoofd werd getrokken, dat zij werden
„gewurgd", dat lichtflitsen op hen
werden gericht, dan hen elektrische
schokken werden gegeven en dat zij
twee uur lang in een denkbeeldige
stoel hadden moeten zitten. Ook is
het geval bekend van een kind van
tien jaar, dat zo'n opgezwollen ge
zicht had door slaan van de polüe,
dat hij niet kon eten.
De Nederlandse vertaling'van het
rapport is te verkrijgen bij de werk
groep Kairos in Utrecht.
BILBAO (AFP. UPI, Reuter) De
Spaanse journalist, Jose Maria Por-
tell, werd gisteren bij het verlaten
van zijn woning in Bilbao vermoord.
De verantwoordelijken worden in
kringen van Baskische separatisten
gezocht.
Portell heeft zich veelvuldig bezig ge
houden met het vraagstuk van de
Baskische separatische beweging
ETA. Maandag had zijn krant een
open brief gepubliceerd van 42 Baski
sche Intellectuelen, waarin de hou
ding van de Baskische organisatie
wordt veroordeeld en gezegd wordt,
dat geen onderhandelingen met haar
mogelijk zijn.
Meningsverschil VS-Israël opgelost
WASHINGTON, JERUZALEM (UPI, Reuter) De Ameri
kaanse vice-president, Walter Mondale. zal tijdens zijn mor
gen beginnend verblijf ln Israël een privébezoek brengen aan
de Klaagmuur in Oost-Jeruzalem. Dit heeft hij gisteren laten
weten. Hiermee zijn meningsverschillen tussen Jeruzalem en
Washington opgelost, die dreigden het bezoek van Mondale
een bittere bijsmaak te geven.
Terwijl Israel erop stond dat Mondale
de Klaagmuur in het in 1967 verover
de deel van de stad zou bezoeken,
verzetten de Verenigde Staten zich
aanvankelijk tegen de Israëlische eis.
Aan dit meningsverschil lag ten
grondslag dat de VS weigeren om de
Israëlische annexatie van Oost-Jeru
zalem na de Zesdaagse Oorlog van
1967 te erkennen. Hoge Amerikaanse
regeringsfunctionarissen hebben het
oostelijke deel van de stad altijd
slechts als privé personen bezocht.
Jeruzalems burgemeester, Teddy
Koliek, had laten weten dat wanneer
Mondale Oost-Jeruzalem niet zou be
zoeken, hij beter thuis zou kunnen
blijven.
NEW DELHI (AP) - De Indiase mi
nister van binnenlandse zaken Sja-
ran Singh heeft gisteren fel uitge
haald tegen de regering van Morarji
Desoi. Volgens hem blijft deze nalatig
omdat Indira Gandhi niet blijvend is
gearresteerd wegens de „ernstige
wandaden" die zij had begaan toen
zij nog premier was.
De Egyptische minister van buiten
landse zaken. Ibrahiem Kamel. zei
dat hij mogelijkerwijs zijn Israëlische
collega. Mosje Dajan in Londen zal
ontmoeten wanneer Israël positief re
ageert op de Egyptische vredesvoor
stellen. Kamel zei dit na afloop van
een onderhoud met de Amerikaanse
ambassadeur in Cairo, Herman Eilts.
JERUZALEM (AFP) In ant
woord op een eenstemmige op
roep van het Israëlische parle
ment heeft Abie Nathan, de
vlieger-schipper van de vrede,
gisteren besloten de hongersta
king te beëindigen die hij 45
dagen geleden begonnen was.
Nathan heeft zijn doel niet be
reikt. Hij had van premier Be
gin de bekendmaking willen
hebben dat op de westelijke Jor-
daanoever geen nieuwe Israëli
sche nederzettingen zouden ver
rijzen om de vredesonderhande
lingen te vergemakkelijken.
BONN (DPA) - In West-Duiteland
lopen op het ogenblik onderzoeken
tegen ruim honderd bedrijven, die
ervan worden verdacht belasting te
ontduiken door middel van het geven
van indirecte financiële steun aan de
Christen-democratische partij (CDU)
zo is gisteren in Bonn officieel be
kendgemaakt.
Of er ook zo een onderzoek wordt
Ingesteld in verband met steun aan
andere politieke partijen ln het land
was niet bekend.
De bedrijven worden er in het bijzon
der van beschuldigd een firma in
Liechtenstein te hebben betaald voor
adviezen die vrijwel waardeloos wa
ren voor het bedrijf en de bedragen
daarvoor als bedrijfsuitgaven te heb
ben afgetrokken voor de belasting,
ofschoon het geld feitelijk via een
bedrijf van de CDU in de kas van de
partij terechtkwam.
De penningmeester van de partij.
Walter Lelsler Klep, verklaarde ln een
radio-interview te menen dat er geen
sprake van kan zijn „dat hier ook
maar iemand met opzet in strijd met
de wet heeft gehandeld". De partijen
hebben, naar hij zei, veeleer ook be
drijven gesticht om de kas te kunnen
spekken.
