ederlander tuk op informatie f kijkcijfers jokken geducht i lerestaureerde siarrelsorgel Maassluis vergedragen CC Franse opvolger Neptune betekent muziek voor Fokker Vit brieven van lezers hil/at het winterseizoen waard was (3) Cultuur stiefmoederlijk bedeeld Jan Venema in „Onmiddellijk theater" 'Bouwbond CNV is niet agressief' RDAG 10 JUNI 1978 BINNENLAND TROUW/KWARTET 11 iema itie /an oni 3esai in hel ihi irtij te arde ;ai lbare spandoeken werden naar het Haagse Binnenhof i agen maar de eis „Meer kunst op de buis'' was er niet bij. verlangen naar cultuur zou niet groot zijn. Men baseert statistieken die willen doen geloven dat de interesses het kijkvolk elders liggen. De vraag is echter of een rzoek naar kijkgedrag ook aangeeft wat er werkelijk Het antwoord moet ontkennend luiden. Programma's cultuur en religie worden gemiddeld door slechts vier ent van de bevolking gevolgd. In feite houden natuurlijk meer mensen dan die veronderstelde 440.000 zich met de lemde aspecten van het leven bezig. vei zal amb ren houdt men zich aan een lde indeling naar programma- irieën. Hier volgen de percenta- in de aan deze onderdelen be- zendtijd over het eerste kwar- an dit jaar, met tussen haakjes iblfers van het laatste kwartaal Informatie 47 (46), kunst 3 (4). 1 19 (21), amusement 11 (11), >(4), jeugdprogramma's 9 (9) en 5 (5). Volgens de cijfers zou- r|ederlanders de meeste belang- hebben voor informatie en iinst zijn geïnteresseerd in Echter, jaar na jaar blijft de kunst vrijwel gelijk. Gedurfde menten, bijvoorbeeld opvoeren programma en uitzending istiger tijden, komen niet voor. oor heeft men nauwelijks een wijzigingen in het behoefte- I gel s ki indusfe vei moi tage. uit oud /wer k, of een direl sweg Sótf s) ro< tante Ton Hydra n bewijs it beweren dat-de ongeïnteres- eid van het publiek wordt be door de lage kijkcijfers (rond 1 t, d.i. 110.000 personen) voor de ubriek Beeldspraak. Ik spreek en. Er valt alleen te bewijzen programma's aan het eind van nd werden uitgezonden (nadat oot deel van het buisvolk te as gegaan) en dat ze bovendien ite concurrentie ondervonden e altijd de nieuwsgierigheid lende afleveringen van Aktua inhoud van de dertien Beeld- n misschien het grote publiek nig hebben aangesproken, is ;t te stellen als een aantal ïerhaald op een gunstiger tijd- anwege die lage kijkdichtheid ongelukkig uur ontbreken na- de waarderingscijfers. Intus- gt het wel iets dat van alle entaire programma's juist de jraak-film Een Van Gogh aan ur is aangewezen om mee te naar de Prix Italia, de hoogste e-trofee. n Jan Zwart-herdenking en het mconcert van Feike Asma de EO slechts twee procent kijkers naar zich toe. Op hiervan mag niet worden ge- eerd dat Nederland geen or gelland meer is. Alweer speelden drie W's een rol: Wie zond het programma uit. Wanneer en Wat stond er tegen over? Nooit vertoond Veronica dacht de top te hebben be reikt met acht procent kijkdichtheid voor Aan de grenzen. Toen de TROS met het enigszins gedramatiseerde muziekprogramma over Robert Schumann maar liefst 21 procent (2,3 miljoen kijkers) noteerde, stond me nigeen met de ogen te knipperen. Dit was nog nooit vertoond. Als bijdrage aan de cultuur portretteerde de NCRV vijf kunstenaars: Han de Vries, Daniël Wayenberg, James Gal- way, Willem de Mérode en Richard Tauber. Het programma rond de be roemde zanger haalde met 9.1 pro cent de hoogste kijkdichtheid in deze groep. Minder weerklank was er voor eigentijdse kunst. Het Scapino Ballet bij de VARA en de BV Haast Show