De ene liturgie voor hervormd en gereformeerd
De werkloze in ons midden
Uit brieven van lezers
Gereformeerden zijn beste bijbellezers
Brez njew:
Kom zelf
maar kijken
VANDAAI:
Meer duidelijkheid in r.k. pastoraat nodig
Apeldoorn krijgt
wetenschappelijke
medewerkers
VOORBIJGANG
SP
Conferenti
WOENSDAG 28 JUNI 1978
TROUW/KWARTET
door ds W. R. van der Zee
Een „historisch" gebeuren Is het toch wel:
de verschijning vsn „On2e hulp het litur
gieboekje voor hervormden en gereformeer
den. Nog wel niet officieel, maar minstens
MMBdRt De twee officiële liturgie
commissies van de beide kerken (de gerefor
meerde deputaten voor de eredienst en
commissie-dienstboek van de hervormde
raad voor de eredienst) werkten eraan en de
Prol. Dr O. van der Leeuw-stichting gaf het
uit.
De bedoeling was: publikatie van een ge
meenteboekje. met behulp waarvan het de
geregelde kerkgangers mogelijk gemaakt
zou worden in alle perioden van het kerke
lijk Jaar de zondagse eredienst van begin
tot eind mee te maken (zo zegt het voor
woord). Het boekje, voortreffelijk uitgege
ven en teer overzichtelijk, heeft het formaat
van het Liedboek (grote edlUe) en is dan
ook bedoeld als een soort supplement
daarvan.
De Inhoud is het rijpe resultaat van een
langdurige liturgische ontwikkeling en een
Intensieve bestudering van de eredienst.
Een resultaat dat ln niet weinig gemeenten
vele Jaren in de praktijk is beproefd en
houdbaar gebleken.
Een paar dingen typeren dit gemeente
boekje.
In de eerste plaata: er is inderdaad sprake
van één liturgie. De éne: de hoofddienst,
zoals die in de traditie van de Westerse kerk
is gegroeid vanuit de samenkomst van de
eerste christelijke gemeente. Er worden dus
niet meer (zoals in het hervormde dienst
boek en in de katernen bij het liedboek)
verschillende orden van dienst geboden.
Wel zijn er facultatieve elementen (in bruin
aangegeven). De kerkdienst kan ook zeer
sober verlopen, zonder dat de structuur
wordt aangetast.
In de tweede plaats: de „normale" kerk
dienst is dienst van Schrift en Tafel. Woord
verkondiging én Avondmaalsviering. De
toelichting zegt: zoals dat van meet af in de
christenheid kenmerkend geweest is voor
de dag des Heren. Van een didactisch for
mulier is dan ook geen spoor meer over. In
het hart van de dienst staat de grote lofzeg
ging. waarin de gedachtenis van de heilsge
schiedenis biddend en zingend plaatsvindt.
vanouds een uiterst belangrijk element
in de dienst.
In de derde plaats: als men in het boekje
tóch vier orden van dienst aantreft, dan
betekent dat niet vier verschillende orden,
maar één orde op vier verschillende wijzen
getoonzet. En wel door de componisten
Frits Mehrtens. Ignace de Sutter en Willem
Vogel (tweemaal). Deze opzet maakt het de
kerkgangers mogelijk de dienst te volgen,
zonder hinderlijk te moeten bladeren in het
boekje.
In de vierde plaats: veel ruimte is gegeven
aan een aantal voorbeelden van de grote
lofzegging (de eucharistia). Men heeft niet
zonder meer de woorden van de traditie
vertaald. Men heeft evenmin als commis
sies) rond de vergadertafel een aantal voor
beelden ontworpen, besproken en vastge
steld. Men geeft de tafelgebeden zoals die in
een aantal gemeenten (Amsterdam, Den
Haag. Roosendaal. Rotterdam. Zaandam)
jaar in jaar uit in de praktijk zijn beproefd
en gegroeid, aan de Avondmaalstafel.
