'Niet teveel geld voor derde wereld'
Praag verklaart 2000
tot jaar van de vrede
Er werd niet altijd over heiligen gepreekt
11
TWR-zender op Sri
Turkije mogen in Lanka in werking
Kerkelijke commissie ontwikkelingssamenwerking (ICCO) bevreesd voor 'projectenjacht':
-
Christenen uit
ons land blijven
IKV zendt Kamer
notitie over Urenco
VANDAA4
VOORBUGANGE
-DONDERDAG 29 JUNI 1978
TROUW/KWARTET
door Nico Kussendrager
UTRECHT Je moet oppassen dat er niet teveel geld naar de
derde wereld gaat. Dat er een „projectenjacht" ontstaat,
waarbij ondoordacht zaken worden aangepakt zonder dat de
mensen in ontwikkelingslanden daar iets mee opschieten.
Die mening bestaat bij de Interkerke
lijke coördinatie-commissie ontwik
kelingssamenwerking (ICCO), zo
blijkt uit een gesprek met voorzitter
dr A. van den Heuvel en waarnemend
directeur dr C. van der Poort. De
ICCO bracht dezer aagen een beleids
nota uit onder de titel „Ontwikkeling
en participatie", die de aanleiding
vormt tot het gesprek.
..Niet de kwantiteit van de hulp is
belangrijk, maar de kwaliteit legt
Van der Poort, en hij noemt voor
beelden.
„In Argentinië hebben wij steun aan
de bouw van een middelbare school
daar afgewezen, omdat die op dit
moment geen enkele bijdfage levert
aan een ontwikkeling waar ook de
„gewone Argentijnen" wat aan heb
ben. Dan doen we het liever niet dan
wel.
Later valt nog een ander voorbeeld:
bouw van dammen in het straatarme
Boven-Volta. Het ia mogelijk om daar
bij wijze van spreken vandaag nog
aan de bouw van stuwdammen te
beginnen, maar dan wel zonder dat
voldoende over de technische en soci
ale gevolgen is nagedacht. „Dan kun
Je beter voorzichtig zijn en even
wachten", aldus een Afrik a-medewer
ker van de ICCO.
Ontwikkeling
neutraal?
De besteding van gelden wordt ook
steeds belemmerd door de politieke
situatie in landen. Projecten die een
bijdrage leveren aan de ontplooiing
aan de „basis" (in de sloppenwijken,
op het platteland) zijn in toenemende
mate moeilijk van de grond te krij
gen. „De gedachte dat ontwikkeling
geen „neutraal" gebeuren is. heeft de
laatste jaren meer en meer veld ge
wonnen". aldus de ICCO in zijn be
leidsnota. Een beleid van nationale
ontwikkeling wordt in veel landen tot
een beleid van „nationale veiligheid"
die de ontwikkeling van grote groe
pen van de bevolking onmogelijk
maakt, en steeds meer het karakter
van onderdrukking krijgt
Te denken valt aan Latijns-Amerika,
waar bijvoorbeeld in Paraguay de lei
ding van een project waarbij ICCO
betrokken was. gevangen werd geno
men. Ook uit Argentinië worden der
gelijke moeilijkheden gemeld, eve
nals uit Oeganda, landen met een
blanke minderheidsregering in zuide
lijk Afrika, en Aziatische landen als
Birma, Laos. de Filippijnen en Zuid-
Korea.
Moet Je de smalle marges die ontwik
kelingssamenwerking in dergelijke
gevallen gelaten wordt, gebruiken of
niet? Speel Je rechtse dan wel linkse
dictaturen in de kaart, of niet? Het
beleidsplan van de ICCO zegt er dit
over: in gevallen van onderdrukking
zullen we „aansluiting moeten zoe
ken bij partners die de armoede en
onderontwikkeling in hun instand
houdende factoren (het zittende régi
me bijvoorbeeld; red.) aan willen pak
ken en die de risico's van deze aanpak
willen aanvaarden".
Uitzichtloos is dat volgens directeur
Van der Poort niet: „Vaak is de over
heid zelf ook niet helemaal onwillig.
Zij is onmachtig alles zelf te doen.
onmachtig tot totale onderdrukking,
wat betekent dat er bewust een mar
ge wordt gelaten. Die kunnen wij
gebruiken".
