De beste stek vind je in de
Bibliotheek.
Militairen niet inzetten
bij een arbeidsconflict
Onze gebaren
onthullen veel
Trouw
dat is
duidelijkde
andere manier
van een ochtendblad
maken.
Explosie in Akersloot
X
Trouw
5
Voorzitter christelijke federatie:
Veel verbalen
bij controle
zwaar verkèer
Desmond Morris laat primitieve trekjes zien
Marokkanen
behouden kam
op verblijf
ZATERDAG 3 JUNI 1078
TROUW/KWAHTET
Bij een ontploffing van een tankwagen in het Noordhollandse Akersloot zijn gistermiddag twee
woonhuizen geheel vernield. De tankwagen, die was geladen met 11.000 liter benzine, ging in
vlammen op. Over de oorzaak van de ontploffing, die om kwart voor zes Akersloot opschrikte, is nog
niets te zeggen. Wel over de schade, die bedraagt bijna vier ton.
4* Utia mmiit»! ari 4a Sferirtag Mtib RmUm SIRE
Ons land is bezaaid met
bibliotheken.
Openbare bibliotheken.
En al die bibliotheken zitten tot
de nok toe vol met boeken. Boeken
in alle soorten en alle maten.
En Jan en Alleman en iedereen
kan daar komen lenen wat ie
lezen wil.
Ook visboeken, om 'ns iets te
1. Almanak voorde Sportman.
2. D. Aichele/
Wat itdere hengelaar moet weten. I
3. S.de Bruin/
Die knettergekke sportvisser.
4. P. Hansen. P. Meunkken/
Vang in stromend water.
5. P. Hendnks/
Man ga vissen! zegt de dokter.
6. C. van Heugten/
Zeehengelatias voor Zeeuwse
delta en Belgische kust
7. K. Ketting. H. Peelers/
Snoekbaars vissen.
8. A. v. Onck/Wij hengelaarsi
wel en wee in de hengelsport. I
9. R. van Rutten/
Alles over wedstrijdvuscn.
10. I. Schreines/
Encyclopedie van de sportvisseni. 1
11. LTohnan/Zakencydopedie
voor sportvissers.
11.1 Fany'
Veiliger vissen op tee en wad.
13. H. Hass.'
Tussen haaien en koralen.
Vetstoch
watje lekker vindt.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT „Wij zullen ons fel verzetten tegen een regeling,
waarbij de krijgsmacht beschouwd gaat worden als inzetbare
algemene reserve bij arbeidsconflicten." Dit zei voorzitter G. A.
Cremers van de FACOM, de Federatie van Algemeen Christelij
ke Organisaties van Militairen gisteren op de oprichtingsverga
dering van de federatie in Utrecht.
arbitrageregeling voor handen zijn.
Die arbitrageregeling dient een vol
waardig alternatief te vormen voor
het stakingsrecht", aldus Cremers.
Toelichting
Cremers lichtte toe dat de FACOM
het grondrecht van de staking er
kent en dat dit ook dient te gelden
voor overheidsdienaren, inclusief de
militaire ambtenaar Maar de over
heid zal, bij de bepaling welke cate-
gorieëen werknemers dit recht daad
werkelijk mogen uitoefenen en wel
ke niet. een zeer zorgvuldige afwe
ging moeten verrichten. „Het mag
niet zo zijn dat alléén de militaire
ambtenaar op grond van zijn speci
fieke beroep wordt uitgesloten om
het stakingsrecht daadwerkelijk uit
te oefenen," benadrukte de voor
zitter.
„Het basisdenken bij de bepalingen
over de uitoefening van dit recht
dient de vraag te zijn in hoeverre de
samenleving in haar bestaan wordt
bedreigd, indien bepaalde groepen
werknemers tot ar be idss taking zou
den overgaan. Indien men bij de
beamtwoording van die vraag tot de
conclusie zou komen dat er in zo'n
geval sprake is van een onaanvaard
bare bedreiging van onze samenle
ving, dan dient die kategorie te wor
den uitgesloten van het stakings
recht. Dit behoeft zich echter niet te
beperken tot de militaire ambte
naar, de politie en dergelijke", aldus
Cremers.
Hij gaf als voorbeeld een staking van
werknemers bij de energievoorzie
ning: „In zo'n geval moet als men
dat onaanvaardbaar zou vinden
het stakingsrecht aan deze groep
worden verboden en het moet niet zo
zijn dat deze groep dit recht wel zou
krijgen omdat men toch een beroep
zou kunnen doen op de krijgsmacht.