van de VPRO trokken elk zes procent van de kijkers. Voor de pretentieuze uitzending Eight Songs xor a Mad King moest de NOS genoegen nemen met ongeveer 110.000 toeschouwers. Het volgende staatje' geeft aan welk deel van hun zendtijd de omroepen in de eerste drie maanden van dit jaar en in het laatste kwartaal van 1977 hebben uitgetrokken voor kunst. AVRO 5 procent (6 verleden jaar) EO 13 (16. maar uitsluitend muziek), KRO 3 (1), NCRV 5 (6). NOS 5 (4). TROS 4 (6), VARA 0 (fc), Veronica 7 (8), VPRO 2 (5). Vootgoed voorbij lijken de mooie dingen die Hank On rust deed in De ivoren, toren en De vuurvogel, al wordt bij de TROS wel gepiekerd over een nieuw cultureel programma. De gedachten gaan in de richting van een praat-show, naast voortzetting van de reeks over kunst zinnige beroepen. Made, Ellen Vogel, Paul Meyer en Johnny Kraaykamp. Keja wil tevens een komedie brengen, geschreven door Leen Valkenier, de geestelijke vader van Fabeltjesland. James Galway maakte furore in NCRV-programma's. band met nog niet afgeronde contrac ten voor de rolbezetting, kan ik toch hier en daar een tipje oplichten. Op zet bij de NCRV is elke maand een eigen tv-spel te brengen met er tus sendoor gekocht werk. Met „het ge weten" als thema zijn o.a. te verwach ten een stuk van Gerrit Pleiter over Kaj Munk (de Deense dominee, dich ter en dramaschrijver die door de Gestapo werd vermoord), De opgaan de zon van Herman Heijermans en de eenakter Hoe hij loog tegen haar echtgenoot van Shaw, die samen met spel van Schnitzler op het scherm wordt gebracht. In de kunstsector staan programma's vast over Jan Steen en naïve schilders. ren Kees Holierhoek, Dick Walda. Mia Meyer en Richard Hendriks. De dame van Maxim, het sterkste blij spel van Georges Feydeau, komt als vervolgverhaal in het KRO-program- ma. Onder regie van John van de Rest zullen daarin o.a. optreden Adè- le Bloemendaal, Josine van Dalsum. Eric Schneider. Coen Flink en Albert Mol. Kunstjournaal Bij de NOS gaat het bensnoeiingsmes er diep in. Na een produktie van 26 afleveringen in 1976 en een halvering verleden jaar, zullen in het komende winterseizoen slechts vijf Beeld spraak-programma's verschijnen, o.a. over de Amerikaan geworden Ne derlandse schilder Willem de Koo ning. Voorts brengt de NOS enige portretten van Nederlandse compo nisten. onder wie Peter Schat en Louis Andriessen, en waarschijnlijk vijf televisiespelen. Een nieuwtje is een wekelijks kunstjournaal dat op maandag tussen 18.50 en 19.00 uur wordt uitgezonden. Digna Sinkes film „Een Van Gogh aan de muur", uitgezonden in Beeldspraak, dingt voor Nederland mee naar de Prix Italia. Na een iets teruglopend seizoen (pro centueel dan, want over smaken zul len we niet twisten) is er nu reeds uitzicht op een flink aantal interes sante activiteiten in de sectoren dra ma en cultuur. En dat terwijl interna tionaal een artistieke malaise waar neembaar is en het inflatiespook zich nog altijd roert. Dit is het laatste artikel in een serie van drie. Het eerste artikel werd in de krant van zaterdag 3 juni gepubli ceerd, het tweede verscheen op woensdag 7 juni. Hoge ogen Meer gezicht Tijdens gesprekken met programma leiders, nodig voor het verzamelen van gegevens voor deze serie artike len, heb ik de indruk gekregen dat men de afdelingen drama en cultuur op de buis meer gezicht en gewicht wil geven. Hoewel er heel wat sluiers over de plannen liggen, ook in ver- De TROS komt met een drama-pro- duktie van Hank Onrust, plus een door Anton Quintana geschreven