Historische vliegtuigen weer in de wolken
Zevenhonderd gehandicapten
naar sportdag in Rotterdam
Prijstreffer
Maassluis
wil LNG-
eiland
Groen 'verbrand'
door produktiestoring
Nieuw luchtvaartmuseum zal verrijzen in Oostelijk Flevoland
Ook in eigen
land nog
veel te vinden
Vier miljoen voor
aanpassing Haagse
Zuid-Hollandlaan
Eisen aan kunstmestfabriek in IJmond
Zware straf voor bende zwendelaars
Dodelijke val van
zesde verdieping
DONDERDAG 1 JUNI 1978'
TROUW/KWARTET H11
UTRECHT (ANP) Over een jaar is Nederland een nieuw luchtvaartmuseum rijk. Hoewel er nog
geen steen op de andere ligt, is de openingsdatum al vastgesteld op 2 juni 1979. Het nieuwe
museum zal verrijzen op het vliegveld bij Lelystad in Oostelijk Flevoland.
De initiatiefnemer, de Vereniging
voor Historische Vliegtuigen (VHV),
is niet van plan de opening stilletjes
te laten verlopen. Tientallen histori
sche „kisten" vanuit heel Europa
komen naar ons land vliegen om in
Lelystad voor het publiek te ronken,
te knorren en te pruttelen. De VHV
rekent nu al op zo'n tweehonderd
duizend bezoekers.
Een museum zonder inhoud is na
tuurlijk geen museum, vandaar dat
leden van de nu twee jaar oude VHV
verspeid over heel Nederland in
schuren, oude loodsen en garages
druk aan het restaureren zijn. De
vliegtuigen, die ze onder handen ne
men, worden in de oorspronkelijke
staat teruggebracht of nagebouwd
en zelfs weer geheel luchtwaardig
gemaakt Bij de opening van het
museum zullen ze allemaal weer
vliegen.
Nageslacht
Volgens de voorzitter van het VHV,
de heer L. J. Lantwaard uit Maars-
sen, heeft de vereniging zich tot doel
gesteld om historische vliegtuigen
van uitsluitend Nederlands fabri
kaat weer in de lucht te brengen.
Daarnaast tracht de vereniging de
hand te leggen op recentere model
len (zoals het prototype van de Fok
ker F-28) met de bedoeling deze voor
het nageslacht te bewaren. Ook het
Nederlands aandeel in de ruimte
vaart tenslotte is in de toekomst in
het museum terug te vinden.
Op het ogenblik restaureren leden
van de vereniging de eerste Neder
landse helikopter, de „Kolibri". Van
deze tweepersoonshelikopter, die
voor landbouwbespuiting werd ge
bruikt, zijn alle onderdelen terugge
vonden. De Rijks Luchtvaartdienst,
de instantie die bepaalt of een vlieg
tuig de lucht in mag, heeft volgens
Lantwaard al onder voorbehoud
toestemming gegeven om er mee te
mogen vliegen, maar eerst moet de
vereniging aantonen dat de rotorbla
den niet de maximum vliegduur van
300 uur hebben overschreden.
De beroemd geworden driedekker
van Fokker wordt eveneens her
bouwd. Van dit vliegtuig is alleen de
motor teruggevonden. Aan de hand
van de oorspronkelijke bouwteke
ningen zal het gehele vliegtuig weer
als „replica" herrijzen. In de letterlij-'
ke zin, want ook dit toestel zal vol
gend jaar al vliegend te zien zijn. Dat
is dan echter de tweede driedekker
die door de VHV is gerestaureerd,
want de eerste gaat naar het lucht
vaartmuseum, Aviodome bij Schip
hol. Dit eerste vliegtuig gebruiken de
bouwers om te oefenen. De vleugels
worden met hulp van Fokker nage
bouwd.
