Raad van kerken tien jaar
1
Een aantal synodeleden maakte bezwaren
'Negatieve uitwerking van
bisschoppelijk beleid'
Reisbeperking Helder
Camara opgeheven
H
VANDAAG
Doorbraak naar plaatselijke gemeenschap
Ouders bezetten
basisschool
S!
Open brief na ontslag prof. Waldram
VOORBIJGANGE
Bisschop voo-
zendpauzes t,d
1
UIT DE KERKBLADEN
Saambinder:
vaccinatie
persoonlijke
beslissing
Vier miljard mal
Kirchensteuer
E
Doden in verkeer®
Nadere reactie op
Zuid-Afrika-stuk
a
MAANDAG 19 JUNI 1978
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
De eerwaarde inleider op de druk
bezochte kerkelijke bijeenkomst
sprak vol vuur Op het tafeltje
naast zijn lessenaar stond een
bandrecorder te draaien. Op een
gegeven moment stapte een
radioverslaggever naar voren en
zette ten aanschouwe van de luiste
rende schare het opname-apparaat
uit Diep medelijden met de sprekec
beving me. Wat gaat er nu door die
man heen?, vroeg ik me bekom
merd af.
Oa maar na. Je houdt een redevoe
ring. waarop je goed je best hebt
gedaan. Het loopt lekker, er wordt
aandachtig geluisterd en op de ach
tergrond van Je eigen stemgeluid U
er aldoor het zachte gesnor van de
bandrecorder, die Je woorden tot
ver bulten de zaal zal dragen. Alsje
blieft!. het is kennelijk niet niks wat
je staat te vertellenEn dan
opeens wordt die knop omgedraaid
en Je beseft met pijnlijke duidelijk
heid dat de mensen-van-de-pers je
verhaal niet de moeite waard vin
den om er verder ook nog maar iets
van hun kostbaar materiaal aan te
verspillen. Toch mag Je niets laten
merken, je moet gewoon doorgaan,
met dezelfde geestdrift verder pra
ten. Een bovenmenselijke opgave.
Zo keihard gaat het toe. zusters en
broeders, wanneer de pers toegang
heeft tot kerkelijke vergaderingen.
In de Jaren dat je alleen de zoge
naamde schrijvende pers had. was
het nog wel te harden. Goed. die lui
lieten hun notitiebloc ook wel eens
lang achtereen onberoerd, maar dat
viel niet zo op en bovendien kon je
jezelf nog wijsmaken dat de journa
listen dusdanig werden meege
sleept door het geen zij aanhoorden,
dat zij vergaten aantekeningen te
maken. Maar als Je tegenwoordig op
een synode (of anderszins) naar vo
ren loopt om Je goed voorbereide
speech de zaal in te slingeren en de
camera's volgen Je. ze rijden op je
in, volgen je gebarenen keren
zich plotseling hooghartig af. Dan
sta Je voor schut, Je kunt kletsen
wat je wilt maar de massamedia
hebben beslist dat jouw redenatie
niet waard is, de huiskamers te
halen.
Dit zijn afschuwelijke zaken en ik
meet ze maar eens breed uit, nu ik
in het ANP-verslag van de vorige
week gehouden zomerzitting van de
hervormde synode Ijet volgende las:
„Verder maakte een aantal synode
leden bezwaren tegen de overlast
van elektronische apparatuur en
lampen, die vanwege grote belang
stelling van de media voor deze
vergadering voor tamelijk veel la
waai en ongemak hadden gezorgd
in een vergaderzaal, waarvan de ac
commodatie toch al niet optimaal
genoemd kan worden."
Ik moet zeggen, dat dit knap gevon
den is: we hebben bezwaren tegen
dat lawaai en die lampen. Want je
kunt natuurlijk moeilijk verklaren
dat je er zo'n last van hebt als de
camera's jou niet volgen en hem
wel. en dat je er bezwaar tegen hebt
als voor ieders oog de bandrecorder
halverwege jouw toespraak wordt
afgezet. Nee, dat zeg je niet en daar
om gooi je 't op de herrie van de
elektronische apparatuur en van de
bedieners ervan. Nogmaals, dit is
heel aardig bedacht.
