esprek over RMS
k cel voortzetten'
Alleen bij mooi weer bromfietsen
Herinnering
aan Roosjen
Te weinig opvang voor
herstellende patiënten
ernstig hersenletsel
ggestie verdedigers tijdens rechtszaak
iz ;r:
Aalenergie'
Ouwe-
ïands
)ierenpark
ie!
kenmachines
80 toegestaan
ij eindexamens
Behoefte aan speciale traumakliniek
Broodoorlog
voorlopig?
nog afgewend
Macintosh
met nieuw plan
naar overheid
Grote Roemeense
luchtvaartorder
nu naar Britten
Bod Elsevier
op Hitkrant
ÏRDAG 17 JUNI 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
irdan
rizoi
ir Jan Sloothaak
'oort
SEN Alle Zuidmolukkers die gevangenisstraffen uitzitten omdat zij hebben deelgeno-
i aan gewelddadige acties kunnen een bijdrage leveren aan het slaan van een brug tussen
jmolukkers en de Nederlandse samenleving. Volgens de verdedigers van de drie verdach-
die onlangs het Provinciehuis in Assen bezetten, mr. W. G. A. Kousemaker en mr. H. de
iter, kan dat door een beleid uit te stippelen met betrekking tot de uitvoering van hun
ffen.
sten.
ii
it.
vend
pleidooi merkte mr. Kousema-
op dat volgens art. 41 van de
iselwet gevangeniswezen de ge-
tsdirectie moet helpen zoeken
een oplossing van maatschappe-
t moeilijkheden die tot het plegen
een strafbaar feit hebben geleid,
n op deze wijze kan getracht
len Zuidmolukkers vanuit hun
jtie een rol te laten vervullen bij
laan van „bruggen van commu-
ie" tussen de Zuidmolukse en
rlandse gemeenschappen. Een
■ffend beleid zal ook gunstig
op de Zuidmolukse achter
die hen als politieke gevangenen
touwt.
de rechtszaak is nog eens
tend duidelijk gemaakt welke
er te overbruggen zijn om tot
e verhoudingen te komen. Het
om twee dingen. Enerzijds de
tussen de Zuidmolukse jonge-
en hun leiders en tegelijk de
iloze woede van de Zuidmo-
imeenschap die zich bedrogen
ir de Nederlandse financiële
aan Indonesië.
2-jarige technische tekenaar Al-
Manuputty. lid van de Zuidmo-
gemeenschap in Assen en werk-
in een werkgroep in de wijk die
begeleidende rol speelt, duidde
10e de jongeren de processen als
Jachtig beleven. De jongeren
een daad stellen en komen in
door geweldpleging. De leiders
■schrijven dit niet, maar zij blij-
in gebreke als het gaat om het
liken van alternatieven. Men zou
orbeeld de aandacht van de jon-
HENEN Sidderalen in Ou-
ihands Dierenpark gaan hun
;en aquarium verlichten. Dat
althans het plan en daarvoor
irdt apparatuur ontwikkeld.
lals bekend produceren sid-
ralen forse stroomstoten,
iwehand beschikte tot voor
irt over twee fors uit de klui-
n gewassen sidderalen. Deze
esten waren meer dan een
eter lang en hadden een
lorsnede van zeker anderhal-
decimeter. Op hun verblijf-
aats was apparatuur aange-
iten waardoor het publiek
htflitsen zag en sirenes hoor-
loeien. Dat gebeurde dan
et de energie die de dieren
lf produceerden.
aar de twee „flitsalen" zijn
i dood. Ze zijn hoogbejaard
erleden. Er zijn echter vijf
volgers, die nu nog erg klein
n. maar volgend jaar, als het
aanbouw zijnde ondergrond
aquarium gereed is, zullen ze
nergiek" genoeg zijn om
alenergie" te leveren die vol-
lende is voor verlichtings
eleinden. De directie van
iwehands spreekt nu al van
n primeur op het gebied van
alternatieve energievoorzie-
ng: naast zonne-energie ook
alenergie".