De Rode Baron
De Fokker driedekker, bij piloten
beter bekend als de DR-1, werd tij
dens de eerste wereldoorlog door de
Duitsers ingezet in de strijd tegen de
geallieerde luchtmachtstrijdkrach
ten. De meest beroemde Jachtvlieger
uit die dagen was wel de Duitse
baron Manfred von Richthofen, die
als commandant van het Richthofen
Geschwader in een fel-rode DR-1
niet minder dan tachtig vijanden
neerhaalde. Een record dat niemand
hem nog zou afpakken. Deze „rode
baron", zoals hij al snel genoemd
werd, was dan ook een gevreesd te
genstander. Ondanks hun dodelijke
bedoelingen behandelden vijandelij
ke jachtvliegers elkaar in de lucht
als gentleman. Toen Von Richthofen
uiteindelijk boven vijandelijk grond
gebied sneuvelde kreeg hij van de
Britten een begrafenis met alle eer
betoon.
Wendbaarheid
Het succes in de lucht had de rode
baron in niet onbelangrijke mate te
danken aan de grote wendbaarheid
van zijn driedekker. Het toestel was
bovendien uitgerust met twee mi
trailleurs die, dankzij knap denk
werk van Fokker, dwars door de
draaiende propellor konden schie
ten, zonder de bladen te raken.
Van de DR-1 zijn in totaal 320 exem
plaren gebouwd, maar volgens Lant
waard is er niet één meer over. Dit is
overigens ook het geval met alle an
dere Nederlandse vliegtuigen die
zijn gebouwd door de fabrikanten
Fokker, Koolhoven en Pander.
Veel weggegooid
„Van huis uit heeft de Nederlander
de grootste belangstelling voor de
luchtvaart, maar hij heeft ook het
meeste weggegooid," aldus Lant
waard.
Het grootste probleem van de ver
eniging is dan ook het terugvinden
van originele Nederlandse vliegtuig
onderdelen en bouwtekeningen
daarvan. Goede contacten met bui
tenlandse zusterorganisaties, vooral
Engelse, leveren op dit vlak volgens
Lantwaard nog wel eens successen
op. De Nederlandse vliegtuigindu
strie leverde namelijk toen al over de
gehele wereld. Zo werd in Canada
een complete motor van een „Kool
hoven FK-53" teruggevonden. De
KLM vloog de machine tegen een
gereduceerde prijs weer naar osn
land. waar hij dankbaar in ontvangst
werd genomen door de VHV.
„In Rio de Janeiro is een KLM-man
gestationeerd, die heel Brazilië af
zoekt naar oude Nederlandse vlieg
tuigonderdelen. Hij probeert een vol
ledige Fokker S-12 bijeen te bren
gen," vertelt Lantwaard.
Scheldemusch
Ook in eigen land komen volgens
hem op de meest vreemde plaatsen
vliegtuigonderdelen boven water. De
motor van het vliegtuigje de „Schel
demusch" (een toestel dat ooit is
gebouwd door de Koninklijke Maat
schappij De Schelde) bij voorbeeld
werd bedekt onder het stof terugge
vonden in een garage waar hij al tien
jaar bleek te liggen. Nu de motor
terecht is, zal het niet lang meer
duren voordat ook dit toestel is na
gebouwd. Een VHV-lid in Vlisslngen
is er al mee begonnen. Op een zolder
in Eindhoven werd een andere motor
ontdekt, die van een Fokker-verken
ningsvliegtuig. De VHV is altijd ex
De 'Kolibri', de eerste Nederlandse helikopter.
tra blij met teruggevonden motoren,
omdat deze niet kunnen worden na
gebouwd. Alle andere onderdelen
wel.
De voor de herbouw benodigde origi
nele tekeningen komen volgens
Lantwaard vaak weer tevoorschijn
uit archieven die om een of andere
reden bij particulieren verzeild zijn
geraakt. „Je staat versteld van wat
er nog allemaal bij particulieren zit,
die hét ook willen afstaan," vertelt
hij. De VHV heeft daarnaast ook
toegang tot de archieven van de
Rijks Luchtvaartdienst en die van
Fokker. Langzaam maar zeker groeit
de verzameling onderdelen, tekenin-
gen en foto's om straks een plaatsje
te vinden in het nieuwe museum.
Luchtvaartshow
Het is duidelijk dat al het geld dat
nodig is voor de aankopen van on
derdelen en materiaal niet uit de
zakken komt van de honderd leden
die de vereniging (nog) rijk is. De
meeste gelden worden bijeenge
bracht door de verkoop van VHV-
stiokers, posters met oude vliegtui
gen. luchtvaartstropdassen en dito
speldjes. Leden die eigen geld in de
restauratie van een vliegtuig willen
stoppen zijn daar uiteraard vrij in.
