voorwaarde gewetensbezwaren
Polio-explosie al groter dan in 1971
Sninseens.
Friese oevers in slechte toestand
Tussentijds kunt u
uw spaar bewijzen
aantoonder
verzilveren.
PvdA-fractie buiten dagelijks
bestuur provincie Groningen
"ontrole atoombureau
ordt vaak belemmerd
Alleen bij de Femis-Bank zijn
spaarbewijzen contant geld.
[Gtoorstel kabinet: alleen gebruik Nederlandse militaire wapens
a*".
s
Fi ii
i*1-1' zekerheid over splijtstof
bevat acetosal
s
I
Akkoord over
abortus-ontwerp
ederland
SfeJ >et in
j»J enco blijven'
FfWIfi-Rflnic
'Wijziging entprogramma niet nodig'
Gedeputeerden
Groningen gaven
weer teveel uit
Geen opstoppingen
verwacht bij TT
1?s£lIüü
'Afvallige' socialist beraadt zich nog
Kosten van herstel begroot op tweehonderd miljoen
1511-strijders tot
*jk: stop verkoop
"iden roebels
Pleziervaart
versnelt
de afslag
Rita
NDERDAG 22 JUNI 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Din.
n onze parlementsredactie
p. B
anku 'N HAAG Het kabinet heeft een nieuwe voorwaarde verbonden aan de
ster» inning van gewetensbezwaren tegen vervulling van de militaire dienst. In
!geiiei nadere toelichting van minister Scholten van defensie op het regerings-
zee« orstel om de erkenningsgronden te verruimen staat, dat de bezwaren
'ti jicht dienen te zijn tegen het gebruik van militair geweld met wapens
eden' arv00r de Nederlandse krijgsmacht beschikt.
'ue Y ens het PvdA-Kamerlid Kom- gaat gebruiken. Bezwaren daartegen optreden van Portugal in de Afri*
k betekent de toevoeging dat het zou dan in dat geval niet tot erken- kaanse landen Angola en Mozam-
v t gaan om wapens die het Neder- ning leiden." bique.
h»7iii- ke le6er voorhanden heeft, dat
J1, (kabinet nog verder is afgeraakt Overigens wordt uit de nota niet dui-
het voorstel van het vorige kabi- delijk hoe de regering staat tegenover BCDerkinfiT
Knmhrinlf Hpt. is vnnrst.plhaar rip prlrpnhaarhpiri van hpziiioren fp.
Kombrink: „Het is voorstelbaar
T fjeen van de NAVO-landen in de
u omst de beschikking krijgt over
ïeutronengranaat en dat wapen
de erkenbaarheid van bezwaren te
gen het'optreden van een NAVO-land
buiten het gebied van de NAVO, zoals
in het recente verleden het militaire
Volgens de tekst in de wet die het
kabinet heeft voorgesteld dienen de
bezwaren gericht te zijn tegen het
ADVERTENTIE
volks
en, 1'
i, voor
1, Den
05290
ie en
aat."
onze parlementsredactie
HAAG Het internationaal atoombureau in Wenen
SA), belast met de controle op het gebruik van kemener-
wordt door veel landen beperkt in de mogelijkheden tot
uitoefenen van een effectieve controle.
ers
chrisj
brie blijkt uit een rapport van het
ouwel iu van vorig jaar, dat verslag
uitgi over de werkzaamheden van de
ka cteurs in 1976. Het vertrouwelij-
levereapport werd gisteren door de
e garaj verspreid,
ingen
rd gaafaet rapport komt onder meer
serenqvoren dat in de vijf landen die de
.'ringss te kernenergie gebruiken,
onmo enkel geval optimale controle
og lan lijk is geweest. Er waren grote
tkomingen in de boekhoudin-
an die landen, en in verschillen
ds Vf vallen waren de voorraden ver-
;refori uranium en plutonium niet be-
aar voor de inspecteurs van de
I*
itijnse
al bestond in 1976 bij het
ibureau onzekerheid over acht
ilutonium en 25 kilo verrijkt
;m. In het rapport wordt erop
in dat een deel van die zoekge-
splijtstof verdwenen kan zijn
•ij normale afname in gewicht
de verbranding in een kern-
ale, terwijl andere delen weer
Het rapport wordt door de PPR na
drukkelijk in verband gebracht met
de in Nederland omstreden levering
van verrijkt uranium aan Brazilië. De
veiligheidswaarborgen die het kabi
net voldoende acht bij de Braziliaan
se levering door uitzicht op IAEA-
controle komt door het rapport in een
nieuw daglicht te staan. Ook de in de
motië-Van Houwelingen (door het ka
binet onuitvoerbaar bevonden) be
pleitte veiligheidswaarborgen heb
ben in het licht van dit rapport vol
gens PPR-vice-voorzitter Boeker
maar een betrekkelijke waarde.
