l/lentaliteitsverandering
o/ater recreanten hard nodig
)nderwijs in en buiten
e school voor iedereen
Bonn voert strijd tegen terrorisme op
ladar-meter moet wantoestand aan banden leggen
EN?
ihnstamm-instituut: niet alleen werkende jeugd
.(nbassadeur
'gentinië
n aanblijven
Krediet direct
van bank is
niet voordeliger
TERDAG 10 JUNI 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
17
EUWARDEN Friesland wil overtreders van snelheidslimieten op
water te lijf gaan met radar-snelheidsmeters. Er is de laatste tijd
ixperimenteerd met een aangepast apparaat, dat normaal wordt
iruikt .voor snelheidscontrole op de weg. De scheepvaartinspectie
de Friese Provinciale Waterstaat heeft er proeven mee genomen
het aangepaste apparaat is op het ogenblik ter keuring bij het
vezen. Als het wordt goedgekeurd zal er nog overleg worden
leegd met justitie over de toepassing.
heer R. de Boer van de scheepvaartinspectie verwacht dat het
apparaat nog deze zomer operationeel kan worden. Motorvaartuigen
mogen op de grootscheepsvaarwateren niet sneller varen dan twaalf en
een halve kilometer, op meren, plassen en secundaire vaarwegen
negen en op de overige vaarwegen zes kilometer per uur. De controle
hierop kan aanzienlijk worden verbeterd door het aangepaste apparaat.
De massale recreatievaart op het Friese merengebied stelt het provinci
aal bestuur voor problemen, die men onder meer ook wil zien op te
lossen door mentaliteitsverbetering. Daarom is er een brochure „Schip
per niet met de regels" verschenen.
er Jan Sloothaak
dget
!$4
iUWARDEN „Een klein
tje verliest bij een aanva-
altijd van een grote."
!n opzienbarende uitr
lak, maar de Friese amb-
lar R. de Boer (scheep-
rtinspectie) wil er maar
zeggen dat je met een
lierbootje beter uit de
rt van een groot vracht-
fp kunt blijven. Kom je
de lijzijde van zo'n schip,
loop je kans geen wind
r te vangen. Je boot wordt
irloos en voor je het weet
je met boot en al letter-
onder dat grote schip
rgaan.
al versta je de zwemkunst nog zo
dan is dat nog geen afdoende
borg voor de veiligheid. Het
je maar gebeuren dat je motor-
in brand staat en je kunt niet
het vluchtluik, omdat de ont-
er dat op een onbereikbaar hoge
heeft gebouwd. Zulke dingen
uren. In het Friese provinciehuis
n ze ook te vertellen van de
|U' valluiken die te krap zijn voor
mensen. In zo'n noodgeval
je dan toch wel even raar te
n. Zelf moet je natuurlijk ook
zorgen dat zo'n vluchtluik niet
bagage of iets anders geblok-
is. Maak er daarom een regel
e van tevoren te vergewissen dat
dat met veiligheid te maken
(ook het aan boord hebben van
ngsmateriaal) in orde is, hebben
Friesland geredeneerd. Vandaar
^rschijning van een brochure met
epasselijke naam „Schipper niet
de regelsOndertitel: „Spelre-
blindflfvoor de watersport". De toene-
massaliteit van de watersport-
Vi
raÜe n
recreatie maakt dit des te noodzake
lijker.
Het vervelende met regels is echter
dat ze ook je vrijheid beperken. Het
gaat het Friese provinciaal bestuur
niet alleen om veiligheid en vlot wa
terverkeer, maar ook om de bescher
ming van Friesland en zijn fraaie
waterlandschap zelf.
In de brochure staat ook iets over de
landschapsverordening van de pro
vincie. Bóotbezitters die een lieflijk
plekje als ligplaats hebben gekozen
en daaraan gehecht zijn, zullen in de
komende jaren binnen het keurslijf
van een havenplan worden ge
dwongen.
Gedeputeerde Rien Renkema (Ruim
telijke Ordening) meent dat die vrij
heidsbeperking onontkoombaar is.
Het gaat onder meer om recreatieve
woonboten van een bepaalde grootte.
