'Oud en Eenzaam'.-geslaagde roman
'Noordwijk gaat nu
pas goed draaien'
«derfeTT"
H
'fl
KM
Het gruwelijk geheim van Gerard Reve
Verdi-opera met
dramatische allure
Proza-prijs WAO voor
Ingeborg Oderwald
Middenvelder Kees Karstens:
ZATERDAG
Sportopleidingen voor de regio
CKKAIU) IHiVK
en
(hul
Eetmurm
Herman van Veen
gaat film maken
Galerie DeWteMoel
„Meekijken met
Antoni van
Leeuwenhoek"
SLAPEN
ALARMCO,
stedelijk
waag
museum
enkhuizen
7XNJUIjflj
schilderijen
19e en 20e eeuw
LouifDijkstm
Inlichtingen
over deze
rubriek
Tel. 931662.
ZATERDAG 27 MEI 1978
T rouw/Kwartet19
door T. van Deel
In de Proloog van zijn nieuwe roman „Oud en Eenzaam"
verzucht Gerard Reve en niet voor het eerst dat hij zelf geen
..zin en duiding" kan vinden of aanwijzen in zijn leven. „Waarom'
dan beschrijf ik een leven, waarin ik geen duiding of zin kan
ontdekken? Ik zou het niet kunnen zeggen, of het zou moeten
zijn omdat ik hoop, dat de Genade zich door mijn pen zou
kunnen openbaren".
De laatste jaren is Reve er naar het
oordeel van veel mensen niet al te
best in geslaagd deze Genade, die
voor een zinvolle samenhang zorg
draagt, te laten werken in zijn ge
schriften. Laboreerden de twee laat
ste delen van zijn trilogie „Lieve
Jongens" en „Het Lieve Leven" al
aan desintegratie, bonter nog maak
te hij het met „Ik had Hem Lief" en
..Een circusjongen". In deze boeken
overheerst een soort Reviaans zeu
ren, soms heel briljant, maar meestal
een stroom van details veroorza
kend, die geen contact met elkaar
onderhouden. Boeken zonder Gena
de. ook voor lezers.
„Oud en Eenzaam" steekt bij het
werk van de afgelopen tijd heel gun
stig af. Het heeft een heldere compo
sitie. de uitweidingen vinden plaats
in een weldoordacht kader, stilis
tisch lijkt Reve tot rust te zijn geko
men, de vaste thema's (met uitzon
dering enigszins van de religieuze
component) staan in een aanneme
lijk verband kortom: de lectuur
van deze roman is een genoegen.
In Frankrijk
Het verhaal speelt in Frankrijk,
waar Reve een landgoed bewoont.
Op een dag ziet hij ergens een jongen
staan, die hevige gevoelens bij hem
losmaakt. Als jaren later die jongen
hem passeert op een bromfiets in de
richting van een verlaten boerenhoe
ve. besluit hij hem te volgen en te
bespieden. Tijdens de zoektocht
naar de jongen vraagt Reve zich af:
„Hoe was alles toch gekomen?".
Dat levert twee grote, in het raam
werk van de zoektocht opgenomen
vertellingen op: de ene over Reve's
jaren in Londen, de andere over een
jeugdervaring.
Die twee verhalen behoren de ver
klaring te geven van zijn verlangens,
zijn schaamte, zijn behoefte aan
mannen in plaats van vrouwen, zijn
lustgevoel bij martelingen. Het „gru
welijk geheim" een literaire for
mulering. die regelrecht uit de Ro
mantiek stamt krijgt reliëf vanuit
het verleden en in zo'n knap samen
gestelde compositie als „Oud en
Eenzaam" blijkt dan de Genade in-
deraad in staat tot symbolisering
van een massa details.
Op zoek
Die ene jongen waar Reve altijd naar
op zoek is concretiseert zich een en
kele maal, zoals nu in een Franse
arbeidersjongen. Maar aangezien de
ontmoeting met de jongen, in de
verlaten boerenhoeve, wordt uitge
steld door de interrumperende herin
neringen, krijgt deze roman een veel
beschouwelijker karakter dan ge
woonlijk. Hoewel al vaker, misschien
wel bijna altijd, de vraag Reve bezig
hield hoe het gekomen is. geeft de
opzet van dit boek een doeltreffend
antwoord. Een „oud en eenzaam"
man bemerkt van zichzelf dat hij
weer achter een jongen aan moet en
rakelt dingen op die zijn gedrag ver
helderen.