In andere oppositie-partijen, zoals in
de PvdA, wordt overigens vrij lako-
niek op het rapport gereageerd. Daar
stelt men dat het al jaren bekend
was, dat ook bij de vrij effectieve
IAEA-controle zo'n één tot anderhalf
procent van de splijtstof niet te ach
terhalen is.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De ministers De Rui
ter van justitie en Ginjaar van volks
gezondheid hebben overeenstem
ming bereikt over een ontwerp-rege-
ling voor de abortus-provocatus. Dit
is gisteren uit betrouwbare bronnen
vernomen.
Over de inhoud is officieel nog niets
bekend. De bewindslieden zouden als
uitgangspunt voor een wettelijke re
geling hebben gekozen, dat de vrouw
die een abortus wenst, eerst een week
moet worden opgenomen, alvorens al
of niet tot de ingreep wordt overge
gaan. Hierover is reeds enige politie
ke beroering ontstaan. De Tweede
Kamerleden mevrouw Haas-Berger
en Roethof van de PvdA hebben in
schriftelijke vragen ernstige kritiek
hierop geuit.
Zij menen -dat een dergelijke gang
van zaken, waarbij gedurende een
week op de vrouw wordt ingepraat,
neerkomt op een vorm van hersen
spoeling. Zij vragen de betrokken be
windslieden, of dit zich wel verdraagt
met het eigen beslissingsrecht van de
vrouw.
Volgens onze zegslieden is het ont
werp, waar beide ministers de afgelo
pen maanden in het diepste geheim
aan hebben gewerkt, rijp om aan het
gehele kabinet te kunnen worden
voorgelegd.
Het kabinet heeft zich tot taak gesteld
om vóór 1 januari 1979 een wetsont
werp inzake abortus-provocatus bij
het parlement in te dienen. Dat houdt
in, dat het kabinet ruim voor het eind
van het jaar tot overeenstemming
moet komen, omdat de Raad van
State voor de beoordeling van een
wetsontwerp zeker enige tijd door
gaans zes weken nodig heeft
In politieke kringen wordt echter niet
verwacht, dat de ministers De Ruiter
en Ginjaar hun voorstel zonder slag
of stoot door het kabinet krijgen.
Volgens onze zegslieden hebben de
ministers op volstrekt individuele ba
sis het ontwerp opgesteld.
3,75.
water zouden kunnen komen
ttroles in volgende jaren omdat
andstof op het moment van con-
aren j niet toegankelijk was door on-
ïatiomende afkoeling na de verbran
de j
dj uite
5gte ei
van h
veel
d ove
ADVERTENTIE
oor d<
jod HAAG )ANP) - Nederland
eni| blijven deelnemen aan het
ider d «project, ook wanneer niet on-
1 weini ft kan worden vastgehouden
wijze gle uitvoemg van de motie Van
t de j elingen. Dit meent J. van Gin-
c geloo ledewerker van het Nederlands
reeks uut Voor Vredesvraagstukken
aver d Haag.
het j<
rop ab 1 publikatie van het NIW, die
rde b openbaar is gemaakt, zegt
02, Lei 'inkel dat uittreden van Neder-
umme fit het Urencoproject alleen te
faardigen is, wanneer Neder-
odsdie een invloed ten goede zou kun-
gesteh ftoefenen of zich medeplichtig
aken aan misbruik van gelever-
terdan Üjtstof aan Brazilië,
22,S
ns Van Ginkel doet deze situa-
h niet voor. Hij meent dat deel-
van Nederland aan het project
degelijk concrete mogelijkhe-
rianrt lerschaft om bij te dragen tot
;elen, die het proliferatiege-
tgdringen".
rland.
