Carter: SALT niet in ijskast Arafat stelt VN gerust |Zieke Breznjew moet nog even mee Gewapend verzet in noorden van Zaïre Drie Turken gedood bij aanslag Madrid Keus voor Colombia: lood of oud ijzer gpndanks berichten in pers Hanoi: Peking roept Chinezen uit Vietnam weg l. Eisen in proces __Rode Brigades Armenen wilden ambassadeur Fransen aan winnende hand in Tsjaad Zondag presidentsverkiezing Indonesië wijst Molukker uit Breznjew uit Praag ^Strijd om opvolging nog niet beslecht TERDAG 3 JUNI 197B BUITENLAND Trouw/Kwartet jWASHINTON (AP, UPI, Reuter) De Amerikaanse president Carter heeft gisteren met grote klem berichtsn tegengesproken als zou hij de besprekingen met de Sowjet-Unie over de beper king van strategische kernwapens (SALT) hebben bevroren. JDe Washinton Post haalde gisteren zaghebbende bronnen inde Ameri- _ianse regering aan die beweerden lat de Amerikaanse regering SALT esprekingen voorlopig in de ijskast eeft gezet. President Carter zou iertoe besloten hebben met het oog op de internationale situatie op het iterne politieke klimaat in de Vere- ligde Staten. In de VS leeft ernstige •ezorgdheid over de Russische poli- iek in Afrika. Binnen de Ameri- aanse Senaat zou momenteel geen meerderheid S VINDEN ZIJN vaVOOR EEN TWEEDE SALT-over- ^eenkomst. De Amerikaanse president deed gis teren een ongewone stap door ver slaggevers naar zijn werkkamer in het Witte Huis te ontbieden. HIJ zei dat het verhaal in de Washington Post volledig onjuist was. „Voordat het artikel werd gepubliceerd waren de journalisten er al over ingelicht dat het hele verhaal onjuist was. Toch heeft de krant besloten het te publiceren", aldus Carter, die niet inging op vragen die Journalisten hem wilden stellen. ton Post ten stelligste tegen. Meege deeld werd dat de Russische minis ter van buitenlandse zaken Oromiko vorige week nog met nieuwe voor stellen was gekomen, die hij had besproken met minister Vance BANGKOK. HANOI (Reuter. UPI, AP) De Chinezen heb ben langs de Chinees-Vietname- se grens luidsprekers geplaatst om de Chinese bewoners van Vietnam op te roepen het land te ontvluchten. Dit is gisteren meegedeeld door radio Hanoi. In een toespraak op een massabijeen komst in Hanoi riep een hoge partij functionaris de partijorganisaties op overal in het land massameetings te organiseren tegen de Chinese propa ganda. De Vietnamecen moeten de Chinezen ervan overtuigen dat ze niet moeten en hoeven te luisteren naar kwade elementen die hen bedriegen en hen fouten willen laten maken ten nadele van hun gezinnen door naar China uit te wijken, aldus deze partij functionaris. De verhouding tussen Vietnam en China is de laatste tijd zeer verslech terd als gevolg van berichten over het verlek van een kleine 100.000 Chine zen uit Vietnam. De Chinezen in Viet nam zouden te lijden hebben van dis criminatoire maatregelen. Volgens sommige berichten zou Vietnam bezig zijn met uitbreiding van de strijd krachten in verband met de spanning tussen dat land en China. Tussen Vietnam en Cambodja lijkt de spanning iets af te nemen. Cambodja heeft in een nota aan Vietnam inge stemd met onderhandelingen over een beëindiging van de grensoorlog tussen heide landen op voorwaarde dat Vietnam een einde maakt aan spionage- en andere ondermijnende activiteiten jegens Cambodja. Verder moet Vietnam ophouden met Cam bodja te dwingen toe te treden tot een door Vietnam overheerste Indochine- se federatie. De Cambodjaanse nota. die dateert van 15 mei. is de eerste openlijke reactie op Vietnamese ver zoeken om over de grenskwestie te onderhandelen. Cambodja verklaart daarin verder dat. als Vietnam concre te maatregelen neemt in overeen stemming met de Cambodjaanse ei sen, in de resterende zeven maanden van dit Jaar er een sfeer van vriend schap en vertrouwen tussen beide landen kan worden geschapen. De Cambodjaanse