Ten opzichte van het Londense in
termezzo is de herinnering aan een
communistische bijeenkomst op het
land eveneens als verklarend op te
vatten. In feite speelt zich in die
vroege jeugd een ervaring af die voor
de rest van Reve's leven bepalend
blijkt. Er komt in deze roman een
tamelijk uitvoerig Reviaans essay
Gerard Reve
voor over wat hij noemt de „commu
nistische pornografie". Heel het arse
naal van kameraadschap, lijden voor
een ideaal, e.d. bezorgt hem een
angst en schuldgevoel, en tevens een
verlangen dat hem een eenling en
een buitenstaander doet zijn. Mis
schien. zo gelicht uit de context, wat
cryptisch, maar in elk geval heel
mooi staat dat in het volgende ci
taat: „Ik geloof niet, dat ik in de
liefde oneerlijk of egoïstisch was
zeker niet «n de mate van de gemid
delde man maar ik zocht iets. wat
de ander onaanvaardbaar of op zijn
minst onbegrijpelijk moest voorko
men. Ik miste iets, waardoor ik de
ander te kort moest doen. en ik had
iets te veel, waarmede ik de ander
geen enkele dienst kon bewijzen. Er
was iets aan mij geamputeerd, en er
was iets bijgegroeid, en de som was
geen volwaardigheid, maar een ver
minking."
schuld
Reve ziet als hij de jongen bespiedt
door een gat in de zolder van de
boerenhoeve, hoe deze zichzelf be
vredigt en dat maakt gevoelens van
verrukking, pijn, verdriet en schuld
in hem los. Het is een reactie die
volledig begrepen kan worden uit
het in dit boek herinnerde verleden,
en die tot de centrale gedachte van
„Oud en Eenzaam" leidt: „De jongen
had een geheim, dat misschien wel
alles te maken had met het mijne,
maar hij zou het mij nooit te kennen
geven en nooit zou hij, vrijwillig, in
mijn bijzijn, zich aan mij tonen zoals
hij het nu deed. Hij had mij buiten
gesloten en de deur achter mij dicht-
geduwd om met dat geheim alleen te
zijn. Ik kende nu dat geheim, omdat
ik het geschonden had. Door mijn
zondige daad, die ik hem nooit zou
kunnen vertellen, was ik getuige van
het grootste mysterie van de schep
ping Gods, maar door mijn daad was
ik tevens voor immer van dat myste
rie uitgesloten. Slechts enkele me
ters scheidden mij van het wezen,
dat ik zou willen aanbidden en waar
voor ik zou willen knielen; nooit was
ik zo dicht bij hem geweest, maar
nooit, in alle tijd en eeuwigheid, zou
het mij vergund zijn dichterbij hem
te geraken dan ik nu was".
Van dit besef is „Oud en Eenzaam",
in zijn geheel, een geslaagde formu
lering.
Gerard Reve. Oud en Eenzaam. Am
sterdam/Brussel, Elsevier, 1978.' 288
blz. 19,50
DELFT Voordat de 33-jarige Verdi
in 1846 de dramatische opera Attila
schreef had hij al acht werken waar
onder Oberto. I Lombardi en Ernani
op zijn naam staan. Met Attila kwam
Verdi tot een traditonele schepping
waarbij hij zich richtte op nationale
instincten van het Italiaanse pu
bliek. De première werd daardoor
een nationaal succes onderbroken
door kreten als „Italia a noi" en
compleet met meezingers.
r era vond in de
n met, al was er
o^take van een geladen, span
ningsvolle en dramatisch sterke
weergave. Dirigent René Fons en het
door Adr. Hager
gemengd koor „Die Delftsche San-
ghers" kozen Attila uit voor hun
concertuitvoering en zij slaagden er
in daarvoor een groot publiek te in
teresseren. Geen eenvoudige taak
vpor een dergelijk koor, zeker niet
als de mannen het eerste schot voor,
de boeg moeten lossen. Maar zoals
gezegd, men gaf de opera inhoud en
overtuigingskracht. Dat is de ver
dienste van de dirigent en alle leden.