in onze parlementsredactië
EN HAAG In 1980 zullen er
de eindexamens in het
tgezet onderwijs voor het
*t elektronische rekenma-
ientjes gebruikt mogen wor-
n Dit schrijft staatssecreta-
De Jong (voortgezet onder-
si in een circulaire aan de
toolbesturen.
lektronische rekenappara-
ir wordt bij studie en beroep
^eds meer gebruikt en ver-
in toenemende mate ta
rn rekenlinealen. Met
ie in de economie, en de
en natuurkunde is dit het
aldus de staatssecre-
arom kan deze apparatuur
v k in het onderwijs een nutti-
functie hebben omdat men
20 mee leert werken, vindt
vindt de staatssecretaris
1 ook de eigen rekenvaardig-
i van leerlingen goed moet
geren kunnen richten op wat er moet
gebeuren als de dag van de bevrijding
van de Zuid-Molukken komt. Nu is er
geen doel. De Zuidmolukse gemeen
schap wordt overal buiten gelaten.
Als de RMS-regering in ballingschap
een tegenota maakt als tegenwicht
voor de regeringsnota over de Zuid
molukse zaken, blijft ze in gebreke
door de Zuidmolukse gemeenschap
daar niet zelf eerst in te kennen en
inspraak te geven zodat de jongeren
er hun standpunt in terug kunnen
vinden.
Hulp aan Indonesië
„Wij als Zuidmolukse jongeren gaan
er van uit dat Nederland mee helpt
aan de onderdrukking in Indonesië
door een generaalsregime te steu
nen," zei Manuputty verder. Datzelf
de geluid was ook terug te vinden in
een verklaring van Eli K. aan het slot
van de zitting namens de drie ver
dachten. Hij begon met zijn deelne
ming te betuigen met de naaste fami
lieleden van de slachtoffers, maar eis
te tevens dat Nederland zou ophou
den Indonesië te steunen. Tegelijk
verwees hij naar een perscommuni
qué dat gisteren is uitgegeven door
het overkoepelend orgaan van Zuid
molukse jongeren in Nederland. Ook
hierin wordt een stopzetting van de
hulp aan Indonesië geëist, anders zijn
er nieuwe acties te verwachten, zo
staat er in. Opmerkelijk is dat men
niet om erkenning van de RMS
vraagt. „Wij vragen niet om erken
ning van onze republiek, maar eisen
stopzetting van de hulp aan Indo
nesië."
In zijn pleidooi merkte mr. Kousema
ker op dat de Zuidmolukkers niet
kunnen begrijpen dat Nederland zich
zo druk maakt om het grote aantal
verdwijningen van politieke gevange
nen in Argentinië en niet om hetzelf
de in Indonesië.
Ideële motieven
Ook de officier van justitie mr. L. C.
M. Meijers, ging uitdrukkelijk in op
de politieke achtergronden. Hij er
kende dat de motieven van de ver
dachten van ideële aard waren. Ne
derland heeft verwachtingen gewekt.
De steun van de Nederlandse openba
re mening in 1950 en de jaren daarna
aan het RMS-ideaal heeft ertoe bijge
dragen dat dit ideaal nog sterk leeft.
Ook het accent van het Nederlandse
beleid op de tijdelijkheid van de Mo
lukse aanwezigheid in Nederland en
de onduidelijkheid over de beëindi
ging van het dienstverband van de
Ambonese ex-KNIL-militairen heeft
een rol gespeeld. Dit alles rechtvaar
digt echter niet het gewelddadig op
treden van de drie verdachten.
ren vergelijkbaar zijn. Ook Neder
landse jongeren aldus de psychia
ter hebben moeite hun identiteit te
vinden, wat bijvoorbeeld voort komt
uit het feit dat ze na hun studie vaak
geen werk kunnen vinden. Het beeld
van een zinvol leven wordt onttakeld.
Wat wel exclusief voor Zuidmolukse
jongeren geldt is dat zij dan een uit
weg kunnen vinden door zich uit te
leven in het RMS-ideaal. wat hun
even dan toch weer zin geeft.