Korstmossen verdwijnen door vuile lucht.
Werk maken van milieu-herstel. Actienieuws.
Leider staatsgreep mogelijk gewond of gedood
BEIROET (UPI, AFP) Egypte en de conservatieve Arabi
sche oliestaten maken zich grote zorgen over de versterking
van de Cubaanse en Russische invloed in Zuid-Jemen ten
gevolge van de staatsgreep ln dat land eerder deze week.
Terwijl Radio Aden voor het eerst
melding heeft gemaakt van slachtof
fers bij de staatsgreep blijven de be
richten tegenstrijdig over de vraag of
de nieuwe sterke man van Zuid-Je
men Abdoel Fattah Ismail wel of niet
gewond of gedood is bij de staats
greep.
Het officiële persbureau van Qatar
wist gisteren te melden dat Ismail
zwaar gewond was geraakt bij de
vijandelijkheden tijdens de staats
greep tegen het bewind van president
Sailem Robaja All en dat hij „aan
boord van een speciaal vliegtuig"
naar Moskou werd gevlogen „in een
poging zijn leven te redden". Het
Koeweitse dagblad Al Rai Al Aam
meldde zelfs dat Ismail tijdens de
staatsgreep om het leven was geko
men. Dit zou echter volgens het dag
blad geheim zijn gehouden uit vrees
voor nieuwe moeilijkheden in het
land.
Radio Aden maakte echter gisteren
melding van een bijeenkomst van het
centrale comité van het Nationale
Bevrijdingsfront, de enige ln Zuid-
Jemen toegestane politieke partij,
die door Ismail zou zijn voorgezeten.
Tijdens deze bijeenkomst zouder er
„belangrijke beslissingen" zijn geno
men die binnenkort bekendgemaakt
zullen worden.
Steun
Het Libanese dagblad Al Llwa be
richtte gisteren dat de staatsgreep ln
Zuid-Jemen gelukt was dank zij de
steun van Cubaanse piloten en mili
taire adviseurs. Volgens het Koeweit-
ae dagblad Al Anbaa zijn vijfhonderd
Cubaanae soldaten ln Zuid-Jemen
aangekomen. Zij zijn de afgelopen 48
uur vanuit Ethiopië naar Zuid-Jemen
gekomen als steun voor het nieuwe
bewind ln Aden.
In kringen van Arabische en westerse
diplomaten acht men een nieuwe oor
log tussen Zuid- en Noord-Jemen ten
gevolge van de staatsgreep in Aden
niet geheel uitgesloten. De ontwikke
lingen ln deze belde landen twee
dagen voor de staatsgreep in Zuid-
Jemen werd de president van Noord-
Jemen vermoord worden gezien als
een zware tegenslag voor het Saoedi-
sche beleid gericht op de indamming
van communistische invloeden ln het
gebied van de Rode Zee.
ntal
Haag
is flii
de o t
die
ep -H i
le pe<
rden
gen
te hj
«k r Jan Keulen
het
verlii
paanse parlementaire democratie is deze maand één jaar geworden,
de ontwikkelingen ln dat jaar vergelijkt met de soepele manier,
:op het landsbestuur het autoritaire tijdperk Franco ln de geschiede-
oekjes liet belanden, moet constateren dat de vaart er wat uit is.
e voi
al zie
kt ^WêêêêêêêêêêêÊÊÊÊÊÊÊ
had het sneller gekund? In het Spaan-
en da ilitieke proces is één term de sleutel
chtin rden om de ontwikkelingen te begrij-
?daai Dat woord luidt „overeenstemming".
'ehoe na vorig Jaar Juni stelde de communist
ago Carrillo voor een kabinet van nati-
eenheid te vormen. De „democrati-
jreuk" was uitgebleven en dus moes-
He politieke partijen samen zorg dra
oor de opbouw van de democratie.
entrum en de socialisten verwierpen
an van Carrillo. Wat zou er overblijven
Irel e parlementaire oppositie als alle par-
regeringspartijen zouden worden?
Rai
regeringspartijen zouaen woraenr
an li de kiezers het geloof in de democra-
hog et verliezen? Zou de communistische
aft„ niet te veel macht krijgen? Toch liet
j ïlitieke en economische situatie van
ach k n°8 rdet toe dat zich een normale
anUj mentaire situatie ontwikkelde met de
rach deling regering-oppositie.
De politieke situatie was vooral ln het na
jaar van 1977 verre van stabiel. De overal
nog in het staatsapparaat aanwezige fran-
quistische autoriteiten mobiliseerden zich
en gingen op hun rechten staan. Vanuit het
leger werden geluiden gehoord dat de de
mocratisering te ver ging. De economische
situatie was, en is nog steeds allerbelab
berdst; de ondernemingen weigerden nieu
we investeringen te doen, de betalingsba
lans was nadelig, de inflatie hoog opgelopen
en de werkloosheid nam gigantische vor
men aan (ongeveer acht procent van de
actieve bevolking). Doordat de economi
sche crisis ook in Europa woedde, voldeed
het wondermiddel van de emigratie niet
langer. Vele „gastarbeiders" keerden terug
naar Spanje om zich thuis bij de meer dan
één miljoen werklozen te voegen.