De militairen zouden dan immers
een soort algemene reserve bij ar
beidsconflicten worden. In het geval
dat er een arbeidsconflict bestaat
binnen die takken, waarin een ver
bod tot staken bestaat, moet een
Eerder in zijn toespraak gaf Cremers
een toelichting op de grondslag van
de FACOM, die gisteren als federatie
van Sint Martinus, Katholieke Vere
niging van Militairen en de CVM,
Christelijke Vereniging van Militai
ren, tot stand is gekomen. De FA
COM telt twaalfduizend leden en
aanvaardt als grondslag deze in de
statuten vastgelegde formule: „De
federatie verricht haar arbeid vanuit
de algemeen christelijke beginselen.
Cremers: „Het betekent niet dat wij
ons per definitie exclusief willen op
stellen. Het betekent niet dat wij als
onze mening uitspreken dat samen
werking met anderen nu overbodig
geworden is. Integendeel: ook de fe
deratie is yan oordeel dat er voortdu
rend naar gestreefd moet worden om
efficiëntere samenwerkingsverban
den met andere organisaties aan te
gaan." De voorzitter zei nog dat de
federatie zal uitmonden in een volle
dige fusie en dat deze federatie een
fase is in de ontwikkeling naar een
nieuwe vereniging.
EINDHOVEN (ANP) Een conti!
op het zware wegverkeer heeft
termorgen op de Poot van Metz
der Eindhoven geleid tot een gw
aantal processen-verbaal. Vijf va
tuigen werden uit het verkeer gef"
men, omdat de tecjnische staat
voldoende was. drie chauffeurs lp-
gen een rijverbod, omdat ze te la
achter het stuur hadden gezeten!
de controle werd uigevoerd door
gemeentepolitiekorpsen van Ei
hoven en Veldhoven, de dienst i
torrijtuigenbelasting en hetko J[
controleurs gevaarlijke stoffen. JJ
vendien was de helicopter van
rijkspolitie ingeschakeld. In tot
werden 35 voertuigen gecontrolee
Dertien chauffeurs bleken zich gekE!
menlijk schuldig te maken aan jp
overtredingen van het rijtijdenb,
lui. In verband met de technis<ha
staat van de voertuigen werden
overtredingen vastgesteld. V<
twaalf voertuigen bleek niet
doende belasting te zin betaald,
veertig andere moe dat nog woi
onderzocht.
Controleurs van de rijksverkeerjjer.
spectie in de districten Groning
Friesland en Drenthe hebben eerg
teren en gisteren op rijksweg 36 in oi
buurt van Bellen ook een uitgebi^d
de controle gehouden op de nalevie;
van de wet autovervoer goederen.] 5<
samenwerking met de rijkspoli
werden vijf vrachtwagens aan
kant gezet wegens technische geb^jvs
ken. In een geval werd een overt 9C
ding van het rijtijdenbestuit gec< ei
stateerd. k
X
door Klaas Rodenburg
Er zijn goede boeken en er zijn slechte boeken. Er zijn goede
titels en er zijn slechte titels. Dus zijn er goede boeken met een
goede titel, en zo voort. Het boek De naakte mens is een goed
boek met de verkeerde titel. De blote mens was een betere titel
geweest als men in het genre van pakkende titels wil blijven.
Gedrag zonder woorden zou de inhoud nog het beste weerge
ven. Want het boek gaat over het niet-verbale gedrag van
mensen: gebaren, bewegingen, uitdrukkingen, signalen, hou
dingen en handelingen.
Inderdaad zeggen deze gedragin
gen veel over onze gedachten, ge
voelens, fantasieën, bedoelingen en
beweegredenen. In dit soort gedra
gingen verraden we ons vaak meer
dan in de woorden die we gebrui
ken. Juist in ons nietrverbale ge
drag geven we ons bloot, vaak zon
der het zelf te beseffen. Met woor
den kunnen we onze gedachten en
gevoelens verhullen en verbergen.
Dat gaat veel moeilijker met geba
ren en bewegingen, omdat de be
wuste beheersing daarvan minder
sterk is. Het is moeilijker een vrien
delijke uitdrukking op het gezicht
te laten verschijnen dan een vrien
delijk woord te spreken tegen
iemand die je niet aardig vindt.
