De vijver op
zijn mooist
m
i§
De Draak van Caïssa
i
Glorieuze zege voor
Nederlands drietal
Gulko bracht er zeer
weinig van terecht
ll
1
KV
i
71
ft
920
192
140
160
2688
12
i
m
2835
imo
9
290
270
i
189
21
2520
162
Niet piekeren maar puzzelen Oplossing Opgave Nr 615
■4»*-• *AW o -«»>*f —X
ZATERDAG 3 JUNI 1978
BINNENLAND
Trouw/Kwartet
19
De lente is al een eind gevor
derd in de richting van de
zomer. Dat is voortdurend te
merken en juist in deze tijd
gebeurt er elke dag wel iets
nieuws.
Als ik mijn aantekeningen van de
laatste meiweek nazie, kan Ik de
lente op de voet volgen: 22 mei
de eerste bloeiende blauwe regen;
23 mei de eerste bloemen van het
kardinaalsmutsje, en tegelijkertijd
spinselnestjes van de rupsen van
het kardinaalsmutsmotje; 24 mei
een sachembijtje bevliégt de
bloemen van de tuinkam perfoelie,
vosbijtjes en zeefwespen likken ho
ningdauw van de bladeren van de
esdoorn, die nu in volle bloei staat;
25 mei een torenvalk en ettelijke
kauwtjes zijn op jacht naar jonge
spreeuwen, die zo onvoorzichtig
zijn hun kop onder de dakpannen
uit te steken; 26 mei de waterbies
heeft zijn eerste aren in bloei en de
breedbladige wespenorchis is al
een eind boven de grond; 27 mei
de eerste jonge spreeuwen zijn uit
gevlogen. de eerste gele plomp-
bloeit en de bloemknoppen van de
waterlelie steken al boven water
uit. 28 mei de watervlolier staat
nu in volle bloei en de eerste bloem
van de gele lis is er; 29 mei de
blauw beemdooievaarsbek bloeit;
30 mei de eerste bloemen van de
pijpkamperfoelie gaan open; 31
mei de bruidssluier heeft al een
bloemtrosje en ik zag al een vlier
die aarzelend in bloei kwam.
Waterrantsoen
De lente gaat ook in de vijver niet
opgemerkt voorbij. Steeds meer
waterleliebladeren dekken de wa
terspiegel af en drukken de bloei-
stengels van de lila waterviolieren
opzij Een hoek van de vijver lijkt
vol pinksterbloemen te staan door
de vele waterviolieren, die onge
veer dezelfde kleur hebben. Tussen
hun kamvormig ingesneden blade
ren onder de waterspiegel scharre
len houterig staafwantsen rond.
Die waterwantsen doen denken
aan wandelende takken door hun
bouw en bewegingen. Aan het eind
van hun lange, bruine lijf hebben ze
een even lange adembuis. waarvan
het puntje boven water steekt als
ze kruipen over bijna drijvende wa
terplanten Als je ze uit het water
pakt. houden ze zich dood. de vier
lange loop zwempoten haaks van
het lichaam gestrekt, het eerste po-
tenpaax dat de vorm heeft van een
gruwelijke vangtang ze lijken op
knipmessen met.een scherpe punt
voor de kop samengevouwen.
Soms zie ik een verwant van de
staafwants. de waterschorpioen,
een platte brede uitgave met korte
re poten en dergelijke knipmesach
tige vangpoten. Drijvend aan de
waterspiegel zou je die waterschor
pioenen voor dode wilgeblaadjes
kunnen houden. Sloom als ze zijn,
weten ze toch behoorlijke dieren
buit te jnaken. zoals andere water
wantsen en wellicht ook veel bulle-
kopjes. Van de vele honderden kik
kervisjes. die toch uit het dril geko-
men zijn. zie ik er geen meer terug.
Het wil niet zeggen dat er ook geen
een meer is, want tussen de water
planten is het niet makkelijk die
ren te zien te krijgen, maar onge
twijfeld zijn er vele ten offer geval
len aan dieren als deze wantsen.
Snël en zo n gemene steker dat hij
'zelfs gevoelig door de menselijke
huid heen prikt, is de zwemwants.
die zich door het water spoedt als
een waterroofkever en vooral bezig
is tussen de algen op de vijver-
wand.