Tijdens de luchtvaartshow op het
Rotterdamse vliegveld Zestienho
ven (2, 3 en 4 juni) verwacht de
vereniging zo voldoende geld te ver
dienen om een geheel vliegtuig van
te restaureren. 8peciaal voor deze
show overigens komen ongeveer
tachtig historische „kisten", waaron
der ondermeer de zeventig Jaar oude
Bleriot 11, uit heel Europa naar Rot
terdam.
Zestienhoven zal dan het eindpunt
zijn van een luchtvaartrally, waar
aan de oudjes meedoen. Ze komen
op 2 juni binnen.
Op een ander vliegfeest op het mili
taire vliegveld Deelen bij Arnhem
(17 juni) zal de VHV eveneens met
een stand aanwezig zijn om spullen
„aan de man te brengen." Zonder
geld kan er niet gebouwd worden.
Niet voor de vuist
Dat restaureren en nabouwen overi
gens gebeurt niet „voor de vuist
weg." De objecten zijn verdeeld over
verschillende groepjes VHV-leden.
die onder leiding van een gediplo
meerd vliegtuigmonteur de werk
zaamheden uitvoeren. Zo n groepje
wordt volgens Lantwaard pas sa
mengesteld als van een bepaald
vliegtuig voldoende is bijeenge
bracht om aan de herbouw te begin
nen. Vaak is het wachten nog op het
belangrijkste onderdeel, de motor.
Is een toestel eenmaal klaar, dan
kan het nog niet zonder meer de
lucht in. Eerst moet de Rijks Lucht
vaartdienst hieraan nog zijn goed
keuring hechten.
Shuttleworth Collection
Het idee om de vaderlandse lucht
vaarthistorie weer te laten herleven
is volgens Lantwaard gebaseerd op
de „Shuttleworth Collection." Dat is
een verzameling van twintig oude
vliegtuigen van uitsluitend Engelse
makelij, die door een zekere meneer
Shuttleworth zijn verzameld en ge
restaureerd. De collectie staat op het
vliegveld Old Worren in midden-En-
geland.
De VHV richt zich vooralsnog op de
meest legendarische vliegtuigen. Be
halve de collectie foto's, tekeningen,
losse motoren en andere materialen
staan er op de openingsdag in het
nieuwe museum naar verwachting
twaalf gerestaureerde vliegtuigen
klaar voor het publiek. Op die dag
zullen ze samen met zo'n veertig
buitenlandse „kisten" het luchtruim
kiezen. Binnen in het museum kun
nen de bezoekers die het iets rustiger
aan willen doen ai gaan zien wat
Nederland op het gebied van de
ruimtevaart neeft gepresteerd.
Van een onzer verslaggeefsters
MAASSLUIS B. en w. van
Maassluis hebben de voorkeur
uitgesproken voor de aanlan
ding van vloeibaar aardgas
(LNG) via een schiereiland, dan
wel een eiland dat in de Noord
zee voor de Maasvlakte moet
worden aangelegd.
In afwachting van de totstandko
ming van een dergelijk (schier)eiland
zouden b. en w. geen bezwaar heb
ben tegen de aanlanding van een
beperkte hoeveelheid vloeibaar
aardgas óp de Maasvlakte, waarvoor
dan wel de meest effectieve veilig
heidsmaatregelen getroffen moeten
worden.
B. en w. verklaren uit het oogpunt
van milieu, economie en werkgele
genheid te kunnen instemmen met
de vestiging van een LNG-terminal
in het Rijnmond-gebied. Zoals be
kend is als locatie voor een LNG-
terminal ook het Eemsmond-gebied
genoemd.
DEN HAAG - Minister Tuijnman
(verkeer en waterstaat) heeft de ge
meente Den Haag een voorlopig be
drag van ruim vier miljoen gulden
toegezegd. Dit bedrag geldt als een
bijdrage in de kosten van de recon
structie van de Zuid-Hollandlaan en
het aansluitend deel van de Ko
ningskade in Den Haag. De Zuld-
Hollandlaan vormt de belangrijke
verbinding tussen rijksweg 12 en
rijksweg 44 met het hoofdwegenstel
sel van Den Haag. De voorbereiding
om deze stedelijke invalsweg zo te
reconstrueren, dat hij voor zijn taak
is berekend, is al jaren aan de gang.