Verdrag
In november werd het pact van Moncloa
gesloten. Dit verdrag, genoemd naar de
ambtswoning van premier Suarez bestond
eigenlijk uit een politiek en een economisch
gedeelte. Het politieke deel regelde de de
mocratisering in vele terreinen van de
Spaanse samenleving: onderwijs, gezond-
hedszorg, radio en televisie, leger, politie,
landbouw etc. Het werd onderschreven
Premier Suarez tekent het verdrag van Moncloa.
door alle parlementaire politieke partijen,
uitgezonderd de rechtse Volksalliuntie.
Het economische gedeelte van het pact van
Moncloa, onderschreven door alle partijen.
had tot doel de chaotische economische
situatie te saneren. Er werd onder meer
overeenstemming bereikt over een belas
tinghervorming, over een plafond voor de
loonstijgingen en over maatregelen om de
inflatie te bestrijden. Door de handtekening
van de socialistische en de communis ische
partij was de medewerking verzekerd van
de twee grote Spaanse vakcentrales UGT
en Commissiones Obreras. Aan het verdrag
was het parlement nauwelijks te pas geko
men. Het was een „verdrag" tussen de „lei
ders" van de verschillende politieke par
tijen.
Wat voor het pact van Moncloa gold, geldt
ook voor de nieuwe grondwet, waar nu al
meer dan elf maanden aan wordt gewerkt.
Ook hier is overeenstemming het sleutel
woord en is de tekst die nu op tafel ligt na
twee parlementscommissies gepasseerd te
zijn, de vrucht van het wankele evenwicht
tussen de regeringspartijen en de oppositie.
In de eerste commissie, degene die de ont
werptekst vervaardigde, boycotten de soci
alisten het werk gedurende enkele weken
omdat zij het niet eens waren met de steun
van de overheid aan het kerkelijke onder
wijs zonder dat de overheid daarin ook
inspraak kreeg. Uiteindelijk is over dit punt
een vage tekst uit de bus gekomen die zowel
de vrijheid van onderwijs garandeert als het
recht van de staat regelt op inspraak in het
beleid van gesubsidieerde scholen.
Dit punt is tekenend voor de hele grondwet:
zowel een centrum-rechtse als een centrum
linkse regering zal ermee uit de voeten
kunnen en zal door anvullende wetgeving,
zonder de grondwet te hoeven veranderen,
zijn programma kunnen realiseren. De
tekst van de nieuwe grondwet is een school
voorbeeld van een compromis. De scherpe
kantjes zijn ervan afgehaald.
Zo zijn de rechten van de verschillende
streken van 8panje zo vastgelegd, dat het
land ln de toekomst weliswaar geen federa
le staat wordt, maar dat de autonomieverle-
ning aan de Spaanse „volken" toch meer
Inhoudt dan een eenvoudige decentralisatie
van bestuur. De Basken van de PNV.de
nationalistische partij van Baskenland, zijn
ontevreden over de nieuwe grondwet: zij
hadden het recht op „zelfbeschikking"
graag vastgelegd willen zien in de tekst.
Ook Zijn ze bang dat de teruggave van de
Fueros (de traditionele Baskische vrijhe
den) slechte theorie is. Als de nieuwe grond
wet dit najaar wordt onderworpen aan een
volksstemming zullen waarschijnlijk vele
Basken op dit punt tegen stemmen.
Raadsverkiezingen
Positief voor alle Spanjaarden, afgezien
dan van een kleine nostalgische groep Fran
co-aanhangers, is dat een groot aantal
grondrechten als de individuele vrijheden,
de souvereinlteit van. het volk en het sys
teem van een parlementaire monarchie in
een nieuwe grondwet vastgelegd zijn. Als de
nieuwe grondwet eenmaal aangenomen is
volgens de politieke kalender zal dat
midden oktober zijn zullen dertig dagen
daarna de gemeenteraadsverkiezingen wor
den gehouden.
Op zijn vroegst is dat dus eind november.
Er bestaat een grote kans dat tegelijkertijd
met de gemeenteraadsverkiezingen nieuwe
algemene verkiezingen gehouden zullen
worden omdat het huidige parlement zijn
taak. het opstellen van een nieuwe grond
wet. dan volbracht heeft Maar de regering
heeft zich tot dusver weinig gelegen gelaten
aan politieke kalenders en binnen de „poli
tiek van overeenstemming" is een coalitie
regering UCD-PSOE en dus uitstel van de
algemené verkiezingen, zeker niet uitge
sloten.