Mantouw vond echter dat er een le
vensgroot verschil is. „De Nederland
se jeugd heeft een beleving vanuit de
eigen gesettelde samenleving. De
Zuidmolukse samenleving is echter
nooit gegund een rustpunt te vinden
om zichzelf te vinden. Ze is altijd ten
dienste geweest van andere samenle
vingen. De Zuidmolukker heeft be
hoefte aan zijn eigen historie, zijn
eigen vrijheidshelden en niet ene Wil
lem van Oranje. Ik heb mijn eigen
rijke historie, zo rijk ben ik en dat is
me steeds onthouden", aldus
Mantouw.
Daarin berust volgens Mantouw de
identiteit van de Zuidmolukker. Hij
vond echter mèt de rechtbankpresi
dent mr Fliek dat geweld het ideaal
niet dichterbij brengt. Wel wilde hij
er mee zeggen dat het geweld niet op
zichzelf staat, maar een duidelijke
oorzaak heeft. Op een vraag van de
officier van justitie hoe duidelijk ge
maakt kan worden dat het middel
van geweld niet ten goede komt aan
het ideaal, zei Mantouw: „De RMS en
ook het geweld moeten bespreekbaar
blijven. Niet alleen in de Zuidmoluk
se samenleving maar ook met de Ne
derlandse gemeenschap. Nederland
moet erkennen dat het ook schuld
heeft, dat schept ruimte voor een
gesprek".
Tijdens de tweede dag van het proces gisteren demonstreerden
Zuidmolukse jongeren voor het gerechtsgebouw in Assen.
UTRECHT Per jaar lopen ongeveer 65 kinderen bij ver
keersongelukken zeer ernstig hersenletsel op. Zij hebben
speciale medische en sociale begeleiding nodig. De mogelijk
heden hiervoor zijn beperkt. Dit blijkt uit een mededeling van
het KNAC-jeugdfonds, dat dit jaar vijf jaar bestaat. Dit fonds
financiert medisch onderzoek ten behoeve van jeugdige ver
keersslachtoffers.
Overlijden
Identiteit
De heer L. C. Mantouw, Zuidmoluks
voorman en consulent samenwer-
kingsopbouw, werd als deskundige
gehoord. Hij veil een psychiatrisch
rapport aan dat over de drie verdach
ten is gemaakt. Daarin stond dat de
identiteitsproblemen van Zuidmo
lukse jongeren en Nederlandse Jonge-
Uit de rapporten van reclassering,
psychologen en psychiaters kwam
gisteren een beeld naar voren van de
persoonlijke omstandigheden die er
mede toe bijdroegen dat de drie ver
dachten het Provinciehuis bezetten.
Bij alle drie verdachten blijkt het
overlijden van één of beide ouders
diepe sporen te hebben nagelaten.
Eenzaamheid en het zoeken naar een
doel in een zinloos lijkend leven, als
mede tegelijk het zoeken naar een
eigen identiteit, bracht hen op het
spoor van het RMS-ideaal. Iets te
doen voor de vrijheidsstrijd zou hen
die eigen identiteit geven en een blij
vende waardering van de eigen groep
geven. Ook waren er vrienden van
hen onder de omgekomen Zuidmo
lukkers bij De Punt. Ook dat kan een
rol hebben gespeeld. Ze identificeren
zich met „hun helden", zozeer dat
zelfs de dood aanvaardbaar werd.
Hun „niemand zijn" zou door de dopd
worden opgeheven.
In het pleidooi van de verdediging
werd gesteld dat straffen van meer
dan zes jaar in Nederland extreem
lang zijn. Mr Dr Ruyter pleitte voor
straffen die te overzien zijn. De uit
spraak is op 30 juni.
Het KNAC-jexigdfonds heeft ook het
Nederlandse deel meegefinancierd
van een internationaal onderzoek
naar de herstelmogelijkheden van
mensen met ernstig hersenletsel. In
het kader daarvan hebben een neuro
loog en een psycholoog van het Rot
terdamse Dijkzigtziekenhuis twee
jaar lang een groep patiënten ge
volgd."