Gelukkig maar dat ik als buiten
staander de ware oorzaak kan
blootleggen en aldus ook de ware
uitweg kan wijzen. Kijk. als Je
klaagt over lawaai en zo. zeggen ze
bij de IKON en de NCRV: jongens,
voortaan een beetje stiller doen op
de synode. En dan blijven ze ko
men. de camera's, de lampen en de
bandrecorders. Maar als je toegeeft,
dat je liever die hele persbedoening
buiten de deur houdt, zijn we waar
we wezen willen. Dan kun je bevor
deren dat de hervormde synode
weer. net als voorheen, niet toegan
kelijk is voor de pers.
Ik ben daar sterk voor. Ik ga zelfs
verder en raad ook rooms-katholie-
ken, doopsgezinden, remonstran
ten. lutheranen, baptisten en noem
ze maar op, krachtig aan de deur
voor journalisten in 't slot te wer
pen. Dan breekt voor ons de gerief
lijke tijd van voorheen weer aan.
toen alleen de gereformeerde syno
de openbaar was. Daar kon je je
destijds lekker op Je gemak aan
wijden. En de overige kerkgenoot
schappen kon Je afdoen met het
verzinnen van een levendig kopje
boven een saai bulletin. Over en
weer was van overlast geen sprake,
en kom daar nou es om!
Oy
AMERSFOORT (ANP) De raad van kerken bestaat op 21 Juni van dit Jaar tien jaar. De raad
viert zijn tienjarig bestaan niet. Wel zal hij op 13 september een bezinningsdag organiseren,
waarop de eh leden-kerken zich vooral zullen bezighouden met de vraag waarom de kwestie
van de hele oecumenische gemeenschap niet voldoende in de raad bespreekbaar is.
Secretaris van de raad. dr. H. A. M.
Fiolet zegt dat „maatschapij-kriti-
sche uitspraken de kerken niet in
eigen vlees snijden. Dat gebeurt wel
wanneer zij de oecumene in de eigen
gemeenschappen moeten waarma
ken. want dit bedreigt haar identi
teit."
Fiolet vindt dat de kerkenconferenUe
van Lunteren in 1974 een keerpunt is
geweest. Het voornaamste gevolg is
geweest dat de kerken tot duidelijker
samengaan zijn gekomen in de strijd
voor gerechtigheid met als hoofd
moot de nieuwe levensstijl. Zij kun
nen voor haar bijdragen tot oplossing
van maatschappelijke problemen re
kenen op de steun van enkele tiental
len werkgroepen en commissies waar
aan meer dan 700 deskundigen op
alle mogelijke gebied hun medewer
king geven, aldus secretaris Fiolet.
Bij de raad van kerken zijn aangeslo
ten de Nederlandse Hervormde Kerk.
de Gereformeerde Kerken in Neder
land. de R. K. Kerk, de oud-katholie
ken, de Evangelisch-Lutherae Kerk.
de Evangelische Broedergemeente,
de Remonstrantse Broederschap, de
Doopsgezinden en de Quakers en de
twee gasUeden. het Leger des Hells
en de Protestantenbond. Elk kerge-
nootschap is met een leidende figuur
in de raad vertegenwoordigd.
Activiteiten
Ofschoon secretaris Fiolet van me
ning is dat verantwoording en ver
wachting zover uit elkaar liggen, dat
het eerste bijna de moed ontneemt
voor het tweede, kan hij wel een in
drukwekkende lijst overleggen van
acitviteiten. Hoogtepunt en start
punt is de KerkenconferenUe van
Lunteren in 1974 geweest.
Op 26 november 1974 kwamen de
kerken na vier eeuwen van wederzijd
se verwijdering en vervreemding bij
een. Met algemene stemmen namen
de vertegenwoordigingen der be
leidsorganen tn die kerken 12 beleids
besluiten over geloof, gemeenschap
en gerechtigheid, als beseften zij toen
al met ..angst en zekerheid" aldus
dr. Fiolet dat men met beleidsbe
sluiten geen kerk verandert.