Ï32linkel wijst er tevens op dat
iê zich volkenrechtelijk heeft
j iden het door Urenco geleverde
i nnr» 'aal uisluitend voor vreedzame
hnre nc*en te Struiken, waarbij te-
n J? Ide mogelijkheid van nucleaire
jJ üeven door vreedzaam gebruik
Z 2
me
Even naar de Femis-Bank, want daar kunt u tussentijds alle
spaarbewijzen aan toonder van alle nederlandse banken verzilveren,
ongeacht de einddatum.
de Femis-Bank toch even anders
5 ^=- 3 =S
EERSTE EUROPESE SPAAR-HYPOTHEKEN C V
ANTWOORDNUMMER 3000 ROTTERDAM
Rotterdam Zeist:
Westblaak 141Montaubanstraat 21
tel 010-333310 tel. 03404-24100
Baarle-Nassau:
Hoogbraak 1
tel. 04257-9518/8167
vertegenwoordigd door owel co's
internationale registered trust company n.v. hoogbraak 6. baarle-hertog
gebruik van geweldsmiddelen „waar
bij men door dienstvervulling in het
Nederlandse leger kan worden be
trokken". PvdA ziet in dit criterium
reeds een beperking ten opzichte van
het voorstel van het vorige kabinet,
omdat dit bovengenoemde bezwaren
van erkenning zou uitsluiten.
Op de vraag van de PvdA of bezwa
ren tegen het gewapende optreden
van de NAVO-landen België en
Frankrijk in Shaba (Zaïre) voor er
kenning in aanmerking zouden ko
men, antwoordt minister Scholten
echter niet op voorhand ontkennend.
Volgens hem zou de commissie van
advies in zo'n geval moeten toetsen of
er van een erkenbaar gewetensbe
zwaar sprake is:
Volgens de nota kunnen bezwaren die
voortkomen uit een politieke overtui
ging voor erkenning in aanmerking
komen. „Opvattingen die voortvloei
en uit een politieke overtuiging kun
nen leiden tot een zo ernstig gewe
tensbezwaar dat de overheid hiervoor
dient te wijken." Voor zulke bezwa
ren geldt echter ook, dat zij gepaard
moeten gaan met een afwijzing van
het gebruik van militair geweld.
Selectief
Veel twijfelachtiger is of de regering
politieke gewetehsbezwaren in de zin
van selectieve bezwaren wil erken
nen. Het gaat hier om dienstplichti
gen die geen bezwaren hebben tegen
bevrijdend geweld, zoals in het recen
te verleden van de bevrijdingsbewe
gingen in Mozambique en Angola,
maar wel tegen onderdrukkend ge
weld (het optreden van Portugal te
gen deze bewegingen).
Minister Scholten zegt hierover: „Wij
achten het in het algemeen niet goed
denkbaar dat toepassing van
geweldsmiddelen in bepaalde om
standigheden wel een relatie met een
onoverkomelijk gewetensbezwaar
heeft en in andere omstandigheden
niet." Volgens hem zal aan de eis. dat
elk oorlogsgeweld onder alle omstan
digheden dient te worden afgewezen,
zijn voldaan als er sprake is van een
onoverkomelijk bezwaar.
Volgens Kombrink schuilt hierin ook
een aanzienlijke beperking ten op
zichte van het voorstel van het kabi
net-Den Uyl, alsook van het amende
ment van de CDA-er De Kwaadste-
niet. Volgens de socialist was dit
amendement veel ruimer van opzet.
Hierin worden als ernstige gewetens
bezwaren aangemerkt „de onoverko
melijke gewetensbezwaren tegen de
persoonlijke vervulling van militaire
dienst in de Nederlandse krijgs
macht." Mocht De Kwaadsteniet zijn
amendement willen intrekken, dan
wil Kombrink dit alsnog indienen.
Het CDA-Kamerlid was gisteren niet
voor commentaar bereikbaar. Hij
verblijft op de Antillen. Tot dusver
was hij van mening, dat het rege
ringsvoorstel een precisering is van
zijn amendement.