thrillerserie, aangevuld met gekochte blijspelen. Inmiddels wordt voor het seizoen 1979/80 ook al gewerkt aan een twaalfdelige serie tv-spelen geba seerd op verhalen uit Boccacio's ver maarde Decamerone. Regisseur Jan Kej'a heeft in deze door Nel de Klerk te schrijven stukken belangrijke rol len toegedacht aan Sacco van der Hoge ogen zal de AVRO gooien met de overwegend Vlaamse coproduktie Maria Speermalie, een naar de roman van Herman Teirlinck gemaakte se rie die in het voorjaar van 1979 wordt uitgezonden. Op het programma staan voorts de zaalvoorstellingen Moordspel, met Guus Hermus en Je roen Krabbé, en Liefde half om half, nog met Ko van Dijk naast Lies Fran ken. Daar komt bij de al eerder aan gekondigde herhaling van de reeks Een mens van goede wil. Zeker is verder dat de AVRO het boekenpro gramma zal prolongeren. In opdracht van de VARA wordt ge werkt aan enige gedramatiseerde rechtbankzaken en aan een twaalfde lige serie over gezinssituaties. Accen ten komen te liggen op de relatie van de verschillende figuren met hun om geving. Tot de schrijversgroep beho- Het leven van grote aantallen mensen wordt dusdanig van buitenaf bepaald dat zij van binnen leeglopen. Velen gaan stuk aan dit euvel in onze be schaving. De ooreaken ervan wil ik blootleggen." Dit zegt Jan Venema, waarschijnlijk de meest bevlogen cultuurverbrei- der onder de omroepmedewer kers. Met deze voor de culturele NOS-programma's verant woordelijke en daarin intens opgaande man, is de tijd, nodig voor het versoberen van een halve uitsmijter voldoende om een reeks markante uitspraken en ideeën te noteren. Alles wat hier volgt, is van hem. Op het gebied van kunst en cultuur is de signalerende func tie van de televisie zoek. Via de kijkkast komt nog geen hon derdste tot ons van wat er wer kelijk aan de hand is. De televi sie geeft ook vrijwel niets door over de bestaande culturele honger en de vervreemding, waardoor velen gedesoriën teerd raken. Ik denk aan een soort „Onmid dellijk theater", dat ingrijpen de gebeurtenissen uiterlijk bin nen drie weken in spelvorm op het scherm bespreekbaar maakt en verduidelijkt. De te- - levisie kan een ideaal doorgeef luik zijn, want zij is de kortste weg tussen de ene en de andere mens. Daarom behoort zij ook veranderingen in denken en doen nauwkeuriger te volgen en weer te geven. Steeds meer mensen staan een minder materialistische sa menleving voor. Dit vergt een culturele en filosofische menta liteit. Wil je daaraan werken dan moet je bij het onderwijs beginnen. De televisie kan een belangrijke bijdrage leveren en de programma's behoeven echt niet zwaar uit te vallen. Wel dienen culturele uitzendingen beter te worden geïntegreerd in het totale programma en niet, zoals nu vaak het geval is, ge .ïsoleerd aan het eind van de avond of op de zondagmiddag wanneer vrijwel niemand kijkt. Om de beleving van de eigen cultuur te vergroten, wil ik top pen van Nederlandse literatuur sedert 1950 bewerkt zien tot televisiespelen. Belangrijk is ook de dramatisering van con flictsituaties die hebben bijge dragen aan het mondiger wor den van de samenleving. Niet minder aandacht verdient de Nederlands-Indische litera tuur, waarin veel waardevols ligt opgeslagen dat in vergetel heid dreigt te raken. fpr ADVERTENTIE /oiksl die bero drijf; schapfr W. H. Wolvekamp 3 VOI 58,75 ISLUIS De overdracht van restaureerde Garrelsorgel in de Kerk te Maassluis vond don- jl. in „besloten kring" plaats, ofcng hier echter niet om een evol mensen. igspi /en: chel i dit eldit ote kerkgebouw was geheel ge- :tiepr net belangstellenden, die oorge- i werden van het zeldzaam goe der ultaat waarmede deze grote or- n tauratie (kosten 800.000,—) |and kwam, dank zij de Rijks voor Monumentenzorg, de Or- tersfirma Pels en Van Leeuwen ;f|ardenburg, en de rijksadviseur e orgels, drs. O. B. Wiersma, in samenwerking met de vanwe- kerkvoogdij aangestelde advi- Dr. M. A. Vente en de organist ;nt rk, Feike Asma. voor laatstgenoemde, die twee half jaar zijn kostelijk instru- heeft moeten missen, een grote Ka een welkomstwoord door ient-Kerkvoogd H. Kramer, Feike Asma het grootste deel programma ten gehore ge- Dit programma bestond uit dvariaties „Mein junges Leben End" van Sweelinck, een Ko king van Anthoni van (1610-1675) over Psalm 116, alvorspiel „Christe, aller Trost" van Bach, en César ks zwanenzang Choral no. 3 linck verraste al direct de :hone klank der prestanten, dik. maar wel zeer draagkrach- &k de koraalvariaties van Van t Bachs uitgebreide Koraal en César Franck boden de orga- )lop de gelegenheid om de rijke «Pracht van het aan zijn zor- *vertrou\vde orgel te doen uit- t De windvernieuwing en -dis- ie. de zeer geslaagde intonaties pijpwerk, waarbij zoveel mo- teruggegrepen op het oor spronkelijk klankkarakter en niet in het minst de kwaliteit van de tong werken maken de klank van dit orgel tot een feest voor het gehoor. Nadat de officiële overdracht van het orgel aan de Kerkvoogdij namens de adviseurs en orgelbouwers door dr. M. A. Vente had plaats gevonden heeft Feike Asma op imponerende wijze zijn orgelvoordracht besloten met de kolossale „Phantasie über den Choral „Wachet auf, ruft uns die Stimme" van Max Reger. De soms overladen chromatiek bij Reger ten spijt boeit deze Choral- Phantasie toch altijd. De manier waarop Feike Asma hier het thans 47 stemmen tellende instrument tot klinken bracht onderstreepte nog eens de grote verbeteringen die zijn aangebracht. De 32 vt. bazuin (met volle bekerlengte en op een afzonder lijke windlade) was reeds voor de eigenlijke restauratie begon ge plaatst. Tijdens het gehele concert van Asma viel ons op de zeer directe aanspraak van het pijpwerk en het prachtige klankevenwicht bij de tegenwoordige dispositie. De intonatie der tongwer ken is een succes op zichzelf. Dat de 8 sterke pedaal-mixtuur tot 5 sterk is teruggebracht komt de milde, ronde klank van het volle werk zeker ten goede. Tot de officiële genodigden voor deze avond behoorden o.a. de heer J. Noor- land, lid van het college van Gedepu teerde Staten, de heer C Taal. na mens de hoofddirectie van de rijks dienst voor de monumentenzorg, de burgemeester van Maassluis M. K. van Dijke, Dr. M. A. Vente. orgeladvi seur. R. van Rumpt, directeur van de firma Pels en van Leeuwen en drs. O B. Wiersma. de rijksorgeladviseur. Gebruik 'm goed. pttpost Van onze Haagse redactie DEN HAAG Fokker denkt verschillende vliegen in één klap te slaan als Nederland besluit het Franse gevechts vliegtuig Brequet Atlantique te kopen. Dit toestel is een van de kandidaten voor de opvolging van de Neptune. In de eerste plaats zou Frankrijk bij Fokker twaalf toestellen van het type F 27 Friendship bestellen. Daarnaast heeft de Nederlandse vlietuigbouwer „goede verwachtingen" van een an der toestel, de F28, op de Franse markt. Eerder al had de Franse rege ring laten weten dat Fokker zou kun nen meebouwen aan ruim veertig toestellen voor de eigen marine. Fokker, die bij regering en parlement de aanschaf van de Atlantique krach