Daarbij zijn volgens de heer Renke
ma schuiten die volstrekt misstaan in
het Friese landschap. Ook in het ver
leden is al zo veel mogelijk gepro
beerd uitbreiding te voorkomen. „Als
we dat niet gedaan hadden, zouden
de oevers nu vol liggen."
Een verordening uit het begin van
de jaren zestig legde al beperkingen
in de meren op. Gevolg was dat veel
boten werden afgemeerd in de kana
len en vaarten vlak buiten die meren.
De nieuwe verordening steekt hier nu
ook een stokje voor. Voorzover er nog
ontheffingen worden gegeven of clan
destiene ligplaatsen zijn gelegali
seerd (wat tot 1 januari van dit jaar
kon) kwam er een clausule in met de
woorden „tot wederopzegging".
In de praktijk zal Friesland van
deze clausule alleen gebruik maken
als er een vervangende ligplaats vrij
komt, in één van de nieuwe havens
waarin de boten straks allemaal moe
ten komen te liggen.
Die havens zullen er dan wel moe
ten komen. De provincie bouwt ze
zelf niet, maar rekent erop dat de
gemeenten dat wel doen. Die worste
len met hetzelfde probleem. Aange
nomen mag worden dat ze havens
zullen bouwen nu de nieuwe verorde
ning het mogelijk maakt de woonbo
ten daarheen te dirigeren. De kosten
zullen voor een deel op de eigenaar
van de boot worden verhaald. Er zijn
echter ook subsidiemogelijkheden
(CRM). „We moeten ook denken in
het sociale vlak. Je kunt niet ontzet
tend veel geld vragen voor een lig
plaats," aldus de heer Renkema. In
verschillende gemeenten wordt al
op eigen houtje dan wel met andere
gemeenten samen gewerkt aan ha
venplannen. Voordat die er zijn zul
len er nog wel wat jaren verstrijken.
Allengs zullen de woonboten echter
uit het landschap verdwijnen volgens
wat Renkema noemt een „uit
sterfsysteem". Overigens zijn er meer
voorwaarden. Het verfje waarmee de
eigenaar zijn boot kleurt mag bij
voorbeeld niet in het landschap mis
staan. Behalve dat ze een bepaalde
grootte niet mogen overschrijden,
moet het dak „plat zijn dan wel seg-
mentvormig met een pijlhoogte van
maximaal tien centimeter of een za
deldak met een helling van maximaal
één op tien." De verordening regelt
het allemaal dus nogal precies.
In de verordening blijven kleinere
boten buiten schot. Er zijn vastge
stelde maten voor hoogte, breedte en
lengte. Gedeputeerde Renkema ver
wacht echter dat in de toekomst ook
de kleintjes moeten worden aange
pakt. „Een boot van net even meer
dan negen meter lengte moet in een
haven en ééntje die net onder die
grens blijft mag blijven liggen, ook al
ziet die er eventueel nog veel beroer
der uit." Een aantal gemeenten wil
daar zelf al iets aan doen. maar dan
zullen ze voor vervangende ligplaat
sen moeten zorgen.
De grote boten mogen maximaal drie
dagen ergens liggen. Net lang genoeg
voor een lang weekeinde. Daarna
moeten ze minstens een halve kilo
meter verder varen om opnieuw voor
hooguit drie dagen te mogen afme
ren. Een moeilijk punt is de controle,
waarvan de uitvoering bij de scheep
vaartinspectie van de provincie, ge
steund door de gemeenten, ligt.
Naast de vele boten die in Friesland
zelf hun domicilie hebben (van eige
naren uit Friesland zelf maar ook
daarbuiten), komen er in de zomer
maanden ook nog eens duizenden
van elders. In de drukste periode va
ren er zo'n 25.000 plezierboten rond.
Gedeputeerde Renkema rekent op
tegenstand, zodra het zover is dat de
uitvoering en dus de verhuizing
naar havens ter hand wordt geno
men. Hij rekent erop dat bij een toet
sing al snel een jurisprudentie zal
worden gevormd en dat dan zal blij
ken dat de provincie haar beleid kan
voortzetten. De nieuwe verordening
moet daartoe de weg openen. Geval
len die in het verleden soms tot voor
de Raad van State zijn uitgevochten,
vielen vaak niet in het voordeel van
de provincie uit.