Landleven
Volwassen bruine kikkers hebben
geen hinder van deze dieren. Ze
houden zich al veel minder in het
water op dan een maand geleden
Ik zie ze nu hoofdzakelijk op de
oever, niet zonnend, zoals de groe
ne kikker graag doet. maar op een
plekje in de schaduw van moeras-
spiraea en leverkruid. Kwaken
doen ze allang niet meer; in de
eerste meiweek zijn ze daar al mee
opgehouden en toen begon tegelij
kertijd hun verblijf op het land. De
kleine watersalamander blijft lan
ger in het water. Nog dagelijks zie
ik mannetjes en wijfjös, de manne
tjes nu zonder de hoge staartkam,
de wijfjes niet meer zo dik. In een
plukje watermos. dat ik uit de vij
ver viste en in een jan^pot deed, zat
een salamanderlarve van een centi
meter lang. Je zou die haast voor
een jonge stekelbaarsje houden,
waarvan er nu honderden in de
vijver rondzwemmen. Je ziet ze
overal, in het ondiepe water tussen
slangewortel en wateraardbei,
soms wel tien tegelijk boven een
waterlelieblad, dat nog maar half
boven de waterspiegel uitsteekt,
als lichte streepjes boven het don
kere diepe water, waar de krabbe-
scheer zich nog steeds uitbreidt.
Vliegelarven.'
De laatste dagen zie ik ook herhaal
delijk zweefvliegen op de bladeren
van drijvende waterplanten, grote
donkerbruine „blinde bijen" en
geel met zwarte pendelzweefvlie-
gen, waarvan de larven in heel on
diep water leven en vaak te vinden
zijn in het modderhoekje achter de
pluimzegge. Het zijn emeltachtige
maden met een lange uitschuifbare
adembuis om lucht te inhaleren,
terwijl ze in de rommel rondkrui
pen. Om die lange „staart" worden
ze wel rotjes of rattestaartmaden
genoemd.
Ik heb ook en vliegelarve in de
vijver die minder in het verborgene
leeft, en wel in dotten puntkroos
vlak bij de waterspiegel. Ook die
heeft een volksnaam, stokje omdat
hij zo stijf is als je hem uit het
water vist. Het gelede lijf met maar
een heel klein kopje loopt van ach
teren smal toe en heeft daar een
soort penseeitje. Als het stokje a-
demt,' duwt het alleen die haren
tegen de waterspiegel en deze
spreiden zioh in een krans uit om
de ademopening. Als het dier daar-
De snelle zwemwants is plat als een kever en wordt er dan ook
vaak voor aangezien.
na met trage bewegingen onder
duikt, vouwen de haren zich samen
en soms blijft er een luchtbel tus
sen gevangen. De wapenvlieg, die
uit deze made komt. heeft een
breed wapenschildvormig achter
lijf met blauwe ot bronzen glans en
gele vlekken langs de randen. In de
zomer zie je ze nogal eens op de
bereklauw, distels en leverkruid,
waar ze langzaam rondlopen en de
ondiep liggende nectar oplikken.
De stokjes leven van allerlei heel
klein gedierte dat ze buitmaken
met twee kleine haken aan de kop.
Insektengids
Het gadeslaan van insekten aan
een vijver is zeker even boeiend als
het doen en laten volgen van vis
sen. salamanders en kikkers. Hoe
langer je kijkt, hoe meer soorten je
ziet. Voor iemand die pas een vijver
heeft en die namen wil weten, niet
eenvoudig, ja zelfs verwarrend.
Kortgeleden verscheen „Thieme's
insektengids". oorspronkelijk een
Tsjechisch werk. maar voor ons
land toegankelijk gemaakt door dr.
W. J. Kabos. Er staan nogal wat
insekten in die in ons land niet
voorkomen, maar dat is trouw ver
meld. Een inleiding maakt je wijs
in het insektenrijk, al staan er nog
al wat moeilijke woorden in die je
moet kennen om de overigens vrij
duidelijke determineertabellen te
kunnen hanteren. De meeste ge
bruikers die iets over insekten wil
len weten, zullen voornamelijk pro
beren aan de hand van de uitste
kende kleurenafbeeldingen erach
ter te komen, met welk dier ze te
doen hebben. De bekendste water-
wantsen staan er prachtig in: de
staafwants, de waterschorpioen, de
zwemwants. het bootsmannetje, de
vijverloper, de schaatsenrijder, de
duiker- en de oeverwants.