Dr. Fiolet signaleert, dat Lunteren
een keerpunt Is geweest De schichti
ge vreemdheid tegenover elkaar Is
veranderd in een gezamenlijke aan
vaarding van de verantwoordelijk
heid om de concrete besluiten van
Lunteren in de eigen geloofsgemeen
schappen uit te voeren. De kerken
durven nu te leven met de vaak con
flictueuze spanning tussen de nog
aarzelende oecumene in haar eigen
beleid en de wil tot samenleven en
samenwerken binnen de raad.
ondernemingen en banken in landen
als Zuid-Afrika en LaUJns-Amerika,
de neutronenbom, het kraken van
woningen, homofilie, bewapening en
militarisering.
Daarnaast andere ontwerpen die di
recter te maken hebben met de een
wording der kerken, zoals het rapport
oecumenische katechese en de con
ceptverklaringen over intercommu
nie en kerkelijk ambt. het project
„zending in Nederland" en het initia
tief tot interkerkelijke Jaarorde. het
plan voor de oecumenische begelei
ding van het grondvlak en de nieuwe
impuls voor de gebedsweek voor de
eenheid.
Overeenstemming
De kerken hebben niet alleen haar
gezamenlijke verantwoordelijkheid
voor de naUonale en intemaUonale
samenleving ontdekt, zij zijn ook ge
groeid naar een onvermoede overeen
stemming op het terrein van het ge
loof. zegt dr. Fiolet. De theologie was
eens de sterkst verdelende factor, nu
is zij de krachtigste bruggenbouwer
tussen de kerken.
Dit neemt volgens dr. Fiolet niet weg,
dat veel christenen nog leven met
onverwerkte geloofstegenstellingen.
Naar zijn mening ligt de flessenhals
van de oecumene in het onvermogen
tot gemeenschap. Deze ontnacht ligt
niet bij individuele christenen en ook
niet bij de kerkleiders. Wie hen in de
raad van kerken meemaakt, zegt Fio
let. kan hen niet verdenken van oecu
menische onwil. Maar thuis, in hun
synoden en bisschoppenconferenties,
weten zij met deze besluiten geen
raad omdat de structuren van hun
kerken hun weinig ruimte laten. Be
lijdenis en kerkorde zijn opgesteld in
de tijd van verdeeldheid en met de
bedoeling om scherp af te bakenen
wat hun bezwaren tegen de anderen
zijn. Als voorbeelden van die on
macht noemt Fiolet de reacties der
kerken op de verklaring over inter
communie en ambt en op het beleids
besluit van Lunteren om de raad van
kerken het tegenspel te geven van de
plaatselijke oecumene. Allemaal blij
ven de kerken hier vasthouden aan
eigen traditie en identiteit en grijpen
zij krampachtig terug naar eeuwen
geleden vastgestelde leeruitspraken
en kerkelijke structuren.
Een doorbraak van die onmacht
meent dr. Fiolet te mogen verwach
ten van de tweede kerkenconferenUe,
die voor 1980 wordt voorbereid. Daar
zal alle aandacht gericht worden op
de vorming van plaatselijke oecume
nische gemeenschappen. En daarin
wordt aan gemeenten en parochies
gevraagd te verwerkelijken wat op
landelijk niveau nog steeds niet kan.
Want aldus dr. Fiolet de zorg
voor de „achterban" mag niet langer
Prof. Fiolet
functioneren als alibi voor oecumeni
sche angst van de kerken.
TILBURG (ANP) Een aantal ou
ders van leerlingen van de basis
school Ons Stedeke in Tilburg heb
ben sinds vrijdagmiddag het school
gebouw bezet uit protest tegen het
niet-verlengen van de Üjdelljke aan
stelling van een der onderwijzers.