Een van hun conclusies is, dat de
klachten na ontslag uit het zieken
huis op een gegeven moment weer
gaan toenemen. Zij schrijven dat toe
aan begrijpelijke maar onjuiste toe
komstverwachtingen („alles komt
vast wel weer goed") die tot gevolg
hebben, dat men de confrontatie met
de harde werkelijkheid niet aan kan.
Ouders en onderwijzers weten vaak
niet, hoe ze een kind, wiens persoon
lijkheid na een zware hersenbescha
diging is veranderd, moeten opvan
gen. Er is dringend behoefte aan meer
voorlichting (informatiecentrum) en
aan een speciaal behandelingsinsti
tuut (traumakliniek).
Eisen
Daar wordt overigens al aan gewerkt.
Een speciale werkgroep onder leiding
van prof. dr B. J. J. Ansink heeft kort
geleden een rapport voltooid dat aan
geeft aan welke eisen de opvang en
begeleiding van met name jeugdige
patiënten zou moeten voldoen. Daar
bij wordt gedacht aan het stichten
van een speciaal behandelingsinsti
tuut voor kinderen met een „resttoe-
stand" na ernstig hersenletsel.
Per jaar hebben 50 tot 200 kinderen
zeer ernstige restverschijnselen (li
chamelijk of geestelijk). Zij zouden
eigenlijk in een speciaal behande
lingsinstituut moeten worden opge
nomen.
DEN HAAG De Nederlandse bak
kerijen zullen zich tot eind september
houden aan de prijsovereenkomst
voor brood van fabriek aan winkel.
Deze overeenkomst ging op 1 maart
in en zou 1 juli aflopen.
„Men zal tot eind september de sta
tus quo handhaven en elkaar niet
aanvliegen," aldus de voorzitter van
het Produktschap Granen, dr C. H. J.
van Beukering, na een bijeenkomst
over dit probleem.
De voedingsbonden FNV drongen
eind mei aan op „bikkelharde" prijs-
voorschriften, omdat zij een brood
oorlog vreesden. Een concurrentie
slag zou de broodwinning van de
20.000 werknemers in de bakkerijsec
tor in gevaar brengen.
De prijsafspraak betekent dat super
markten voor onverpakt brood 1,07
gulden en voor verpakt brood 1,14
moeten betalen aan de fabrikant.
HELDER De achttienjarige
lus Baars uit 't Zand is gistei -
■verongelukt toen hij vlakbij
•elder bij een botsing betrokken
f Hij reed mee in een auto die
n botsing in het Noordhollands
terechtkwam. Drie anderen
in een ziekenhuis worden
Vier jaar was mijnheer S. al invalide, toen hij
aan dc bedrijfsvereniging vroeg of zij hem aan
vervoer kon helpen. „In verband met mijn hart
en vaatziekte kan ik mij maar zeer beperkt te
voet of met het openbaar vervoer verplaatsen.
Vandaar dat ik meen voor een vervoersvoorzie
ning in aanmerking te komen." schreef hij aan
de bedrijfsvereniging.
