Amerikaanse
strijdkrachten
staan klaar
voor Afrika
VEHEM wil aantal
projecten stoppen
Rietvelden zijn
ideale zuiveraars
Nieuwe
boeken
ildi
Herinnering
aan Vietnam
vervaagt
akbonden zouden te weinig meewerken
Teleurstelling over
verschijningsverbod
Zuidafrikaans blad
Kwaliteit Veluwse randmeren achteruit
Kamervragen over
bevoordelen bedrijf
bij PTT-loketten
kTERDAG 17 JUNI 1978
buitenland/binnenland
TROUW/KWARTET p13-rhs19
gepfc
Bvent
enusl
idig
actie
f bel
Volgens een onderzoek, dal
het Amerikaanse bureau
Louis Harris deze week be
kend maakte, is 53 procent
van de kiezers in de Ver
enigde Stalen voor het zen
den van Amerikaanse troe
pen naar Afrika om daar de
Cubaanse en Russische in
vloed in te dammen. Een
verrassende uitslag. Totnu-
toe werd steeds aangeno
men dat de Amerikanen in
meerderheid niets voelen
voor militaire avonturen in
verre vreemde landen. Na
de mislukking in Vietnam
leek men daar de buik nog
van vol te hebben.
De politici weten nog maar al
te goed hoe het in Vietnam
begon: er werden beperkte
aantallen militaire adviseurs
gestuurd. Het eindigde met
een politieke en militaire ca
tastrofe die met 500.000
Amerikaanse militairen ter
plaatse niet was af te
wenden.
Een belangrijk deel van de
kiezers blijkt de frustraties
van Vietnam wat sneller te
kunnen vergeten dan de po
litici. Maar wat vinden de
'militairen ervan? Onze re
dacteur Ferry Mingelen be
zocht de afgelopen weken
verscheidene militaire bases
in de Verenigde Staten. De
mensen die hij sprak maken
deel uit van de eenheden die
het eerst worden ingezet in
het buitenland. Na de peiling
van tientallen meningen is
zijn conclusie: de soldaten
staan te popelen om zichzelf
opnieuw te bewijzen.
ïngetdoor Ferry Mingelen
houdf
CAMP LEJEUNE „Jullie
kunnen op ons rekenen, we
e en 2 zullen er zijn als het nodig
irkper is". Generaal Francis W. Hef
kijkt ons vol zelfvertrouwen
aan. Hij commandeert de
grootste amfibische mari-
niersbasis in de Verenigde
Staten: Camp Lejeune.
Daar, tussen de Atlantische
kust en de moerassen van
223 Noord-Carolina in het zui
den van de Verenigde Staten
gt de legerplaats van de
tweede Amerikaanse mari-
liersdi visie.
plotselinge crisis In Europa voor de
eerste versterkingen kunnen zorgen
een voUedlg uitgerust bataljon van
zo'n duizend man binnen 24 uur
klaar voor vertrek. Zij hebben de
taak de weg vrij te maken voor de
werkelijke ruggegraat van de
NAVO. de honderdduizenden man
schappen tellende geregelde Ameri
kaanse troepen. Oeneraal Tief was
maar één van de vele hoge comman
danten die ons met nadruk wensten
te verzekeren dat zij zowel bereid
als in staat zijn West-Europa in tijd
van nood te verdedigen. Hier niet de
pessimistische verhalen van de
NAVO topconferenties over de
groeiende militaire kracht van de
Russen en de zwakke NAVO-verde-
dlglng.
Oefeningen
Vijftienduizend door en door ge
trainde manschappen, duizend offi-
ileren, eenheden volledig uitgerush
om waar dan ook zelfstandig te
tunnen opereren Eigen straalja-
[ers, helikopters, tanks, amfibie-
'oertuigen, artillerie etc. Het korps
nariniers, de Amerikaanse brand-
vacht voor de hele wereld, overal
nzetbaar.