Het gaat vooral ook om het intact
houden van het frisse landschap en
dan met name de mooie rietkragen
die de oevers sieren. Die kragen wor
den van alle kanten bedreigd (boten,
hengelaars, bussen vol toeristen) en
dit is niet altijd te ondervangen met
ds landschapsverordening. Daarom
wordt vooral aangestuurd op een
mentaliteitsverbetering. Te snel va
ren is ook één van de bedreigingen.
De zuiging in het water wordt dan zo
groot dat de oevers worden aange
tast. Het eiland Roekepóle in het
Snekermeer is bijvoorbeeld al sterk
afgekalfd. De zogenaamde starteilan
den (voor wedstrijden) in het Sneker
meer en Pikmeer (Grouw) hebben
ook erg te lijden.
Om aan het overtreden van de snel
heidsbeperkingen door motorboten
paal en perk te stellen, gaat Friesland
waarschijnlijk nog dit seizoen een
nieuw wapen in de strijd gooien. „We
zijn ver gevorderd met een radar
snelheidsmeter. Het gaat om een aan
gepast apparaat dat de politie voor
het wegverkeer gebruikt Er zijn al
proeven mee genomen," zegt de heer
R. de Boer van de scheepvaartinspec
tie. Het apparaat is thans bij het
IJkwezen om op deugdelijkheid te
worden onderzocht Daarna zal nog
met justitie over de toepassing wor
den gepraat. Als het operationeel
wordt, betekent dit een primeur voor
Friesland.
Voor speedboten zijn er speciale ge
bieden aangewezen waar mag worden
geraced. Daarbuiten racen is gevaar
lijk, net zo goed als het gevaarlijk is
wanneer zwemmers in speedbootge-
bieden In het water gaan. Het zou niet
voor het eerst zijn dat iemand zijn
been kwijtraakte.
„Schipper niet met de regels" wordt
in een oplaag van vijftienduizend (te
gelijk met. vijfentwintighonderd pos
ters) verspreid via brug- en sluiswach
ters, sportverenigingen, VVV's en der
gelijke. „De verspreiding wil niet zo
zeer zeggen dat we uitgaan van een
verkeerde mentaliteit, maar meer dat
de watersporters het zich eigen moe
ten maken om zich bewust te gedra
gen," aldus de ambtenaren R. Hoitln-
ga (afdeling Recreatieonderzoek) en
R. de Boer (scheepvaartinspectie)
van Provinciale Waterstaat.
De brochure omvat ook tips van het
huis-, tuin- en keukentype. zoals
voorzorgen tegen brand en diefstal
De nadruk wordt echter gelegd op het
rekening houden met anderen.
Hoofdstukjes als „Wees geen dwars
ligger". „Wees milieuvriendelijk".
„Etiquette op het water" en „Geef de
beroepsvaart de ruimte" spreken
voor zich.
Watersporters kunnen een gevaar be
tekenen voor zichzelf zowel als ande
ren. Dat komt dan meestal niet alleen
door baldadigheid (zoals te snel va
ren) maar ook gewoon doordat men
niet genoeg van de vaarkunst weet.
Je moet bijvoorbeeld weten dat een
groot schip niet net als een auto
betrekkelijk snel kan „remmen",
maar een grote vaarweg nodig heeft
Goed passeren is ook aan regels ge
bonden. Behalve gevaarlijk gedragen
sommige watersporters zich al dan
niet bewust ook nogal eens hinder
lijk. Het is niet behoorlijk aan een
meerpaal voor een brug te gaan lig
gen die bestemd is voor de beroeps
vaart,
Het aantal aanvaringen in de afgelo
pen jaren loopt in de honderden (en
bovendien wordt een groot aantal
nooit gemeld). Er zijn tientallen ge
vallen bij met dodelijke afloop of
zwaar lichamelijk letsel. Bovendien is
er veel materiële schade. Een Friese
verzekeringsmaatschappij gaat ook
stappen ondernemen om de water
sporter vaarbewuster te maken.