Ook een groot aantal waterjuffers,
libellen en watermarginalis. de
breedgeelgerande waterroofkever,
waarover ik drie jaar geleden bij de
vangst van mijn eerste exemplaar
bij Wilnis zo enthousiast in deze
krant schreef. Een jaar later vond
ik een watertje, nog geen kilometer
van mijn huis, waar de Cybisters
gewoner waren dan de gewone geel-
gerande waterroofkever. Eens ving
ik er drie in één haal met het net.
Sedert twee jaar hebben er onafge
broken Cybisters in mijn vijver ge
leefd en zelfs heb ik ze er zien
paren. Je hoeft hoogstens tien mi
nuten te wachten of er verschijnt er
wel een om te ademen aan de op-
pervlkate of er zwemt zon eironde,
merkwaardig olijfbruine tor met
snelle wendingen en veel rapper
pootbewegingen dan van de gewo
ne geelrand door het open water. In
de insektengids staat dat hij in
vijvers meestal alle concurrenten
heeft uitgemoord, maar daar heb ik
niets van gemerkt. Integendeel, ik
zag er eens een voor een staafwants
vluchten. En te oordelen naar de
veelsoortigheid van de vijverbevol
king valt zijn vraatzucht ook wel
mee.
J. Zahradnik: Thieme's insekten
gids voor West- en Midden-Europa.
780 kleurentekeningen van F. Seve-
ra. Uitg. Thieme, Zutphen. 320 blz.,
29,50.—.
De waterschorpioen, als een
dor Wilgeblad hangend aan de
waterspiegel, maar de grijpgra
ge vangpoten wijd gespreid.
Rekenpuzzel
De werkwijze is als vo!gt:-In de lege
vakjes kunnen cijfers onder de tien
worden ingevuld, die met elkaar ver
menigvuldigd, als produkt het getal
geven, dat voor de horizontale en
vertikale vakjes is vermeld Bij ge
tallen met een plus moeten de cijfers
opgeteld worden. Bij getallen, ge
scheiden door een streep, geldt het
Dovenste voor de horizontale en het
onderste voor de vertikale vakjes.
Oplossing per briefkaart t'm woens
dag a.s. zenden naar: Trouw'Kwartet.
Postbus 859. Amsterdam. Linksboven
Oplossing
Hor. 1. malie, 5. som, 7. ester, 11. Peri.
12. sol, 14. oer. 16. Edam, 18. Eem, 20.
baroB. 23. ego, 24. kr.. 25. rem. 27. pet,
28. mot. 30. e.d.. 31. manen, 33. toren.
34. la, 36. toros. 38. liter, 39. o.l., 40. al.
42. tenor. 44. tel. 45. s.l., 46. tree. 48.
belet. 50. lama. 52. dia. 53. regel. 54.
net» 55. reek, 57. kerel, 59. tent. 61. er,
62. rad. 63. nipah, 66. re, 67. Ot, 68.
ratel. 69. eigen. 71. eg, 73. temen, 75.
vermelden: Weekendpuzzel. teler, 76. de, 78. eer, 79. ton, 81. les, 82.
ar, 83. eva. 85. Aaron, 87. ode, 88.
rede. 90. elk, 91. rek. 93. eren, 94.
regel, 95. sas. 96. anker.
Vertr. 1. meer, 2. arm. 3. li. 4. es, 5.
slap, 6. moot, 7. er. 8. te. 9. Ede, 10.
rage, 11. pekel, 13. Ob, 15. en. 17.
model, 19. genot, 21. rek, 22. morel.
26. rat, 26. merel. 28. motet. 29. ter.
32. non, 33. titel, 35. aar. 37. sober, 39.
olm. 41. leder, 43. regen. 45. sater. 46.
tor. 47. eik. 49. lelie. 50. Let, 51. alt, 53
reden. 56. eet. 57. kater. 58. nagel, 60.
nee, 62. ramen. 64. pit, 65. helen, 67.
order. 68 ree. 70. nes. 72. garen, 74.
oor. 77. ever. 79. taks. 80. nors, 82.
ader. 84. adé. 85. al. 86. Ne.. 87. ore. 89.
eg, 90. el. 92. ka, 93. e.k.