Volgens een woordvoerder van de ou
ders heeft de ouderraad zich vrijwel
unaniem uitgesproken voor een vaste
aanstelling van deze onderwijzer. Het
schoolbestuur heeft hierop echter,
ondanks een korte bezettingsactie
vorige week maandag, geen enkele
reacUe gegeven. De ouders zijn van
plan de bezetting vol te houden tot
het bestuur „tenminste iets" van zich
laat horen.
cht
PARIJS (ANP) Na zijn audiëntie bij paus Paulus is dom Helder Camara
naar Parijs vertrokken. HIJ zal daar geen lezingen houden, omdat de datum
voor de bijeenkomst verstreken is en er op korte termijn geen andere
bijeenkomst voor de Braziliaanse aartsbisschop georganiseerd kan worden.
Camara blijft tot vrijdag in Parijs. Hij zal daar meewerken aan een Franse
televisieserie over de christen in deze tijd. Hij logeert bij vrienden, niet bij
kardinaal Marty van Parijs, zoals aanvankelijk in de bedoeling lag, wanneer
hij zijn afspraak had kunnen nakomen. Hij komt niet naar Nederland.
Na de audiënUe. tijdens welke hij een paarse sjerp droeg, die hij van een
Braziliaanse collega had geleend, deelde Helder Camara mee. dat de reisbe
perking was opgeheven. Hij is voornemens om, zoals hij dat de laatste jaren
gewoon is geweest, zijn vier en een halve week vakanUe per jaar te besteden
aan intemaUonale reizen.
AMSTERDAM De hogeschoolraad van de katholieke theologische hogeschool Amsterdam
(KTHA) heeft naar aanleiding van het ontslag van dr J. C. P. Waldram wegens diens
voorgenomen huwelijk, een open brief gestuurd naar de Nederlandse r.k. bisschoppen. Daarin
verklaart de hogeschoolraad aangaande het bisschoppelijk beleid, dat langzamerhand een
situatie is ontstaan, waarvan de negatieve uitwerking door de bisschoppen niet langer over
het hoofd kan worden gezien.
Oogst
Er is wel een grote oogst,
maar er zijn weinig arbeiders.
Vraagt daarom de Heer van de c
om arbeiders te sturen
om te oogsten.
(Mattheus 9,36-10,8)
Het woord van de grote oogst is ln
kerken bekend. Er is eindeloos oti
gepreekt, geschreven en
gemediteerd. Er zullen weinig
zendings- of evangelisatiecongrei
belegd zijn zonder dit woord. En
altijd werd het zo voorgesteld datJJ,,
duizenden, ja miljoenen mensen
stonden te trappelen om het
evangelie te vernemen. En daaro
moest er geld komen om zendel
uit te sturen, want zelf kon toch
niemand gaan en slechts weinig
werden bekwaam geacht om er
evangelisatie-verband op uit te g
De animo was soms wel even
aanwezigmaarebdevaakweg.lt P
denk dat we bij die oogst ook aan
meer moeten denken dan aan een
persoonlijk bekend maken met
persoonlijk heil. Jezus zag mense
„schapen zonder fcerder". Een we 1'
vleiend, eerder schokkend beeld.
Schapen zonder herder is niet vee 161
Niet iets om je aan te vergapen. E
stuk leeg mensenleven. Een tota^Jf
vertroste cultuur. Er is geen herelf*
Niemand die goede. richting-gev<
woorden spreekt. Niemand meer -j
aanwijzingen geeft waar werkelij fn'
levend water te vinden is. Alles is
ingeblikt en voor consumptie gen n<
Maar je hoort ze niet meer hardoj
denken, de werkelijke herders. Di
roepen. En als ze het doen worden
voor kritikasters uitgescholden.
Mensen die altijd wel wat te vittel
hebben. Laten ze maar eens op
zichzelf letten! En de schare doolt
verder en is daarmee uitgeleverd
de ingeblikten, tot en met de blik
wat echt leven is toe. Ik denk dat
de zorg van vandaag Is. En dat ge
daar vooral veel mee te maken he
Er is een Heer van de oogst. Een
van dit leven en van de mensen. I
vooral en in de eerste plaats moet
we horen roepen. De ware herder.