Een ontwerp-raadsvoorstel uit 1973
kon echter niet de goedkeuring van
het rijk verkrijgen, omdat de plan
nen het historisch Malieveld te veel
zouden aantasten. In samenwerking
met rijk en gemeente is nu een plan
opgesteld, dat voorziet in tweemaal
twee rijstroken voor de ZuidHol-
landlaan. Bij de aansluiting op de
Koningskade zijn vier opsteistroken
gepland, twee richting centrum en
twee richting Scheveningen. Bij de
aansluiting van de Zuid-Hollandlaan
op de Benoordenhoutseweg en de
Boslaan komen vijf opstelstroken:
twee richting Wassenaar, twee rich
ting Utrecht en één richting Jozef
Israëlslaan. De Benoordenhoutse-
sloot zal, om ruimte te scheppen,
worden aangepast.
De subsidie van het rijk wordt ver
strekt in het kader van de „Beschik
king bijdragen voor voorzieningen
ten behoeve van het wegverkeer en
openbaar vervoer in en om de
steden".
HAARLEM (ANP) Een produktiestoring bij het overgaan van
de ene kunstmestsoort op de andere bij het bedrijf Mekog is er
vorige week oorzaak van geweest dat een strook land in IJmui-
den ernstig door uitworp van fijnkorrelige kunstmest werd
aangetast. Het groen in dit gebied zag eruit alsmf het verbrand
was.
Peddelen met de waterfiets door de grachten van Amsterdam. Een firma aan de Mauritskade verhuurt deze
vervoermiddelen vanaf 8,50 per half uur tot 50 gulden per dag. Niet alleen toeristen hebben deze alternatieve
rondvaartboot al ontdekt, ook Amsterdamse trimmers zetten, vooral in de avonduren, de been- en buikspieren flink aan
het werk op het water
LONDEN (DPA) Een Londense
rechter heeft vijf internationale
zwendelaars, die samen in de afgelo
pen 15 jaar door middel van verval
ste wissels banken voor circa 800
miljoen zouden hebben opgelicht,
veroordeeld tot gevangenisstraffen
variërend van 14 tot viereneenhalf
jaar.
Vier maanden duurde het proces te
gen wat genoemd wordt de „Hon
gaarse kring". Rechter Gerald Hines
sprak van het „grootste geval van
bankzwendel van alle tijden". Als de
bende niet zou zijn opgerold, zou
zijns inziens een ernstig gevaar voor
de internationale bankwereld zijn
ontstaan.
In totaal werden 41 banken opge
licht, waaronder de Banque Populai
re Suisse, de Union de Banques Suis
ses. de Amerikaanse First National
City Bank en banken in Texas en
Callfornië. Geen van deze instellin
gen heeft een aanklacht ingediend
„ten einde het vertrouwen niet te
ondermijnen."
Dit heeft de dienst milieuhygiëne
van de Provinciale Waterstaat
Noord-Holland In samenwerking
met Mekog na onderzoek vastges
teld. Besloten is dat de fabriek de
nieuwe mestsoort (MAS) niet meer
produceert en zich houdt bij de fa-
brikage van de oude stof (KAS ge
naamd), totdat uitgezocht is wat de
problemen bij de nieuwe produktie
precies zijn geweest en een juiste
produktiemethode is gevonden.
Als de nieuwe kunstmeststof op
basis van mergel en ammoniumni
traat opniwuw wordt geprodu
ceerd, moet de dienst milieuhygiëne
van de provincie worden ingelicht.
Die kan dan toezien op het produk-
tieproces en de uitwocp bewaken. De
dienst milieuhygiëne wijst er nog
maals op dat de verontreiniging
geen blijvende gevolgen voor het mi
lieu zal hebben. Na een regenbul
spoelt de grond weer schoon en her
stelt de plantengroei zich weer, ge
holpen door de extra mest.