!ij vormen de troepen die bij een
Hier slechts de overtuiging de Job"
te kunnen uitvoeren. Niets werd tij
dens onze rondreis nagelaten om
die indruk te versterken. Overal
waar wij kwamen werden zware oe
fenprogramma's afgewerkt. Het bij
wonen daarvan leverde een beeld
op dat ons van de tv-journaals in de
Vietnam-periode al zo bekend was
geworden: een rustige grasvlakte,
niets aan de hand. Dan plotseling in
een aanzwellende golf van lawaai
overvliegende straaljagers, ge
vechtshelikopters, verkenningseen
heden die vanuit de lucht gedropt
worden; en dan de invliegende grote
manschappenhelikopters, landend
in wervelende stofwolken. De mari
niers rennen weg, onder de wentel
wieken vandaan. Kortom de hele
militaire overmacht waarmee de
Amerikanen de oorlog in Vietnam
verloren hebben.
Politic!
Verloren? Dat is niet de indruk van
de militairen, vele tientallen, die wij
op onze rondreis spraken. „Toege-'
geven, het was geen overwinning,
maar we hebben ook niet verloren.
We hebben op een gegeven moment
gewoon besloten dat we geen zin
hadden nog langer in de modder te
blijven zitten. We zijn toen gewoon
weggegaan", zegt een Amerikaanse
luchtmachtkolonel. Wat er ook mis
gipg in Vietnam, het was niet de
schuld van de militairen. Nu, in
1978, tien jaar nadat de Amerikaan
se regering besloot de Amerikaanse
militaire betrokkenheid in Vietnam
langzaam te gaan verminderen om
dat de strijd zelfs met de honderd
duizenden Amerikaanse gevechts
troepen ter plaatse niet té winnen
bleek, geloven de militairen die wij -
spraken zonder uitzondering dat
het verlies, militair gezien onnodig
was.
„Natuurlijk hadden we kunnen win
nen, als de politici ons maar genoeg
ruimte hadden gegeven.
In plaats daarvan trokken ze lijnen
op de kaart en zeiden daar mag je
niet overheen. Als we die lijnen,
grenzen van Laos, Cambodja,
Noord-Vietnam hadden mogen pas
seren, dan was het wel gelukt. Als
iemand jou met twee vuisten te lijf
gaat kan je niet volstaan met een
duwtje terug, dan achtervolg je
hem net zo lang tot je hem te pak
ken hebt," zegt mariniers-generaal
Tief. Op de vraag wat er zou zijn
gebeurd indien China in dat geval
mee zou zijn gaan vechten, blijft hij
het antwoord schuldig. Dat is wel
licht voor hem de hogere politiek.
Ook nu echter heeft de generaal
geen twijfels over de juistheid van
de missie die de Amerikanen op
zich hadden genomen om de com
munisten in zuidoost-Azië een halt
toe te roepen. Zonder uitzondering
gold dat ook voor de andere militai
ren die ik sprak.
„Ons grootste probleem in Vietnam
was het gebrek aan politieke steun
en een gebrek aan steun onder de
Amerikaanse en Vietnamese bevol
king. Maar ik ben gegaan omdat ik
dat als mijn taak zag en ik heb er
geen spijt van", zegt een korporaal
van de mariniers. „Ik was in Viet
nam toen alles al op instorten
stond, in de jaren '71 en '72. Het was
desondanks de beste tijd die ik had
in het leger. Je kreeg daar tenmin
ste wat actie en je ging af en toe uit
in 8aigon. Dat beviel me heel wat
beter dan het kazerneleven, zegt
een kapitein van de groene ba
retten.
Geen praatjes
„Dat zijn geen verkooppraatjes, ze
geloven er echt in," zegt professor
George W. Grayson, hoogleraar po
litieke wetenschappen aan de nabij
gelegen universiteit van Williams
burg. Virginia. „Over Vietnam is
een kloof ontstaan tussen de be
roepsmilitairen en de burgers. Af
schaffing van de dienstplicht na
Vietnam is een risico. Door de
dienstplicht raakten ook de mid
den- en hogere klassen uit de bur
germaatschappij bij de Vietnam-
oorlog betrokken. En zij hadden ge
noeg politieke invloed om er een
eind aan te maken. In het beroeps
leger is tegenstand van binnenuit
ondenkbaar. Het heeft geen zin van
beroepsmilitairen een genuanceer
de visie te verwachten. Het is hun
taak te vechten en het is misschien
maar beter als je met zo'n baan
oogkleppen op hebt. De vraag waar
het om gaat is of de politici voldoen
de controle over de militairen
hebben".