De bedrijfsvereniging bestudeerde de bijbeho
rende stukken en beschikte negatief. Mijnheer
S. wil kennelijk een auto in bruikleen plus een
kilometervergoeding, redeneerde de bedrijfsver
eniging. „Maar aangezien hij zich nog vrijwel
onbeperkt per bromfiets kan verplaatsen moet
zijn verzoek worden afgewezen." S. zocht het
hoger op en wendde zich tot de Raad van
Beroep. De raad ging eerst te rade bij een
internist. Kan die man werkelijk niet meer op
een bromfiets rijden? Nee. zei de internist, van
deze man kan het rijden op een bromfiets niet
meer bij alle weersomstandigheden worden ge
vergd. Het is redelijk wanneer hij voor het
onderhouden van zijn maatschappelijke contac
ten gebruik kan maken van een auto. Voor de
raad gaf dit medische oordeel de doorslag: de
bedrijfsvereniging werd gevraagd de afwijzing
te herzien. Die herziening kwam er. maar het
betekende niet dat mijnheer S. zijn autootje
kreeg. Het was de bedrijfsvereniging niet ont
gaan. dat de internist had gezegd dat mijnheer
S. niet onder alle weersomstandigheden op een
bromfiets mocht rijden. De sociale verzekerings
mannen trokken daaruit de conclusie dat S. bij
mooi weer wel degelijk van zijn bromfiets ge
bruik kon maken en dat er dus alleen voor de
perioden met slecht weer een vervoersvoorzie
ning moest worden getroffen. Bovendien, zo
redeneerde de bedrijfsvereniging heel pienter,
kan S. voor zijn familie bezoeken en dergelijke
heel goed tijdstippen kiezen waarop het mooi
weer is. Zo werd 8. terugverwezen naar zijn
bromfiets. Alleen voor de dagen dat het echt
slecht weer was en waarop hij tóch op bezoek
wilde gaan, kreeg hij een vergoeding van de
taxlkosten tot de helft van het gebruikelijke
bedrag. S. vond die herziening van de
bedrijfsvereniging wat al te pover en hij ging
opnieuw in beroep. „De bedrijfsvereniging pro
beert onder uw uitspraak uit te komen, klaagde
hij bij de Raad van Beroep. Op grond van uw
uitspraak heb ik immers recht op een auto of op
een volledige taxikosten-vergoeding." De Yaad
won opnieuw advies in bij de internist. De arts
handnaafde evenwel onverkort zijn al eerder
afgelegde verklaring: S. mocht alleen bij mooi
weer op zijn bromfiets.
In dit geval gaat het erom, oordeelde de raad of
de vervoersproblemen van S. met een taxikos
ten-vergoeding voldoende zijn opgelost. De be
drijfsvereniging meent dat dit wèl het geval is.
omdat 8. volgens zijn arts bij mooi weer de
bromfiets kan gebruiken, zodat hij voor het
onderhouden van maatschappelijke contacten
zijn bromfiets, een taxi en eventueel het open
baar vervoer ter beschikking heeft. S. daarente
gen meent dat hij zich van het gebruik van een
bromfiets geheel moet onthouden, omdat zijn
behandelend arts hem dit ontraden heeft we
gens gevaar voor longontsteking en dat, voor
door Huub Elzerman
zover bromfietsen wel zou gaan, het weer vrijwel
nooit goed genoeg zal zijn om geen gevaar vooi
zijn gezondheid op te leveren.
Verwijzend naar de opmerkingen van de inter
nist kwam de raad tot de slotsom dat 8. Inder
daad bij goed weer van zijn bromfiets gebruik
kon maken en dat deze wijze van vervoer dus
niet geheel buiten beschouwing kon worden
gelaten Om die reden vond de raad de oplossing
van de bedrijfsvereniging heel redelijk. S. mocht
alleen bij slecht weer een halve taxikosten
vergoeding declaren
Teleurgesteld keek S. nog eens'naar de eerste
uitspraak van de raad van beroep. Het stond er
toch duidelijk: In redelijkheid kan worden ge
vraagd dat S. voor zijn maatschappelijke con
tacten gebruik maakt van een gesloten moto
risch voertuig. Wat kan dat nu anders zijn dan
een auto? dacht hij bij zichzelf. En waarom word
ik afgescheept met een halve taxikostenvergoe-
dlng? Hij ging opnieuw in hoger beroep en kwam
terecht bij het hoogste rechtscollege: de centrale
raad van beroep.
De centrale raad liet weinig heel van de uitspra
ken van de raad van beroep. Noch met de
toekenning van de halve taxikostenvergoeding
noch met de rechtsgrond kon het rechtsoollege
zich verenigen.
De eerste uitspraak van de raad van beroep,
waarbij aan S. autovervoer werd toegekend, is
onaantastbaar en bindend, zei de centrale raad.