Het afgelopen weekeinde zijn ook
weer veel klachten uit de Umond
over stank- en stofoverlast bijnnen-
gekomen. Onderzoek heeft uitgewe
zen, dat zich geen bijzondere bedrijf
somstandigheden In het IJmondge-
bied hebben voorgedaan. De over-
(Van een onzer
verslaggevers)
ROTTERDAM - Ze
venhonderd geestelijk
gehandicapten zullen
deelnemen aan een pro
vinciale sport en spel
dag, die op zaterdag 3
juni gehouden wordt
bij en in de Energiehal
aan de Abraham van
Stolkweg in Rotter
dam. De Rotterdamse
wethouder voor Sociale
Zaken en Volksgezond
heid. mevrouw E. M. A.
Schmitz, zal 's morgens
om tien uur deze sport
en speldag officieel
openen.
Voor deelname aan deze
dag ls geen leeftijdsgrens en
geen niveaugrens aangege
ven. Men heelt zoveel moge
lijk gezocht naar spelvor
men. waar iedereen aan kan
deelnemen. De activiteiten
zijn niet zozeer gericht op
prestatie dan wel op het
meedoen en het plezier heb
ben aan het spel.
Breugheliaans
Op de naast de Energiehal
gelegen sportvelden kan
men deelnemen in de zgn.
Breugheliaanse straat. Er
zijn daar tal van spelletjes
uit grootmoeders tijd, zoals
mastslingeren, hoepelen en
ringsteken. Verder komt er
een zogenaamde kermis-
straat, waarin men allerlei
spelen kan beoefenen, die
van alles en nog wat te ma
ken hebben met het kermis-
gebeuren. In die Kermis-
straat kan men blikwerpen,
spijker slaan, sjoelen. Ook
kunnen de deelnemers aan
deze provinciale sport en
speldag meedoen aan alle
mogelijke vaardigheidsspe-
len, zoals de hindemisbaan,
het spinwerpen, het boom-
stamwerpen. het versprin
gen, om maar enkele vaar-
digheidsspelen te noemen.
Maar er zijn deze dag nog
veel meer spelletjes te doen.
Zo kan men nog deelnemen
aan het doelwerpen, het
hoefijzerwerpen, slagwip,
de tegel- zaklooprace, het
hanebalkwerpen en het
hoogspringen. De heer Rein
Grasdijk van de Dienst
voor Sport en Recreatie ver
telde, dat deze sportdag
weer een grandioos gebeu
ren belooft te worden. „Als
nu ook het weer maar goed
blijft", zegt de heer Gras
dijk. Naast de zevenhon
derd geestelijk gehandicap
ten komen tweehonderd be
geleiders naar deze sport
dag. Het is niet de eerste
keer, dat deze provinciedag
voor gehandicapten wordt
georganiseerd. Vorig jaar
werd deze dag In Goude ge
houden. Tijdens de lunch
pauze zal in de Energlehai
door een muziekkorps een
muziekshow worden opge
voerd. Aan het einde van de
middag wordt in de Ener
giehal de dag feestelijk af
gesloten. Door jjp organija.
toren, de Rotterdamse
Dienst voor Sport en Recre
atie en de drie Rotterdamse
instellingen voor sociaal pe
dagogische zorg wordt met
klem erop gewezen, dat niet
zozeer de prestatie als wel
het meedoen belangrijk is
last moet worden geweten aan een
combinatie van enerzijds de normale
emissies van het industriecomplex
en anderzijds de ongunstige weer
somstandigheden.
LEIDEN (ANP) - Een 34-jarige
zwangere vrouw is in het Acade
misch ziekenhuis in Leiden overle
den aan verwondingen die zij had
opgelopen bij een val van de zesde
verdieping. De vrouw wilde haar wo
ning binnengaan maar merkte dat
zij geen sleutel bij zich had. Zij belde
bij de buren aan, die haar toestem
ming gaven om via hun balkon naar
haar eigen balkon .over te stappen.
Zij moest vla de balustrade de over
stap verrichten. Hierbij verloor zij
haar evenwicht en viel.
Sportief vakantie-jack in pittige
kleurkombinaties Nylon met doorgestikte
schouders en taille Zwart met marine en
rood, marine met wit en rood ot wit met
bleu en rood.
ml 46 - 56
Alleen deze w—k
Grote Marktstraat 34. Oen Haag -
Rozemarijn 19-23. Leidschendam
Haarlemmerstraat 115-117. Leiden