De prijswinnaars zijn: mevrouw H. de
Ruiter-v. d. Spoel. Pruimendijk 36,
Rijsoord; de heer H. Groenhuijzen.
Porfierstraat 15. Groningen: mevrouw
D. Barendrecht-Bax, Rottenburgse-
weg 112, Middclharnis.
DAMMEN
Het Europees kampioenschap in
Tbilisi (Sowjet-Uniei heeft een glo
rieuze overwinning voor het Neder
landse drietal opgeleverd. Wiersma.
Clerc en Sljbrands wonnen al hun
duels. Vooral de winst op Rusland
was typerend voor de kracht van het
Nederlandse team. Wel heb lk verno
men dat Clerc oud-wereldkampioen
Tsjegolew min of meer dank zij een
blunder versloeg, maar ÉangW n u Ik
deze partij nog niet ontvangen heb
kan ik daar geen commentaar op
geven. Wel vandaag in deze rubriek
twee partijen uit deze wedstrijd, al
zijn het niet de allerfraaiste kunst
werken van onze vertegenwoordi
gers. De eerste partij is gespeeld aan
het eerste bord in de ontmoeting
Nederland-België en wel tussen
Wiersma (wit) en onze zuiderbuur
Michel Gregoire.
I. 33-29 17-22 2. 39-33 11-17 3. 44-39 6-11
4. 50-44 1-6 5. 31-26 16-21 6. 32-28 19-23 7.
28x19 14x23 8. 35-30 10-14 9. 30-24 21-27.
Tegenwoordig wordt 23-28 verreweg
het meest gespeeld, maar wanneer
zwart zo weinig mogelijk risico wil
nemen, is de tekstinzet een uitste
kend alternatief.
10. 37-31 23-28. In verband met mijn
vorige opmerking zou 14-19 het
meest in de lijn van de verwachting
hebben gelegen. Maar met de tekst
zet wordt het spel wel zo interessant
gemaakt
II. 42-37 20-25. Nü 5-10 ZOU Wit ZO goed
als gedwongen zijn tot 40-35 waarna
de afwikkeling 28-32. 18-23 tot een
volkomen gelijkwaardige positie zou
leiden met goed spel voor beiden.
Met de tekstzet speelt de2wartspeler
zijn toch veel sterkere tegenstander
volkomen in de kaart.»
12. 24-20 15x24 13. 29x20 11-16 11. 20-15
14-19 15. 40-35 19-23 16. 47-42 7-11 17. 35-
30 Komt op deze manier tot dezelfde
actie als in andere varianten na 34-
29. 40-34 en later 29-24, met dit ver
schil dat schijf 49 nu eerstin hét spel
kan worden betrokken en dat maakt
wel degelijk verschil. Illustratief
daarvoor is ook de partij Drost-
Smeenk uit de halve finales 1977.
17. 9-14 18. 44-40 13-19 Ziet af van
een verdere aanval op wits linker
flank met 17-21 na dan eerst met 2-7
deze actie meer body te hebben
gegeven.
19. 40-35 8-13 20. 49-44 5-10? Een inac
tieve voortzetting, die de oorzaak zal
zijn van grote problemen.
21. 44-40 3-9? Wiersma's tegenstander
is volkomen de kluts kwijt. Ook deze
zet getuigt van een gemis aan gezon
de spelopvatting in dit spelgenre.
22. 30-24 19x30 23. 35x24 14-20 24. 33-29
2-8 25. 37-32 28x37 26. 41x21 16x27 27. 42-
37 (zie diagram I).
zwart <151
■1
f
m
m
c
m
--
O
t
9
9
9
b
9
Q
j.
4
'JJ
wit (15)
Wje de stand oppervlakkig bekijkt,
denkt al snel. dat zwart helemaal
niet zo slecht staat. Maar meer doel
matige bestudering leidt tot de ont
dekking, dat zwart zo goed als verlo
ren staat. Het is dan ook helemaal
niet verwonderlijk, dat Gregoire het
slachtoffer wordt van een weliswaar
bekende, maar toch o zo verraderlij
ke combinatie. Dat Zelfs topspelers
als 8IJ brands en Van der Wal een
dergelijke combinatie eens overzien
hebben in partijen tegen resp. Be-
rgsma en Van der Borst, waarvan de
laatste in het afgelopen kamptoen
schap van Nederland, zegt wat dat
verraderlijke betreft wel genoeg,
dacht ik zo.