Mede-financiering
ICCO en ander zgn. mede-financie
ringsinstellingen als NOVIB en CE-
BEMO krijgen het leeuwedeel van
hun inkomsten van de Nederlandse
overheid. Voor dit jaar is dat in totaal
146,7 miljoen gulden, waarvan ICCO
58,7 miljoen krijgt. In overleg met de
minister voor ontwikkelingssamen
werking heeft de mede-financiering
vorig jaar gevraagd om een jaarlijkse
verhoging van 20 procent. Met de
kanttekening van de ICCO „dat de
kwaliteit van ons werk en van onze
relaties in de komende Jaren een eer
ste prioriteit zal vormen en dat een
verdere groei van de financiële mid
delen aan deze prioriteit onderge
schikt zal worden gemaakt". Zo staat
het verwoord in het beleidsplan dat is
aangeboden aan de minister voor
ontwikkelingssamenwerking. De
Koning.
Landbouwvoorlichting in Oost-Afrika.
Aan die bijeenkomst hebben Van den
Heuvel en Van der Poort de indruk
overgehouden dat „participatie", het
betrekken van mensen in de derde
wereld bij hun eigen ontwikkeling, bij
deze bewindsman minder voorop
staat dan bij zijn voorganger. Vol
gens Van der Poort lijkt De Koning
zich meer te richten op economische
groei, waarvan dan op den duur de
hele bevolking in ontwikkelingslan
den voordeel zou hebben. Veel prak
tijkervaringen (Brazilië bijvoorbeeld)
wijzen tot nu toe anders uit.
„Zijn participatiegroepen in de derde
wereld aardig voor idealisten zoals
wij, of kunnen ze een wenzenlijke
bijdrage leveren tot het grote geheel
van de ontwikkelingssamenwer
king," zo vraagt Van der Poort zich
af
Het ICCO-standpunt is duidelijk en
betekent dat in het overleg met de
overheid wat kritische noten zijn ge
kraakt. Wat voorzitter Van den Heu
vel bijvoorbeeld dwars zit, is de voort
durende controle van de overheid,
waarbij alle projecten van de mede
financieringsinstellingen eerst moe
ten worden doorgepraat. Deze ten
dens wordt nog versterkt door het
nog van de vorige minister voor ont
wikkelingssamenwerking afkomstige
plan een „inspectie te velde" in te
stellen, die de uitvoering van de Ne
derlandse projecten in de derde we
reld (ook die van de mede-financie
ring) zou moeten controleren.
Inspectie te velde
„Wij zijn niet bang voor die inspectie
te velde, maar op onze partners over
zee maakt het een uitermate vreemde
indruk," aldus dr Van den Heuvel. „In
hoeverre verstoort het onze verhou
ding met hen? Daar komt bij dat het
woord „overheid" in veel ontwikke
lingslanden een hele ander lading en
een heel andere kleur heeft dan bij
ons. Niet zelden is het iets dat ge
vreesd 'moet worden. Ook is het moei
lijk tegenover onze partners te
blijven uitleggen dat wij een particu
liere instelling zijn als de Nederland
se overheid om de hoek komt kijken
met die inspectie te velde. Het parti
culiere initiatief is rond de wéreld
niet zo sterk ontwikkeld en het is
zeker met een zo'n inspectie te velde
moeilijk duidelijk te maken wat wij
daar nu onder verstaan."
Omgekeerd zou je je kunnen afvra
gen in hoeverre het voor de partners
van ICCO in ontwikkelingslanden
juist niet zeer voor de hand ligt dat de
Nederlandse regering de besteding
controleert van het geld dat toch uit
eindelijk bij haar vandaan komt. Dr
Van den Heuvel begint te lachen:
„Dat is waar en dat hebben wij ook
meerdere malen gemerkt. Veelzeg
gend vond ik de grote vergadering die
wij vorig jaar hadden met onze part
ners. Toen daar de Nederlandse mi
nister binnenkwam, wenden alle
hoofden zich naar hem. en de mensen
uit de derde wereld vonden het maar
vreemd hoe wij, Nederlanders met
onze bewindsman gingen „stoelen"
en kritiek op hem hadden. Maar dan
nog, of juist dan, vind ik dat ICCO
haar partners moet duidelijk maken
dat wij een samenwerking hebben
tussen particulieren, waarbij een te
grote rol van de overheid uit den boze
is."