Beroepingswerk
GEREF. KERKEN
Beroepen te Hallum: H. Groent
te Gouda.
De bisschoppelijke voorschriften
houden in, dat het niet (meer) moge
lijk is dat hoogleraren aan de katho
lieke theologische hogescholen na
een huwelijk hun functie blijven ver
vullen. In verband hiermee heeft prof.
Waldram zelf zijn ontslag aange
vraagd. De hogeschoolraad betreurt
het vertrek van de heer Waldram
zeer, omdat deze „in zijn werk en in
de relatie met anderen steeds uiter
mate gerespecteerd is geweest".
De vraag voor de katholieke theologi
sche hogescholen wordt steeds klem
mender hoe zij het onderwijs op de
hogescholen op peil kunnen houden,
zowel spiritueel als wetenschappe
lijk. Ook wordt van pastores in de
praktijk steeds meer de vraag ge
hoord of het ambtscelibaat nog op
deze wijze moet worden gepresen
teerd. De hogeschoolraad vraagt zich
af of door dit beleid de waarde van
het celibataire leven feitelijk niet ln
discrediet wordt gebracht. Aldus de
open brief.
Steeds moeilijker
De hogeschoolraad wijst de bisschop
pen er verder op. dat het voor de
studenten steeds moeilijker wordt
hun geloof te behouden in de oplei
ding en in de kerk. waarbinnen deze
opleiding toch wil functioneren.
Als bijlage bij de brief hebben de
bisschoppen ook de protestbrief ont
vangen van de vakgroep kerkgeschie
denis van de KTHA. De hogeschool
raad betuigt zijn instemming met het
protest en de bezorgdheid, die in die
brief zijn verwoord.
Naar aanleiding van de suggestie van-
het landelijk beraad van studenten
aan de r.k. theologische hogescholen
om zich zo nodig los te maken van de
bisschoppen, verklaart de hoge
schoolraad. dat hij deze suggestie be
slist niet wil volgen. De hogeschool
raad wil binnen de kerk functioneren
en de band met de bisschoppen hand
haven.
Bezorgdheid
Verklaringen
Dit samengaan van kerkelijke gedre
venheid en deskundigheid leidde tot
een lange reeds van verklaringen en
uitspraken, waar de maatschappij
minstens rekening moet houden. Zij
hebben betrekking op een veelheid
van onderwerpen zoals het racisme
en mensenrechten, ook in Nederland,
het functioneren van internationale
Onze adressen:
AMSTERDAM:
Postbus 859
Wibautstraat 131
Tel. 020-913456
Telex 13006
ROTTERDAM'
DORDRECHT:
Postbus 948
Westblaak 4, Rotterdam
Tel. 010-115588
(Red.)
Schledamsevest 52
Tel. 010-115700 (adv.)
DEN HAAO/LEIDEN:
Postbus 101
Parkstraat 22. Den Haag
Tel. 070-469445
ZWOLLE'GRONINQEN:
Postbus 3
Melkmarkt 56. Zwolle
Tel. 05200-17030.
Ds. A. Vergunst. een van de leidende
personen ln de gereformeerde ge
meenten (hij is behalve predikant in
Veen N.-B. o.a. ook docent aan de
theologische school ln Rotterdam),
schrijft in het weekblad van deze
gemeenten De Saambinder naar aan
leiding van de polio:
We weten, dat uit kracht van de vor
ming. die we in onze kringen vanouds
gekregen hebben, er een grote weer
stand tegen vaccinaties bestaat. Te
recht. naar ik meen. Er is vaak zo
gesproken en geschreven of wij het
leven in eigen hand nemen konden.
De eenvoudige vromen hebben zich
vanouds gestoten aan een redenering
waarin nog nauwelijks plaats voor
Gods handelen gelaten werd. Daarbij
kwam. dat de pokken-vaccinatie zelf
ook vele nare gevolgen hebben kan
Juist ook om het laatste is er steeds
sterk verzet geweest tegen vaccina-
tie-dwang. Vooral ln de S.G.P. heeft
men de strijd tegen de vaccinatle-
dwang tot een politieke gemaakt, ook
om de gevolgen, die een en ander had.