Op dit moment ia zwarts probleem
de verdediging van schijf 27. Wit
heeft drie aanvallers tegen zwart
slechts twee verdedigers. De witte
schl.il op 15 verhindert een tegenaan
val op schijf 24 om voor de hand
liggende redenen (de slag 15x35> en
zwart zal dus moeten zorgen voor
bezetting van veld 28. waardoor 37-
32 wordt uitgeschakeld. In dat geval
heeft wit na b.v. 10-14:46-41 23-28 de
beschikking over 29-23.28x30; 15x35
en schijf 25 hindert zwart bij de
bezetting van het centrum en wit I
kan met een gerust hart schijf 27
aanvallen. In de partij kan wit deze
manoeuvre ook uitvoeren, mapr de
tekstzet is natuurlijk nog veel beter.
27. 23-28? 28. 38-32.' 27x49 29. 37-32
49x19 meerslag 30. 32x5 17-21 31. 26x28
20-24 32. 29x20 25x14 33. 5x19 13x24 en
met een schijf meer won wit nu nog
veertien vrij nutteloze zetten deze
interessante partij.
De overwinning van Clerc mei wit op
de Tsjechoslowauk Marek kwam
heel eenvoudig tot stand.
I. 33-29 18-22 2. 31-26 20-25 3. 39-33 22-27
4. 32x21 16x27 3. 44-39 17-22 6. 50-44 13-
18 7. 35-30 19-23 8. 40-35 14-19 9. 30-24
19x30 10. 35x24 9-13 11. 37-31 10-11 12.
24-20 15x24 13. 29x9 3x14 14. 41-37 8-10
15. 47-41 10-15 10. 14-40 4-10 (wacht IC
veel af) 17. 34-30 25x34 18. 39x30 13-19
19. 40-34 8-13? (wordt het slachtoffer
van een simpele combinatie) 20.33-28
en zwart geeft zich gewonnen. Een
wel heèl erg gemakkelijke ovetwin-
nlng voor onze landgenoot.
Ik hoop nog wat meer gedetailleerd
op dit toernooi tenig te komen.
FRANK DROST
SCHAKEN
Vorige maand is het Sovjet zone-
toernooi afgewerkt en het meest op
vallende van de einduitslag was. dat
de beide schaakkampioenen van
Rusland. Gulko en Dorfman. zich
niet hebben geplaatst. ZIJ finishten
ergens in de middenmoot, ver achter
de winnaar Balashof en nummer
twee Vaganian. Kuzmin. Romanisjin
en Tsjeskovski moeten nog een drie
kampje spelen om twee plaatsen.
Tenslotte heeft de Russische
schaakbond nog één plaats gereser
veerd voor Tal. die vlak voor het
zonetoernooi weer eens ziek werd,
maar. terecht, als een soort homma
ge toch mee mag doen aan één van
de kandidatentoernooien. Vooral
Dorfman was erg uit vorm. of was
het omdat zijn tegenstanders juist
tegen hem zo gedisponeerd bleken,
dat zijn resultaat zo tegenvallend
was? Zie bijvoorbeeld, hoe hij door
Balashof op een schitterende manier
van het bord werd geschoven.
Wit: Balashof Zwart: Dorfman
1. c2-c4 PgX-ffi 2. Pbl-c3 c7-c5 3. Pgl-f3
d7-d5 4. c4xd5 Pf6xd5 5. d2-d4 (De
scherpste methode) 5. Pd5xc3 6.
h2xc3 g7-gfi 7. e2-e3 Lf8-g7 8. Lfl-d3 O-
O 9. O-O Dd8-a5 10. Lcl-b2 c5xcdl 11.