Aan de bedrijfsvereniging stond niets anders
meer. te doen dan aan die uitspraak ten volle
uitvoering te geven. Het gaat nu niet meer over
het oordeel of de gedeeltelijke afwijzing van het
verzoek van S. al dan niet in overeenstemming is
met de redelijkheid, maar om het oordeel of met
die beslissing wel ten volle is voldaan aan de
eerste uitspraak van de raad van beroep.
Aangezien is bepaald, zo vervolgde de centrale
raad. dat S. in redelijkheid was aangewezen op
gesloten motorisch vervoer, kwam de aanvanke
lijke weigering van de bedrijfsvereniging te ver
vallen. Maar ook van de nadere beslissing van de
bedrijfsvereniging om aan S. slechts een halve
taxikostenvergoeding te geven aangezien hij,
ook van zijn bromfiets gebruik kon maken Is
geen volledige en onverkorte uitvoering van de
uitspraak van de Raad van Beroep.
De centrale raad voegde hier overigens aan toe
dat deze uitspraak niet betekende dat aan de
bedrijfsvereniging elke keuzevrijheid was ont
nomen. De bedrijfsverenging mocht nog steeds
zelf beslissen over de vraag of aan S. een auto in
bruikleen dan wel een volledige taxikostenver
goeding moest worden verstrekt. ..Het'gaat er
maar om", zei de centrale raad, „dat er gezien de
gezondheidstoestand en de leefomstandigheden
van S op een redelijke manier wordt voldaan
aan iijn behoefte aan vervoer.
Zo kreeg mijnheer 8. na twee jaar procederen
dan toch nog zijn „gesloten motorisch vervoers
middel", waarin hij beschut tegen regen en wind
rondtuit Alleen wanneer de mussen van het dak
vallen laat hij de sociale voorzieningen voor wat
ze zijn en grijpt hij naar zijn bromfiets.
door mr W. Aantjes
De dagen van de afgelopen week
waren vol geweest van de politie
ke problemen die het kabinet nog
voor het einde van deze maand
dient op te lossen en aan het parle
ment voor te leggen. De dagen
waren door het vele overleg en het
intensieve beraad niet alleen vol
geweest maar ook lang. Daardoor
was ik donderdagmorgen wat la
ter dan gewoonlijk op weg naar
Den Haag. Toen hoorde ik door de
radio plotseling de stem van Roos-
jen, mr A. B. Roosjen. Een stem
die voor tallozen ln het land geen
enkele twijfel kon laten: deze stem
is Roosjens stem!
Naarmate ik hem langer hoorde
herkende ik het al jaren geleden
door Henk Glimmerveen met hem
gevoerde prachtige gesprek. Toen
drong het tot mij door: de NCRV.
zijn NCRV laat Roosjens stem ho
ren. omdat die stem voor altijd tot
zwijgen is gekomen. En het op
nieuw uitgezonden interview, de
daarna herhaalde nieuwjaarstoe
spraak van 1950 (1950!) waren als
voor de actualiteit van 1978
gemaakt.
Het is onmogelijk alle indrukken
weer te geven die het bericht van
het overlijden van Roosjen op
roept. Natuurlijk komt bij mij
vooral de herinnering aan zijn
plaats ln de AR Tweede Kamer
fractie boven, maar daarover
heeft Biesheuvel in diezelfde uit
zending reeds treffende en type
rende dingen gezegd. Op één ele
ment wil lk de nadruk leggen, de
nimmer kwetsende maar integen
deel innemende (lk ben geneigd te
zeggen: bij uitstek christelijke)
wijze waarop hij de tegenstanders
in de politiek bestreed. Als er één
man is geweest die hij principieel
heeft bestreden, dan is het minis
ter Cals geweest.
Maar hij deed het op een manier
die het wederzijds respect in on
derlinge genegenheid omzette. Zo
zeer dat Cals in zijn in het zieken
huis geschreven „Westeinder
Handschrift" (handelend over de
lotgevallen van de Mammoetwet,
een door Roosjen bedachte naam)
aan Roosjen de warmste regel op
droeg. Ik vraag de lezer hier even
over na te denken: een tegenstan
der principieel zo bestrijden dat
het wederzijds respect ln onderlin
ge genegenheid wordt omgezet!