tig heeft bepleit, meent dat pleidooi nu met „harder materiaal" te kunnen voeren. De Franse marine heeft deze week een offerte gevraagd voor twaalf F-27 toestellen. Fokker zegt zeker te zijn van deze order als de Nederlandse keuze op de Atlantique valt. Voorts ziet Fokker mogelijkhe den voor de aanschaf van de F-28 door twee Franse luchtvaartmaat schappijen, Air Inter en Air France. Deze maatschappijen willen hun ver ouderde toestellen (Caravelles) ver vangen. Over de mogelijkheden van de F-28 staat niets zwart op wit. „Maar," zegt een woordvoerder van Fokker „het is wel zeker dat de aan schaf van de F-28 van de baan is als Nederland de AUantique niet aan schaft." Inmiddels heeft de Franse bouwer van de AUantique bij de Nederlandse regering een voorstel ingediend om het „gat" tussen de afschaffing van de Neptune en de komst van vervan gende toestellen te dichten. De AUan tique kan namelijk pas in 1984 opge leverd worden. De Neptune zou over twee jaar „uit de lucht" genomen moeten worden. De Fransen hebben zich bereid verklaard een aantal At- lantiques (vier of meer) uit de eigen luchtvloot tijdelijk af te staan. Ambtenaren Een van de eerste dingen die een nieuw-aangestelde ambtenaar doet is een eed afleggen en een z.g. geheim houdingsverklaring tekenen. Dit be tekent dat het memorandum-Albeda op illegale, ongeoorloofde wijze in het bezit is gekomen van een ambtena ren-organisatie. Deze organisatie had. indien zichzelf resr»ecterende, in zage van het document in kwestie moeten weigeren. Bovendien betreft het een memorandum met een op somming van mogelijke bezuini gingsmaatregelen, afkomstig van een intelligente, wijze en sociaal bewogen minister. We zullen rustig afwachten wat te zijner tijd uit de Kabinetsbus komt en wat het parlement op dit punt aanneemt. Het is voorbarig en smakeloos dat men nu al begint te schreeuwen en zelfs met staking be gint te dreigen. Het bewijst in welke mate de morele normen in ons land reeds zijn uitgehold. Verder: ieder is het er over eens dat er een ingrijpen de bezuiniging moet komen van de overheidsuitgaven. Als grootste werkgever kan enige besnoeiing van de ambtenaren niet uitblijven. Dit is zelfs zeer redelijk. Door de diverse regeringen van verschillende signa tuur zijn de ambtenaren sinds de oorlog zeer goed behandeld, ook wat betreft hun pensioenaanspraken. Ze zitten op rozen; een ambtelijke loop baan van meer dan 41 jaar geeft mij op dit punt recht van spreken. De overheidsdienaren kunnen best wat inleveren, zonder ook maar enigszins te kort te komen. Het is niet te ver wachten dat déze regering zich in dit opzicht onredelijk zal opstellen! Voorburg Jenne A. Meyster Ter Schegget „Op 6 juni j.l. publiceerde Trouw een artikel over het „zwartboek" betref fende de zaak-Ter Schegget. Dit arti kel gaf de stand van zaken op enige punten onjuist weer: Ter Schegget is niet de kandidaat van de faculteits raad van de Faculteit der Godsge leerdheid van de Universiteit van Amsterdam. Dat kan ook niet. omdat er geen gezamenlijke voordracht van de commissie T.W.O. en de benoe mingscommissie van de faculteit op tafel ligt. De door de benoemings commissie voorgestelde kandidaten werden door de commissie T W O afgewezen, naar het oordeel van de faculteitsraad op grond van onvol doende argumenten Het faculteits bestuur heeft hierover een gesprek gevoerd met het moderamen van de Nederlandse Hervormde Kerk. om te pogen, de impasse te doorbreken. In dit gesprek, dat eind april gevoerd is. is door het moderamen