Omringd door bodyguards gaat de Amerikaanse popmusicus
Bob Dylan naar de paspoortcontrole op Schiphol na zijn aan
komst vanuit Londen. Dylan zal twee concerten op het Europese
vasteland geven: morgen in Rotterdam en daarna nog een in
Duitsland
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Staatssecreta
ris mevrouw Veder-Smit van
volksgezondheid ziet geen
aanleiding het entprogramma
tegen polio te wijzigen, even
als de keuze van het gebruik
te vaccin. Inmiddels is het
aantal poliogevallen gisteren
met zeven opgelopen tot 48.
De huidige polio-explosie
overtreft nu in aantal de epi
demie die in 1971 in Staphorst
begon met elf.
De gevolgen zijn deze keer, naar het
zich laat aanzien, veel minder ernstig.
Van de 37 patiënten in 1971 overleden
er vijf (twee in Drenthe en drie in
Overijssel), terwijl een vrij groot aan
tal patiënten min of meer gehandi
capt is gebleven. Bij de patiënten van
deze explosie zijn er tot nu toe slechts
enkele die vrij ernstige verlammings
verschijnselen vertonen.
Staatssecretaris mevrouw Veder-
Smit zei gisteren geen redenen te zien
het entprogramma te wijzigen in ant
woord op vragen van het Tweede
Kamerlid Nljhof (DS'70), die had ver
zocht om een in de gebieden waar
polio heerst aangepaste wijze van
vaccinatie door het sabln-vaccin toe
te passen.
Het sabin-vaccin, dat de gemeen
schap beschermt, zou de voorkeur
verdienen boven het thans gebruikte Leraar
salk-vaccin, dat volgens het Kamer
lid alleen het individu bescherming
biedt.
Mevrouw Veder zei dat het niet juist
is dat vaccinatie met het salk-vaccin
uitsluitend een individuele bescher-,
ming zou bieden. „De door de salk-
vaccinatie bewerkstelligde groepsim-
muniteit blijkt overduidelijk uit het
feit dat de polio-explosies beperkt
blijven tot de bevoilklngsgroepen
met slechte vaccinatie-toestand", al
dus de staatssecretaris.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN De provinciale ac
countant J. Strijker van de provincie
Groningen heeft de rekening van
deze provincie over het boekjaar 1976
niet goedgekeurd, omdat hij vindt,
dat een aantal van de (inmiddels af
getreden) gedeputeerden te veel heeft
uitgegeven aan eten en drinken.
Het is al de tweede keer, dat de heer
Strijker het college aanvalt. Twee
jaar geleden schreef hij in zijn ac
countantsrapport, dat de Groningse
bestuurders nogal eens drankgelagen
aanlegden op kosten van de gemeen
schap.
Strijker bepaalt zich alleen tot de
cijfers, maar geeft ook commentaar,
waarbij hij de politieke kleur van de
betrokken gedeputeerden in discre-
diet brengt. Hij heeft het over „linkse
praters, die zo graag rechts eten" en
verwijt hen dure restaurants af te
lopen op kosten van de gemeenschap.
De heer Strijker noemt in zijn rap
port met name de ex-gedeputeerde
Heering, Bartelds en Boer (PvdA),
Kuipers (PPR) en het hoofd van de
provinciale voorlichting A. Boerma.
Zijn rapport is inmiddels opgestuurd
naar het ministerie van binnenlandse
zaken. De betrokken gedeputeerden
hebben inmiddels een tegenrapport
van de rijksaccountantsdienst ge
vraagd.
ASSEN (ANP) De rijkspolitie van
Assen verwacht geen ernstige ver
keersproblemen bij de TT, die het
komende weekeinde in Assen wordt
gehouden. De organisatoren ver
wachten ongeveer 130.000 bezoekers.
De verkeersregeling zoals die door de
rijkspolitie is opgésteld komt in grote
lijnen overeen met de regeling die
vorig jaar is gebruikt.
ADVERTENTIE
✓Ij ll Inderdaad. Met schrale, gesprongen lippen
(M*' kan grijn2en zéér doen. Labello houdt uw lippen
zacht en soepel. Labello,
de stick die verzorgt,
verzacht en beschermt.
Zomer Winter.
(Met Labello als ondergrond, blijft lipstick langer mooi.)
r uuen. i^aoeuo nouai uw lippen
Ook de nieuwe patiënten van giste
ren behoren tot de geloofsgemeen
schap die vaccinatie om principiële
redenen afwijst. Een van de patiën
ten is een 28-jarige leraar van een
school in Barneveld, waarop vier kin
deren zitten uit een gezin waarin eer
der deze maand een kind polio kreeg.