Bij de scheepvaartinspectie heeft
men overigens de indruk dat er al een
mentaliteitsverbetering te bespeuren
valt. „Bij het speedboot-racen is dat
héle wilde er al wat af," meent de heer
De Boer. Wellicht komt dat ook mede
door de goed herkenbare speedboten
die de scheepvaartinspectie er zelf op
nahoudt (naast de Rijkspolitie te wa
tert. De Boer: „Ik denk dat dat een
Porsche-effect heeft".
scha
een aanbeveling in een rapport
het Kohnstamm-instituut (ver-
en aan de universiteit van Am-
onze onderwijsredactie
STERDAM Het onderwijs voor jongens en meisjes van
ien tot en met achttien jaar moet participatie-onderwijs
den. Dat wil zeggen, dat de leerlingen niet alleen binnen,
ir ook buiten de school leren. Dit laatste vooral voor hun
itschappelijke vorming.
sterdam), dat is uitgebracht aan de
minister van onderwijs. De minister
had het instituut opdracht gegeven
een onderzoek in te stellen naar het
participatie-onderwijs en in het bij
zonder te letten op de maatschappe
lijke doelstelling ervan.
De onderzoekers Ingrid Koops en
Vokke Raa hebben het niet gemakke
lijk gehad met hun onderzoek naar
het onderwijs aan de werkende jeugd.
Bij de presentatie van hun rapport
vertelden ze gisteren, dat ze niet de
vereiste medewerking hebben kun
nen krijgen. De deuren van de instel
lingen bleven vaak dicht. Het gevolg
was, dat ze slechts een „bureau-on
derzoek" konden presenteren.
- ster Van der Klaauw:
j van
rs van
mei
onze parlementsredactie
HAAG De Nederlandse am-
ideur In Argentinië, Jhr. Van den
deler, zal niet voortijdig worden
ngen. Dit heeft minister Van der
'w gisteren meegedeeld op \ra-
de Kamerleden Van der Spek
en Van den Bergh (PvdA) naar
iding van een aantal omstreden
togen van de ambassadeur in
Taaggesprek met de Volkskrant
de Argentijnse Junta en de pro
xies in Nederland tegen dat be-
Volgens de minister heeft de
Madeur in dat gesprek zijn per-
like mening en indrukken gege-
n was met de betrokken jouma-
fgesproken dat deze niet in de
zouden komen. „Het is duide-
at de uitlatingen van de ambas-
*r de opvattingen van de rege-
over de mensenrechten en de
Ie in Argentinië niet weerge-
aldus Van der Klaauw. die het
etreurt dat door de uitspraken
nr Van den Brandeler „twijfel
kunnen rijzen" aan het beleid
e regering op dit punt. Hij heeft
kbassadeur hier ook op gewezen.
"wmdsman zegt ervan overtuigd
W, dat ambassadeur Van den
fcler het regeringsbeleid op de
^wljze uitvoert. Hij wijst erop
diplomaat in zijn lange staat
wnst zijn publieke functie altijd
heeft vervuld. Op grond daar-
11 hij geen gevolg geven aan het
fk van de Kamerleden om de
«adeur voortijdig naar Neder-
*nig te roepen.
Zoals bekend zijn de experimenten
met het onderwijs onder de werkende
jeugd door allerlei omstandigheden
geen succes geworden. In hun rap
port „Tussen leren en werken" ko
men Ingrid Koops en Vokke Ras tot
de conclusie dat het nieuwe soort
onderwijs, waarnaar gezocht wordt
niet beperkt m^g blijven tot de wer
kende jeugd van zestien tot achttien
jaar. Doe je dat wel. dan maak je weer
een vorm van onderwijs, dat bestemd
is voor de rest van de jeugd, die niet
elders terecht kan.
Het leren binnen en buiten de school
moet mogelijk worden gemaakt door
het creëren van leerplaatsen, een be
grip dat afkomstig is uit West-Duits-
land. Een leerplaats is niet alleen de
school, maar kan ook een plaats zijn
in een bedrijf. Verder moet gedacht
worden bij de gesuggereerde nieuwe
vorm van participatie onderwijs aan
werkplaatsen in de school, excursies,
stages, mensen uit de praktijk, die de
school bezoeken, onderzoek door
leerlingen en projektonderwijs.
Veranderingen
Om dit alles mogelijk te maken is het
nodig dat ook in de arbeidssfeer aller
lei veranderingen worden doorge
voerd. In verschillende sectoren van
het maatschappelijk leven moeten
leerervaringen kunnen worden opge
daan. Ingrid Koops en Vokke Raa
pleiten in dit verband voor „pedago-
gisering" van de maatschappij en de
stageplaatsen.