gezegd, dat initiatieven in deze zaak alleen door Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten, oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te wbrden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859, Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver vermeld de Generale Synode genomen kun nen worden. Het faculteitsbestuur heeft zich dan ook schriftelijk tot de Synode gewend met vragen over de over de handelwijze van de commis sie T.W.O., om te voorkomen, dat de huidige gang van zaken een prece dent zou gaan vormen; immers, op deze wijze zou in de toekomst de invloed van de benoemingscommis sie van de faculteit uitgeschakeld kunnen worden. Op een premature concept-voordrabht van de commis sie T.W.O d.d. 9 mei j.l. heeft het faculteitsbestuur kort en zakelijk ge reageerd onder verwijzing naar de bovengenoemde brief aan de Sy node." Amsterdam Universiteit van Amsterdam faculteitsbestuur prof. dr. K. A. Deurloo voorzitter Astma Uw redacteur wetenschappen breng ik hulde voor de goede samenvatting, op vrijdag 2 juni, van het congres boek ..Psychosomatische aspecten van astma." Op het congres zelf, 2 en 3 juni in Breda, luisterde ik voor twee: eüs (vroeger) astmaticus en (nu) logopedisten-ademtherapeut. He laas, Leiden was in last. de geleerden (onder wie enkele uit Lelden) waren noch werden het eens. Intussen blijft het feit bestaan: aan „ademhalings ziekten") lijden is vreselijk, komt ook veel voor: bij 10% van de bevolking! U beschrijft de opvatting: „De pa tiënt moet er mee leren leven, flink zijn. normaal met de anderen mee doen. ademhallngsgymnastiek en sport. „Mijn mening daarentegen is: 1. naar ik zelf aan den lijve heb erva ren. werkt het juist bevrijdend en opluchtend, om astma niet verborgen te houden, er wel voor uit te komen, zich niet (krampachtig) te forceren; 2. prestatiegerichte ademhaling,- gym nastiek en sport kunnen zelfs schade veroorzaken; 3. in de eerste plaats is nodig te leren zich goed te ontspan nen: (lichamelijk), de adem LOS te laten en de gezonde levensadem toe te passen in de dag. Deze verlossing, dit herademen (hervorming van de adem) kan tot gevolg hebben dat de benauwdheidsaanvallen wegblijven (al bestaat de aanleg nog wel). Etten-Leur C. B. Spee. Bos Met grote verbazing las ik het artikel tje in uw krant onder de kop „Land bouwgronden niet verder omzetten in bos". CDA en PvdA wezen op de heersende schaarste van landbouw grond. Dit is een omkering van de werkelijkheid. Holland Houtland) is het minst beboste land van Europa en kampt met overschotten uit de landbouw en veeteelt. A. Aleven Onstwedde Meer brieven op pagina 21 UTRECHT (ANP) Voorzitter Dilo van Commenee an de hout- en bouw bond CNV heeft gisteren in een ver klaring de beschuldiging van zijn FNV-collega Leo Brouwer, dat het CNV agressief zou zijn, van de hand gewezen. Brouwer zei deze week in het blad van,de bouwbonden FNV. het agres sief te vinden dat het CNV zich pre senteert als de enige algemene chris telijke vakbeweging, aangezien er meer christenen bij de FNV zijn aan gesloten dan bij het CNV. Hij dreigde met „hard terugslaan" als het CNV zo doorgaat. Van Commenee zegt te kunnen bfc- grijpen. dat het voor een voorman van de rooms-katholieke vakbewe ging «Brouwer is voorzitter van de bouwbond NKV) niet leuk is. te moe ten cpnstateren dat „de rooms-katho- lieke werknemers zich meer en meer beter thuis gaan voelen bij het CNV inplaats van bij de FNV

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 11