Er wordt nogal eens somber gedaan over de
oecumenische beweging. En terecht, denk
ik. Dat mag onze ogen er niet voor sluiten
dat er onderhuids van alles aan het groeien
is. Eén van de resultaten van het oecume
nisch bewegen is in elk geval een duidelijke
consensus ten aanzien van zo'n vitaal punt
als de vormgeving (en dus ook de inhoud)
van de kerkdienst. Onze hulp, het gemeen
teboekje voor hervormden en gereformeer
den. wijkt maar weinig af van de liturgie
van de lutheranen (hier en in het bui ten-
land) en van wat rooms-katholiek én oud-
katholiek missaal bieden.
De keus voor de in een lange traditie ge
groeide vorm is niet geboren uit nostalgie of
een poging tot restauratie van een glorieus
verleden. Ook het feit dat we deze liturgie
delen met een onnoemelijk aantal christe
nen in verleden en heden is geen doorslag
gevend motief. Het belangrijkste is dat deze
wijze van kerkdienst-houden, wanneer men
er zich aan gewonnen geeft, in de praktijk
blijkt een uiterst draagkrachtig voertuig te
zijn voor de viering en de verkondiging ook
van de hedendaagse gemeente.
De beweging in deze liturgie brengt onder
woorden wat het geloven en leven van de
gemeente van alle tijden is: als voorbidders
en voorzangers namens de hele schepping
treden voor God. de Schriften openen, de
gaven inzamelen en onder dankzegging
brood en wijn delen als teken van weder
zijdse toewijding (tussen God en zijn ge
meente. tussen de gemeente en haar Heer),
en zo gezegend uitgezonden worden.
Liturgische concentratie sluit missie niet
uit. maar in.
Ds R. W. van der Zee, hervormd predikant te
Den Haag, kondigt aan: Onze hulp, uitgege
ven op verzoek van de gereformeerde deputa
ten voor de eredienst en de commissie-dienst
boek van de hervormde raad voor de ere
dienst door de Prof. Dr G. van der Leeuw
stichting, kan besteld worden bij het bureau
secretariaat van de Van der Leeuw-stichting,
Postbus 9390, 1006 AJ Amsterdam.
Oeze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open boeven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het met plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas mei corresponde
ren Sneven adresseren aan Secretaris hooldredact-e Trouw Postous 859.
Amsterdam B«| pubkkatie worden naam en woonplaats van de schrijver vermeld
Priesterkleding
Mijn dank aan de heer Klei voor
zijn stukje over priesterkleding,
daar sta ik als R.K. volkomen ach
ter. Nog sympathieker vind lk het.
dat hij gratis een advertentie
plaatst van een zaak die priester
overhemden verkoopt. Daar kun
nen veel katholieken nog van leren. Hoogezand
Dit is pas oecumene!
Rotterdam M. Koekebacker
gen? Boeren en tuinders o.a. die hun
lnkomen(tje) van het ene op het ande
re Jaar soms gehalveerd zien door
droogte, wateroverlast, planteziek-
tes, nachtvorstschade. prijsschom-
mellngen en meer risico's! En dat
alles om één procent minder verho
ging op hun „normale" trendverho
ging? Kom nou!
W. Berg
Aambtenaren (1)
't Is voor mij onbegrijpelijk, dat de
regering niet vla een kort geding de
ambtenarenstaklng onmogelijk heeft
gemaakt! Zij had daarmede het alge
meen belang gediend en voorkomen,
dat ambtenaren ln strijd kwamen
met de wet. Ook was dan veel maat
schappelijk ongerief voorkomen. Ik-
xelf ben gepensioneerd ambtenaar,
deed reeds Jong belangrijk werk,
mdest hard ..vooruit". En dit tegen
een gering salaris. WIJ hadden het
toen li) vergelijking met nu
bepaald arm. Maar aan staken werd
geen moment gedacht. Wat hebben
de ambtenaren het nu ontzaglijk rijk!