Jn het boek wordt een ander „spre
kend" voorbeeld van de onthullen
de aard van uitdrukkingen en li
chamelijke reacties gegeven. Onze
oogpupil wordt groter bij plezierige
voorgevoelens en gebeurtenissen;
de pupil trekt zich samen in situati-
ties die ons niet aanstaan. Vaak
verbergt ook de gelaatsuitdruk
king onze werkelijke gevoelens, zo
dat het ene signaal ln strijd is met
het andere. Maar wie kan in het
dagelijks leven in de ogen van een
ander kijken? De meeste mensen
laten de ander toch niet zo dichtbij
komen? We moeten het dus mees
tal doen met wat we op enige af
stand uit het gedrag van anderen
kunnen aflezen en afleiden.
Over het niet-verbale gedrag en
dan vooral het aspect van de com
municatie geeft Desmond Morris
een tamelijk volledig overzicht.
Dat gebeurt met korte beschrijvin
gen ln woorden, met foto's en teke
ningen, voor elk gebaar, uitdruk
king en beweging afzonderlijk.
Juist omdat het gaat over gedra
gingen die men alleen maar kan
zien is een weergave ln beeld nood
zakelijk. De beschrijvingen in
woorden, die in het boek ongeveer
de helft van de ruimte ln beslag
nemen, kunnen eigenlijk niet meer
dan een toelichting en verklaring
van de beelden zijn.
Saai en droog
Het ls Jammer dat Morris zijn tek
sten nogal aan de wetenschappelij
ke kant heeft gehouden, waardoor
ze wat saai en droog zijn uitgeval
len. Nu hoeft wetenschappelijk niet
in te houden dat het saai en droog
is. Men kan heel goed wetenschap
pelijk verantwoord bezig zijn, maar
tegelijk boeiend en leesbaar. Wat
dat betreft ls dit boek duidelijk
verschillend van het boek „De
naakte aap", waarmee Morris in
1967 zoveel succes had, ook onder
niet wetenschappelijk geschoolde
lezers.
Overigens brengt de opzet en inde
ling van dit boek met zich mee dat
het geen lopend verhaal is, maar
bestaat uit een groot aantal korte
stukken. Voor de lezer heeft dit als
aantrekkelijke kant dat men overal
kan beginnen. Wie iets wil weten
over huilen, lachen, liefhebben of
vechten leest het stuk daarover,
geholpen door een uitstekend re
gister. Enkele trefwoorden uit het
register geven heel goed de inhoud
weer: aankijkgedrag (het eerst),
dreigsignalen, groeten, hand voor
de mond, kledingvertoon, tong uit
steken, wegkijken, en zijdelings
wuiven (het laatste woord). Ook
door zijn omvang is het geen boek
dat men achter elkaar doorleest.
Het is ln de eerste plaats een kijk
boek, dat men het beste kan ge
bruiken als een encyclopedie: op
zoeken, kijken en lezen (en daarna
een tijdje wegleggen).
Als diersoort
Morris is een etholoog uit de school
van Niko Tinbergen, een Neder
landse bioloog en dieronderzoeker
die al jaren in Engeland zit. Tinber
gen wordt beschouwd als een van
de grote pioniers van de ethologie,
oftewel het gedragsonderzoek vol
gens objectieve natuurweten
schappelijke methoden. Hiermee is
de benadering van Morris bepaald:
hij kijkt naar de mens als een dier
soort. Dat levert ongetwijfeld veel
ontdekkingen en boeiende
gezichtspunten op, zoals uit de in
houd van het boek blijkt. Maar de
ethologische benadering heeft een
wezenlijke beperking: het bekijkt
de mens niet als mens. Juist omdat
de mens op een aantal punten we
zenlijk van alle andere dieren ver
schilt schiet een benadering vanuit
de biologie tekort. Wil men werke
lijk het menselijk gedrag, zowel het
verbale als het niet-verbale, in zijn
volledige betekenis begrijpen en
verklaren dan in een psychologi
sche benadering noodzakelijk. En
niet alleen een psychologische,
maar ook een sociologische en een
antropologische benadering. De
mens is namelijk niet alleen een
dierlijk wezen, maar vooral een per
soonlijk, een sociaal en een cultu
reel wezen.
Bestaat de mens eigenlijk wel?
Nee, want de mens is een abstrac
tie. Er bestaan wel mensen, die
allemaal van elkaar verschillen.