Hel ideaal is de integratie van de
algemene vorming en beroepsoplei
ding in het onderwijs. Hiervoor zijn
echter veranderingen in de organisa
tie van de arbeid nodig. Op deze
veranderingen in de arbeidssfeer
moeten niet alleen de mensen uit het
onderwijs aandringen; ook de vakbe
weging heeft hier een belangrijke
taak.
De opstellers van het rapport hebben
twee ontwikkelingslijnen ontdekt,
die niet met elkaar in overeenstem
ming waren. In de eerste plaats deea
zich de ontwikkeling voor van de ex
perimenten van de streekcentra voor
de werkende jeugd. Daarnaast teken
de zich een ontwikkeling vanuit de
leerlingenstelsels en bedrijfsopleidin
gen. Om de moeilijkheden als gevolg
van de tegenstrijdige ontwikkelingen
te vermijden wordt nu gepleit voor
een systeem van leerllngenplaatsen.
UTRECHT Het is niet waar dat de
consument voordeliger uit is. als hij
zich voor het aanvragen van een kre
diet rechtstreeks lot een bank of een
financieringsmaatschappij wendt in
plaats van tot een professionele fi
nancieringsadviseur „Het wordt
hoog tijd dat er definitief een einde
komt aan deze fabel", aldus de heer
E. W. Krijnen, voorzitter van de Ne
derlandse Vereniging van Financie
ringsadviseurs (NVF). tijdens de jaar
vergadering van de NVF.
Het tegendeel is waar. zo meent de
heer Krijnen Als een knndidaat-kre
dietnemer zich rechtstreeks tot een
bank of een financieringsmaatschap
pij wendt, zal het daarbij uit te bren
gen kredietadvies en de kredietkeuze
grotendeels afhankelijk zijn van het
krdietbeleid en zich als regel beper
ken tot het kredietverleningspakket,
dat de desbetreffende bank of finan
cieringsmaatschapplj voert.
„Een krediet is evenwel geen een
heidsworst". aldus de heer Krijnen
Er zijn diverse kredietvormen, het
geen de keuze voor de consument
niet gemakkelijk maakt
Zorg
Een zorg van de twee rapporteurs is
vooral, dat er toch weer een vorm van
restonderwijs zal ontstaan. Zij vin
den dat het succes van het onderwijs
binnen en buiten de school niet mag
worden afgemeten naar het niveau
van het werk dat wordt uitgevoerd.
De vroegtijdige selectie in het onder
wijs werkt in de hand, dat het nieuwe
participatie-onderwijs voor de 16-18
jarigen toch weer bestemd zal zijn
voor bepaalde categorieën. Dit is ech
ter niet in overeenstemming met hel
onderwijsbeleid, dat gericht is op ge
lijke onderwijskansen. De vroege se
lectie zullen de opstellers van hel
rapport daarom tegengegaan. De ver
maatschappelijking. aldus het rap
port van het Kohnstamm-instituut
moet worden bevorderd. Dat laatste
nu is mogelijk door het participatie
onderwijs niet te beperken tot de 16
18 jarigen maar uit te breiden tot hel
zogenaamde funderend onderwijs.
Het ideaal is dan dat het leren binnen
en buiten de school ook zal worden
doorgevoerd bij het basisonderwijs
en de eerste jaren van het voortgezet
onderwijs.
Burgemeester Polak van Amsterdam
reikte gisteren de „Amsterdam Promo
tion Prijs" uit aan het Nationaal Bal
let, de Vereniging voor de Effecten
handel en aan de redactie van het
Engelstalige tijdschrift Holland Her
ald. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt
aan hen die zich in binnen- of buiten
land verdienstelijk hebben gemaakt
voor de promotie van de hoofdstad.
Foto: Rudi van Dantzig, directeur van
het Nationaal Ballet met medewerk
ster, danseressen en dansers. In zijn
hand de prijs (een beeldje).
Tiddens Zowel de rector magnifi
cus van de rijksuniversiteit Limburg,
prof. dr H. Tiddens, als prof. dr R.
Willighagen, hoogleraar in de algeme
ne pathologie, hebben het voornemen
bekend gemaakt heen te gaan.