Ook de gepensioneerden. Maar ken
nelijk heeft deze staking vooral een
politieke dimensie: een zich afzetten
tegen een niet gewenste regerings
coalitie. Ten koste van het algemeen
IKON (slot)
Reactie op de brief van H. Bos uit
Rotterdam. Vooraf enkele opmerkin
gen om misverstanden te voorkomen:
1. ik ben het niet altijd eens met de
IKON; 2. ik ken mevrouw Strikwerda
alleen van naam. Tóch neem lk de
handschoen op en wel om de volgen
de reden: Is de toon. welke uit uw
brief naar voren komt. de Juiste,
mijnheer Bos? Mogen wij een ander
veroordelen, (al is het ln vragende
vorm)? Heeft mevrouw Strikwerda
het niet als zó vanzelfsprekend ge
vonden dat er in de kerk naar Gods
Woord geluisterd wordt, dat zij er aan
voorbij is gegaan? Begrijpt u dan niet
dat het een het ander niet mag uit
sluiten? Is het niet zo dat er tot nu toe
veel vergeten groepen ln de kerk zijn
en dat het hoog tijd wordt dat diezelf
de kerk. (dat zijn u en ik) er iets aan
gaat doen?
HAMBURG (KNA) Presi
dent Brezjnjew heelt het
hoofd van de r.k. missie voor
Litouwers in het noorden van
West-Duitsland, Vaclovas
Sarka, uitgenodigd voor drie
maanden naar de Sowjet-re-
publiek Litouwen te komen.
Daar kan Sarka zich dan per
soonlijk op de hoogte stellen
van de situatie.
Sarka had bij het bezoek van Brezj-
new aan de bondsrepubliek op 1 mei
voor de derde maal een brief aan de
president geschreven, waarin hij snel
le en concrete hulp vroeg voor de
christenen in Litouwen. Zijn eerste
twee brieven waren onbeantwoord
gebleven. Ditmaal kreeg hij via de
Russische consul-generaal in Ham
burg antwoord.
Sarka heeft verklaard, alleen gebruik
te willen maken van het aanbod van
de Sowjet-leider. als ook andere Li
touwers die in het westen wonen, een
visum voor drie maanden voor Litou
wen kunnen krijgen.
Leonid Breznjew.
belang en dit alles door mensen die Rotterdam
het ten slotte van de gemeenschap
moeten hebben. Een zéér bedenkelij
ke zaak!
Utrecht A. Witzel
M. J. van Dam
Bezuiniging (5)
Ambtenaren (2)
De ambtenaren hebben gemeend,
hun werk te moeten onderbreken.
Het is een goed gekozen woord, wat
normaal als staking wordt aange
duid De vakbonden haasten zich om
het politieke oogmerk dat hier achter
zit. van zich af te schudden. Immers,
dan zouden ze Instemmen met een
anti-parlementaire actie, terwijl het
parlement als onze wettige volksver
tegenwoordiging de belangen van ons
als volk wenst te behartigen. Maar
het spel ls te doorzichtig. De woord
voerders zijn toevallig leden van een
partij die hoog opgeeft van haar de
mocratische opstelling. Een partij die
niet afkerig is. haar leden de straat op
te sturen. Ik vraag mij af: wat is er nu
op het Malieveld ln Den Haag sedert
1918 in 60 jaar tljds in de socialisti
sche gelederen eigenlijk veranderd?
Niets. De greep naar de macht was
toen een vergissing. Vandaag aan de
dag ls die partij nog steeds niet afke
rig om langs niet-parlementalre we
gen een greep naar die macht te doen.
Dreiging van nieuwe en hardere
acties.
DEN HAAG L. Runia
Ambtenaren (3)
Waarom deze voorbarige staking?
Moet dat nu zo? Zo zijn toch niet alle
ambtenaren? Ik ken er velen die dit
een lachertje vinden. Wat moeten
dan die hardwerkende kleine zelf
standigen zonder sociale vooizlenln-
Hierover plaatste u vier maal een
Ingezonden brief en op 24 Juni schrijft
Willem Breed veld dat het kabinet de
eindjes aan elkaar poogt te knopen.
De Inzenders en Willem Breedveld
gaan allen voorbij aan het feit dat o.a.
de bewapenings-mllj arden reeds uit
gegeven (c.q. toegezegd) zijn. Voor
mij gelden de bewapeningsuitgaven
als het sterkste argument om alle
ombuigingen op lonen, kinderbijsla
gen enz. af te wijzen. Ik vind het
betreurenswaardig, dat de ambtena
ren dit argument niet veel meer han
teren.