Verder leven mensen altijd in groe
pen, klein of groot. Mensen moeten
bijna alles leren, en dat gebeurt
altijd in een bepaalde culturele om
geving. Daarom kan men niet spre
ken over „de" mens, laat staan over
de naakte mens. Uit het onderzoek
blijkt immers dat er grote verschil
len tussen individuen en groepen
bestaan. Ook komt duidelijk naar
voren dat de mens niet helemaal
naakt ls, maar meestal een beetje
verkleed, versierd, verhuld. En dat
geldt in ieder geval voor de wester
se mens, zo dat type al mocht
staan. Veel van de gedragingen
verbeid en beschreven worden I
het boek van Morris hebben II
trekking op mensen in westen
landen, althans landen met et
westerse cultuur. Er staan ook
voorbeelden in van mensen uit Rei
der culturen, maar deze dient 5
meer om verschillen met onze w»t
terse cultuur aan te geven of s
illustratie.
Het is de vraag wie zich meer nkn
dit boek blootgeeft: de schrijver, fct
uitgever, of de mensen die erin ttr
schreven worden (de lezers duf
Als ik naar de Engelse titel en na
de inhoud kijk dan is het de schil
ver niet. „Manwatching" geeft *E
titel de inhoud veel .beter weer dfui
De naakte mens. De lezers gevfca
zich wel een beetje bloot, dat v*t<
niet te ontkennen. Maar voorlop
houd ik het erop dat de uitgev
zich nog het meeste bloot geeftu
Desmond Morris: „De naakte mencf
Uitg.: Elsevier. Omvang 320 p#1
Geïllustreerd. Prijs 49,50. b>
Klaas Rodenburg is als sociaal-pi
choloog verbonden aan het NedM
lands instituut voor vredesvra£<
stukken te Den Haag. <n
DEN HAAG (ANP) Staatssecret
ris Haars van justitie, heeft in et:
brief aan de Raad van Kerken r
aan Amnesty International toeg
zegd dat zij ten aanzien van de zog
heten Kerk-Marokkanen, van wie]
beroepszaak is afgewezen, in elk ij
dividueel geval zal bezien of zii
bijzondere persoonlijke omstandj
heden voordoen die ertoe kunni
leiden alsnog verblijf in Nederlat
toe te staan. Het collectief aanvaa
den van verblijf van deze Marokk
nen wijst zij af.
Met het individueel bezien van j
gevallen is volgens het ministef
van Justitie een begin gemaakt. I
drie gevallen is inmiddels, mede i
grond van nader bekend gewordr
gegevens, aanleiding gevonden voP
een nader onderzoek. 4
Het gaat om de Marokkanen die t'.
het najaar van 1975 in hongerstakii
gingen in enkele kerkgebouwen, m
het doel een verblijfsvergunning
grond van de regularisatieregelingp
krijgen. Van deze groep hebben lp
Marokkanen beroep ingesteld bij j
Raad van State. Deze heeft tot i
.toe een aantal van deze beroept
verworpen. 9
b
Trouw is ook een krant voor het gezin: met een
culinaire rubriek, met artikelen over opvoeding
en school, met een autorubriek, met konsu-
mentenniebws. strips voor de jeugd en nog
véél meet
VUI de bon in of bel ons even op (020-913456).
Veertien dagen lang kunt u TROUW gratis
beoordelen. En als u dan besluit dat u TROUW
niet meer wilt missen, krijgt u op het abonne
mentsgeld voor het eerste kwartaal een
welkomstreduktie van f 6,55.
Een legertje felle journalisten maakt
dagelijks een opmerkelijk ochtend
blad Trouw
Ze doen dat met veel vaart en durf
Grondig, bekwaam en betrouwbaar
Moet ook wel. want de lezers willen
nu eenmaal verhelderend en infor
matief nieuws En een kritische
msleUmg is de redaktie niet vreemd
Dat is de manier waarop Trouw een
ochtendblad maakt En het resufta.it
is een opme'keli|ke krant'
Verrassend goed in z'n bericht
geving. aanpak en benadering'
Niet alleen voor de 355 000 dage
lijkse lezers, maar jor een ieder
bereikbaar
Zend deze don m een ongeh.mkeeide envelop ,un
I IROUWJKmRTETBV Ant*oo>dnummei 27V2
Amsleidam
I Ik wil wel eens kennismaken met TROUW
o Stuur mij die krant veertien dagen gratis
o Noteer mij na deze proefperiode als abonnee