De voorlichtingsdienst van de rijks
universiteit Limburg heeft ontkend
evenals prof. Tiddens, dat een en an
der verband zou houden met interne
moeilijkheden.
Prof. Tiddens, wiens ambtstermijn
tot 1980 loopt, heeft het aanbod ge
kregen hoogleraar te worden in de
organisatie van de gezondheidszorg
aan de economische hogeschool in
Tilburg en prof. Willighagen keert
terug naar zijn vroegere functie die
van patholoog in het ziekenhuis in
Heerlen. Beiden worden beschouwd
als grondleggers van de achtste medi
sche faculteit in Maastricht, die ge
heel anders is opgezet dan de overige
medische faculteiten in Nederland.
BONN (DPA, Reuter) De
Duitse Bondsrepubliek heeft
haar strijd tegen het terroris
me verscherpt. Hoewel de
nieuwe maatregelen voorna
melijk tegen de linkse stads-
guerilleros gericht zijn, heeft
het ministerie van binnen
landse zaken gewaarschuwd
dat ook rechtse extremisten
in de fase zijn gekomen van
bankroof en diefstal van wa
pens en persoonsbewijzen.
De Bondsdag nam gisteren een wets
voorstel aan dat de autoriteiten meer
bevoegdheden geeft om tegen extre
misten op te treden. Zo wordt het
gemakkelijker om telefoongesprek- NfO-Nszi's
ken van personen die van terrorisme
worden verdacht, af te luisteren en
hun post te openen. Voorts komt er
een uniform systeem voor de elf deel
staten om gasten te registreren ten
einde het voor terroristen moeilijker
te maken zich te verplaatsen en
schuil te houden.
bruikt om de politie aan te vallen. De
christen-democratische oppositie
had ook het dragen van maskers bij
betogingen willen laten verbieden,
maar de regerende sociaal-democra
ten en de met hen verbonden vrije
democraten zorgden er voor dat dit
amendement werd verworpen.
Het aanvaarde wetsontwerp maakt
het ook mogelijk, van terrorisme ver
dachte personen sneller te berechten
Zo kan de openbare aanklager be
schuldigingen van minder belang la
ten rusten en zich op de hoofdpunten
concentreren. De rechters krijgen op
hun beurt de mogelijkheid om pogin
gen van de verdediging om een pro
ces te rekken, te doorkruisen.
Tevens is er een gat in de wapenwet
gedicht, doordat het voortaan verbo
den zal zijn bij demonstraties en mas
sabijeenkomsten voorwerpen bij ztch
te hebben, die kunnen worden ge-
Functionarissen van de veiligheids
diensten hebben uiting gegeven aan
hun vrees dat rechtse extremisten in
dezelfde omvang zullen gaan ageren
als hun Itnkse tegenstanders die al
jaren een campagne voeren van
bankovervallen, ontvoeringen en
moorden. Het ministerie van binnen
landse zaken in Bonn schat de „harde
kern" van de neo-nazi's op ongeveer
150 leden Hoewel hun aantal niet
groot is, wordt hun optreden steeds
gevaarlijker.
Het afluisteren van telefoongesprek
ken en het openen van post van ver
dachte elementen mag, als een parle
mentscommissie haar goedkeuring
geeft. Vroeger was toestemming van
een rechtbank vereist Bij het passe
ren van een Westduitse grens moet
voortaan een paspoort worden ge
toond. Tot dusver was een persoons
bewijs dat alle Westduitsers bezitten,
voldoende.
Volgende week donderdag wijdt de
Bondsdag een debat aan een rapport
over tekortkomingen in de strijd te
gen het terrorisme, zoals die zijn ge
bleken bij de ontvoering van en
moord op de werkgeversvoorzitter
Hanns-Martin Schleyer. Dit rapport
leidde deze week tot het aftreden van
de minister van binnenlandse zaken,
de vrije democraat Aerner Maihofer.
Donderdag ontving Bondskanselier
Helmut Schmidt de nieuwe bewind
sman, Gerhart Rudolf Baum. een
weinig bekende figuur van de linker
vleugel van de vrije democraten.
Schmidt adviseerde hem er niet te
gen op te zien met populaire maatre
gelen in de strijd tegen het terrorisms
te nemen.