Subsidie-model
De mede-financiering streeft al jaren
naar wat genoemd wordt een „subsi
die-model". Daarbij zou vooraf en
achteraf het hele programma van bij
voorbeeld de ICCO worden doorge
praat, maar niet voortdurend overleg
moeten plaatsvinden over vrijwel ie
der project. „ICCO is van mening dat
zowel het eigen karakter van zowel de
particuliere organisaties als dat van
de overheid zou komen wanneer niet
ieder project door de overheid zou
worden gewaardeerd, maar het hele
programma door de particuliere orga
nisaties en de overheid zou worden
doorgesproken", staat in de beleids
nota. Zeker op het ogenblik ziet het er
echter niet naar uit dat de minister
voor ontwikkelingssamenwerking ge
hoor zal geven aan het verlangen
naar een subsidie-model, zo meent dr
Van den Heuvel. Is de ICCO tegen
een te hechte greep van de overheid
op zijn werk, omgekeerd bestaat er
een zeer nadrukkelijk streven de or
ganisaties uit de derde wereld waar
mee wordt samengewerkt méér in
vloed te laten uitoefenen. Vorig jaar
is daarover uitgebreid gepraat met
een aantal vertegenwoordigers uit de
derde wereld.
Omgekeerd consortium
ICCO vat dit samen onder het begrip
„omgekeerd consortium": van de
hulpontvanger naar de hulpgever, in
plaats van andersom, zoals tot nu toe
gebeurde. „Een streven waar we trots
op zijn," aldus dr Van den Heuvel.
Opvallend is dat de partners nog wei
nig behoefte blijken te hebben aan
meer invloed bij de ICCO, maar eerst
zelf door onderling overleg ervarin
gen willen uitwisselen en voorwaar
den willen stellen aan de hulp. Daar
toe zullen drie bijeenkomsten plaats
vinden (in India, Kenia en ergens in
Latijns-Amerika) weliswaar georga
niseerd door de ICCO, maar zonder
dat deze daar zelf bij is.
door Reinier Gosker
PRAAG De vijfde alchristelijke vredesconferentie is met het aanvaarden van een
„boodschap aan kerken en christenen in de wereld", een „appèl aan regeringen" en zeven
resoluties dinsdag afgesloten. Nadat de nieuwe prssident van de christelijke vredesconferen
tie (CVC), bisschop Karoly Toth, de aanwezigen voor hun komst had bedankt, besloot
metropoliet Nlkodllm de conferentie met het uitspreken van een slotgebed.
In de „boodschap aan kerken en
christenen" wordt voorgesteld, het
jaar 2000 uit te roepen tot een „vre
desjaar" en om dienovereenkomstig
in de ons resterende twintig jaar de
algemene en volledige ontwapening
te verwerkelijken. Als aanzet daartoe
riep de vergadering alle kerken en
alle mensen op zich in te spannen
;voor het organiseren van een wereld
conferentie over ontwapening. Ook in
het „appèl aan regeringen" kwam de
wens tot uitdrukking, dat er meer zal
worden gedaan aan ontspanning en
ontwapening.
Ontnuchtering
Het uitroepen van het jaar 2000 tot
vredesjaar werd wel de „droom van
de conferentie" genoemd En op deze
droom volgde dan ook een ontnuch
tering. die doet vermoeden, dat de
verwerkelijking van deze droom wel
iets langer dan twintig jaar zal duren.
De resoluties, die door de vergadering
vervolgens aanvaard werden, logen er
althans niet om. Vier resoluties had
den betrekking op de verscherpte po
litieke situaties in Zuid-Afrika. La
tijns-Amerika. het nabije Oosten en
Azië. In de resolutie met betrekking
tot Zuid-AFrika werd o m. scherp ge-
Kotesteerd tegen de vijf westelijke
ien van de VN-commissie voor Na
mibië. die ervan beschuldigd wordt
Namibië op te zadelen met een neo-
kolonialistisch marionetten-regime.
In de resolutie over Latijns-Amerika
beloofden de afgevaardigden de Chi
leense kerken volledige steun bij hun
voortdurende inspanning om de vre
de tussen de mensen in Chili te her
stellen. wat betreft Azië werden enke
le vraagtekens gezet bij de buiten
landse politiek van China. „Waarom
ondersteunt China een fascistische
dictatuur in Latijns-Amerika". zo
werd er gevraagd. En waarom bewe
ren de Chinese leiders voortdurend,
dat een derde wereldoorlog onvermij
delijk is?