i-3xd4 Pb8-cfi 12. Pf3-d2 Lc8-f5 13. Pd2-
b.3 Da5-d5 14. Lb2-a3 Tf8-c8 15. Tal-rl
(Wit staat nu duidelijk beter. Met f3
en e4 dreigt hij groot positioneel
voordeel te behalen) 15. Lf5xd3
16. Ddlxd3 e7-c6 (Op 16. e5 volgt
17 e4 en 18 d5> 17. Tfl-dl Pc6-a5(Een
thematische zet. die echter al te laat
komt. Zwart wil Pb3 ruilen om de
druk te d4 te verhogen) 18. e3-e4 Dd.V
H5 19. d4-d5! (Breekt als het ware de
zwarte stelling in tweeën, tnaar
houdt tevens een fraai stukoffer in)
19.Pa.ï-c4 (Op deze zet had zwart
zijn hoop gevestigd. Na 20. Tc4x
volgt eenvoudig 20... Tc4x en Tdl
blijft hangen) 20. d5xe6: (De uiteinde
lijke pointe. Zwart had nu maar be
ter op e6 kunnen terugslaan, waarna
hij overigens ook zeer slecht staat.)
20. Pc1xa3 21. TcIxcS Ta8xc8 22.
Dd3-d7 Tc8-aS (Wel een erg droevige
zet, maar 22 TfS ging al niet
meer wegens 23. e7!) 23. Dd7xf7 Kg8-
Ii8 24. Tdl-d7 Lg7-e5 25. g2-g3'! En nu
deze stille zet gaf zwart het op! Hij
staat een stuk voor, maar heeft geen
enkele goede zet meer. Dh5 is aan de
dekking van h7 gekluisterd en zetten
als Tc8 of Pc4 presteren niets ten
aanzien van de dreiging e7, waarna
wit zowel met Td8*, e8D+ als Df8*
kan winnen. Zwart verkeert in een
soort tempodwang die doet denken
aan de beroemde partij Samisch-
Nimzowltsch. Een diagram Is derhal
ve wel op zijn plaats.
Zie diagram I
m a
m
A
MM
A
w
m
SU
m
Lfl-e2 c7-c5 7. d4xc5 Dd8-;i5 8. O-O
DaSxcSt 9. Kgl-hl Pb8-c6 10. Lc2-d3!
(Het zetje van Llgterlnk. De beroem
de partij Fischer-Kortsnoj. Curacao
1962 ging hier verder: 10. Pd2 a5! 11.
Pb3 Db6 12. a4 Pb4 13. g4? Lg4x' 14
Lg4x Pg4x 13. Dg4x Pc2x 16. Pb5
Palx en zwart won sneli 10.Lt8-
gl ll. Ddl-cl D«-5-li5(3)(Hier staalde
dame zeer geëxponeerd) 15. Lcl-d2
e7-eS? (Maar dit is veel te optimis
tisch en wordt nogal hardhandig af
gestraft) 16. f4xt*5 Pc6xi'5 17. Pf3xc5
DHSxcS? (In ieder geval had hier 17.
e5x moeten geschieden, hoewel
wit met manoeuvres als Dg3. h3 en
Le2 dreigt) !8.Ld2-f4 De5-c5 19. Dil-
g3 Tf8-dH (Verliest onmiddellijk.
Maar d8 was toch niet meer te
dekken geweest) 17. e4-e5:
zie diagram II
Dat ook Gulko er de laatste tijd niet
veel van terecht brengt, bleek tij
dens de telegraaf-match tussen Ne
derland en de USSR, die de vorige
week werd gespeeld. Waarschijnlijk
gaan de Sovjets met 5-3 winnen,
maar Gulko werd door Gert Ligte-
rink werkelijk van het bord gehakt.
Wit: Ligterink Zwart; Oulko
1. e2-e4 g7-g6 2. d2-d4 Lf8-g7 3. Pbl-c3
d7-d6 1. f2-f4 Pg8-ffi 5. Pgl-f3 O-O
lil
Ad
lUii
r
1 ÜAK
r
O
m
m w
AÖA
m |.jA
B
e?'
feè;
r
mz®
17. d6xo5 18. Lfl-gs: Wint een
stuk. Vooral niet; 13. Leóx wegens
Ph5) 18e5-c4 19. Lg5xf6e4xd3 20.