Grayson vindt de beslissing van
president Carter geen troepen naar
Zaïre te sturen in dit verband hoop
gevend. Dat is ongetwijfeld niet de
mening van de militairen. Zij ston
den te trappelen van ongeduld om
uit te rukken. Niet de mariniers,
maar de parachutisten van het 18e
Airborne Corps in Fort Bragg,
Noord-Carolina, een militaire stad
met ruim honderdduizend inwoners
waren deze keer aan de beurt om
het vuiltje te klaren.
De eerste dagen van de inval in
Zaiïre, was een hele Airborne-briga
de van zo'n drieduizend man op
bevel van de legerleiding dag en
nacht in de opperste paraatheid om
bij het eerste sein te kunnen ver
trekken. „De jongens waren echt
opgetogen, iedereen wilde graag
gaan. 'Kom op dan gaan we wat
Cubanen afmaken', riepen ze. Ik
heb nog nooit zoveel teleurgestelde
soldaten gezien als toen deze actie
werd afgelast", zegt Alrborne-gene-
raal Warner met een begrijpende
glimlach.
Waakzaamheid
Oeen directs militaire actie dus In
Afrika, maar de ontwikkelingen
daar worden uiteraard nauwgezet
in de gaten gehouden. Mariniers en
garachutisten hebben alle beschik-
are Informatie die nodig is. Kaar
ten, inlichtingen over de terrelnom-
standigheden, de landingsgebieden
en wat dies meer zij. Die waakzaam
heid geldt niet alleen voor het Afri
kaanse vasteland, maar ook voor de
wateren daaromheen.
De Russische vlooteenheden rond
Afrika vormen een doom in het
vlees van admiraal Isaac Campbell
Kidd jr.. de opperste NAVO-com-
mandant voor de Atlantische Oce
aan. ..Onze taak is de vijand af te
schrikken en dat heeft tot nu toe
aardig gewerkt. Als dat mislukt
moeten wij zorgen voor de verster
king van de NAVO-troepen in West-
Europa en voor de bevoorrading
van die troepen en de bevolking.
Dat laatste is onze zwaarste op
dracht. Je hebt daarvoor tussen de
3000 en 6000 scheepsladingen
maand nodig. De NAVO-lfl
hebben samen zo'n tienduizend
schepen, er is dus een ruime marge,
maar de verliezen zullen ook hoog
zijn.
Admiraal Kidds grootste zorg is de
mogelijkheid voor de Sowjet-mari-
ne om de aanvoerroutes op zee naar
West-Europ? door te snijden. Op de
vraag of het NAVO-verdedigingsge-
bied dat de Kreeftskeerkring als
zuidgrens heeft, niet zou moeten
worden uitgebreid om bij voorbeeld
de route van olietanker die vanuit
het Midden-Oosten via Kaap de
Goede Hoop (Zuid-Afrika), naar
West-Europa voert, te beschermen,
zegt de admiraal: - „Afrika is een
moeilijke zaak. Ik mag niet bulten
mijn hek spelen. Maar het antwoord
ligt voor de hand als* je de feiten
bekijkt. Die feiten zijn: Ten eerste
dat de honderdduizenden tonnen
grondstoffen langs Afrika naar
West-Europa vervoerd worden. Ten
tweede dat de Russische marine het
afsnijden van onze zeewegen als
hoofddoel heeft en ten derde dat
het onze taak is tijdens een crisis de
bevoorrading van West-Europa te
verzekeren. De 8owjet-marine is
aanwezig ten zuiden van de Kreefts
keerkring en ik ken geen verdrag
dat hen ervan weerhoudt daar aan
te vallen. We hebben daarom de
NAVO-ministers gevraagd het pro
bleem te bestuderen en meer wil ik
er niet over zeggen", aldus de admi
raal. (Dit verzoek leidde enige Jaren
geleden al tot de opstelling van
plannen ter bescherming van de
Kaaproute in tijden van nood. Die
plannen worden voortdurend bijge
werkt, maar de NAVO wil daarover
zo weinig mogelijk kwijt omdat dit,
gezien de strategische positie van
Zuid-Afrika in dit gebied, een poli
tiek zeer gevoelige kwestie is.)