Deze strijd is met een gunstige uit
slag bekroond, want de dwang is af
geschaft. Het zich wel of niet laten
vaccineren of immuniseren is een
zaak van persoonlijke beslissing ge
worden. En die is niet altijd eenvou
dig. Laten we dat niet vergeten. Bij
velen ontbreekt het inzicht in wat er
gebeurt Er zijn toedieningen van
sera die verkregen zijn uit dieren,
welke een weerstand tegen sommige
ziekten geven, die zich voordoen. Er
zijn besmettingen met verzwakte vi
russen. die een ziektekiem ln een ge
zond lichaam brengen met het doel.
het lichaam zelf de gewenste weer
stand te doen ontwikkelen. Dat ver
schilt dus nogal wat. We kunnen niet
ontkennen dat sommige ziekten, die
voorheen een gesel van de mensheid
waren, niet meer op zo'n uitgebreide
schaal voorkomen. Dat zijn niet te
loochenen feiten. Toch geeft dat ve
len de vrijmoedigheid niet om tot
vaccinatie over te gaan. terwijl ande
ren hun aanvankelijke bezwaren zien
wegvallen. Is dit nu niet een zaak
waarin het aankomt op het „in eigen
gemoed ten volle verzekerd" zijn? 'k
Meen van wel.
Dat is het voornaamste, we moeten
de dingen niet zomaar doen. Dat
geldt voor vaccineren en niet vaccine
ren. Laten we het onderwijs van de
Heere zoeken. Het moet een persoon
lijke beslissing zijn. Niemand mag
zich ln deze „gemoeds-zaak" op een
ander beroepen of verlaten, ook hier
in is het nodig: „Die het doet. die doet
zulks de Heere; die het niet doet, die
doe-het-niet de Heere". Er moeten
beslissingen voor Oods aangezicht
genomen worden. En die kunnen wel
beproefd worden. Maar de Heere be
schaamt niet. die Hem verwachten, 'k
Zal nooit zeggen: Dat moet u niet
doen! of: Dat moet u wel doen. 'k
Verwijs liever naar Oods Woord en
naar het gebed, naar de binnenka
mer. waar we onze noden op onze
knieën tot de Heere brengen.
Jongeren, zich geïnspireerd weten
door het werk van de Amsterdamse
studenten-pastor Huub Oosterhuls:
Die aantrekkingskracht dient wel
vooral verklaard te worden uit de
indruk van geloofwaardigheid die al
les wat Oosterhuis zegt en schrijft, op
tallozen maakt. Men beseft hoe hij
spreekt vanuit een heel persoonlijke
omgang met de Bijbel en tegelijk
vanuit een zich heel persoonlijk be
trokken weten bij de huidige nood
van mens en wereld. Terwijl de ker
ken zich thans nog steeds in een
geloofwaardigheidscrisis bevinden
als gevolg van hun te traditionele
geloofstaal. die te ver af staat van de
feitelijke ervaringswereld van de
mensen om hen metterdaad in de
kern van hun bestaan te kunnen aan
spreken. blijkt Oosterhuis dat bij tal
lozen wél te kunnen. Want bij hem
voltrekt zich een proces van vernieu
wing van de geloofstaal. waardoor
deze functioneert als een veel directer
en overtuigender uitdrukking van
hoe geloof reëel ervaren kan worden
in déze tijd en in dëze wereld. Ooster
huis heeft consequent gebroken met
de opvatting dat het christelijk ge
loof zou kunnen worden samengevat
in een systeem of afgeronde leer. Zijn
geloofsdenken is een denken in „frag
menten" en zijn geloofstaal is een
tastende en vaak stamelende taal.