Ten aanzien van het conflict in het
nabije Oosten stelde de CVC zich op
het standpunt dat het bestaansrecht
van alle staten gegarandeerd moet
worden Dat houdt in. dat ook de
Palestijnen recht hebben op een ei
gen staat. De CVC erkent de PLO als
de enige vertegenwoordiger van het
Palestijnse volk en houdt het voor
onaanvaardbaar dat de PLO niet als
onderhandelingspartner bij alle con
ferenties over het conflict in het na
bije Oosten wordt toegelaten.
DEN HAAO Het Interkerkelijk
Vredesberaad heeft gisteren aan de
leden van de Tweede Kamer een noti
tie gestuurd van een wetenschappe
lijke gToep uit Twente betreffende
Urenco. Het IKV hoopt dat deze in
formatie bijdraagt tot een beslissing
van de fracties welke inspeelt op de
nieuwe inzichten betreffende een ef
fectief anti-proliferatiebeleid zoals
deze met name in recente Ameri
kaanse wetgeving en beleidsmaatre
gelen tot uitdrukking komen.
DEN HAAG De regering wil onge
veer tweehonderd Turkse christenen
(die reeds jaren in ons land zijn) een
verblijfsvergunning geven. Voor
waarde is dat ze op humanitaire gron
den in aanmerking komen.
De Turkse gezinnen zijn naar Neder
land uitgeweken omdat ze in hun
eigen land behoren tot een godsdien
stige minderheidsgroep. Deze groep
staat aan vervolging bloot. De rege
ring méént dat het uit overwegingen
van menselijkheid niet verantwoord
is deze mensen naar hun land terug te
sturen.
Dit blijkt uit een verklaring van het
ministerie van justitie, die gisteren is
uitgegeven. Onder het vorige kabinet
zijn zeshonderd Turken in soortgelij
ke omstandigheden in ons land toe
gelaten. Voor de nieuwe groep zal
staatssecretaris Haars onderzoeken
of de omstandigheden van de Turken
toelating wenselijk maken.
Turkse christenen, die overwegen
naar ons land te komen moeten zich
wel melden bij de diplomatieke verte
genwoordiging van ons land in Tur
kije. Komen ze namelijk illegaal naar
Nederland, dan zullen ze als regel
worden geweerd of het land worden
uitgezet. Dat zegt de verklaring er
uitdrukkelijk bij.
COLOMBO De evangelische ra
dio-omroep Trans World Radio
(TWR) heeft zijn nieuwe 400 KW zen
der op Sri Lanka (het vroegere Cey
lon) in gebruik genomen. Door dit
station hoopt TWR op de duur een
kwart van de wereldbevolking te kun
nen bereiken met het evangelie: de
600 miljoen inwoners van India, maar
ook Pakistan, Bangladesj, Nepal Ti
bet, Afghanistan en Birma.
BERLIJN de protestantse ker
ken in Oost-Duitsland hebben voor
een miljoen gulden medicamenten,
kleding, tenten, dekens en melkpoe
der gestuurd naar de slachtoffers van
de cycloon in India. Naar Vietnam en
naar Mozambique stuurden de Oost-
duitse kerken hulpgoederen voor
resp. 600.000 en 100.000 gulden.
ROME In Ostia bij Rome zijn
bij opgravingen de resten gevonden
van een belangrijke christelijke basi
liek uit de vierde eeuw. Onder dq
tweehonderd grafschriften is de lang
ste Griekse inscriptie, die men ooit in
Ostia is tegengekomen: „De overlede
ne vraagt de nabestaanden niet te
treuren, omdat het leven aan gene
zijde verdergaat."
OMMEN De classis Ommen van
de gereformeerde kerken heeft op
voorstel van de kerk van Den Ham
besloten, een extra vergadering te
wijden aan de seksuele moraal. De
bedoeling is tot een eensluidend
standpunt te komen bij gedwongen
huwelijk en Jongeren, die ongehuwd
samenwonen.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4, Rotterdam
Tel. 010-115588
(Red.)
Schledamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAG/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE/GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030.
door drs Marius C. Don
Dat er in Nederland gepreekt wordt is
ons wel bekend Duizenden predikers
moeten zich wekelijks op de predi
king voorbereiden. Daar hebben zij
een opleiding vaak een langdurige
voor gehad Bovendien hebben zij
hun bibliotheek, waarin het nodige
materiaal voorhanden is. zoals hand
boeken voor de prediking en bundels
preekschetsen.
Dat er ook in de middeleeuwen ge
preekt werd beseffen wij niet altijd. O
ja. van Jan Brugman weten we iets en
wellicht zegt ons ook de naam van
Geert Groote of van Claus von Eus-
kerken wat. Tot nu toe ontbrak ons
echter een wetenschappelijke bestu
dering van middelnederlandse pre
ken. Dr G. C. Zieleman. leraar Neder
lands aan de christelijke scholenge
meenschap ..Johannus Calvijn" te
Rotterdam, die gisteren aan de rijks
universiteit te Lelden promoveerde
tot doctor in de letteren, blijkt een
zeer betrouwbare gids in dit tot nu
toe onontgonnen terrein De vrucht
van zijn uitvoerige en nauwkeurige
studie ligt voor ons in zijn boek:
Middelnederlandse Epistel- en
Evangeliepreken".
Na een oriëntatie omtrent een preek
en prekenbundel in de middeleeuwen
volgt een uitvoerige kennismaking
met een der bundels, naar het oudste
handschrift „Tekstgroep Zwolle" ge
noemd. Door het onderzoek van de
tekst.vorm der preken worden we te
ruggeleid naar de 14e eeuw De con
clusies uit het minutieuze onderzoek
wijzen nl. op een authentiek Neder
landse prekenbundel, welke tussen
ongeveer 1323 en 1347 in Vlaanderen
ontstaan moet zijn. hoogstwaar
schijnlijk in Brugge of omgeving. De
naam van de auteur blijft ons voor
alsnog onbekend, maar dat is met
geschriften uit die periode vaker het
geval
De handschriften bieden volgens de
heer Zieleman de mogelijkheid tot
een betrouwbare reconstructie van
de oudste uit het middelnederlandse
taalgebied ons bekende teksten van
preekbundels. Deze tekst heeft om
streeks 1400 gecirculeerd als bewer
king van de rond 1330 geschreven
preekbundel. Waarschijnlijk is deze
bundel oorspronkelijk geschreven
met het oog op de „eenvoudige gees
telijkheid" (de clerus simplex et illit-
terati) Dat zijn die geestelijken, die
geen universitaire opleiding ontvan
gen hadden. Voor hen diende deze
bundel als materiaal bij de voorberei
ding van de prediking. Bedenken we.
dat deze geestelijken met name op
Dr G. C. Zieleman.
het platteland meestentijds in eigen
onderhoud moesten voorzien. Weinig
tijd voor studie dus. toch al gehandi
capt door een gebrekkige opleiding,
geen wonder dat er gepoogd werd hen
een houvast te bieden en een concre
te hulp door preekbundels Voor hen
konden dergelijke „Eplstelen en
Evangeliën met de glosa". zoals ze
genoemd worden, van grote waarde
zijn. al zal het ongetwijfeld zijn voor
gekomen. dat ?e misbruikt werden en
de prediker er eenvoudig stukken uit
voordroeg in de eredienst!
Belangwekkend is wat de schrijver
ons vertelt over de vorm en de inhoud
der preken. Uit dit boeiende hoofd
stuk meen ik u als conclusie het beste
te kunnen doorgeven, dat daaruit
blijkt, dat wij als protestanten er
goed aan "zullen doen ons beeld van
de middeleeuwse christenheid nog
eens te bezien.
Er werd niet altijd over de heiligen
gepreekt! Deze preken blijken vooral
bijbels gefundeerd en Christocen-
trisch: de zaligheid is gevolg van de
onverdiende genade van God door
het geloof; over Maria wordt op een
verantwoorde wijze gesproken, maar
met het diepe besef, dat wij niet om
haar heen kunnen; er spreekt uit de
preken een duidelijke kritiek op de
misstanden in de kerk. de simonie, de
prelaten en op de Paus; er wordt
sterke nadruk gelegd op de bekering;
er is een onderstrepen van de sociale
gerechtigheid als uitvloeisel van de
„wedergeboorte" en als opdracht in
het christelijk leven; de geloofsbele
ving wordt door twee elementen be
paald bekering en liefde, terwijl het
Christocentrisch karakter opvallend
Job
Naast Jobs geduld mag zijn inkei
niet minder spreekwoordelijk woj
geacht. Als hij alles heeft gehad,
vrienden hebben hem in zijn
onbegrijpelijk lijden niet altijd e'
troostrijk toegesproken, en God
hem geantwoord „uit het onweer'
dan herroept Job en doet boete.