Een opera valt of staat uiteraard met
de solisten en men kon zich gelukkig
prijzen met Laurens van der Werf.
Charles van Tassel, Nick Dumont,
Thea Vermeulen en Henk van Oo-
yen. Een vocaal kwintet, dat tegen
de eisen van de partituur was opge
wassen. Zonder de mannen te kort te
doen mag gezegd, dat de coloratuur
sopraan Thea Vermeulen aan haar
partij dramatische allure verleende.
i kestrale aandeel werd ver-
zu ioor het Gewestelijk Orkest.
Deze niet alledaagse opdracht werd
niet alleen correct, doch ook stimule
rend uitgevoerd.
ROTTERDAM De literaire prijs
vraag, die de jubilerende Nederland
se Vereniging voor Vrouwen met
Academische Opleiding (WAO) in
verband met haar zestigjarig be
staan had georganiseerd, is gewon
nen door mevrouw Ingeborg Oder
wald uit Amstelveen voor haar no
velle „Nellie". Onderwerp van de bij
dragen (zowel proza als poëzie)
moest „de bewustwording van de
vrouw, in de ruimste zin van het
woord" zijn. mevrouw Oderwald
kreeg een prijs van duizend gulden
voor haar bijdrage. Een eervolle ver
melding werd toegekend aan me
vrouw Willy Zielhuis-Schuil voor
haar schets „Een dagje uit". In de
rubriek poëzie werd geen prijs toege
kend. Een eervolle vermelding viel
hier ten deel aan mevrouw Anneke
Reltsma voor haar gedichtenreeks
„In maangang vertraagd".
De namen van de bekroonden zijn
gisteren bekend gemaakt tijdens de
lustrumviering in de Laurenskerk in
Rotterdam.
door Leo Hoogerwerf
NOORDWIJK Voor Noordwijk is het seizoen twee maanden geleden eigenlijk pas goed
begonnen. Na een lange periode, waarin wekelijks enkele namen op de blessurelijst prijkten, kon
trainer John Eelman in het sluitstuk van de competitie eindelijk weer over een fitte selectie
beschikken. Eelman terugblikkend: „Het gebeurde vaak dat ik pas na de warming-up het elftal
kon samenstellen. En nu iedereen fit is, heb je natuurlijk de problemen dat iedereen graag mee wil
spelen."
Het verhaal is verder bekend. Noord-
wijk werd vorige week de onver
wachte kampioen van de eerste klas
se A. De titelkandidaten van de eer
ste helft van de competitie vielen af.
Quick Boys. omdat het geen doel
punten meer kon maken en op gelij
ke spelen afknapte. IJsselmeervo-
gels, omdat het door interne proble
men geen prestaties van niveau
meer kon leveren.
Noordwijks middenvelder Kees Kar
stens, aan de vooravond van de eer
ste editie van de tweekamp met AVC
om de landstitel: „Daarvan hebben
wij geprofiteerd Bovendien gingen
we zelf ook beter voetballen, maar
dat doet Noordwijk altijd in het
voorjaar Ook in uitwedstrijden ver
beterden de resultaten door een af-
wachtender spelconcept De ploeg
begint nu eigenlijk pas goed te draai
en Vooral de tweede helft in de
kampioenswedstrijd tegen Spijke-
nisse was weer vanouds. Daarom
geef ik ons. vooral thuis, tegen AGV
een goede kans."
De na. een jaar Frans voetbal, begin
dit seizoen weer teruggekeerde Kar
stens over ACV. „We hebben onlangs
in de beker al een voorproefje gehad.
Wel ten gevaarlijke ploeg, maar wan
neer je cie vleugelspelers goed in de
gaten houdt, wordt Jan Mennega (de
momenteel geblesseerde topscorer.
Ih) ook niet gevaarlijk. Je moet na
tuurlijk niet te optimistisch worden,
maar de snit is er bij AVC op dit
moment een beetje uit. Daarvan
moeten wij profiteren
Trainer Eelman is een andere me
ning toegedaan. „ACV is het ritme
echt niet kwijt Doordat ze al zo
vroeg kampioen werden, hebben ze
het in de competitie rustig aange-
AMSTERDA.M Srhoriiiigen en blessures zijn
de reden dal Neordwijk en ADV neg in onieker-
Hrid verkeren over de opstellingen, waarin ai) om
drie uur in Noordwijk aantreden voor de eerste
wedstrijd om hel landskampioenschap laterdag-
soetbal. Bij Noordwijk is Ruud Broring voor twee
duels geschorst, terwijl ACV Anne Bullslra voor
één duel moet missen. Bovendien weet ACV-
trainer Peter Koetsier, die de routine van Noord
wijk vreest, pms bij de warming-up of hij kan
rekenen op de aan de knie gebleiieerde Jnn
Schipper en Jan Mennega.