Behalve bij de leraar is polio vastge
steld bij een zesjarige jongen uit Go-
rinchem, die lichte verlammingsver
schijnselen had maar die al is gene
zen, een 18-jarige jongen uit Hoevela
ken, een eveneens 18-jarige -jongen
uit Otterlo, een 20-jarige vrouw uit
Veenendaal, en een 19-jarige man uit
Ridderkerk en een 24-jarige man uit
Temeuzen.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN De provincie Groningen heeft sinds gisteren een bestuur, waaraan de linkse
partijen niet meer deelnemen. Ook de grootste (vijfentwintig man sterke) fractie van de PvdA
doet niet meer mee. Dit betekent dat geen van de zes vorige leden van gedeputeerde staten
terugekeert.
Het bestuur wordt nu gevormd door
drie man van het CDA (J. van der
Ploeg, C. Hoogstraten en A. P. Veen-
kamp), twee van de VVD (mevrouw
Hut-de Jong en T. Meijer) en de
PvdA-afvallige mevrouw I. Martens.
Overigens heeft de laatste haar be
slissing nog in beraad gehouden. Me
vrouw Martens heeft de steun van
slechts twee van de vijfentwintig le
den van haar eigen fractie.
De strategie van de PvdA om alleen
maar linkse bestuurders in het zadel
te helpen strandde twee weken gele
den op het feit dat drie leden van deze
fractie het hier niet mee eens waren.
Daardoor had links geen meerder
heid meer. Het CDA stelde toen voor
een college te vormen dat vier man
van de PvdA en twee man van het
CDA. De PvdA wilde echter alleen
akkoord gaan als er ook een lid van
D 66 en een communist in het college
werden opgenomen.
Tijdens de hele procedure heeft de
druk van de PvdA-afdeling in de stad
Groningen een grote rol gespeeld.
Maandagavond j.l. nog besloot de
provinciale staten-fractie van de
PvdA in meerderheid om alsnog ak
koord te gaan met het voorstél voor
vier PvdA'ers en twee CDA'ers. Na
een vergadering van het gewest van
de PvdA heeft men dit echter niet
meer aangedurfd. Het gewest hield
vast aan D 66 en CPN, omdat men
deze partijen straks ook nodig heeft
voor de vorming van een links meer
derheidscollege van B. en W. in de
stad.
Het nieuwe provinciale bestuur heeft
nu de steun van achtentwintig man;
dat is één stem méér dan de rest. Dat
is een wankele basis voor een be
stuur, temeer omdat de drie PvdA-
dissidenten het college alleen zullen
steunen als het zich houdt aan het
kernprogramma waarover dit driétal
overeenstemming had bereikt met
het CDA en dat binnen het verkie
zingsprogram van de PvdA blijft.
De drie PvdA'ers hebben overigens
ook de WD-kandidaten niet ge
steund bij de stemming. De WD
heeft het kernprogramma niet onder
schreven. Bij stemming over zaken
zal het drietal zich houden aan het
program. „Dat betekent dat het pro
vinciaal bestuur gedwongen zal wor
den toch een links program uit te
voeren." aldus PvdA-dissident J.
Tamminga.
In PvdA-kringen gaan intussen stem
men op om de zogenaamde terugroe
pingsprocedure tegen de drie dissi
denten In werking te stellen en hen
evenuteel als lid van de partij te
royeren. Volgens de heer Tamminga
maakt dit als alles is geprobeerd
geen kans, omdat het drietal zich aan
het eigen partijprogramma heeft ge
houden. Men is niet gebonden aan
bepaalde kandidaten voor het be
stuur. In de afgelopen weken hebben
ook Tweede-Kamerleden van de
PvdA (Jaap van der Doef en ex-
staatssecretaris Wim Meijer) tever
geefs geprobeerd de drie dissidenten
om te praten.