ambassadeur in Laos heeft de Thaise minister van buitenlandse zaken Upadit Patsjari- yangkun laten weten dat Cambodja de grensproblemen met Thailand wil be spreken. Upadit hoopt op korte ter mijn besprekingen te kunnen begin nen met zijn Cambodjaanse collega leng Sary. Chinees minister bezoekt Moboetoe KINSJASA, PARIJS (UPI, AFP) President Moboetoe van Zaïre heeft nu naast de moeilijkheden in het zuiden nu ook een probleem in het noorden van zijn land. Regeringstroepen hebben daar de algelopen dagen gevechten geleverd met gewapende opstandelingen, zo hebben diplomatieke bronnen in Kinsjasa bevestigd. Geloofwaardig De president verklaarde verder dat de publicatie van het artikel zijn geloofwaardigheid had aangetast en dat het schade had toegebracht aan de politiek van zijn regering die erop gericht is op een zo voortvarend mo gelijke wijze een SALT-akkoord tot stand te brengen. Een dergelijk ak koord is in het belang van ons land. aldus de Amerikaanse president. Ook de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Vance en Car ters adviseur Hamilton Jordan als mede Carters perssecretaris Powell spraken de berichten in de Washing- t< TURIJN :AP) In het proces tegen de oprichters van de Rode Brigades in Italië heeft de openbare aanklager gisteren gevangenisstraffen tussen de tien en de vijftien Jaar geëist tegen de zes hoofd-verdachten. An- waadere verdachten hoorden straffen n ditussende drie en acht jaar tegen zich iidsleisen. De nu gemelde gevechten hebben zich voorgedaan in het gebied bij de grens met Soedan en Oeganda. Op standelingen zouden daar wapende pots en garnizoenen hebben aange vallen. Zij zouden behoren tot de Nationale Beweging Congo-Loe- moemba. een anti-Moboetoe bewe ging die ook een vertegenwoordiging in Brussel heeft. De groep zegt ge heel zelfstandig te zijn, geen hulp van Cubanen of Russen te krijgen en niets te maken te hebben met de opstandelingen die vorige maand in de zuidelijke provincie Sjaba actief waren. Op het diplomatieke vlak lijkt Mo boetoe toch nog een confrontatie met België te willen. Hij heeft het politieke bureau van zijn partij bij eengeroepen om de betrekkingen met België te bestuderen. De presi dent beschuldigde de Belgen ervan „moordenaars en straat-bandieten" te herbergen. Volgens het Zaïrese persbureau Azap kan de bijeen komst van de partijleiding wel eens „leiden tot terugtrekking van de - Zaïrese ambassadeur uit België. Fransen weg Volgende week woensdag zal worden begonnen met de terugtrekking van de Franse eenheden die nog in Zaïre zijn. Dit is gisteren bekend gemaakt door hei bureau van de Franse presi dent. In dezelfde verklaring staat dat de vliegtuigen die de militairen zullen halen, medicijnen en voedsel voor de Zalrezen zullen meenemen. De Franse para's, die veertien dagen geleden hun operatie in Kolwezl uit voerden, waren voor het grootste deel al overgebracht naar andere plaatsen in Zaïre. De Franse troepen zullen waarschijnlijk worden vervan gen door een pan-Afrikaanse strijd macht. Voor dit leger hebben de Ara bieren geld beschikbaar gesteld. Ma rokko zal waarschljnijk een flink deel van de manschappen gaan leve ren. De Verenigde Staten maakten gisteren bekend dat zij voor het transport van de pan-Afrikaanse eenheden willen zorgen. President Moboetoe kan ook reke nen op in elk geval morele steun van China. De Chinese minister van bui tenlandse zaken Hoenag Hoea zal dit weekeinde een bezoek Drengen aan Kinsjasa, waar hij besprekingen zal hebben met Moboetoe. China heeft de opstand in Sjaba herhaaldelijk afgedaan als stokerij van Cuba en de Sowjet-Unie, die er op uit zouden zijn het hele Afrikaanse continent onder de voet te lopen. MADRID (Reuter, UPI) Drie mannen, vermoedelijk Armenen, hebben gistermorgen in Madrid de auto beschoten van de Turkse ambassadeur in Spanje. Alle drie