Als men hem vraagt wat hij onder
„geloof" verstaat, antwoordt hij met
de titel van een van zijn boeken dat
mij persoonlijk het liefst is: „Zien
soms even". En ln dit boek probeert
hij mensen die van de traditionele
Godsvoorstellingen vervreemd zijn,
tot nieuw geloof ln Ood te brengen
door middel van op het eerste gezicht
„vreemd" aandoende beeldspraak.
Zo zegt hij: „God een glaswand, tus
sen mensen in. vreemd geruis? Een
woord dat mensen afhoudt van el
kaar? Nee toch zeker!"
Huub Oosterhuis
Prof. dr P. Smits vraagt zich in het
blad van de vrijzinnige hervormden
Kerk en Wereld af. hoe het komt dat
zo veel mensen, ouderen evenzeer als
Rechtvaardig
In Meerklok, een regionale gerefor
meerde kerkbode in de Haarlemmer
meer. schrijft de VU-natuurkundlge
prof. dr. Joh. Blok:
Een rechtvaardige oorlog zal op zijn
minst de volgende kenmerken moe
ten bezitten. Anders kan een christen
in geen geval meedoen. Allereerst zal
zo'n oorlog duidelijk gericht moeten
zijn op de schuldigen, de veroorza
kers van het te bestrijden onrecht.
Geen massale vernietiging van men
sen dus. geen verdelging van hele
steden met mannen, vrouwen en kin
deren. die part noch deel hebben aan
het twistpunt maar alleen toevallig in
het vijandelijke land wonen. Aan
zoiets kun Je niet meewerken zonder
tegelijk Je aanspraken op het burger
schap van het rijk Gods te. verliezen.
Het één verdraagt zich niet met het
ander. Een tweede kenmerk zal na
tuurlijk moeten zijn, dat een recht
vaardige oorlog het recht herstelt, de
wereld en het rijk Gods dichter bij
elkaar brengt. Als de wereld er alleen
maar slechter, ellendiger en onrecht
vaardiger van wordt, heeft het niet
veel zin meer om over een rechtvaar
dige oorlog te spreken. Natuurlijk
weet Je dat nooit van tevoren met
zekerheid. Daarom moet een recht
vaardige oorlog een beheerste oorlog
zijn, een oorlog die je kunt stoppen
als het doel bereikt ls of eerder als het
middel erger blijkt dan de kwaal. Een
oorlog die niet aan deze eis voldoet,
omdat automatisch het geweld in on
beheerste schaalvergroting de men
sen overvalt, zo'n oorlog kan nimmer
een instrument van gerechtigheid
zijn. Zo zijn er meer kenmerken aan
te geven. Eén ervan wil ik nog na
drukkelijk noemen. Een christen kan
alleen dón (misschien) zijn Heer
trouw blijven en toch aan een oorlog
deelnemen, als hij verantwoordelijk
kan blijven voor zijn daden. Hij moet
immers een politieagent van het
recht zijn? Daarbij past geen „Befehl
1st Befehl". de stelregel van de horde,
waarop sommige Duitsers zich na
1945 beriepen. Een christen draagt
als regel geen zwaard, maar als dat
niet meer te vermijden is. zal hij het
met verantwoordelijkheid moeten
hanteren. HIJ zal de gevolgen van zijn
daden moeten kunnen overzien en
beoordelen. Hij vecht niet met zijn
ogen dicht.
De oarlog waarop de NAVO zich met
kernwapens voorbereidt, kón geen
rechtvaardige oorlog meer zijn.
De vakgroep kerkgeschiedenis zegt
in zijn protestbrief, dat het noodzake
lijke vertrek van dr Waldram niets te
maken heeft met onderzoek en onder
wijs. Dit wordt ook niet in overeen
stemming met het Nederlandse
rechtsgevoel geacht en evenmin met
de KTHA als instelling voor amb
tsopleiding ten behoeve van de r.k.
kerk. De doelstelling van de KTHA is
volgens de vakgroep kerkgeschiede
nis er niet mee gebaat, „want zo wor
den de positieve waarden van het vrij
gekozen celibaat verduisterd. Pries
terstudenten worden gehinderd een
dergelijke roeping te waarderen en
het klimaat op de school wordt er
door verslechterd." De vakgroep
kerkgeschiedenis zegt niet alleen te
protesteren omdat er onrecht ge
schiedt, maar ook uit bezorgdheid
voor de theologiebeoefening en de
ambtsopleiding.