De admiraal is overigens niet zo
pessimistisch over de kansen van
de NAVO in geval van een conflict
met de 8owjet-Unie. „Het zal ons
heel wat kosten, maar als we van
middag moeten vechten, dan win-
!nen we en als we over vijf Jaar
moeten vechten dan zal het nog
beter gaan, zegt hij. Vanwaar dit
optimisme? De admiraal glimlacht
slim: „Het zal mijn beroepstrots wel
zijn."
N HAAG (ANP) De con-
ten tussen de Nederlandse
rstructureringsmaatschap-
(NEHEM) en de vakbewe-
g zijn zo hoog opgelopen,
het bestuur van de NE-
M in een communiqué te
inen heeft gegeven niet
>rt te willen gaan met een
ital herstructureringspro-
*n. Deze stagneren, aldus
NEHEM doordat de vakbe-
[ing haar medewerking
raan geheel of gedeeltelijk
houdt.
vertegenwoordiger van de minis-
an economische zaken in de raad
toezicht van deze driepartijen-
nisatie (werkgevers, werkne-
i, overheid) heeft echter gebruik
aakt van zijn statutaire recht tot
rsing van dit besluit. Dit bete
dat voorlopig de werkzaamhè-
met betrekking tot deze projec-
worden voortgezet, todat minis-
Van Aardenne van economische
n een besluit ten aanzien van de
rsing heeft genomen.
aad van toezicht zal nog nader
leg plegen met de minister. De
le partners in de NEHEM zullen
stichting van de arbeid over de
lijkheden praten.
«volg van het conflict stagneren
r andere de grootste projecten
lerstructurering van bedrijfstak-
Deze hebben betrekking op de
Ktie-industrie. de tapijtindu-
de ijzergieterijen, de rubberver-
ende industrie en de kranen-
agnatie is ontslaan doordat van
int van de vakbeweging eisen
en gesteld, waaraan de werkge
el werkgeversoverganisaties niet
en te voldoen. De vakbeweging
IJvoorbeeld dat er geen gedwon-
ontslagen plaatsvinden, zolang
iderzoekingen of de herstructu-
B zelf nog lopen. De vakbewe-
vraagt ook meer bedrijfsgegc-
dan de andere partij bereid is te
[rieken. Als het intensieve over
at in de stichting van de arbeid
8 zal vinden, geen positief resul-
oplevert, gaat het voortbestaan
NEHEM gevaar lopen.
^medewerker Cor Inja van de
Federatie Nederlandse Vakbeweging
(FNV) verklaarde desgevraagd dat de
vakbeweging uit een aantal struc
tuurcommissies die opereren onder
de vlag van de NEHEM is gestapt
omdat men die commissies niet meer
ziet zitten.
In de commissies waar het spaak liep
bijvoorbeeld de commissie die zich
bezig hield met de ijzergieterijen
voelde de vakbeweging zich min of
meer buiten spel gezet. Dat kwam
doordat de vakbonden veelal onvol
doende informatie kregen van de
kant van de werkgevers, maar ook
van bijvoorbeeld het ministerie van
economische zaken. En dat terwijl de
werkgevers wel en veel makkelijker
toegang hebben tot het ministerie of
tot de informatie, aldus de FNV.
Bovendien werd het onderdeel van de
werkgelegenheid voor de vakbon
den natuurlijk van het grootste be
lang in diverse herstructurerings
commissies nogal stiefmoederlijk be
handeld, aldus de vakbeweging. Een
ander bezwaar van de bonden is dat
de herstructureringscommissies veel
al nogal vrijblijvend opereren. In be
paalde bedrijfstakken waar een her
structurering moest plaatsvinden
haakten ondernemers nog al eens af
aan het begin of halverwege de rit
en door dat vrijblijvende karakter
zijn nogal wat herstructureringsplan
nen op een mislukking uitgelopen.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De werkgroep Kai-
ros heeft gisteren in een bericht aan
het Zuidafrikaans tijdschrift The Voi
ce haar teleurstelling uitgesproken
over het feit dat dit blad een verschij
ningsverbod is opgelegd. The Voice
richtte zich op de zwarte bevolking en
was tegen de apartheidspolitiek.