AMSTERDAM Bij alle ge-
reformeerden ligt een bijbel
in huis en bij de meeste her
vormden. Maar bij roomska-
tholieken en bij degenen die
niet bij een kerk zijn aange
sloten, ligt nog een behoorlijk
terrein voor bijbelversprei
ding braak.
In percentages uitgedrukt: van de
gereformeerden heeft 100 procent een
bijbel thuis, hervormden 86 procent,
roomskatholleken 45 procent en on-
kerkelijken 43 procent. Aldus blijkt
uit een enquête van het NIPO.
Amsterdam
De gereformeerden staan ook wat bij
belkennis betreft duidelijk aan de
DirkVeenstra kop. Van hen zegt 32 procent het
oude testament goed te kennen en 61
procent tamelijk goed. Voor het nieu
we testament zijn deze percentages
35 en 57. De hervormden doen het
minder: 11 procent van hen kent het
oude testament goed. 15 procent het
nieuwe testament. Tamelijk goed le
vert de percentages 53 en 51 op.
De roomskatholieken kennen het
oude en nieuwe testament slecht.
Slechts 4 procent is er goed van op de
hoogte en 34 resp. 40 procent tamelijk
goed. Niet-kerkgebondenen vinden
voor 7 procent, dat hij het oude en
nieuwe testament goed kennen, ter
wijl 20 procent zegt, de bijbel tame
lijk goed te kennen.
CDA en VVD
Het NIPO heeft ook onderzocht, hoe
het met het bijbellezen ln de verschil
lende partijen gesteld is. Het bleek,
dat er wat dit betreft tussen CDA en
WD praktisch geen verschil is. Van
degenen die CDA stemmen heeft 6B
procent een bijbel in huis en van de
WD-stemmers 68 procent. Bij D'66
en de PvdA zijn deze percentages 59
en 47.
UTRECHT (ANP) Het is hard no
dig. dat er meer duidelijkheid komt
in de verhouding tussen de functies
van priester, diaken en niet-ingewijde
pastorale werker. Tot deze conclusie
zijn afvaardigingen van de r.k. bis
schoppenconferentie en de nationale
werkgroep profesioneel pastoraat en
zijn samenwerkingsverbanden (PPS)
gekomen op een gezamenlijk overleg
in Utrecht.
Er zou volgens de PPS al veel gewon
nen zijn, indien de' „basisregeling
voor de aanstelling van leken tot pas
torale werkers in de Nederlandse bis
dommen" weldra kon worden gpubli-
ceerd. Deze ligt in Rome voor goed
keuring. Kardinaal Wlllebrands zeg
de toe. dat hij op korte termijn stap
pen zal doen om voor het document
het fiat van het Vatlcaan te krijgen.
Op verzoek van de bisschoppen zal de
PPS een studie wijden aan het vraag
stuk van de verhouding tussen de
pastorale functies.
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM/
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4. Rotterdam
Tel. 010-115588
(Red.)
Schledamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAO/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22, Den Haag
TeL 070-469445
ZWOLLE GRONINGEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56, Zwolle
Tel. 05200-17030.
door ds P. C. Meijer
Hoewel er vele tienduizenden mensen
zonder baan onder ons rondlopen, is
de ervaring van velen: Je kunt ze niet
vinden. Zelfs al heb je nog zoveel
goede wil en goede bedoelingen om ze
te willen helpen.
Op het vormingscentrum „De Drie
klank" ln Paterswolde slaagde drs.
Hans Pasveer, die directeur was van
dat centrum, slaagde er wèl in werk
lozen uit hun schuilhoeken naar zijn
centrum te krijgen en met ze aan de
praat te raken.
Dat ging ook niet zonder moeite,
maar het bleef niet zonder resultaat.
Zowel het een als het ander blijkt uit
het boekje „Werkloosheid is geen
werk" dat hij geschreven heeft.