Amsl
over
ie foi
id. M<
ien
Gal
zak ei
sbare
er bij
[ook
gen
irim
het
;Ted<
V(
I
Ie IDA
vo w
Ifl twi
Van een onzer verslaggevers
WOLVEGA De oevers van de meren, kanalen en vaarten in Friesland
verkeren in slechtere staat dan door de waterschappen werd verondersteld en
dreigen op sommige plaatsen gevaar op te gaan leveren voor het achterliggen
de land. De noodzakelijke herstel van de oevers van de boezemwateren zal
volgens een ruwe schatting tweehonderd miljoen gulden gaan kosten.
onzer verslaggevers
AM Het Oud-strijders le
ft de Stichting voor politieke
wording hebben de AMRO
mlgevraagd niet langer de ver
ban gouden en zilveren roebels
luieren. Reden voor dit verzoek
deze organisaties de grote
ig van de mensenrechten in
iet-Unie. Als de AMRO Bank
ip van Zuidafrikaanse lan-
meer bevordert, dan is een
iuding ten opzichte van roe-
i consequente voortzetting
ït beleid, zo is de redenering.
It lel
mo fkoop
De slechte toestand van de
oevers is aan het licht geko
men bij een inventarisatie die
de elf grote waterschappen in
Friesland hebben verricht en
waarvan het veldwerk on
langs in afgesloten. Het on
derzoek naar de situatie van
de kaden en dijken wordt mo
menteel door de Heidemaat
schappij uitgewerkt. De Frie
se Waterschapsbond, de over
koepelende organisatie van
de elf waterschappen, hoopt
over enkele maanden meer
duidelijkheid over de zwakste
punten in de waterkeringen te
hebben.
Aanleiding tot het onderzoek
vormde een rapport van de
provincie Friesland, dat in de
ogen van de waterschappen
de situatie minder ernstig
taxeerde. De heer J. Ooster
hof, secretaris van de Friese
Waterschapsbond: „Het wa
terschap Tusken Mar en Klif
heeft daarop in 1975 door de
Heidemij een onderzoek laten
verrichten, waaruit bleek dat
de situatie zelfs nog slechter
was dan wij veronderstelden.
De elf waterschappen hebben
daarop de koppen bij elkaar
gestoken en besloten tot een
gezamenlijke inventarisatie."
De oevers van de meren, ka
nalen en vaarten worden
hoofdzakelijk aangetast door
afslag, traditioneel veroor
zaakt door het weer en de
wind. In toenemende mate
echter wordt de golfslag ook
veroorzaakt door de scheep
vaart en dan met name de
pleziervaart. Secretaris Oos
terhof: „We willen de zwarte
piet niet naar de pleziervaart
schuiven en de pleziervaart de
schuld geven van de huidige
situtatie. Maar het is wel een
feit dat door de toename van
de pleziervaart de afslag van
de oevers versnelt. Naast de
scheepvaart, het weer en de
wind spelen ook nog andere
oorzaken een rol, zoals het
wegtrappen van de oevers
door het vee."
Overigens zal het herstel van
de oevers niet tot een ernstige
ingreep in het Friese land
schap leiden, omdat de dijken
niet behoeven te worden ver
hoogd of verzwaard. Bij her
stel moet, aldus secretaris
Oosterhof, vooral worden ge-
dach: aan het aanbrengen van
versterkingen. Goedkoop zal
dat niet zijn: nu al is bekend
dat de kosten in de water
schappen Middelskrite, Bo-
arnferd. It Marnelan en Tus
ken Mar en Klif zeer hoog
zullen zijn. Voor Tusken Mar
en Klif werden de kosten van
herstel in 1975 al geraamd op
23 miljoen gulden.
Dat getal mag niet zonder
meer met tien worden verme
nigvuldigd, omdat de situatie
per waterschap verschillend
is. Secretaris Oosterhof:
„Toch komen wij in een ruwe
schatting tot een bedrag van
tweehonderd miljoen gulden
dat de komende jaren nodig
zal zijn om de kaden en dijken
te herstellen. De waterschap
pen vinden dat je dergelijke
grote kosten niet kunt afwen
telen op de eigenaren van de
achterliggende gronden, dat
zou niet op te brengen zijn We
zullen daarom, als de nota
over de situatie en de rappor
ten per waterschapsgebied ge
reed zijn, ons wenden tot het
provinciaal bestuur en de re
gering in Den Haag."
„Als u de waterpistolen verkoopt, dan
hebt u toch zeker ook wel rode inkt?"