In het slot van zijn open brief wijst de
hogeschoolraad er nog op. dat de
theologische hogeschool van Amster
dam al enkele malen getroffen is door
de consequenties van het bisschoppe
lijk beleid. De raad dringt er bij de
bisschoppen op aan deze hele zaak
nogmaals in de bisschoppenconferen
tie te bespreken. De raad verklaart
graag bereid te zijn om de problema
tiek in een persoonlijk gesprek toe te
lichten.
HAMBRUG (EPD) Volgens
schop Hans Otto Wölber van 1
burg zouden de Duitse televlsh
ders om de beurt een uitzendp
moeten invoegen. Wölber sloot
aan bij de ideeën die kanselier
mut Schmidt kortgelegen uitte,
ber verklaarde dat het nu tijd
om het mensdom van de televisi
bevrijden.
Wölber denkt aan pauzes van et
twee uur of van een hele avond. 10
dens zo'n pauze zou de televisie t
tekst kunnen projecteren
„hebt u al met uw vrouw ovt
vacantie gesproken?" of „Wai
hebt u voor het laatst met uw kil n
ren gespeeld?" Volgens de ham e
ger bisschop is de tv de schuld
het tijdgebrek in de gezinnen om
blemen te bespreken en confll
ruimte te geven. „Er volgen dan
explosies, die gezinnen vernietii
meent Wölber. Volgens hem b
delt de tv de echte menselijke pi
men te zelden en met te weinig
gang.
REOENEBURO (EPD) - De
duitse protestanten betaalden i
jaar meer dan vier miljard mark
kelljke belasting. Dat betekent
de ongeveer 26,5 miljoen Westdi en
protestanten per hoofd 155 mark m
droegen. In het Rijnland betale Jpl
kerkleden het meest.
HELVOIRT Bij een frontale
sing op de Nieuwkuikseweg it
gemeente Helvoirt zijn gistere'
de 31-jarige Ch. Reuvers uit Ed
en de achttienjarige H. van
Bosch uit Drunen om het leven
STUTTOART (EPF) Bisschop Hel
mut Class, de voorzitter van de West-
dultse evangelische kerk. heeft een
nadere stellingname van zijn kerk
aangekondigd ten aanzien van het
discussiestuk van de wereldraad van
kerken „Zuid-Afrika nu De prijs
van de hoop". Class heeft ln de syno
de van Württemberg gezegd dat de
EKD zich in zijn eerste reactie welis
waar van het stuk heeft gedistanti
eerd. maar geen afstand heeft geno
men van de wereldraad van kerken.
De synode van Württemberg heeft
met 42 tegen 34 stemmen besloten,
het document uit Genève ter studie
aan een aparte commissie ter hand te
stellen.
men. De slachtoffers waren
stuurders van de twee beti
auto's.
LEUSDEN De 23-jarige C l'1
Kruyf en zijn 19-jarige vrouw F H
de Kruyf-Lensink uit Amersfoort la
zaterdagavond om het leven
men bij een verkeersongeluk ln
den. De auto waarin zij reden rt
van de weg en botste tegen
bomen.
BEST De veertienjarige Henri
hagen uit Best is zaterdagavond
gekomen bij een auto-ongeluk
woonplaats. Hij was een van
minderjarige inzittenden van
auto. die ln een bocht van de
raakte en vervolgens tegen een
terechtkwam. Vier inzittenden
ten lichtgewond en een ernstig-
NIJMEGEN De 53-jarige J.
lissen uit Zetten is gistermoi
het Radboudziekenhuis in Nijid
overleden aan de verwond ingeolj^
hij zaterdagavond door een valr
zijn racefiets in Eist had opgei'
hi
aii
di lol
M 1,1