Dg3xg4 (Ook 20. LdSx won gemakke
lijk, maar zo gaat het Iets spectacu
lairder) 20. Lg7xf6 21. Pc3-H»Ook
dat nog) 21. Dc5xc2 22. PHxfK
KgH-g7 23 Dg4*H4 h7-h« 24. P(6-g4 en
zwart gaf het op
MAX PAM
2520
280
10
24
Copyfigb» P I 8 Bo» 6 Cope«bog«n
Vele oplossers menen, dat dit pro
bleem uitsluitend „proberen" is. het
geen tot enkele lage waarderingscij
fers leidde. Maar dit probleem is
juist samengesteld om aan te tonen,
dat niet alle „rondgangen" (zoals de
bekende „paardensprong") op pro-
toeren berusten.
Eén van de houvasten bestaat uit de
plaatsen der loperzetten. Als men de
vier figuren, waarin duidelijkheids
halve de afscheidingen tussen de vel
den van het schaakbord zijn wegge
laten, beziet, dan blijken de zestien
loperzetten steeds hetzelfde schema
te bezitten. Het zou te ver voeren, de
verdere overwegingen uiteen te zet
ten. Ik beperk mij tot enkele, in de
figuren weergegeven, bijzondere re
sultaten.
Figuur 1 (linksboven) van de heer D.
Krijgsman (47) te Ede toont een
rondgang, waarbij begin en einde op
elkaar aansluiten, met de bijzonder
heid. dat deze symmetrisch is (bij
draaien over 180 ontstaat dezelfde
figuur).
Figuur 2 (rechtsboveni van de heer
G H Klaassen (70) te Amersfoort
toont een niet-sluitende rondgang,
waarbij eerst de rand geheel is inge
vuld. terwijl pas daarna het midden
stuk aan de beurt komt.
Figuur 3 (linksonder» van de heer H.
H. M. L. Förster 180) te Geleen toont
een niet-sluitende rondgang, waarbij
eerst het liggende-L-gedeelte links
onder, daarna dat rechtsonder, ver
volgens dat linksboven en ten slotte
dat rechtsboven is ingevuld
Figuur 4 (rechtsonder) van de heer J
Kramp (72) te Woerden is verdeeld in
16 vakken In elk vak is het veld
linksonder het „vertrrkveld" van de
toren, rechtsonder dat van de loper
en linksboven dat van het paard. De
omraamde velden rechtsboven zijn
de schakelvelden om van het ene
vak naar het andere te komen. Nóg
duidelijker ziet men hier de ge
dwongen! verdeling der loperzet
ten (2-3. 34-35, 38-39. 18-19. 22-23. 42-
43. 27-27, enz
Nog veel meer verbluffende staaltjes
zouden kunnen worden vermeld. He
laas is de plaatsruimte beperkt,
maar voor de prestaties heb ik de
grootste bewondering.
Oplossing no fill. Ondanks verdub
beling van het aantal inzendingen is
het waarderingscijfer slechts 7.00;
verkregen uit: 1 (1.1%). 2 (0.1*). 3
(0.2%). 4 (3.6%5 <11.5%6 (23.8% 7
(20.6%). 8 (18.5%). 9 (15.2%tl 10
<05.4%De prijswinnaars (met meer
dan 222 punten) zijn: 1) Ir. J Dijk
stra, Bcrnhardstraat 8. Zwolle (eer
ste maal). 2) E. ten Hoeve. Oudeland
5.3481 GA Harmeien (zesdemaal): 3)
mevr. M W. Lassing-Bakewel. Kerk
plein l, 4101 CC Culemborg «derde
maal); 4) A C. Maan. Nassaupleln 29.
2585 EC 's-Oravenhage (derde maal)
Oplossing no. 615. Waarderingscijfer
8.15. verkregen uit 3 (1.0%). 1 (0,1%
5 (0.2% 6 (7.2%). 7 (20.2%) 8(29,3%).
9 (28,4%), 10 (13,6%) De prijswin
naars (met meer dan 221 punten)
Zijn: 1) mevr M. Boeren-Bloot, Troel-
strastraat 2. Hardinxveld-Giezen-
dam (tweede maal); 2' B van der
Meer. Blocmstede 379. 3608 VD
Maarssen (twintigste maalt; 3) J. M
M. Verbakei. Puttendijk 9A. Maar
heeze (zesde maal).
mr G. VAN VORDLN
7 0
S i
'1
U si
9 /O
O (Ji
99 St
0
Vi fl
IS hi
Si
#7 St
*i
U il
i»
ij U
U
H 21
U
2f JO
/i ft
J
l
a tt
it u