De basis van dit boekje wordt ge
vormd door deze contacten van de
laatste Jaren op „De Drieklank".
Daarop voortfilosoferend komt Hans
Pasveer tot „andere gedachten over
arbeid, mens en samenleving", zoals
de ondertitel van z'n boekje luidt.
Dat alles ls voorzien van een waarde
rend voorwoord van de toenmalige
minister van sociale zaken. Boersma.
Toch klinkt ln dat voorwoord ook
reserve door over onderdelen van het
boek.
Dat maakt je dan wel nieuwsgierig
wat de ministeriële bedenkingen zijn.
De beperking van de aard zowel als
de ruimte van een voorwoord, laten
echter niet toe. dat die nieuwsgierig
heid bevredigd wordt. Wat Je er dan
wèl aan overhoudt is de vraag naar
het nut van een voorwoord. Op zich
zelf is dat al een reden om zoiets maar
beter weg te laten. Bovendien kan dit
boekje best zonder dit excellente
steuntje.
Ervaringen
De waarde van dit boek zit m l. vooral
in het begin en in het slot. Daar
steunt het dan ook het sterkst op de
eigen ervaring en deskundigheid van
Pasveer.
De eerste drie hoofdstukken vormen
samen deel I: Verkenning. In hoofd
stuk één worden daarin de eigen erva
ringen van werklozen beschreven, en
dat alleen maakt het boek al de moei
te van het lezen waard.
In hoofdstuk twee gaat Pasveer wat
orde aanbrengen in al deze verhalen
en licht de knelpunten eruit.
Ook laat hij Iets zien van het proces,
dat een werkloze doormaakt als hij
op straat is komen te staan.
Hier verraadt zich niet alleen de vor
mingsleider maar ook de pastor Pas
veer. die scherp luisterend weet te
pellen, wat mensen met hun woorden
eigenlijk zeggen
In het volgend hoofdstuk verlegt de
blikrichting zich en wordt de vraag:
wat onze maatschappij dan voor nor
men kent om mensen zó te laten
reageren als werklozen doen.
Hier begint Pasveer echter aan hei-
derheid te verliezen, als hij wetmatig
heden en gevolgen zonder onder
scheid naast elkaar zet (voorrang van
de economie bv„ naast vervreem
ding).
Doen en denken
De volgende twee hoofdstukken vor
men samen deel II: „Heroriëntatie"
geheten.
De bedoeling van Pasveer daarin is
duidelijk: als wij met elkaar normen
hanteren, die mensen om een onvrij
willig lot veroordelen, dan moeten we
van zulke normen af. Daarom en ook
ter wille daarvan zullen we prakti
sche maatregelen moeten nemen op
allerlei niveau.
Aan die maatregelen zijn dan de laat
ste vier hoofdstukken gewijd (deel III
„Consequenties voor beleid en ge
drag").
Nu zal niemand willen volhouden dat
we niet anders moeten denken en
handelen.
Daar wordt heel wat tijd aan besteed
om erover te schrijven of te praten.
Pasveer citeert dan ook overvloedig
en zegt uitdrukkelijk dat hij niet
meer dan een stem temidden van vele
anderen wil zijn.
Met alle lof voor deze bescheiden
heid. bekruipt je echter ook een ge
voel van teleurstelling. Want wat is
nu de eigen bijdrage van Pasveer,
behalve het naast elkaar zetten van
andermans meningen?
Maar misschien is die teleurstelling
ook wat onbillijk. De materie is im
mers gezien de velen die er reeds
hun tanden inzetten erg ingewik
keld en onoverzichtelijk. Alleen hóóp
je vanwege de ondertitel op iets
dat Anders is, nog niet gezegd, echt
iets dat nieuwe perspectieven opent.
Dat enigszins teleurstellende geldt
ook die laatste hoofdstukken, op één
Over overheid, vakbeweging, onder
wijs en kerk worden zeker zinnige
dingen gezegd. Maar ook hier: veel is
allemaal al eens gezegd.
Bovendien, als je allerlei goede en
schone wensen op het praktische
vlak hebt, mag Je ook wel ln discussie
gaan over wat inmiddels daartegen ls
ingebracht.