Als vervangers worden achter de hand gehouden:
bij Noordwijk Suttorp en bij ACV Huisman.
Bolman en Dijkstra.
daan, terwijl ze met die doordeweek
se bekerwedstrijden de vorm vast
konden houden. Het is een ploeg met
individueel sterke, maar ook zwakke
spelers. De kracht van ACV is dat
het op beslissende momenten kan
toeslaan Dat zag je ook in de beker
strijd. Wij kregen de kansen, maarzij
scoorden na rust."
Kansen die het gevolg zijn van het
aanvallende concept dat Noordwijk.
erop nahoudt. Karstens „We willen
het publiek graag wat laten zien.
Wat is er leuker dan mooi voetbal en
doelpunten. Dat wij de aanvallend-
ste ploeg uit de afdeling waren,
blijkt ook wel uit het doelsaldo."
Noordwijk zoekt het liefst via de
vleugels zijn weg naar het doel. waar
bij opkomende middenvelders en
centrumspits Ruud Broring voor de
produktie moeten zorgen. Vooral in
de laatste wedstrijden leverde dat
veel rendement op. Zestien punten
uit negen wedstrijden bewijst hoe
sterk de eindsprint van Noordwijk
was.
Eelman analyserend „Dat is het
grootste verschil met de afgelopen
jaren. Ook in seizoenen dat we geen
kampioen werden, draaide het elftal
toch constant. We haalden toen ook
meer punten dan waarmee we nu
kampioen geworden zijn. Wedstrij
den die destijds goed waren voor een
punt. werden dit jaar verloren
Speurend naar oorzaken merkt de
Haarlemse oefenmeester op: „Zo'n
seizoen begint altijd al met het in
passen van nieuwe spelers. Wanneer
enkele oudere spelers dan nog met
vormverlies krijgen te kampen, krijg
je helemaal een labiel elftal. En dan
nog die blessures, vooral halverwege
de competitie."
Noordwijk kon dus pas laat losbran
den dit seizoen. Het plafond lijkt dan
ook nog niet bereikt Eelman. „Wat
heet plafond. Dat hangt grotendeels
van je tegenstander af Kijk, de
ploeg gaat wel steeds gedurfder en
met meer lef spelen. Een simpele
combinatie, waarover in het begin te
veel werd nagedacht, wordt nu di
rect opgezet. Het gaat allemaal wat
gemakkelijker. Maar de vraag is of je
dat nog verder kunt uitbreiden. In
kampioenswedstrijden treden de
mentale kwaliteiten toch altijd meer
op de voorgrond dan de voetbalkwa
liteiten.''
Kees Karstens, hier aan de bal in de dit seizoen gespeelde
bekerwedstrijd tegen Unicum: „Noordwijk gaat in het voorjaar
altijd beter voetballen.
(Van een onzer verslaggevers)
SPIJKENISSE Dit najaar zal het
weer mogelijk zijn om verschillende
sportopleidingen te volgen. Deze op
leidingen worden georganiseerd on
der auspiciën van de Nederlandse
Katholieke Sportfederatie. De orga
nisatie is in handen van de commis
sie sporttechniiche opleidingen
Voorne-Putten en Rozenburg Deze
commissie bestaat uit sportambte
naren van de gemeenten Brielle.
Geervliet. Heenvliet. Hellevoetsluis.
Rozenburg. Spijkenisse en Zuidland
De cursussen, die men kan volgen
zijn: Algemene basisopleidlpg
(ABO). bestuurskader. jeugdsport
leider, Jeugdatietiekleider. jeugd
handballeider, jeugdhandbaltrainer,
jeugdhandbalbegeleider, jeugdjudo-
leider/instructeur. jeugdtafeltennis
instructeur. jeugdvoetballeider.
jeugdvoetbalbegeleider, pupillenlei
der-voetbal en jeugdwandelsportlei-
der. De aanmeldingen moeten uiter
lijk 1 juli binnen zijn bij de plaatse
lljke gemeentehuizen
De omslag van het boek.