inzittenden, de vrouw van de ambassadeur, haar broer en de chauffeur, werden gedood. Jaar 'n ol 'rde BEIROET (Reuter, UPI) Palestijnse guerrillastrijders zullen van Libanon en niet langer aanvallen ondernemen op Israël. Dit Arafat gisteren nogmaals verzekerd aan generaal Erskine, de macht in het zuiden van Libanon. zich terugtrekken uit het zuiden heeft de Palestijnse leider Jasser commandant van de VN-vredes- Generaal Erskine zei gisteren, na af- d loop van een onderhoud met Arafat, shtii dat de Palestijnen het Beaufortkas- irin. teel, een van de Palestijnse bolwer- issel ken in vet zuiden van Libanon, zul- aak len overdragen aan de eenheden van ime|de Verenigde NaUes. De afgelopen ove dagen zijn bij gevechten tussen Pa lestijnen en falangkshen in de omge ving van dit kasteel zeker tien doden gevallen. ERskine zei dat de Pales tijnse bereidheid zich te matigen kan bijdragen aan de uiteindelijke terugtrekking van Israël uit Liba non, die op 13 juni haar definitieve beslag moet rkijgen. Syrië en Libanon hebben gisteren tijdens besprekingen tussen de pre sidenten Assad en Sarkis in de Syri sche stad Latakia overeenstemming bereikt over de vestiging van een bufferzone tussen Palestijnen en de eenheden van de vredesmacht van de Verenigde Naties in het zuiden van Libanon. Die buffereone zou be mand moeten worden door eenhe den van het geregelde Libanese le ger. Deze legering zou haar beslag moeten krijgen na de terugtrekking van Israël. Verder zou het in de bedoeling liggen om ook eenheden van het Arabische vredesleger, dat sedert de Libanese burgeroorlog in Libanon gelegerd is en dat voornamelijk uit Syriërs be staat, verder naar het zuiden te lege ren. Israël heeft zich in het verleden steeds verzet tegen de legering van Syrische troepen ten zuiden van de Litanirivier. De Libanese president Sarkis zou een beroep op de Verenig de Staten willen doen om Israël on der druk te zetten de legering van Syrische troepen in het zuiden van Libanon te aanvaarden. Ambassadeur Zeki Koeneralp was op het moment van de aanslag in zijn kantoor. Aangenomen wordt dat de terroristen het op zijn leven had den gemunt. De beschieting vond plaats in een drukke straat van Ma drid, vlakbij het zwaar bewaakte mi nisterie van buitenlandse zaken. De auto. die erg langzaam reed vanwege de verkeersdrukte, werd van achte ren en van de zijkant beschoten door drie mannen, die vervolgens te voet vluchtten en verdwenen in de druk te. De politie neemt aan dat zij later in een klelné rode Ford zijn gevlucht. Armenen Een groep die zich Armeens Volke renmoord en Oerechtigheid Com mando noemt heelt ln een telefoon tje met een Spaans persbureau ge zegd verantwoordelijk te zijn voor de aanslag. Turkse diplomaten zijn her haaldelijk het slachtoffer geworden van aanslagen door Armenen. Vorig jaar juni nog werd de vertegenwoor diger van Turkije bij het Vaticaan gedood. In 1975 waren er aanslagen op Turken in Parijs en Wenen, in 1973 in Los Angeles. De vete tussen Armenen en Turkije dateert uit de Eerste Wereldoorlog. De Turkse re gering besloot ln 1915 de Armeense bevolking in het noorden van Tur kije uit te roeien omdat deze een gevaar voor de veiligheid zou zijn. Naar schatting werden 1,5 miljoen Armenen ter plaatse vermoord. Een nog groter aantal werd gedeporteerd naar de woestijn ln het noorden van Syrië, met het doel ze daar te laten verhongeren. PARIJ8 (UPI) Franse troepen hebben ernstige verliezen toege bracht aan de opstandelingen in de Afrikaanse staat Tsjaad. Dit is giste ren in Parijs bekend gemaakt. Fran se legionairs zouden, samen met door Frankrijk getrainde en bewa pende Tsjaardse tropen, een eenheid van ongeveer duizend opstandelin gen hebben omsingeld ln een palm bos. door Herman Amelink AMSTERDAM De Colombianen kunnen morgen naar de stembus om een opvolger te kiezen voor president