Daarmee zou ook wat meer recht zijn
gedaan aan de mensen die in de weer
barstige praktijk echt wel bezig zijn
om te pogen een koersverandering
tot stand te brengen. Het boek zou
daarmee aan waarde, maar onvermij
delijk ook aan omvang hebben ge
wonnen.
Inspirerend
Van het laatste hoofdstuk geldt ech
ter het bekende „last but not least".
Daar zit Pasveer weer op terrein dat
hem vanuit z'n ervaring als predi
kant, industriepastor en vormingslei
der goed bekend is. En d&t is te
merken.
Wat daar gewoon aan simpelde prak
tische tips staat, de wijze om de pro
blematiek van mensen te benaderen,
die zowel pastoraal is als ook ge
vormd door de praktijk van het vor
mingswerk, vormt met elkaar een in
spirerende afsluiting van dit boek.
In 120 pagina's geeft Pasveer zo veel
informatie, die niet allemaal nieuw of
anders is. maar die desondanks bij
(tej velen nog onbekend zal zijn. Die
kunnen in dit makkelijk leesbare
boekje hun tekort inhalen.
Het vanuit eigen kennis en ervaring
geschreven begin en slot maakt het
boekje bovendien echt de moeite
waard voor ieder die hart heeft niet
alleen voor werklozen maar ook voor
de nog steeds en hoe! wer
kenden.
P. C. Meijer: gereformeerd prdikant
voor kerk en bedrijfsleven, bespreekt:
„Werkloosheid is geen werk", door drs
Hans Pasveer. Uitg. Zomer en Keu-
ning. Wageningen, 128 blz. prijs
13,50.
KIL EN ZONDER UITZICHT
"ic
ld
de
br
er
Van een onzer verslaggevers
APELDOORN Het curatorium van
de theologische hogeschool van de
christelijke gereformeerde kerken te
Apeldoorn heeft op voorstel van het
college van hoogleraren vier weten
schappelijke medewerkers benoemd.
Het betreft parttime-functies. De vier
zullen predikant blijven in de ge
meente, waaraan zij thans verbonden
zijn.
De benoemden zijn dr T. Brienen te
Kampen voor catechetiek en litur
giek, drs J. Kruis te 's-Hertogenbosch
voor Hebreeuws, bijbelse oudheid
kunde. tekstkritiek en openbarings
geschiedenis oude testament, drs W.
van Heest te Ridderkerk voor missio-
logie en levende godsdiensten en ds
R. W. J. Soeters te Zutphen voor oude
kerkgeschiedenis en kerkgeschiede
nis van de Middeleeuwen. De benoe
ming gaat in met het nieuwe cursus
jaar. behalve voor ds Soeters voor wie
de datum nog nader bepaald wordt.
Nieuwe levensstijl (met toespitsing
op het energieprobleem, o.a. excursie
naar Kalkar). 17-22 juli. vormingscen
trum van de Woodbrookers, Barchem
(tel. 05734-443).
In de bundel „Sprookjes uit Isn jr
onder meer te vinden het verha .;5
de Oezbeken. Onder hen was eef~"
besmettelijke ziekte uitgebroki
wisten niet beter te doen dan er w:
iemand op uit te sturen om tien
Joodse mannen te zoeken. Die l
mannen moesten dan voor hen
bidden en de besmettelijke ziek rt
ophouden. En zo gebeurde 't oo
allemaal. De tien Joden bleven
wonen en door hun regelmatig] he
verdween de besmettelijke ziekfijs
voorgoed. Een sprookje.