zegt: Ik weet, dat alles binnen uwj
bereik ligt,
en dat geen plan van u verijdeld
wordt. borsl
Wie is het toch. aam
die wat besloten is onwijs verberg
Daarom: ik spiak zonder inzicht t
hebben,
dingen die mij te boven gingen
en die ik niet begreep.
(Job 42,1-6)
0
N
f
:ns1
eei
gs:
vei
eer
de l
oep
rste
eg h
jspa
tieid
stem
Vooral dat laatste is geen kleine
erkentenis. De bekentenis van ee
man, die voor z'n beurt gepraat hé
Hij praatte maar, achteraf
beschouwd als iemand die er
helemaal geen verstand van heeftP
Zonder inzicht. Het ging hem te h
Nu pas ziet hij dat in. Toen hij spi
dacht hij er anders over. Hij dach
dat hij alles wist, dat niets hem
verborgen was. Geen twijfels, gee
vragen. De zaak was klaar en
duidelijk. Maar nu. Hier is een an( a*\.
mens. Hij is van z'n stoel gevallen?16^
wijsheids-stoel. Maar hij geeft her15"
toe. Dat kom je niet vaak tegen.
Iemand erkent: ik zag het vroeger
verkeerd. Ik verkondigde wel, ma
eigenlijk deugde het niet. Ik ü-
accepteerde te gemakkelijk als
wijsheid, wat altijd gegolden had.
Allerlei „gebruikelijke" uitlegginr°j^
van 8chriftplaatsen accepteerde
klakkeloos. Die en die zei het ook
daarom zou het wel waar zijn. Ik
controleerde niet. Ik was allang b e
dat ik iets te „praten" had. Er vall,rst^
iets van deze Job te leren. Hier is aaa
iemand die zijn grote vergissingei)en*
ruiterlijk toegeeft. Nu pas heeft h|e^°
iets gehoord, heeft hij iets gezien,
bent benieuwd, wat hij dan nu te
zeggen heeft. Maar het boek is uit
Dat krijgen we niet te horen. Juisl
het spannend wordt, zijn we geneilging
te denken. Maar spannend wordt jgen*
pas als we ons zelf op die manier
nagaan.
de t
tijei
t
it b
pei
ine
tordi
regt
war
jke
sooi
nst,
ver
kheii
Vo
he
rste
DORDRECHT De actie Kerk
balans 79 zal gehouden worden van
15 tot 27 januari met als schakelzon
dag 21 januari. Het motto is deze
keer: Verantwoord.
EDOMONTON De pogingen om
de drie lutherse kerken in Canada te
verenigen zijn definitief mislukt. De
vrouw in het ambt was een van de
struikelblokken.
HANNOVER De eerstvolgende
Westduitse „gemeentedag onder het
woord" zal in de herfst van volgend
jaar in Hannover of Dormund worden
gehouden. Dit heeft de conferentie
van belijdende gemeenschappen be
sloten. Middelpunt van de gemeente
dag 1979 zal de informatie over leer
en belijdenis der protstantse christe
nen zijn. Conferentievoorzitter ds.
Malte Haupt heeft gezegd, dat de
gemeentedag uit de concurrentie-
sfeer met de (meer oecumenisch ge
tinte) Kirchentag wil komen.
Ds J. F. van den Berg
Tijdens een vakantieverblijf in
Frankrijk is op 73-jarige leeftijd over
leden ds J. F. van den Berg te Bergen
op Zoom, die, van 1946 tot aan zijn
emeritaat in 1970, geestelijk verzor
ger is geweest, van de psychiatrische
inrichting „Vrederust" te Bergen op
Zoom. Ds Van den Berg begon zijn
ambtelijke loopbaan als predikant
van de hervormde gemeente te
Noordhorn (Gr welke hij van 1938
tot zijn vertrek naar „Vrederust"
heeft gediend.