Lopez Michel- sen. De meeste Colombianen zullen van die gelegenheid geen gebruik maken, omdat het hun lood om oud ijzer is wie het land regeert. Ze kunnen er feitelijk toch geen enkele invloed opp uitoefenen. De onthouding bij verkiezingen is in Colombia traditioneel erg groot. Men verwacht dat ook ditmaal meer dan zestig procent van de kiezers gewoon thuis blijft. Daarmee maken de thuisblijvers de weg vrij voor de kandidaten van de twee partijen die van oudsher de macht in handen hebben, de liberalen en de conserva tieven. Voortzetting De kandidaat die momenteel de sterkste papleren in handen heeft, is Julio César Turbay Ayala. Een over winning van Turbay zou een bevesti ging betekenen van de partijmachi ne van de Liberale Partij. Turbay heeft de laatste weken openlijke steun gekregen van oud-president Alberto Lleras, die nog een groot prestige geniet. Turbay heeft aangekondigd dat hij het beleid van de huidige president Lopez Mlchelsen zal voortzetten. En daar ligt nu juist de zwakte van zijn campagne. De afgelopen maanden zijn gekenmerkt geweest door een grote sociale en politieke onrust. Po litieke gewelddaden, die toch al schering en inslag zijn ln Colombia, zijn de afgelopen maanden in aantal en omvang toegenomen. Bovendien is de sociale onrust in het land nog verder toegenomen. Een van de oorzaken daarvan was de verhoging van de tarieven van het openbaar vervoer, waarvan juist de allerarmsten het slachtoffer werden. De hele maand mei werd geken merkt door voortdurende demon straties. Het verkeer werd opgehou den en dat leidde dan tot bloedige botsingen met de politie. Een tweede tegenslag voor Turbay is de recente beslissing van de Hoge Raad de door de regering ingevoerde Orondwetgevende Vergadering on grondwettelijk te verklaren. De Co lombianen hadden anders morgen ook de leden mogen verkiezen van deze raad, die een deel van de be voegdheden van het parlement had moeten overnemen. De beslissing van de Hoge Raad veegt het pronk stuk van de huidige president Ml chelsen van tafel en benadeelt daar mee ook het prestige van Turbay. Wat een spreker De voornaamste tegenkandidaat van Turbay is de conservatief Behsa rio Betancux. Hij vlderscheidt zich in menig opzicht gunstig van Turbay. In tegenstelling tot Turbay is hij een boelend spreker en doet hij het goed voor de televisie. Hij presenteert zich niet zo zeer als kandidaat en dat schijnt ook dat deel van de Liberalen wel aan te spreken, dat tegen de kandidatuur van Turbay was. Door de Liberale Partij wordt Betancur omschreven als de „marktkoopman die flesjes ontevredenheid ver koopt". Daar zit wel wat in, want Betancur speelt handig in op de bij de bevolking levende ontevreden heid, zonder dat van hem een wezen lijke verandering verwacht kan wor den. Zoals de Liberale Partij traditi oneel de vertegenwoordiger is van de industriële bourgeoisie, zo zijn de Conservatieven in feite de vertegen woordigers van het grootgrondbezit. En deze twee sectoren houden el kaar, ondanks onderlinge verschil len, steeds de hand boven het hoofd. Opmerkelijk is dat links geen rede lijk alternatief weet te stellen. On danks een krachtige campagne van het blad Altemativa. dat 500.000 handtekeningen verzamelde voor een pleidooi om één oppositiekandi daat van links in het veld te brengen, dingen vier mensen mee in de strijd om de stemnien van links. De meeste stemmen zullen nog wel vergaard worden door generaal Va lencia Tovar, die het beste omschre ven kan worden als een populist. Hij voert vooral actie tegen de enorme corruptie en de grootschalige smok kel die het land teistert en waaraan hoge regeringsfunctionarissen zich ook schuldig maken. Zo werd een maand geleden de minister van ar beid tot aftreden gedwongen, nadat zijn pnvé-secretaris betrapt was op het voeren van een telefoongesprek met een grote koffie-smokkelaar. Hoewel Tovar in leder geval meer stemmen zal vergaren dan de drie overige kandidaten van links (een maoïst, een comminist en een socia list), is de kans gering dat hij iets zal kunnen klaarmaken tegen het elec torale geweld van conservatieven en liberalen. Tenzij de wegblijvers als nog besluiten om op hem te stem men, maar daar is nauwelijks kans op. De meeste Colombianen hebben het al druk genoeg om in lefen te blijven. Ze zijn de afgelopen decen nia steeds teleurgesteld in de poli tiek en vinden stemmen alleen maar Jammer van hun tijd. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM - Op last van het Indonesische ministerie van justitie is vrijdag de 59-jarige Zuidmolukker Joop Hatuema uit Deventer ulgewe- zen en op een vliegtuig naar Neder land gezet. Hatuema werd eind maart aangehouden op beschuldi ging misbruik te hebben gemaakt van de Indonesische gastvrijheid. Hatuema zou hebben geprobeerd een ondergronds netwerk op te zet- ten van het voormalige Nederlands koloniale leger, de RMS. Daarmee zou Hatuema zich bezig hebben ge houden tijdens een bezoek aan Am- bon. BIJ terugkeer van die missie werd hij op het vliegveld van Djakar ta aangehouden. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft laten we ten „verheugd" te zijn met de manier waarop de kwestie is geregeld. PRAAG (Reuter. UPI) De Russi sche president en partijleider Leonid Breznjew heeft gisteren op de laatste dag van zijn bezoek aan Tsjechoslo- wakije een verdrag getekent dat voorziet ln een verdere uitbouw van de vriendschappelijke betrekkingen tussen belde landen. In een gemeen schappelijke verklaring van Brezn jew en de TsJechoslowaakse partij leider Hoesak staat dat Praag en Moskou samen wensen dat alle kern- mogelijkheden een programma tot stopzetting van de produktie van alle kernwapens opstellen. ,e£door Victor Zorza of t r dOnlangs verschenen er foto's van de Russische partijleider en president rk®Leonid Breznjew, die door een aantal helpers uit een stoel werd gehesen. ""Het gebeurde tijdens het bezoek van Breznjew aan de Westduitse hoofd stad Bonn. De foto's geven een aardig beeld van de verhouding tussen hem h(pn zijn mogelijke opvolgers in het Kremlin. Zij ondersteunen hem politiek n o»p dezelfde manier zoals hij in Bonn lijfelijk ondersteund werd, omdat ze r4iem nodig hebben als symbool van stabiliteit terwijl ze achter de coulissen ^konkelen over zijn opvolging. De belangrijkste steunpilaar van Breznjew Andrej Kirilenko, de partijsecretaris die :ich bezig houdt met de organisatie en het /beleid van de partij. Hij volgt precies de zelfde weg naar de macht als Stalin, Chroestjew en Breznjew zelf. In zekere zin [heeft hij de strijd al gewonnen. De weg "maar de macht ln de Sowjet-Unie ging jaltijd via de beheersing van de partijorga nisatie en Kirilenko heeft zich daar de afgelopen tien jaar voornamelijk mee be- iggehouden. Hij begon hier op kleine Jschaal al mee voor Chroestjew en hij is nu .zover dat hij het op grote schaal voor Breznjew doet. Gezondheid fuj Breznjew's gezondheid laat momenteel niet toe dat hij het geïntngeer en gekonkel waar elke Sowjet-leider mee te maken krijgt, beheerst. Hij moet zijn helpers een slag voor blijven en er voor zorgen dat ze van zijn baan afblijven. Chroestsjew ver trouwde dit werk toe aan Breznjew en het bleek zijn ondergang te worden want Breznjew gebruikte toen zijn macht om de terugtrekking „om gezondheidsre denen" van Chroestsjew door te drukken. Maar Kirilenko hoeft Breznjew niet op dezelfde manier aan te pakken. Diens ge zondheid is zo zwak dat hij de bureaucra tie al niet meer de baas kan. Omdat Kirilenko ouder is dan Breznjew. weet hij dat hij de meeste kansen maakt de partijleider op te volgen als hij zijn macht gebruikt om zijn positie aan de top van de hiërarchie in het Kremlin te ver sterken. Als hij dat zonder