De Werkgroep Kairos schrijft de uit
gever en redacteuren onder meer:
„Wij beschouwen uw periodiek als
een moedige poging om te getuigen
van een levende kerk, die bezorgd is
over de ontberingen van het volk.
Ook zijn wij getroffen dooi de aan
houdende achtervolging van de leden
van uw staf en wij hopen en bidden
voor de vrijlating uit detentie van
mej. Ruby Mayjet.
Van een onzer verslaggevers
APELDOORN Bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie te
Elburg is door de Dienst Zuiderzeewerken een enorm rietveld
in gebruik genomen dat ten doel heeft het reeds gezuiverde
afvalwater in het Veluwe randmeer in die omgeving als het
ware een natuurlijke nabehandeling te geven.
De kwaliteit van het water gaat
steeds meer achteruit. Fosfaten ver
oorzaken overbemesting waardoor in
het water van de Veluwe randmeren
de algen zijn gaan overheersen. Ge
bleken is dat het water, wanneer men
het na zuivering in de technische in
stallatie door een rietveld heenleidt
nog weer wat schoner wordt.
Met de aanleg van het rietveld is
vorig jaar begonnen. Het is vijftien
hectare groot. Meer dan een half mil
joen plantjes moesten de grond in.
Het rijk nam de kosten 670.000
gulden voor zijn rekening.
De militairen van de landmacht worden binnenkort in een nieuw jasje gestoken. Nieuw is
zeker de zogenaamde Engelse trui. Ook het korte jasje van het veldtenue wordt door een
modieuzer model vervangen.
Afvalwater
De terugkeer, roman van B. de Graaf
in de Spiegelserie van uitgeverij Zo
mer en Keuning te Wageningen. 224
blz - 14,90; voor abonnees is de prijs:
ƒ7.45
Het goede der aarde, een plantaardig
relaas over smakelijk groen door J.
Willems en R. v. Grieken. Dit boekje
geeft over een 60-tal planten wetens
waardigheden. kweekaanwijzingen
en tips voor verzorging. Uitg. Zomer
en Keuning te Wageningen. 128 blz -
12.50
Schimmetje, roman van L. Saris.
Uitg. Westfriesland. Hoorn. 154 blz -
16.50
AO-boekje 1718: Conflict Israél-Arabi-
sche wereld, door D. v.d. Meulen.
Uitg. Stichting IVIO, Lelystad. 20 blz
- 1.75
Bij de Zuidhollandsche uitgevers
maatschappij te Baarn verschenen
de volgende boeken: Geheimen van
de oudheid, door K. Benesch. Archeo
logische ontdekkingen (370 blz -
39.50) en Shanna, roman van K.
Jazzdans. oefeningen en danscombl-
naties in beeld door E. Scheller Uitg.
Hollandia, Baarn. 126 blz - 27.50
Bij uitgeverij Querido te Amsterdam
rschenen de volgende Salamander
Woodiwiss (474 blz - 32.50).
De grote treinroof, beschrijving van
de roofoveral in 1963 op de posttrein
van Glasgow naar Londen door P. P.
Read. Uitg. Meulenhoff. Baarn. 278
blz - 24.50
De Gladakker, nr 15 in de Edgar Wal-
lace-serie van uitgeverij Westfries
land te Hoorn. 152 blz 6.90
Inlijsten, een doe-het-zelf-gids ge
schreven door L. Duren (159 blz -
19.50) en De Fiets (ontwikkeling,
reparaties, mechaniek en onderhoud)
door H. Duimelaar, M. Kremer en H.
Verschyren (119 blz ƒ16.90). Belde
boekjes van uitg. Bakker. Am-
verschenen Pi
paperbacks: De goede moordenaar,
door A. Coolen (13e druk - 158 blz.).