Lt
erv
alle
de
is en de uitwisseling der liefde tussen
God en de gelovige mens centraal
staat.
Kortom, het is een verheugende zaak.
dat deze vrucht van het eerste Neder
landse onderzoek van deze middelne
derlandse bronnen ons is aangebo
den. Dr Zieleman heeft ons met zijn
m i. zeer waardevolle studie een be
langrijke dienst bewezen. Zijn disser
tatie kan gevoeglijk getypeerd wor
den als. „bouwstenen tot de geschie
denis" van de preek in de Nederlan
den. Dat uit de hoek van de littera
tuurstudie deze stenen worden aan
gedragen moge voor de vaktheologen
een aansporing zijn het werk voort te
zetten. Dat de redactie van de „Kerk
historische Bijdragen" deze studie in
de reeks opneemt is er een bewijs
van. dat de waarde van dit werk is
ontdekt!
Overigens zien we met verwachting
de uitgave van de teksteditie van
deze preekbundel tegemoet.
Drs Marius C. Don is hervormd zie
kenhuispredikant te Rotterdam-Z.
Van de dissertatie van dr Zieleman
verschijnt eerstdaags een handels
editie: „Middelnederlandse Epistel-
en Evangeliepreken". Kerkhistori
sche Bijdragen, dl. VIII, Leiden, E. J.
Brill, 1978.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Hoogeveen (toez.):
de Bue te Scharnegoutum; te Winètrar
heim: J. Ouwendijk te Besoyen. fen t
•pri
Aangenomen naar Rossum (toez i ke
C. van Dongen, kand. te Wagenin
Bedankt voor Almelo: S. L. S,
Vries te Peize; voor Ede (toez.
Verboom te Waddinxveen (ds
boom kan voorlopig geen ander
roep in overweging nemen).
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Zwartemeer-1
zienaveen: L. van Wijngaarden
Amstelveen.
Bedankt voor Dokkum:. D. Bo
knegt te Rotterdam-IJsselmonde
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Bergschenhoek: B.
Vos te Ten Boer; te Loppersum-D
teremden: A. v.d. Sloot, kand.
Kampen.
GEREF. KERKEN (VRIJG. B.Vl
Beroepbaar: P. Veldhuizen, H(J
straat 42, Spakenburg.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Eemdijk: H. J. Th.
ma, kand. te Apeldoorn.
Aangenomen naar Rotterdam-^
trum: J. Mannie te Assen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Poortvliet: M. Mon(|
te Waardenburg.
OUD. GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Rijssen: A. Kot te I
selmuiden (V.H.G.).
Mgr. Jos Damen
Met een druk bezochte ontvangs
het Nederlandse college in R<
heeft mgr. dr Jos W. L. Damen
scheid genomen als rector van
Nederlands college, als procurato 'J
Rome van de Nederlandse bissclq
pen en als raadsman voor kerkel
zaken van de Nederlandse amba
de bij de Heilige Stoel. De 69-jai
mgr Danien gaat zich vestigen in
geboorteplaats Roermond. Hij w
in 1946 vice-rector van het Ne<
lands college, in 1952 rector. Mgr
men is voor honderden Nederlani
een hulp geweest tijdens bezoe
aan Rome en het Vaticaan. Nam
de bisschoppen in Nederland sp
kardinaal Willebrands tijdens de o
vangst de dank uit voor al het w<
dat mgr. Damen in tientallen ja Bi*
voor de r.k. kerk van Nederland he m
gedaan.
als
cc
Dr. M. P. M. Musken u,,
Per 1 juli wordt mgr Damen in t |ar
functies in Rome opgevolgd door
M. P. M. Muskens, die sedert 1 ol
ber 1977 vice-rector van het Ned
lands college in Rome was. Dr. M Uj
kens komt uit Drunen. Na zijn pri
terwijding in 1962 was hij parocl
priester in Veldhoven en Nijmeg
em
ids
Ui
Hij studeerde missiologie in Nijl
gen en promoveerde daar in 1969
het proefschrift „Indonesië, de sti
voor een nationale identiteit nal
nalisten, islamieten en katholieké
Sinds 1969 tot zijn benoeming
Rome vorig Jaar werkte hij op
secretariaat van de r.k. bisschopp
conferentie van Indonesië.
Sc