te veel risico wil doen heeft hij zelfs nog enige tijd nodig. De uitdaging van president Podgomi aan Breznjew vorig jaar laat zien dat zelfs de meest doorgewinterde Kremlin-intrigan- ten geloven dat de Breznjew-Kirilenko combinatie niet onkwetsbaar is. Daarom is het in het belang van Kirilenko zijn eigen macht uit te breiden en Breznjew te laten zitten waar hij zit, als een soort marionet. Zelfs als dat onverkwikkelijke taferelen als in Bonn met zich meebrengt. Energiek Breznjew's perioden van zwakheid zijn tij delijk en zij worden afgewisseld door pe rioden van lichamelijke kracht. Sommige Westerse waarnemers melden soms dat hij alert en energiek is en zij concluderen dan dat hij nog steeds de baas is. Maar zij kunnen niet weten of hetgeen hij tegen Westerse functionarissen zegt. als hij in een goede vorm steekt, zijn eigen ideeën zijn of dat het door andere leden van het Politburo is gedicteerd. Als Breznjew 2ich niet goed voelt, en we weten dat dat vaak het geval is, blijft hij of van de vergadering weg of leest hij een voorbereide verklaring voor. Hoe dan ook. zijn medeleden in het Politburo moeten weten dat de beleidsbeslissingen waar hij zijn handtekening ondereet, ln feite af komstig zijn van Kirilenko. Waarom doen ze hier dan hun voordeel niet mee en zetten Breznjew aan de kant om zelf aan de top te gaan zitten? Het antwoord is dat sommigen wel degelijk geprobeerd hebben het gevecht om de opvolging te beginnen, maar dat Kirllen- ko's beheersing van de hefbomen van de macht te sterk is. Podgornl heeft dat vorig jaar aan den lijve ondervonden. Het bleek een waarschuwing voor de anderen niet iets te beginnen dat ze waarschijnlijk niet af kunnen maken. De andere mogelijke kanshebbers, de jon gere leden van het Politburo die azen op de post van Breznjew. hebben er net als Kiri lenko belang bij nog even te wachten met het op tafel leggen van hun kaarten. Oeen van hen is in zo'n duidelijke voordelige Breznjew wordt uit zijn stoel geholpen posiUe dat hij zeker is van succes als hij Breznjew of Kirilenko zou uitdagen. Geen erfgenaam Toen Breznjew de zaak nog goed in de hand had zorgde hij er wel voor niet de fout te maken die noodlottig was voor Chroestsjew. HIJ liet niet toe dat iemand de positie van erfgenaam kreeg, zeHs niet Kirilenko, die altijd zijn macht vergaarde vla manipulatie op het organisatorische niveau van de partij en niet door zich ln het openbaar op te werpen. De jongere leden van het Politburo probe ren ook zoveel mogelijk tijd te winnen om hun eigen netwerk van supporters op te bouwen, om bij de partij-elite in het gevlei te komen door zich aan een bepaald beleid te verbinden, om zich in bepaalde posities te manoeuvreren en om al vast de nodige bondgenootschappen op te bouwen die van nut kunnen zijn tegen de tijd dal Breznjew eindelijk opstapt. Gezien zijn gezondheid kan dat elk moment gebeuren, maar hij kan ook nog een paar jaar door gaan als hij physiek en politiek onder steund wordt We weten het gewoon niet en het is best mogelijk dat zelfs zijn artsen het niet we ten, om nog maar te zwijgen van zijn naaste medewerkers in het Politburo. Wat we wel weten, en daar zijn Westerse Kremllnologen het wel over eens, is dat als Breznjew spoedig moet vertrekken, Klri lenko hem zal opvolgen. Als zijn vertrek een aantal jaren uitgesteld wordt, zijn de kansen voor een jonger iemand uit het Politburo groter Wat we weer niet weten is welk beleid Kirilenko of wie hem dan ook opvolgt zal gaan voeren. En hier zijn het de Westerse waarnemers allesbehalve over eens. 8om migen geloven dat alles bij het oude zal blijven, terwijl anderen van mening zijn dat zowel de binnen- als de buitenlandse politiek een stuk harder en veel conserva tiever zal worden. Weer anderen hopen op een liberalisering

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7