DEN HAAG Herman van Veen is
vafn plan een film te maken. Het ziet
er naar uit dat in september-oktober
de opnamen kunnen beginnen in
Carré in Amsterdam. De titel luidt
„Statement".
Harlekijn-Holland heeft dit meege
deeld. Het idee voor de film is van
Herman van Veen. die ook het scena
rio voor zijn rekening heeft geno
men Heinz Lindner zal de film regis
seren. De belangrijkste rollen wor
den gespeeld door Herman van Veen
en Marlous Fluitsma
26 mei 24 |uni
Dominique Mertm Kleuretsen
Jos Verwiel Keramiek
Annev.d Waerden vaste kollektie
Keramiek
Kerkstraat 149, telefoon 25B412
open dinsdag t/m zaterdag 12-17 uur
WESTFRIES MUSEUM
HOORN
Rode Steen 7. tel. 02290-15597/15783
Historisch Museum Hoorn en Westfriesland
In de kelder
COLLECTIE „WESTFRIESE NAlEVEN"
Exposities
„HOORNSE SCHUTTERIJ"
(tot 1 oktober)
„UNIFORM AQUARELLEN
UIT DE 18e EEUW
(t/m 18 jurti)
Open dag 10-17, zond. 12-17 uur
Prinsenhof Delft
alg. inl.: 015-120584
IKONEN IN RELIËF
Kasteel de Wijenburgh
Echteld - Betuwe
tol 17 juni dl n. 11-17 II.
„Naar bed, naar bed
zei Duimelot''
Een tentoonstelling
rond het thema
is te zien in
Het Catharina Gasthuis
Achter de Kerk 14 Gouda
tot 9 juli 1978
dagelijks 10-17 uu tr s zondags 12-17 uur
Nog voor uw vakantie
kunnen wij een
alarmsysteem plaatsen.
Vraag vrijblijvend offerte
Apeldoornselaan 101
Den Haag
tol 070 654435
telex 33133
Kunst- en veilingzaal
makelaars-veilinghouders In roerende
goederen
•gelmatig veilingen van kunst antiek en möoo
dels, voor onze ckenleie zoeken *i| oöjccian vocx
qoed gehalte verkoopcondities op aanvraag ook
ai uw larar m/ake verzekeringen, succes
46 tel. 070-244271
Nassau Oillenburgstrsat 2
Den Haag
Tot 2 juli chirurgljneksmer 1636
pablo 16e eeuwee kraamkamer
medlache historie
PIC3SS0 02280-5540
Kaasmarkt 8
spui 235a, den haag.
lel. 070 - 463242.
Exp Stock van 7/5-6/6
Wim van Nuenen - Keramiek
Robert Slingsby -
Schilderijen
MUSEUM
AMSTELKRING
Museum Amstelkring
Ons Lieve Heer op Solder
4 juni 16.00-17.00 uur
Concentus Vocum
O.I.I. Jan dn Hoog
o a. madrigalen v. Monteverdi
en Mar enz io
O Z Voorburgwal 40. A dam
tel. 020-246604
Gabriel Sterk
Klelnplastlek
Hélène Grégolre
Schild, aquarellen
26/5 t/m 24/6
Galerie Willy Schools
Willemstr. 27
eindhoven
040-449705
Groleatraat 235a
5141 JS Waalwijk
Tel (04160) 39354
b g g 34203 36979
r-f - 7 J 11
In onze expositieruimte bieden wij te
ki|k en te koop aan
mooie en belangrijke
schilderijen uit de 19e en 20e
eeuw
met ondermeer werken van
Karet Appel, Kees v Bohemen Eugene
Brands. Corneüe, Kees v Dongen, Leo
Gestel Anton Hcjyboer, W G F
Jansen, J C K Klinkenberg. Lucebert
Kees Maks. Willem Mans, Hendnk
Willem Mesdag Jan Sluyters Th
Steinlen. Geer van Velde, Willem
W-tsen
Open di t/m za van 13 00-18 00 u
bovendien vrij.av lol 21 00 u
en za< vanaf io 00u
Mevr.
J. W. te Winkel