Desalniettemin zal men hier
gemakkelijk kunnen denken aa w
tien mannen uit volken van alU P'
taal. die volgens de profeet Zacl
(8,23) een Judeesen man zullen
vastgrijpen en zullen zeggen: wl
gaan met u. want wij hebben
gehoord, dat God met u is. Het
contact onderhouden met dit
bijzondere volk wordt in beide
verhalen verboden met zegen. ifcei
een goede verwachting en een
terugwijken van het kwaad. Da$°E
houdt in dat het omgekeerde vl
brengt. Die volken die vandaag
dag nog Joden discrimineren, e
hetzij hen te verdrukken of hen
te laten gaan waarheen zij wille
mogen weten dat in het sprook]
Israël, maar vooral in de profeti
woorden levenswijsheid verbol
die men niet zonders schade
ongehoord kan laten, nog mini
tegen in gaan. Zulke dingen zijl
in statiestieken te brengen, ma
hebben iets te maken met het
geweten der volkeren. Dat gewt
kan ook en zelfs tegenover deze
Naam en dit eeuwig teken van I
dichtschroeien en volstrekt
seculariseren, maar dan worden
tijden wel heel kil en zonder uiti
Beroepingswerk E
NED. HERV. KERK de
Beroepen te streekgemeente >v
land" (Leermens. Oosterwij
Loppersum, 't Zand, en Godlin
E. Boersma. kand. te Nijmeg
Hilversum (toez.): J. van 't K
Wijk bij Duurstede.
Bedankt voor Katwijk ad.
(toez.): W. A. Vlasblom te Df.c
voor Drumpt: J. C. van Donge^c
te Wageningen.
Tl
sc
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Uithuizen en te 1
rak, Gorlnchem: H. W. v. E
kand. te Kampen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Enschede en tc ApS'
dam-Centrum: A. Hofman te S en
ningen: te Poederooijen: A. Mf^r
ken te Nieuw-Beijerland.
Bedankt voor Apeldoorn:
Schreuder te Goes.
de
ie'
ch
CHR. GEREF. KERKEN J#
Beroepen te Kampen (godsdit dv
derwijs aan de chr. akademi
beeldende kunst), Th. Pepp
Emmen. W!
be
Opperrabbijn Just
De Amsterdamse opperrabbijn
vens voorzitter van het oppen,
naat voor Nederland. Meier J
tevens plaatsvervangend opp
bijn geworden van Shomre I
een van de twee orttodox-Joo<®"
meenten van Antwerpen. Votrr
zal opperrabbijn Just Antwerp P
het einde van dit jaar assistere e
opperrabbinaat van Antwerj
verleden jaar september opei
len met het overlijden van opp
bijn dr Hillel Medalie. De A
damse opperrabbijn zal een d
week de Joodse gemeenscha
Antwerpen assisteren. Het v
van de gemeente in Antwerpe
aan een rabbijn in Nederland is
opvallender, daar een aantal
doxe Joden in Nederland ee
van hun levensmiddelen uit A
pen laten komen, omdat zij
vervaardigen van etenswaren 1 P
leven van de spijswetten in A
pen beter verzorgd achten. Af
pen geldt bij velen in Nederla
een burcht van de orthodoxie
migen verhuizen daarvoor ni
Scheldestad.
m
Ds P. S. van der 1»>
Op 79-jarige leeftijd is overlede
D. van der Togt. die vele j;
evangelist en later als predil
verschillende plaatsen in Nooi
land heeft geëvangeliseerd.
1948 was hij voorganger van ee
bij de bond aangesloten) vrije
gellsche gemeente in Amsterd
1c
|H.
Vredeskampen van de doop
de vredesgroep voor leder, die
inzicht wil krijgen in vredei
stukken: Kamp I (17-27 Juli an
grut en de groten" voor volwa 1 d
en kinderen: Kamp II (27 juli-6 va
tus) ..Christendom en socil
voor 18-30 Jaar: Kamp III (6-16 ser
tus) nog themaloos. voor 18-3fcn];
Bloem en Bos. Texel. Inl. t« in
268254. h
)l£
Met het hart op de tong. voc ve
patiënten (en hun eventuele e p
ners), 10-14 juli. Den Alerdind gii
Zuthem (tel. 05290-541). s<
ou
Ideoiogie: leiding of verleid! ij|
merconferentie relormatoriscl vc
dentenvereniging CSSR. sp Al
prof. dr A. J. NIJk, prof. dr J.He:
ds Y. Schaaf en ds M. P. van D ge
Juli. Rhederoord, De steeg. I ve
01858-3184