Begrijpt u waarom het heengaan
van Roosjen gevoelens van heim
wee oproept?
Waarom kon Roosjen het zo? Om
dat hij een echte christen was. En
met „echt" bedoel ik niet zijn kwa
liteit aan daden, maar zijn diepe
besef iedere dag van genade te
moeten leven. In de reeds genoem
de bijzondere uitzending van de
NCRV gaf zijn dochter daarvan
een ontroerend getuigenis. Ieder
die Roosjen gekend heeft, draagt
de herinnering daaraan met zich
mee.
Mij staan daarbij twee momenten,
die ik meemaakte, in het geheu
gen gegrift.
Toen zijn enige zoon (een briljante
man van nog geen 30 jaar) na een
slopende ziekte was overleden,
eindigde een door het verdriet ge
tekende Roosjen zijn dankwoord
bij de begrafenis met het getuige
nis: „En daarom kunnen wij door
alle tranen heen zeegen: geloofd
zij Jezus Christus!" En de andere
dag zat hij lijkbleek, maar dapper
en overtuigd op zijn bankje in de
Tweede Kamer. Dat is genade: als
vader je zoon te kunnen begraven
en aan Christus overgeven.
En toen zijn enige dochter haar
eerste kind verwachtte en er alle
reden was de bevalling niet zonder
zorg tegemoet te zien en zij hem
per telefoon meldde: „Vader, ik ga
nu naar het ziekenhuis", was
Roosjens enige bescheid: „Kind.
ons gebed gaat met je mee." Dat is
genade: als vadet zo je enig over
gebleven kind ln Gods hand kun
nen overgeven.
Het trof mij dat zijn dochter voor
de radio juist over het gebed in het
leven van Roosjen sprak. Vroom
en Innig.
Vroom, maar niet dweperig. Inte
gendeel. Juist erg nuchter. En
vooral geestig. Roosjen bezat een
soort ondeugende geestigheid,
waarmee hij zonder iemand te
kwetsen toch triomfantelijk kon
zijn.
Zelf herinner ik mij daarvan een
kostelijk voorbeeld. Op het AR-
partijconvent in 1967 was partij
voorzitter Berghuis doqr ziekte
verhinderd. Vice-voorzitter Roos-
Jen moest hem vervangen Ook
fractievoorzitter Biesheuvel
moest wegens ziekte verstek laten
gaan en werd door mij als vice-
voorzltter vervangen.
Dat was vlak na de formatie geen
gemakkelijke opgave. Voor lk aan
het woord kwam, fluisterde Roos-
Jen zeer hoorbaar voor zijn omge
ving mij glunderend toe: „Broe
der. maak Je niet zenuwachtig,
dank zij ons is dit het eerste echte
AR (Aantjes-Roosjen)-convent uit
de geschiedenis."
Roosjens houding in het leven en
zijn oordeel over anderen was
doordrenkt van het besef van de
betrekkelijkheid van het gewicht
van mensen. Wie hem daarin wilde
verstaan, moest hem in de nabij
heid van zijn vrouw meemaken.
Het is ongelooflijk, hoe zijn vrouw
een diepe liefde en grote bewonde
ring voor deze man wist te combi
neren met een verfrissende en ont
nuchterende spot over zijn ge
wichtigheid. Wat van Groen van
Prinsterer ooit werd gezegd:
„Waar deze man gekomen is, is hij
gekomen aan de hand van zijn
vrouw", kan regelrecht ook op A.
B. Roosjen worden toegepast.
Naar die vrouw gaan ln deze da
gen onze gedachten en gebeden
dan ook allereerst uit.
Een vader die zijn enige zoon ten
grave draagt. Wie zal na zijn
vrouw beter beseffen door welk
een groot verdriet het leven van
deze man overschaduwd is ge
weest dan zijn enige dochter? En
toch was het die dochter die bij
zijn heengaan getuigde: „Hij heeft
ongetwijfeld een rijk leven gehad,
een rijk leven, Ja. dat zeker."