Vaarwel, Columbus vanb P. Roth (3e
druk - 252 blz.); De Iaat9te winter jr t». -■
(door O. Krol (2e druk - 124 blz); De Kwaliteit
oudste zoon door M. Gijsen (5e druk -
160 blz.) en De ontwikkeling van een
woede, van B. den Uyl (2e druk - 126
blz). Prijs per deeltje 5.95.
Door het reeds gezuiverde afvalwater
uit de installatie door het rietveld
heen te voeren, wordt daarin een
groot deel van het restant aan fosfa
ten vast gehouden. Behalve dat zo
doende verdere afbraak van fosfaten
plaats vindt, reinigt het riet het water
grotendeels ook bacteriologisch
waardoor chlorering van het effluent
niet meer nodig is. Wanneer de resul
taten bevredigend zijn zullen ook el
ders langs de Veluwe randmeren vel
den worden aangelegd, namelijk bij
Harderwijk en bij de uitmondingen
van enige beken.
Argumentatietheorie met bijdragen
van F. H. van Eemeren. R. Grooten-
dorst en T. Kruiger. Uitg. Spectrum,
Utrecht. 275 blz - 12.50
Zo speelt u biljart door S. Vermeent.
Uitg. Elsevier te Amsterdam 112 blz -
9.90. Bij dezelfde uitgeverij versche
nen: Goede wijn behoeft (g)een krans,
van P. M. Doutrelant. Een gids voor
Franse wijnen. (210 blz - 16.90); Over
positieven, door H. Götze (vergroten
en afwerken; 96 blz - ƒ10.50); De
Techniek van de naaktfotografic door
R. Hamilton en R. Miller. 68 blz -
ƒ19.90
Op het ogenblik is de kwaliteit van
het water in deze plas onvoldoende
om zonder voorbehoud geschikt te
zijn voor de recreatie. De overwoeke
ring met algen ontstaat door overbe
mesting van het water. Fosfaatlozin
gen veroorzaken die overbemesting.
Ongeveer een derde van de fosfaten
komt via het water van beken en
poldergemalen in de Veluwe randme
ren terecht, ongeveer twee derde via
de effluenten van de rioolwaterzuive
ringsinstallatie.
Naast fosfaat komt door die lozingen
op de Veluwe randmeren ook een
aanzienlijke belasting met stikstof,
organisch materiaal en. bacterieën
voor. Het streven is dat zo weinig
mogelijk van deze ongerechtigheden
in het water langs de kust van het
IJsselmeer terecht komt. Experimen
ten hebben uitgewezen dat rietvelden
ideale zuiveraars zijn. BIJ recreatie-
projecten in de Flevopolder bleek dat
daar in de zomermaanden goede rei
nigingsresultaten werden verkregen
wanneer het afvalwater ongeveer tien
dagen in het riet verblijft. Bij Elburg
wordt rekening gehouden met perlo
den van vijftien dagen. Een bijko
mend voordeel van een dergelijk riet
veld ls dat het dient als broedplaats
voor eenden en andere watervogels.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAO De fractie van de
PvdA in de Tweede Kamer wil weten
of de PTT bepaalde bedrijven vla
faciliteiten bij de PTT lokettendlenat
bevoordeelt boven andere bedrijven.
De Kamerleden Salomons en Hart-
meijer hebben staatssecretaris Smit-
Kroes van verkeer en waterstaat ge
vraagd hoe het kan dat de PTT mede
werking verleent aan een bedrijf, dat
foto-afdrukken per post levert voor
een prijs die veertig tot vijftig pro
cent ligt beneden de prijs die de
meeste andere foto-bedrijven
rekenen.
Op alle postkantoren staat een rekje
met enveloppen van het desbetref
fende bedrijf, waarin men de fotorol
letjes kan opsturen om ze tegen het
gereduceerde tarief te laten afdruk
ken. In de dagbladen adverteert het
bedrijf op grote schaal met de service
in de postkantoren.
De Tweede Kamerleden willen nu
van de bewindsvrouw weten om wat
voor bedrijf het gaat en of kleinere
fotobedrijven door de PTT-medewer-
king geen oneerlijke concurrentie
wordt aangedaan.