Wat is de sleutel tot dit geheim?
Roosjen sprak over de NCRV zo
graag als over „de omroep met de
bijbel". Dit is de sleutel van Roos
jens leven: hij was een man met de
bijbel. Dat is de sleutel niet alleen
van zijn leven, maar ook van zijn
sterven.
Daarom spreekt Roosjen, ook na
dat hij gestorven is. En daarom
zeggen wij hem bij zijn sterven de
woorden na die hij sprak bij het
graf van zijn zoon: „Geloofd zij
Jezus Christus!"
Van een onzer verslaggevers
EINDHOVEN Macintosh Confec
tie is bereid opnieuw bij de regering
om steun te vragen maar nu aan de
hand van een aangepast plan Voor
deze gang naar Den Haag zal het
Macintosh-bestuur het nieuwe plan
eerst voorleggen aan de vakbonden,
aldus de districtsbestuurder C. Bel
van dë Industriebond CNV.
Dit is het resultaat van een gesprek
tussen het bestuur en de bonden dat
gisteren heeft plaatsgevonden. Het
oude plan van Macintosh aan de
overheid had voorgelegd hield ln een
steun van 15 miljoen (voor de helft
als lening) die Macintosh in staat zou
stellen haar buitenlandse detailhan
delsketen uit te breiden. Dat zou de
afzetkansen vergroten voor vier
slecht draaiende ateliers. Toen de
overheid het plan afwees, besloot Ma
cintosh de ateliers met 750 man in
Emmen. Tilburg, Stein en Susteren te
sluiten.
In het gesprek van gisteren heeft het
bestuur toegezegd dit saneringsplan
op te schortea De vakbonden willen
dat ln het nieuwe plan garantie van
de werkgelegenheid voorop staat. In
derdaad heeft het bestuur beloofd
dat wanneer de overheid steun geeft
er tot eind 1980 geen ontslagen
vallen.
De vakbonden achten de kans op
steun redelijk, aldus de heer Bel. Zij
baseren zich op de „Lubbers-norm",
Inhoudende dat er minstens 25.000
werknemers in de confectie moeten
blijven. Er zijn er op dit ogenblik al
minder. Volgende week ls er een
nieuw gesprek tussen het bestuur van
Macintosh en de bonden.
LONDEN (Reuter) Roemenië
koopt tachtig straalvliegtuigen van
het type BAC 1-11. Het contract met
de vliegtuigindustrie British Aero
space is deze week getekend in tegen
woordigheid van de Roemeense pre
sident Ceausescu. British Aerospace
zal de onderdelen leveren van de toe
stellen die ln Roemenië in elkaar zul
len worden gezet.
De order voor deze toestellen die ge
schikt zijn voor de korte afstanden In
de burgerluchtvaart is ongeveer 820
miljoen gulden groot. De opdracht
van de Roemenen kwam tot stand
nadat lange tijd vergeefs was onder
handeld tussen de Roemeense rege
ring en het Nederlands/Duitse con
cern VFW/Fokker. De Roemenen en
Fokker/VFW zouden samen vijftig
toestellen van het type VFW-614 bou
wen.
AM8TERDAM Folio Oroep, een
onderdeel van de divisie van Elsevier,
is van plan een bod uit te brengen op
het aandelenkapitaal van 30 000
van Jongeren Media BV ln Amster
dam Jongeren Media is uitgeefster
van onder andere de veertiendaagse
Muzlekkrant Oor.
Vorige week zijn de 25 personeelsle
den. de SKR-fusiecommissie en de
betrokken vakbonden ingelicht over
het gesprek tussen Folio Oroep en
aandeelhouders van Jongeren Media
DEN HAAO De lichaamsdelen die
donderdag in Den Haag zijn gevon
den. hebben vrijwel zeker toebehoord
aan Clara van Engers, die vrouw van
wie eerder al lichaamsdelen waren
gevonden. Zoals bekend ls de dood
van Clara van Engers in onderzoek j
